tag:blogger.com,1999:blog-19959023817318346762024-03-14T01:09:56.636-07:00Prof.Dr. Mesut Bedri ERYILMAZUnknownnoreply@blogger.comBlogger18125tag:blogger.com,1999:blog-1995902381731834676.post-10492285935949977002011-02-17T17:32:00.001-08:002011-02-17T17:32:59.120-08:005681 SAYILI KANUN İLE POLİS VAZİFE VE SELAHİYET KANUNDAKİ (PVSK) DEĞİŞİKLİKLER SONRASI OLUŞAN YENİ DURUM; BİR ADIM İLERİ, İKİ ADIM GERİ<!--[if gte mso 9]><xml> <w:WordDocument> <w:View>Normal</w:View> <w:Zoom>0</w:Zoom> <w:TrackMoves/> <w:TrackFormatting/> <w:HyphenationZone>21</w:HyphenationZone> <w:PunctuationKerning/> <w:ValidateAgainstSchemas/> <w:SaveIfXMLInvalid>false</w:SaveIfXMLInvalid> <w:IgnoreMixedContent>false</w:IgnoreMixedContent> <w:AlwaysShowPlaceholderText>false</w:AlwaysShowPlaceholderText> <w:DoNotPromoteQF/> <w:LidThemeOther>TR</w:LidThemeOther> <w:LidThemeAsian>X-NONE</w:LidThemeAsian> <w:LidThemeComplexScript>X-NONE</w:LidThemeComplexScript> <w:Compatibility> <w:BreakWrappedTables/> <w:SnapToGridInCell/> <w:WrapTextWithPunct/> <w:UseAsianBreakRules/> <w:DontGrowAutofit/> <w:SplitPgBreakAndParaMark/> <w:DontVertAlignCellWithSp/> <w:DontBreakConstrainedForcedTables/> <w:DontVertAlignInTxbx/> <w:Word11KerningPairs/> <w:CachedColBalance/> </w:Compatibility> <w:BrowserLevel>MicrosoftInternetExplorer4</w:BrowserLevel> <m:mathPr> <m:mathFont m:val="Cambria Math"/> <m:brkBin m:val="before"/> <m:brkBinSub m:val="--"/> <m:smallFrac m:val="off"/> <m:dispDef/> <m:lMargin m:val="0"/> <m:rMargin m:val="0"/> <m:defJc m:val="centerGroup"/> <m:wrapIndent m:val="1440"/> <m:intLim m:val="subSup"/> <m:naryLim m:val="undOvr"/> </m:mathPr></w:WordDocument> </xml><![endif]--><!--[if gte mso 9]><xml> <w:LatentStyles DefLockedState="false" DefUnhideWhenUsed="true"
DefSemiHidden="true" DefQFormat="false" DefPriority="99"
LatentStyleCount="267"> <w:LsdException Locked="false" Priority="0" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Normal"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="heading 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 7"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 8"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 9"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 7"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 8"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 9"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="0" Name="footnote text"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="0" Name="footer"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="35" QFormat="true" Name="caption"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="0" Name="footnote reference"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="0" Name="page number"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="10" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Title"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="1" Name="Default Paragraph Font"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="0" Name="Body Text Indent"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="11" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtitle"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="0" Name="Body Text 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="22" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Strong"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="20" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Emphasis"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="0" Name="Normal (Web)"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="59" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Table Grid"/> <w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Placeholder Text"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="1" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="No Spacing"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Revision"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="34" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="List Paragraph"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="29" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Quote"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="30" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Quote"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="19" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Emphasis"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="21" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Emphasis"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="31" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Reference"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="32" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Reference"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="33" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Book Title"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="37" Name="Bibliography"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" QFormat="true" Name="TOC Heading"/> </w:LatentStyles> </xml><![endif]--><!--[if !mso]><img src="http://img2.blogblog.com/img/video_object.png" style="background-color: #b2b2b2; " class="BLOGGER-object-element tr_noresize tr_placeholder" id="ieooui" data-original-id="ieooui" /> <style>
st1\:*{behavior:url(#ieooui) }
</style> <![endif]--><!--[if gte mso 10]> <style>
/* Style Definitions */
table.MsoNormalTable
{mso-style-name:"Normal Tablo";
mso-tstyle-rowband-size:0;
mso-tstyle-colband-size:0;
mso-style-noshow:yes;
mso-style-priority:99;
mso-style-qformat:yes;
mso-style-parent:"";
mso-padding-alt:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt;
mso-para-margin:0cm;
mso-para-margin-bottom:.0001pt;
mso-pagination:widow-orphan;
font-size:10.0pt;
font-family:"Times New Roman","serif";}
</style> <![endif]--> <br />
<div align="center" class="MsoNormal" style="text-align: center;"><br />
</div><div align="right" class="MsoNormal" style="text-align: right;"><b><i><span style="font-size: 10pt;">Doç Dr. M. Bedri ERYILMAZ</span></i></b><a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftn1" name="_ftnref1" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><b><i><span style="font-family: Symbol; font-size: 10pt;"><span>*</span></span></i></b></span></a><b><span> </span></b><b><i><span style="font-size: 10pt;"></span></i></b></div><div class="MsoNormal"><b><span> </span>Giriş</b></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><b><span> </span></b>Bu makalenin temel amacı,<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftn2" name="_ftnref2" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">[1]</span></span></span></span></a><b> </b>02.06.2007 tarihinde TBMM’de kabul edilen ve PVSK’da bazı değişiklikler öngören 5681 sayılı kanunun kolluğun yetkileri açısından ne gibi yenilikler getirdiğini ortaya koymaktır. Ayrıca, makalede, bu yeniliklerin, özgürlük-güvenlik dengesinin neresine oturtulabileceğine cevap aranacaktır.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span>Aşağıda açıklanacağı üzere, PVSK’da yapılan bu düzenlemeler, teorik olarak önemli gözükse de, uygulamada ciddi değişikliklere sebebiyet verecek yetkiler değildir. Çünkü, burada amaç gerçekten kolluğa yeni yetkiler vermek ve kolluğu çok güçlü kılmak değildir. Asıl amaç, AB uyum yasaları ile kamu oyunun nazarında güvenlik anlayışında meydana geldiği düşünülen duraksamanın yok edilerek tereddütlerin sonlandırılmasıdır. Kamuoyunun değişiklikleri algılamasına bakılırsa da amaca ulaşılmıştır. Bunda sonraki süreçte, değişiklerin Anayasa Mahkemesince iptali ihtimali de ulaşılan netice açısından önemli değildir.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span>Esasen, suçla mücadelede zaafiyet doğuracak düzenlemelerin önemli bir kısmı, kolluğun medyayı etkili kullanması ile oluşturduğu baskı sonucu, daha yeni CMK yürürlüğe girmeden, CMK’da 25.05.2005 tarih ve 5353 sayılı kanunla yapılan değişiklikle, kolluğun istediği doğrultuda düzeltilmiştir. Ayrıca, yine, 03.07.2005 tarih ve 5397 sayılı kanun ile PVSK ek m.7’de yapılan değişiklerle, kolluk, sadece adli alanda değil önleme alanında da rahatlatılmıştır. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span>5681 sayılı Kanunla PVSK’da gerçekleştirilen bu yeni değişiklikler ile de, en azından teorik olarak, durdurma, kimlik sorma ve önleme araması yetkisinde kısmi, parmak izi ve fotoğraf alma, silah kullanma yetkileri ile C. Savcısı – kolluk ilişkisinde ise kolluk lehine küçümsenemeyecek bir genişleme sağlanmıştır. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span>Kolluğun yetkileri genişletilirken, kanun koyucunun, iki konudaki hassasiyeti gözden kaçmamaktadır. İlk olarak, kanun koyucu, kendisine göre kurduğu, güvenlik-özgürlük dengesini bozmak istememektedir.<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftn3" name="_ftnref3" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">[2]</span></span></span></span></a> Zira, yeni çıkan yasaların üzerinden daha iki yıl geçmeden tercih değiştirerek aksi yönde değişikliğe gitmek, daha önceki tercihin yanlış olduğunu dolaylı yoldan kabul etmek anlamı taşıyacaktır ki son iki yılda yapılan değişiklikler özgürlük tercihinden güvenlik tercihine doğru hızlı bir ivme kat edildiğini göstermektedir.<span> </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span>İkinci olarak, belki daha da önemlisi, kolluğa duyulan haklı güvensizliğin sonucu olarak, “verilecek yetkiler acaba keyfi kullanılır mı ?” endişesi taşınmaktadır. Zira, kolluğun sicili bozuktur ve adli ve sivil otorite denetimine olması gerektiği kadar açık değildir. Bu nedenle, bir çok Avrupa ülkesinde kollukça kullanılan yetkiler Türkiye’de kolluğa tanınırken tereddüt edilmektedir. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span>Yeni düzenlemelerin analizine geçmeden önce belirtilmesi gereken önemli bir nokta, PVSK’da yapılan değişikliklerle verilen yetkilerin, hem polis hem de PVSK m.25 gereği jandarma ve kendi özel kanunlarındaki atıf gereği de, diğer genel ve özel kolluk görevlilerince kullanılabilecek olmasıdır.<span> </span>Dolayısı ile getirilen düzenlemeler sadece polis için değil bütün kolluk birimlerini ilgilendirmektedir.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 53.25pt; text-align: justify; text-indent: -18pt;"><b><span>1.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span></b><b>Durdurma ve Kimlik Sorma (m.4/A)</b></div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 35.25pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span>Kanuna eklenen uzun bir düzenleme olan 4/A maddesi ile, kolluğa, ilk defa, durdurma yetkisi kanunla verilmiş ve var olan kimlik sorma yetkisi ise yeniden formule edilmiştir.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Buna göre;<span> </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;"><span style="font-size: 10pt;">(1) Polis, kişileri ve araçları;</span></div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;"><span style="font-size: 10pt;">a) Bir suç veya kabahatin işlenmesini önlemek,</span></div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;"><span style="font-size: 10pt;">b) Suç işlendikten sonra kaçan faillerin yakalanmasını sağlamak, işlenen suç veya kabahatlerin faillerinin kimliklerini tespit etmek, </span></div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;"><span style="font-size: 10pt;">c) Hakkında yakalama emri ya da zorla getirme kararı verilmiş olan kişileri tespit etmek,</span></div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;"><span style="font-size: 10pt;">ç) Kişilerin hayatı, vücut bütünlüğü veya malvarlığı bakımından ya da topluma yönelik mevcut veya muhtemel bir tehlikeyi önlemek,</span></div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;"><span style="font-size: 10pt;">amacıyla durdurabilir.</span></div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;"><span style="font-size: 10pt;">(2) Durdurma yetkisinin kullanılabilmesi için, polisin tecrübesine ve içinde bulunulan durumdan edindiği izlenime dayanan makul bir sebebin bulunması gerekir. Süreklilik arz edecek, fiili durum ve keyfilik oluşturacak şekilde durdurma işlemi yapılamaz.</span></div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;"><span style="font-size: 10pt;">(3) Polis, durdurduğu kişiye durdurma sebebini bildirir ve durdurma sebebine ilişkin sorular sorabilir; kimliğini veya bulundurulması gerekli diğer belgelerin ibraz edilmesini isteyebilir. </span></div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;"><span style="font-size: 10pt;">(4) Durdurma süresi, durdurma sebebine esas teşkil eden işlemin gerçekleştirilmesi için zorunlu olan süreden fazla olamaz. </span></div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;"><span style="font-size: 10pt;">(5) Durdurma sebebinin ortadan kalkması halinde kişilerin ve araçların ayrılmalarına izin verilir.</span></div><div style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt 36pt; text-align: justify;"><br />
</div><div style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt 36pt; text-align: justify;"><span style="color: windowtext; font-size: 10pt;">(6) Polis, durdurduğu kişi üzerinde veya aracında silâh veya tehlike oluşturan diğer bir eşyanın bulunduğu hususunda yeterli şüphenin varlığı halinde, kendisine veya başkalarına zarar verilmesini önlemek amacına yönelik gerekli tedbirleri alabilir. Ancak bu amaçla kişinin üzerindeki elbisenin çıkarılması veya aracın, dışarıdan bakıldığında içerisi görünmeyen bölümlerinin açılması istenemez. </span></div><div style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt 36pt; text-align: justify;"><br />
</div><div style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt 36pt; text-align: justify;"><span style="color: windowtext; font-size: 10pt;">(7) Bu Kanun ve diğer kanunların verdiği görevlerin yerine getirilmesi sırasında, polis tarafından gerekli işlemler için durdurulan kişiler ve araçlarla ilgili hükümler saklıdır.</span></div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;"><span style="font-size: 10pt;">(8) Polis, görevini yerine getirirken, kendisinin polis olduğunu belirleyen belgeyi gösterdikten sonra, kişilere kimliğini sorabilir. Bu kişilere kimliğini ispatlamaları hususunda gerekli kolaylık gösterilir.</span></div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;"><span style="font-size: 10pt;">(9) Polis, kimlik sorgulaması süresince kişiyi ve aracı bekletebilir. </span></div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;"><span style="font-size: 10pt;">(10) Belgesinin bulunmaması, açıklamada bulunmaktan kaçınması veya gerçeğe aykırı beyanda bulunması dolayısıyla ya da sair surette kimliği belirlenemeyen kişi tutularak durumdan derhal Cumhuriyet savcısı haberdar edilir. Bu kişi, kimliği açık bir şekilde anlaşılıncaya kadar gözaltına alınır ve gerekirse tutuklanır. Gözaltına ve tutuklamaya karar verme yetkisi ve usulü bakımından Ceza Muhakemesi Kanunu hükümleri uygulanır. </span></div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;"><span style="font-size: 10pt;">(11) Kişinin kimliğinin belirlenmesi durumunda, bu nedenle gözaltına alınma veya tutuklanma haline derhal son verilir.</span></div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;"><span style="font-size: 10pt;">(12) Nüfusa kayıtlı olmadığı için kimliği tespit edilemeyen kişilerin nüfusa kayıtlarının temini için gerekli işlemler yapıldıktan sonra, 5 inci maddeye göre fotoğraf ve parmak izi tespit edilerek kayda alınır. </span></div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;"><span style="font-size: 10pt;">(13) Kimliği tespit edilemeyen kişinin yabancı olduğunun anlaşılması halinde, 15/7/1950 tarihli ve 5682 sayılı Pasaport Kanunu ve 15/7/1950 tarihli ve 5683 sayılı Yabancıların Türkiye’de İkamet ve Seyahatleri Hakkında Kanun hükümlerine göre işlem yapılır.” </span></div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span>Daha önce durdurma hakkındaki, tek düzenleme arama yönetmeliğinde idi. Bu açıdan bakılırsa, bu düzenleme yeni değildir. Fakat, kişilerin hak ve özgürlüklerinin sadece kanunla sınırlanabileceğini öngören Anayasa hükmü ile uyumlu hale getirmek için durdurma yetkisinin kanunla düzenlenmesi yerinde olmuştur. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span>Kanuna eklenen bu maddede dikkati çeken ilk husus, durdurma yetkisinin sadece kimlik sormak amacıyla kullanılabilecek olmasıdır.<span> </span>Kolluğun kimlik sorma yetkisi, mevcut PVSK m.17’de zaten var olduğuna ve bu mevcut kimlik sorma yetkisinin kullanılabilmesi için kişilerin veya araçların öncelikle durdurulması gerekeceğine ve kişilerin durdurmadan kimlik sorma yetkisi kullanılamayacağına göre, verildiği söylenen bu yeni durdurma yetkisinin de, uygulamada, kişiler açısından pratik bir önemi olmayacaktır.<span> </span>Bununla beraber, yukarıda belirtildiği gibi, durdurma yetkisinin de bir kanun hükmü ile bir usule bağlanması yerinde bir adımdır. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Fakat, kimlik sormak için durdurma düzenlenmişken, durdurmanın diğer bir amacı olan arama için durdurmanın düzenlemeye bağlanmamasının eksiklik olduğu vurgulanmalıdır. Ki, önleme araması, değişiklikleri içeren 5681 sayılı Kanunda bir sonraki madde olarak düzenlenmektedir.<span> </span>Aslında, kanun koyucunun bir önceki madde de takip ettiği mantığa göre, bir sonraki önleme araması maddesinin başlığının da “durdurma ve önleme araması” olması gerekir idi. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Burada şu da vurgulanmalıdır ki, durdurma ile sınırlandırılan hak kişi özgürlüğü ve güvenliği hakkı değildir. Muhtemelen çok kısa süreceği varsayımından dolayı, durdurma, ne Anayasa m.19 ne de Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi 5. maddesi anlamında kişi özgürlüğü ve güvenliği hakkının bir istisnası olarak görülmüştür. Bu durumda, durdurma ile sınırlanan hak, durdurma sonrası gerçekleştirilen arama veya kimlik sorma işlemine göre belirlenecektir. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Burada şu soru akla gelebilir; Kanun koyucu, acaba, madde 4/6 daki;</div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify; text-indent: -0.6pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify; text-indent: -0.6pt;"><span style="font-size: 10pt;">Polis durdurduğu kişi üzerinde veya aracında silah veya tehlike oluşturan bir eşyanın bulunduğu hususunda yeterli şüphenin varlığı halinde, kendisine veya başkalarına zarar verilmesini önlemek amacına yönelik gerekli tedbirleri alabilir</span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">ifadesi ile durdurulan kişinin üzerinin, yetkili mericin yazılı emri olmadan, en azından kabaca aranmasına müsaade ederek, kolluğa ve başkalarına yönelik kişiden kaynaklanacak tehlikeyi önlemeye yönelik bir çözüm mü sunmaktadır?</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Kanun koyucunun böyle bir amacının olduğu çok net olarak seziliyor olsa da, bizce bu sorunun cevabı hala hayırdır. Çünkü, aramayı hem Anayasa, hem de önleme aramasının düzenlendiği PVSK m.9 ve adli aramanın düzenlendiği m.119 ağır şartlara bağlamıştır. Buna göre;</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">(1) Her şeyden önce her türlü arama işlemi için yetkili merciin yazılı emri gerekmektedir. Bu merci, normal şartlarda hakim iken, gecikmesinde sakınca olan hallerde, önleme araması için mülki amir, adli arama için ise C. Savcısı veya kolluk amiridir.<span> </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">(2)İlave olarak, ayrıca, adli arama için aranan suç unsurunun aranacak yerde bulunduğuna dair “makul şüphe”, önleme araması için ise, aranacak kişinin üzerinde tehlike oluşturan bir eşya bulunduğuna dair “somut belirti” bulunması gerekir. Makul şüphenin ve somut belirtilerin olup olmadığına karar verecek olan hakim veya kanunla yetkili kılınan C. Savcısı, mülki amir ve kolluk amiridir.<span> </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Görüldüğü gibi, durdurulan kişinin üzerinde suç eşyası bulunduğuna dair makul şüphe veya tehlike oluşturan bir eşya bulunduğuna dair somut belirtiler de olsa, kolluk memurları durdurduğu kişiyi yazılı emir olmadan arayamayacaktır ve yeni düzenleme de kolluğa doğrudan arama yetkisini açıkça verememektedir. Bu yüzdendir ki, kanun koyucu, alınacak tedbirlerden söz etmesine rağmen,<span> </span>açıkça “arama” kelimesini kullanmaktan kaçınmaktadır.<span> </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Kanun koyucu, burada, daha önce, CMK m.90/4’de adli aramalar için yaptığı gibi,<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftn4" name="_ftnref4" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">[3]</span></span></span></span></a> aramayı ağır şartlara bağlamanın güvenlik noktasında oluşturduğu tepkiyi hafifletmeye çalışmaktadır. Kendisi de bilmektedir ki, Anayasanın ilgili hükmü ve buna göre kaleme alınan CMK ve PVSK’nın ilgili hükümleri değiştirilmeden, yazılı emirsiz, durdurulan kişinin ne önleme ne de adli amaçlı olarak aranması mümkün değildir</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Diğer bir ifade ile, kanun koyucu, CMK’da söz konusu olduğu gibi 5681 sayılı değişiklik kanununda da, kolluk memurlarına, ne durdurma ne de yakalama sonrası arama yetkisi verememekte, vermemekte direnmektedir.<span> </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Dolayısıyla, oluşan yeni durum sonrası da, adli amaçlı olarak, durdurduğu kişinin üzerinde uyuşturucu, silah, bomba düzeneği gibi suç unsuru arayacak kolluk memuru, kolluk amirinden; durdurduğu kişinin üzerinde, kendisine veya etrafa zarar verecek bir eşyaya ulaşmak isteyen kolluk memuru da, önleme amaçlı yapacağı bu tip aramalar için mülki amirinden yazılı emir almadan arama yapamayacaktır. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Yapılması gereken, CMK öncesi dönemde ve diğer AB üyesi ülkelerde olduğu gibi, sokakta yapılacak aramalarda, gecikmesinde sakınca olan hallerde gerek önleme gerekse adli amaçlı arama için <i>kolluk memurlarına, </i>herhangi bir arama kararı istemeden, doğrudan arama yetkisi vermektir.<span> </span>Aramanın keyfi olmasını önlemek için de, aramaya karar veren memur tarafından aramanın sebep ve süresini içeren bir belge verme zorunluluğu getirilmelidir. Her fırsatta “kolluğun yetkilerini elinden almadık” diyenlere duyurulur. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Kolluğun geçmişte arama yetkisini kötüye kullanması ve halen de kullanıyor olması, bazı kaçınılmaz durumlarda durdurulan kişinin üzerinin, eşyasının ve aracının aranamaması gibi bir mantıksızlığın işlenmesi için yeterli ve haklı gerekçe olamaz. Kolluğun bu gibi istisnai durumlarda yetkisini kullanamamasının sonucu masum insanları da etkileyecektir. Ayrıca, gerekli bir yetkiyi kamu görevlisine vermemek, yetkinin kötüye kullanılması ile bir mücadele yöntemi değildir.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Yeni değişikliklerle PVSK’ya giren diğer bir yeni düzenleme ile, kimliğini ispat edemeyen kişilerin gerekirse tutuklanmasının yolu açılmak istenmiştir.<span> </span>Maddeye göre, </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;"><span style="font-size: 10pt;">Polis, görevini yerine getirirken, kendisinin polis olduğunu belirleyen belgeyi gösterdikten sonra, kişilere kimliğini sorabilir. Bu kişilere kimliğini ispatlamaları hususunda gerekli kolaylık gösterilir.</span></div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;"><span style="font-size: 10pt;">Belgesinin bulunmaması, açıklamada bulunmaktan kaçınması veya gerçeğe aykırı beyanda bulunması dolayısıyla ya da sair surette kimliği belirlenemeyen kişi tutularak durumdan derhal Cumhuriyet savcısı haberdar edilir. Bu kişi, kimliği açık bir şekilde anlaşılıncaya kadar gözaltına alınır ve gerekirse tutuklanır. Gözaltına ve tutuklamaya karar verme yetkisi ve usulü bakımından Ceza Muhakemesi Kanunu hükümleri uygulanır. </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span>Her ne kadar, madde;</div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 53.25pt; text-align: justify; text-indent: -18pt;"><span>a)<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span>kimlik belgesi olmama veya</div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 53.25pt; text-align: justify; text-indent: -18pt;"><span>b)<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span>kimliği ile ilgili açıklamada bulunmaktan kaçınma yada </div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 53.25pt; text-align: justify; text-indent: -18pt;"><span>c)<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span>gerçeğe aykırı beyanda bulunma </div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 35.25pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span>sebeplerinden birine bağlı olarak kimliği ispat edilemeyen kişinin tutuklanacağını öngörse de referansta bulunulan CMK hükümlerine göre bu kişinin tutuklanması mümkün değildir.<span> </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span>Zira, bir kişinin üzerinde <i>kimlik belgesi bulunmaması</i> suç değildir. Ortada suç yoksa CMK hükümleri devreye giremez.<span> </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span>Bir kişinin üzerinde kimlik belgesi bulundurmaması suç veya kabahat değil iken <i>kimliği ile ilgili açıklamada bulunmaktan kaçınması </i>yada <i>gerçeğe aykırı beyanda bulunması </i>ise kabahattir.<span> </span>Zira, PVSK’daki bu yeni düzenleme ile, kolluk, ilgili kişilere, görevi sırasında kimlik bilgilerini sorma ve öğrenme yetkisi elde etmiştir ve kabahatler kanunu m.40’a <a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftn5" name="_ftnref5" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">[4]</span></span></span></span></a> göre de,</div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 35.25pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="margin: 3pt 0cm 3pt 36pt; text-align: justify;"><span style="font-size: 9pt;">Görevle bağlantılı olarak sorulması halinde kamu görevlisine kimliği veya adresiyle ilgili bilgi vermekten kaçınan veya gerçeğe aykırı beyanda bulunan kişiye, bu görevli tarafından elli Türk Lirası idarî para cezası verilir. </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 3pt 0cm 3pt 36pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="margin: 3pt 0cm 3pt 36pt; text-align: justify;"><span style="font-size: 9pt;">Açıklamada bulunmaktan kaçınması veya gerçeğe aykırı beyanda bulunması dolayısıyla kimliği belirlenemeyen kişi tutularak durumdan derhal Cumhuriyet savcısı haberdar edilir. Bu kişi, kimliği açık bir şekilde anlaşılıncaya kadar gözaltına alınır ve gerekirse tutuklanır. Gözaltına ve tutuklamaya karar verme yetkisi ve usulü bakımından Ceza Muhakemesi Kanunu hükümleri uygulanır. </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 3pt 0cm 3pt 36pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="margin: 3pt 0cm 3pt 36pt; text-align: justify;"><span style="font-size: 9pt;">Kişinin kimliğinin belirlenmesi durumunda, bu nedenle gözaltına alınma veya tutuklanma haline derhal son verilir. </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span>Kimlik belgesi bulundurmama durumunda söz konusu olduğu gibi, konusu kabahat oluşturan, kolluğa kimlik ile ilgili <i>açıklamada bulunmaktan kaçınma</i> yada <i>gerçeğe aykırı beyanda bulunma </i>fiillerinden dolayı da tutuklama tedbirine başvurulamaz.<span> </span>Çünkü, yukarıda da belirtildiği gibi, CMK hükümleri sadece suçlar için geçerlidir ve CMK m.100/4, değil <i>kabahatler,</i> adli para cezasını ve bir yıldan az hapis cezasın gerektiren <i>suçlar </i>için dahi tutuklama yolunu kapatmıştır.<span> </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span>Fakat, kişiler üzerinde kimlik belgesi bulunmamakla beraber kimliği ile ilgili sözlü olarak bilgi vererek kim olduğunun ispat etme çabası içine girerlerse, ispat edemeseler bile, gerçeğe aykırı beyanda bulunmamak şartı ile, kabahat işleme ve dolayısıyla idari para cezasına çarptırılmaktan da kurtulacaklardır.<span> </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span>Bununla beraber, kimliğini bir belge veya sözlü olarak ispat edemeyenler göz altına alınmaktan kurtulamayacaklardır.<span> </span>Eski PVSK m.17’ye göre de kimliğini ispat edemeyenler için göz altı tedbiri söz konusu iken bu süre 24 saat ile sınırlandırılmış idi. Bu süre içinde kimliği ispat edilemeyen kişilerin parmak izi ve fotoğrafı alınarak serbest bırakılmakta idi.<span> </span>Fakat, PVSK’daki yeni düzenleme gözaltı yetkisi ve usulü bakımından CMK hükümlerine atıfta bulunduğu için, şüpheli sayısına ve suçun nevine göre 48 saat 4 gün ve hatta OHAL halinde 7 güne kadar uzayabilecektir. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span>Kanun koyucunun kimliğini ispat edemeyen kişi konusunda eski durumdan geri dönüş içine girmesinin ve hatta hem PVSK’da hem de Kabahatler Kanununda tutuklama tedbirini dahi öngörerek CMK hükümlerine atıfta bulunmasının hangi ihtiyaçtan doğduğu anlaşılır bir durum değildir. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span>Ayrıca, kimliğini ispat edemeyen yada kimliği ile ilgili bilgi vermekten kaçınanlara yada yanlış bilgi verenlere CMK’nın uygulanmasını isteme, CMK bilgisi eksikliği ile izah edilebilir. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span>Madde ile getirilen diğer bir yenilik, m.4/A(1)(a) ile, kabahatin işlenmesini önlemek için durdurma ve kimlik sorma yetkisinin verilmesidir. Buna göre, örneğin, kolluk, meydanlara ve parklara afiş asma veya ruhsatsız silah taşıma gibi kabahatleri önlemek için kişileri durdurup önleme amaçlı kimlik sorabilecektir. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span>Burada, hatırlanması ve hatırlatılması gereken, hala kabahatlerle ilgili olarak, arama, elkoyma, yakalama gibi kabahatler kanunun uygulanması için gerekli olan diğer koruma tedbirlerinin uygulanmasının mümkün olmamasıdır. Örneğin, dilencilik, kabahattir ve kabahatle kanunu dilenciye para cezası vermenin ötesinde, dilencinin üzerindeki gelire elkonulmasını öngörmektedir.<span> </span>Ancak, dilencinin üzerinde dilencilik yolu ile elde edilen para olup olmadığını anlamak için kolluğa arama yetkisi verilmelidir.<span> </span>Aynı problem, diğer bir kabahat olan, kumar gelirine elkonulması için geçerlidir. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span>Suçu önlemenin yanı sıra, PVSK’ya yapılan yine yeni bir ilave ile, tehlikeyi önlemek için de kimlik sorma yetkisi verilmektedir.<span> </span>Gerçekten, madde m.4/A(1)(ç)’ye göre,<span> </span>kolluk, kişileri ve araçları,</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;"><span style="font-size: 10pt;">Kişilerin hayatı, vücut bütünlüğü veya malvarlığı bakımından ya da topluma yönelik mevcut veya muhtemel bir tehlikeyi önlemek</span>,</div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span>için durdurup kimlik sorabilir. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span>Esasen bu cümlenin “kolluk, suçu önlemek için durdurma ve kimlik sorabilir” demekten farkı yoktur ve gereksiz bir düzenlemedir. Zira, önleyici yetkiler bir tehlikeyi önlemek için kullanılır ve kişilerin hayatı, vücut bütünlüğü veya malvarlığına yönelik tehlike önlenemezse, bu önlenemeyen fiili işleyen kişi aynı zamanda suç işlemiş olacaktır. <span> </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span>Fakat burada, cevabı anlaşılması zor olan soru, kolluğa, ayrıca, durdurduğu ve kimliğini sorduğu kişinin kimlik bilgilerini kayıt etme yetkisi verilmeden, sadece durdurma ve kimlik sorma yetkisinin verilmesi ile suçun veya kabahatin nasıl önleneceğidir.<span> </span>Suç veya kabahat işlemeyi düşünen kişinin bulunduğu ortam için hal ve hareketleri ile tehlike oluşturduğu varsayılsa bile, durdurulan kişinin, tehlike oluşturan hazırlık hareketleri henüz icra hareketine dönüşmediği için her zaman kişi mevcut hal ve hareketini anlamlı kılan mantıklı bir açıklama getirebilecektir.<span> </span>Kimliğine bakılarak da bir kişinin suç işleyeceği anlaşılamaz. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span>Kimliğine bakılarak, durdurulan kişinin suç kaydı kontrol edilse bile, bir kişinin geçmişte suç işlediğine dair kollukta bir kaydının bulunması yeni bir suç işleyeceği anlamına gelmez ve bir kişiden salt olarak kimliğini göstermesi istenmesi o kişinin işlemeyi düşündüğü suçtan vazgeçirmeyecektir. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span>Örneğin, bir termik santralin dışında, girilmesi yasak olmayan bir bölgede amaçsızca dolaşan bir kişinin yanına kolluk gelerek bu kişiye, tehlike oluşturduğu düşüncesi ile, yaklaşıp o bölgede bulunmasının amacını sorabilir. Kişi orada bulunmasını mantıklı olarak açıklayamadığı takdirde o kişinin kimliğini kayıt edip oradan uzaklaşacak ve burada, daha sonra, bir olay veya patlama olduğunda akla ilk bu kişi gelecektir. Bu nedenle, kimlik bilgileri alınan ve yakalanmak istemediği varsayılan kişi, suç işlemekten vazgeçecek veya bu düşüncesini en azından bir süre için erteleyecektir. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span>Yine, köprü üzerinden otobandan geçen arabalara taş atan çocuklardan şikayetçi olunan bir bölgede, bazı çocukların köprü üzerinde amaçsızca aşağıdan geçen araçları seyrettiği bir anda, kolluk, çocuklara yaklaşarak hangi amaçla orada bulunduklarını sorabilir.<span> </span>Çocuklar orada bulunmalarını mantıklı bir şekilde izah etseler bile, kolluğun bu çocukların kimlik bilgilerini kayıt etmeleri ve ayrılması sonrası, çocuklar o bölgede geçmişte taş atan kişiler olsa bile, kimlik kaydı sonrası, gelecekte aynı fiili işlemeyecektir.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span>Benzer şekilde, Kızılay’da, kapkaççı profiline uyan bir çocuğun kalabalık bir ortamda, kapkaç için uygun mağduru gözlemlediği bir anda, kolluğun bu çocuğa yaklaşıp bazı sorular sorarak orada bulunma amacını sorması ve gerekirse kimlik bilgilerini kayıt etmesi muhtemel bir kap kaç sureti ile hırsızlık suçunun işlenmesine engel olacaktır.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span>Bu nedenle, kolluğun durdurma ve kimlik sorma yetkisini, her zaman kimlik bilgilerini kayıt etme yetkisi izlemelidir. Bu nedenle, TBMM adalet komisyonun, hazırlık çalışmaları sırasında, kanun teklifinden “kimlik bilgilerinin kayda geçirme” yetkisini çıkarması yerinde olmamıştır. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span>Bununla beraber, kimliğini tespit amacıyla tutulan kişiye, kimliği tespit ettikten sonra ve talepte bulunması halinde, bu amaçla tutulduğuna dair ve tutulma süresine dair bir belge verilecektir.<span> </span>Bu belge, haksız durdurma ve kimlik sormaları engellemede önemli bir garanti gibi kamu oyuna aktarılmıştır. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span>Fakat, maddedeki ilgili paragrafın formülasyonu oldukça problemlidir. Bu düzenlemedeki en önemli eksiklik, bu belgenin her durdurma sonrası değil, durdurmaya kimlik sormayı eşlik etmesi halinde verilmesi gerekmesidir. Kimlik sorma sonrası kimlik bilgilerinin bir yere kaydı yasak olduğundan dolayı, kolluk, her zaman, ilgili kişiyi durdurduğunu fakat kimliğini sormadığını, bazı sorular sorduktan sonra yanlarından ayrılmaya müsaade ettiğini iddia edebilecek ve bunun aksini ispat etmek mümkün olmayacaktır. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span>Ayrıca, özellikle adli amaçlı yapılacak durdurmalarda, bu belgenin otomatik olarak değil de talep üzerine verilecek olması diğer problemli bir husustur. Kolluk, durdurma ve kimlik sormanın problemli olduğu ve önemli sonuçları olduğu durumlarda, bir belge talep edilmediğini, durdurulan ve kimlik sorulan kişi de kolluğun talebini yerine getirmediğini iddia edecek ve yine bunun da aksi ispat edilemeyecektir. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Sadece bir belge talep edilip edilmediği değil, gerçekten talep üzerine bir belge verilse bile belgede belirtilmesi gereken durdurma süresi de taraflar açısından hep tartışmalı olacaktır. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Yine, diğer bir eleştirilecek bir nokta, verilecek belgede, kolluk niçin tuttuğunu belirtmek zorunda değildir. Maddeye göre, kolluğun, genel olarak, sadece kimlik sormak amacıyla kişiyi tuttuğunu belirtmesi yeterlidir.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Görüldüğü gibi, büyük bir garanti olarak aktarılan ve Adalet Komisyonunda yapılan bir müdahale ile getirilen belge verilme mecburiyeti, kelime oyunları ile keyfi durdurma ve kimlik sormanın önünde garanti olmaktan çıkarılmıştır. Bu paragrafın bu şekilde kaleme alınmasında emeği geçen uzmanları ayrıca tebrik etmek gerekir. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Bütün bu değerlendirmeler sonrası, madde 4/A’da oluşan yeni durumu özetlemek gerekirse, kolluk, bir suçu veya kabahati önlemek, işlenmiş bir suçun failine ulaşmak yada hakkında zorla getirme kararı verilmişi kişilere ulaşmak için kişileri durdurup kimlik sorabilir.<span> </span>Kolluğun bu yetkisini kullanılabilmesi için, tecrübesine ve içinde bulunulan durumdan edindiği izlenime dayanan makul bir sebebin bulunması gerekir. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span>Burada kolluğun tecrübesinden kast edilen, her kolluk görevlisinin kendi tecrübesi değil, polisliğin oluşturduğu ortak standart tecrübedir. Dolayısıyla, makul sebebin varlığının değerlendirilmesinde, meslekte yeterli tecrübeye ulaşmış orta zekalı bir kolluk görevlisinin kanaati dikkate alınacaktır; Bu durumdaki bir kolluk görevlisinin bakış açısına göre durdurmayı haklı kılan makul sebebin varlığının şüphe götürmüyor olması gerekir. Bu makul sebep, önleme amaçlı bir durdurmada, bir suçun önlenmesine yönelik bir tehlikenin varlığını gösteren somut bazı emarelerin varlığına yönelik olması gerekirken, adli amaçlı bir durdurmada, durdurulmak istenen kişinin aranan kişi olduğunu gösterir nitelikte olmalıdır.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;">Örneğin, sıcak bir yaz gününde, bulunduğu ortamla uyuşmayacak biçimde ceketle dolaşılması ve ceketin altında sert bir yapının çıkıntı yaptığının görülmesi durumunda, kolluğun, bu haldeki kişiyi durdurup, vücudunda çıkıntı yapan cismin ne olduğunu sorması halinde durdurmayı haklı kılan makul bir sebebin varlığından söz edilebilir. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;">Makul sebep olmadan yapılacak bir durdurma, fiili durum ve keyfilik oluşturur ki, kanun, açıkça fiili durum ve keyfilik oluşturacak şekilde durdurma işlemi yapılamayacağını belirtmektedir.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;">Durdurmanın süresi, durdurma sebebine esas teşkil eden işlemin gerçekleştirilmesi için zorunlu olan süreden fazla olamaz. Sürenin gerekenden fazla tutulması veya süreklilik arz edecek bir niteliğe bürünmesi halinde durdurmanın yakalamaya dönüşme ihtimali ve TCK m.109 anlamında kişiyi özgürlüğünden yoksun bırakma suçunun işlenmiş olma hali gündeme gelecektir.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;">Kolluk, durdurduğu kişiye öncelikle durdurma sebebini bildirir. Bu tip bir bildirim, durdurulan kişide oluşacak muhtemel bir direnç veya kızgınlığın ortadan kaldırılması ve ortamın yumuşatılması için önemlidir.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;">Kolluk, daha sonra, durdurma sebebine ilişkin sorular sormalıdır.<span> </span>Kolluğun, herhangi bir soru soracak konumda olmaması ve soru sormadan başka bir işleme geçmesi, durdurmayı keyfi kılacaktır.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;">Arama yönetmeliğinde de belirtildiği gibi, durdurulan kişi kolluğun sorduğu sorulara cevap vermek zorunda değildir. Ancak, durdurulan kişinin cevabı verilmesi gereken net durumlar ve aleyhine maddi deliller varken, kolluk, kişinin susmasından aleyhe sonuçlar çıkararak kimlik sorma ve (yetki merciden yazılı emir almak şartı ile(o anda nasıl alınacaksa)) arama tedbirine başvurabilir.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;">Aynı şekilde, durdurulan kişinin, durdurmaya esas teşkil eden sorulara tatmin edici cevaplar vermemesi halinde, kolluk, arama yapar veya durdurduğu kişinin kimliğini veya kanunen bulundurulması gerekli diğer belgeleri ibraz etmesini isteyebilir. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;">Kolluk, durdurduğu kişi üzerinde veya aracında silâh veya tehlike oluşturan diğer bir eşyanın bulunduğu hususunda yeterli şüphenin varlığı halinde, kendisine veya başkalarına zarar verilmesini önlemek amacına yönelik gerekli tedbirleri alabilir. Bu tedbirler, daha çok, kolluğun kendisini ve çevreyi bu kişiden kaynaklanacak tehlikelere karşı korumaya ilişkindir. (Her ne kadar, adli ve önleme aramaları yönetmeliğine göre durdurulan kişinin üzeri sıvazlama veya yoklama sureti ile aranabilirse de, (ki, bizce, bu düzenleme, CMK’ya ve PVSK’ya aykırıdır,<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftn6" name="_ftnref6" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">[5]</span></span></span></span></a>)) burada kast edilen bu tedbirler bağlamında, kişinin, üzeri ve eşyası aranamaz, üzerindeki elbisesini çıkarması istenemez veya aracın dışarıdan bakıldığında içerisi görünmeyen bölümlerinin açılması istenemez.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;">Durdurma sebebinin ortadan kalkması halinde kişilerin ve araçların ayrılmalarına izin verilir. Durdurma sebebinin ortadan kalkmaması, belki de tam tersine, haklı olduğu ortaya çıkması halinde, kolluk, kendisinin kolluk görevlisi olduğunu belirleyen belgeyi gösterdikten sonra, kişilere kimliğini sorabilir. Bu kişilere kimliğini ispatlamaları hususunda gerekli kolaylık gösterilir. Bu bağlamda, kolluk, kendi tanıdığı kişilere müracaat edebileceği gibi, bu kişiyi tanıyan kişilerin tanıklığına başvurabilir veya şüphelinin kimliğini getirmesi için işyerinden veya evinden bir yakınını telefonla aramasına imkan tanımalıdır.<span> </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;">Kolluk, kimlik sorgulaması süresince de kişiyi ve aracı bekletebilir. Fakat, bu sorgulama işlemi sırasında kimlik bilgileri kayda geçirilemez.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;">Durdurulan kişinin üzerinde belgesinin bulunmaması, açıklamada bulunmaktan kaçınması veya gerçeğe aykırı beyanda bulunması dolayısıyla ya da sair surette kimliği belirlenememesi halinde, kişi tutularak durumdan derhal Cumhuriyet savcısı haberdar edilir. C. Savcısı uygun görürse, bu kişi, kimliği açık bir şekilde anlaşılıncaya kadar gözaltına alınır. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;">Gözaltına karar verme yetkisi ve usulü bakımından Ceza Muhakemesi Kanunu hükümleri uygulanır. Bu durumda, bu kişinin gözaltına alınıp alınmayacağına C. Savcısı karar verecek, şüphelenilen kişinin bir örgüt elemanı olduğundan şüphelenilmiyor ise gözaltı süresi 24 saat olacak, kişinin ifadesine başvurulacaksa, şüpheliye tanınan haklardan faydalanacaktır. Kişinin kimliğinin belirlenmesi durumunda, gözaltına alınma işlemi sonlandırılacaktır..</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;">Her ne kadar, madde de, bu kişinin gerekirse tutuklanacağı öngörülmüş olsa da, yukarıda açıklandığı gibi, uygulamada bu kişi hakkında, CMK açısından tutuklama tedbirinin uygulanması mümkün değildir. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;">Kimliğini tespit amacıyla tutulan kişiye, kimliği tespit edildikten sonra ve talepte bulunması halinde, bu amaçla tutulduğuna dair ve tutulma süresine dair bir belge verilecektir.<span> </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;">Nüfusa kayıtlı olmadığı için kimliği tespit edilemeyen kişilerin nüfusa kayıtlarının temini için gerekli işlemler yapıldıktan sonra, eski PVSK m.17’de olduğu gibi, 5 inci maddeye göre fotoğraf ve parmak izi tespit edilerek kayda alınır. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;">Kimliği tespit edilemeyen kişinin yabancı olduğunun anlaşılması halinde, 15/7/1950 tarihli ve 5682 sayılı Pasaport Kanunu ve 15/7/1950 tarihli ve 5683 sayılı Yabancıların Türkiye’de İkamet ve Seyahatleri Hakkında Kanun hükümlerine göre işlem yapılır.” </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-align: justify; text-indent: 36pt;"><span style="color: windowtext;">Bu Kanun ve diğer kanunların verdiği görevlerin yerine getirilmesi sırasında, polis tarafından gerekli işlemler için durdurulan kişiler ve araçlarla ilgili hükümler saklıdır.</span> Örneğin Karayolları Trafik Kanunu gereğince, sürücü belgesi ve araç ruhsatının sorulması veya araçta bulundurulması zorunlu eşyanın tespiti için yapılacak işlemler, ilgili mevzuat hükümlerine tabi olarak gerçekleştirilecektir.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;">Makul bir sebebe dayanarak yapılmak istenen bir durdurma işlemi sırasında, kişilerin durmak istememesi halinde, kolluk PVSK ek m.6 uyarınca zor ve gerekirse silah kullanılabilir. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;">Yine, durdurulması gereken aracın yapılan uyarıya rağmen durmayarak kaçması hâlinde, toplumun veya kişilerin tehlikeye düşmesinin ya da suç işlenmesinin önlenmesi amacıyla durdurulması için, tehlikeyi bertaraf edecek nitelikte ve artan nispette fiziki engeller, zor ve zor kullanmanın son aşaması olan silah kullanılabilecektir.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;"><b>2. Parmak izi ve fotoğrafların kayda alınması (m.5)</b></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;">PVSK madde 5’in yeni formülasyonu sonrası oluşan birinci fıkrasına göre, kolluk,</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;"><span style="font-size: 10pt;">a) Gönüllü,</span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;"><span style="font-size: 10pt;">b) Her çeşit silah ruhsatı, sürücü belgesi, pasaport veya pasaport yerine geçen belge almak için başvuruda bulunan,</span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;"><span style="font-size: 10pt;">c) Başta polis olmak üzere, genel veya özel kolluk görevlisi ya da özel güvenlik görevlisi olarak istihdam edilen,</span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;"><span style="font-size: 10pt;">ç) Türk vatandaşlığına başvuruda bulunan,</span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;"><span style="font-size: 10pt;">d) Sığınma talebinde bulunan veya gerekli görülmesi halinde, ülkeye giriş yapan sair yabancı,</span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;"><span style="font-size: 10pt;">e) Gözaltına alınan,</span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;">kişilerin parmak izini alabilir. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span>Bu yeni düzenleme ile parmak izi alınabilecek kişilerin listesi oldukça genişletilmiştir. Bazı suçlarda, failin parmak izi ile karışmaması ve yanlışlıkla aranan kişilerin parmak izi dosyasına kayıt edilmemesi için, gönüllü olarak mağdurların da parmak izinin alınması gerekli olduğu söylenebilirse de, bu yeni düzenleme sonrası, bir çok kimse, parmak izini vermeme hakkı olduğunu bilmeden polise parmak izi verecek ve polis bu izleri geri dönüşü mümkün olmayacak şekilde depolamış olacaktır.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span>Kişinin, özel hayatının bir parçasını oluşturan parmak izini vermeme hakkından vazgeçmesinin bir anlam ifade edebilmesi için, önceden, bu hakkı konusunda tam bilgilendirilmeli ve bu hakkından özgür iradesi ile vazgeçmiş olmalıdır. Fakat, bilgilendirme tam yapılsa bile, bazı durumlarda, kişilerin kolluğun bu anlamdaki talebini özgür iradesi ile ret etmesi mümkün olmayabilir. Çünkü, çoğu kimse, bir an önce kolluk ile işini bitirmek için veya ret talebinin suçlu olarak algılanmasının önüne geçmek için yada kolluğun varlığı ile oluşturduğu psikolojik baskıdan kurtulmak için parmak izini vermek zorunda olduğunu hissine kapılabilir. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span>Bu nedenle parmak izi, kullanıldıktan sonra yok edilmek şartı ile, sadece belirli bir olayla sınırlı olmak şartı ile, o olayın aydınlatılması için gerekli olması halinde, sadece mağdurlardan gönüllü olarak alınabilmelidir.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span>Silah ruhsatı, sürücü belgesi ve pasaport alan kişilerin parmak izlerinin alınması sahte silah ruhsatı, sürücü belgesi ve pasaport kullanımının önüne geçmek için gereklidir. Yine, genel ve özel kolluk görevlilerinden, Türk vatandaşlığına başvuruda bulunanlardan, sığınma talebinde bulunanlardan, ülkeye giriş yapan yabancılardan parmak izi alınması gerekli olabilir. Zaten, uygulamada bu kişilerden bir kısmının parmak izi, başka özel düzenlemelerden dolayı alınmaktadır. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span>Fakat, burada problem olan, idari amaçla masum kişilerden alınan bu parmak izlerinin suç işleyen veya suç işlediği düşünülen şüpheli ve sanıklarınki ile aynı merkezde depolanacak olmasıdır. Gerçekten kanuna göre, bu merkezde, sadece idari amaçlı alına parmak izleri değil, Ceza Muhakemesi Kanununa (CMK) göre kişilerden ve olay yerinden elde edilen parmak izleri ile Ceza ve Güvenlik Tedbirleri İnfazı Kanununa (CGTİHK) göre mahkumlardan alınacak parmak izleri beraber tutulacaktır.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span>Üstelik, kanun, alınan parmak izlerinin kim tarafından ne zaman alındığının sisteme girildiğini belirtmeyi öngörmekle beraber, bilinçli olarak bunun hangi sebeple sisteme kayıt edildiğinin yazılmayacağını ifade etmektedir.<span> </span>Burada amaç, kişileri stigmatize etmemektedir; Yani, parmak izinin, daha önce alınmasına sebep teşkil eden olaydan bağımsız olarak yorumlanmasına imkan tanımaktır. Ancak, bizce, özellikle idari amaçlı alınan parmak izlerinin adli amaçlı parmak izleri ile aynı ortamda tutulduğu düşünülürse, parmak izinin daha önce neden alınmasının bilinmesi bilinmemesinden daha önemli bir fayda sağlayacaktır. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span>Her ne kadar, yeni düzenleme, sistemde kayıtlı bilgilerin hangi kamu görevlisi tarafından ve ne amaçla kullanıldığının denetlenebilmesine imkan tanıyan bir güvenlik sistemi öngörüyor olsa da, şu anda kurulmuş mevcut bir sistem yoktur ve bunun için bir süre öngörülmüş değildir. Ayrıca, bu sistemin kollukça denetlenecek olması bu sistemin kurulması ile elde edilmek istenen neticenin alınmasına engel olacaktır. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span>Madde de, bu sistemin, mahkeme, hakim, C. Savcısı ve kolluk tarafından kullanılacağı belirtilse de, uygulamada bu sistemi sadece kolluk kullanacaktır. Bizce, bu bilgiler, sistemi kullanan kişilerin bağlı olarak çalıştığı birimden farklı, örneğin Adalet Bakanlığında, depolanmalı ve hakim kararı olmadan bu bilgilere ulaşmak mümkün olmamalıdır. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span>Adalet Bakanlığında kurulacak bir merkez,<span> </span>ayrıca, polis ve jandarmanın iki ayrı birim kurarak iki defa harcama yapma gereğini ortadan kaldıracak, bu da ileride çıkacak bilgi paylaşımı problemlerinin önüne geçecektir.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span>Kolluk, bu maddenin birinci fıkrasında belirtilenlerden “gönüllü” olanların dışında kalanlar ile CMK m.81 ve CGTİHK m.21’e göre parmak izi alınanların, fotoğraflarını da ayrıca aynı sisteme kayıt edecektir.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">5. maddenin 1. fıkrasında sayılanlardan, parmak izi ve fotoğrafı alınması belki de en haklı ve gerekli olan grubu gözaltına alınan kişiler oluşturmaktadır. Çünkü, gözaltına alınan kişilerin, normal hiç gözaltına alınmayan kişilere göre, daha sonra bir şekilde suç işleme ihtimali olduğu varsayılabilir.<span> </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Fakat, buradaki yaklaşımın toptancı olması eleştirilmelidir. Her şeyden önce, burada, gözaltına alına kişilerin, gözaltı sonrası serbest bırakılmasına, tutuklanması ve tutuklanma sonrası serbest bırakılmasına ve mahkum olup olmamasına bakılarak bir ayrıma gidilmelidir. Mevcut düzenlemeye göre ise, her gözaltına alınan kişinin parmak izi ve fotoğrafları sisteme kayıt edilecek ve kişinin ölümünden itibaren on yıl daha ve her halde kayıt tarihinden itibaren seksen yıl kayıtlı olarak kalacaktır. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Bu bilgileri saklama süresi çok uzundur ve bu sürelerin belirlenmesinde bilimsel bir esas olmadığı açıktır. Özellikle, ölen kişinin öldükten sonra parmak izi ve fotoğraflarının saklanmasının nedenini anlamak mümkün değildir. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Bizce, aslında, burada üçlü bir ayrıma gidilmelidir. Örneğin, gözaltına alınan ve serbest bırakılan kişilerin parmak izi ve fotoğrafı 1 yıl saklanıyorsa, tutuklanıp serbest bırakılanların 3 yıl, mahkum olanların ise 9 yıl saklanmalıdır. Bu sürelerin belirlenmesinde, gözaltına alınan kişinin daha sonra sanık ve mahkum statüsünü kazanmış olup olmaması yanında, ayrıca, işlendiği iddia edilen suçun niteliği gereği alışkanlık edinilme özelliği ve dolayısıyla tekrar edilme ihtimali göz önünde tutulmalıdır.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">AİHS içtihatlarına göre, koğuşturma organlarının elinde bilgi toplamayı haklı kılan sebeplerin olması bu bilgileri saklama hakkı da olduğu anlamına gelmez.<span> </span>Hakkında bilgi toplanan kişiler üzerinde şüphenin ortadan kalkması ile birlikte bu bilgilerin de ortadan kaldırılması, yok edilmesi gerekir.<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftn7" name="_ftnref7" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">[6]</span></span></span></span></a><span> </span>Kişilerin tutuklu ve mahkum olması halinde ise, suçun önlenmesi için suçlulara ait bilgiler belirli bir süre saklanabilir.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><b>3. Önleme Araması (m.9)</b></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span>Önleme araması ile ilgili düzenleme ciddi değişikliklere uğramadan tekrar Kanundaki yerini almıştır.<span> </span>Gerçekten, önleme aramasını düzenleyen 9. maddeye göre;</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;"><span style="font-size: 10pt;">(1) Polis, tehlikenin veya suç işlenmesinin önlenmesi amacıyla usulüne göre verilmiş sulh ceza hâkiminin kararı veya bu sebeplere bağlı olarak gecikmesinde sakınca bulunan hâllerde mülkî âmirin vereceği yazılı emirle; kişilerin üstlerini, araçlarını, özel kâğıtlarını ve eşyasını arar; alınması gereken tedbirleri alır, suç delillerini koruma altına alarak Ceza Muhakemesi Kanunu hükümlerine göre gerekli işlemleri yapar. </span></div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;"><span style="font-size: 10pt;">(2) Arama talep yazısında, arama için makul sebeplerin oluştuğunun gerekçeleriyle birlikte gösterilmesi gerekir. </span></div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;"><span style="font-size: 10pt;">(3) Arama kararında veya emrinde,</span></div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;"><span style="font-size: 10pt;">a) Aramanın sebebi,</span></div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;"><span style="font-size: 10pt;">b) Aramanın konusu ve kapsamı,</span></div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;"><span style="font-size: 10pt;">c) Aramanın yapılacağı yer,</span></div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;"><span style="font-size: 10pt;">d) Aramanın yapılacağı zaman ve geçerli olacağı süre,</span></div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;"><span style="font-size: 10pt;">belirtilir.</span></div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;"><span style="font-size: 10pt;">(4) Önleme araması, aşağıdaki yerlerde yapılabilir:</span></div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;"><span style="font-size: 10pt;">a) 6/10/1983 tarihli ve 2911 sayılı Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanunu kapsamına giren toplantı ve gösteri yürüyüşlerinin yapıldığı yerde veya yakın çevresinde,</span></div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;"><span style="font-size: 10pt;">b) Özel hukuk tüzel kişileri ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları veya sendikaların genel kurul toplantılarının yapıldığı yerin yakın çevresinde, </span></div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;"><span style="font-size: 10pt;">c) Halkın topluca bulunduğu veya toplanabileceği yerlerde,</span></div><div class="MsoBodyText2" style="line-height: normal; margin: 0cm 0cm 0.0001pt 36pt; text-align: justify;"><span style="font-size: 10pt;">ç) Öğretim ve eğitim özgürlüğünün sağlanması için, her derece eğitim ve öğretim kurumlarının idarecilerinin talebiyle ve 20 nci maddenin ikinci fıkrasının (A) bendindeki koşula uygun olarak girilecek öğretim kurumlarının içinde, bunların yakın çevreleri ile giriş ve çıkışlarında,</span></div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;"><span style="font-size: 10pt;">d) Umumî veya umuma açık yerlerde,</span></div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;"><span style="font-size: 10pt;">e) Her türlü toplu taşıma araçlarında, seyreden taşıtlarda.</span></div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;"><span style="font-size: 10pt;">(5) Konutta, yerleşim yerinde ve kamuya açık olmayan işyerlerinde ve eklentilerinde önleme araması yapılamaz. </span></div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;"><span style="font-size: 10pt;">(6) Spor karşılaşması, miting, konser, festival, toplantı ve gösteri yürüyüşünün düzenlendiği veya aniden toplulukların oluştuğu hallerde gecikmesinde sakınca bulunan hâl var sayılır.</span></div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;"><span style="font-size: 10pt;">(7) Polis, tehlikenin önlenmesi veya bertaraf edilmesi amacıyla güvenliğini sağladığı bina ve tesislere gelenlerin; unvan, sıfat veya görevlerine, diğer özel kanunlarla kendilerine tanınan istisnalara ve herhangi bir emir veya karar olmasına bakılmaksızın, üstünü, aracını ve eşyasını teknik cihazlarla, gerektiğinde el ile kontrol etmeye ve aramaya yetkilidir. Bu yerlere girmek isteyenler kimliklerini sorulmaksızın ibraz etmek zorundadırlar.</span></div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;"><span style="font-size: 10pt;">Önleme aramasının sonucu, arama kararı veya emri veren merci veya makama bir tutanakla bildirilir.</span> <span style="font-size: 10pt;"></span></div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span>Maddede suçu önlemenin yanında tehlikeyi önlemek için önleme araması yapılmasının öngörülmesi yeni bir önleme araması sebebi olarak algılanamaz. Aranan eşya kişinin üzerinde veya aracında olacağına göre, bu eşyanın kişiden bağımsız olarak tehlike oluşturması düşünülemez. Bu eşyanın kişilere, cana veya mala karşı tehlikeli olarak kullanılması ise her zaman suç olarak karşımıza çıkacaktır. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span>Kanunda kolluğun önleme araması yapılabilecek yerler tek tek sayılmıştır.<span> </span>Kolluğun, bu sayılan yerler arasına yeni bir fıkra ekleme girişimi Adalet Komisyonunca uygun bulunmuşsa da, ilgili fıkra, Meclis Genel Kurulunda verilen bir önerge ile tekliften çıkarılmış ve bu kamu oyunda eleştirilmiştir. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span>Kanundaki orijinal düşünceye göre, kolluk, her derece eğitim ve öğretim kurumunda, eğitim ve öğretim kurumunun idarecisinin ve kamuya açık işyerlerinde de işyeri sahibinin talebi olmadan önleme araması yapma talebinde idi.<span> </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span>Bu talep haklı olarak kanuna alınmayarak önleme aramasının amacının dışında kullanılmasının önüne geçilmiş belki de adli arama ile karıştırılmasının önü alınmıştır. Zira, eğitim ve öğretim kurumlarını ve kamuya açık işyerlerini herhangi bir talep gelmeden önleme amaçlı aramak, önleme aramasının mantığına aykırıdır.<span> </span>Çünkü;</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">(1) Önleme araması, kişiler kalabalık veya topluluk haline gelmeden önce ve kalabalıklar bir araya geldiğinde de tehlikenin geriye dönüşü olmayacak şekilde meydana geleceği varsayılan yerlere girilmeden önce yapılır.<span> </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">(2) Ayrıca, önleme aramasında, tehlikenin oluşup oluşmayacağı konusunda, menfaati tehlikede olan, karar verme durumunda olup yetkilendirilebilecek başka bir kimse olmadığı için, hakim veya mülki amir gibi bir merci, kamu adına tehlikenin oluşup oluşmayacağına karar vermektedir. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">(3) Önleme aramasındaki diğer bir incelik, önleme aramasına herkes tabi olur.<span> </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span>Bunun tipik örneği toplantı ve gösteri yürüyüşleridir. Toplantı ve gösteri yürüyüşü girişinde yapılacak önleme araması ile alana sokulacak suç unsurları veya suç unsuru olmamakla beraber bulunulan yer itibariyle suç işlemekte kullanılabilecek eşyaya ulaşılmak hedeflenir.<span> </span>Böyle bir arama yapılmadığı takdirde, “topluluk için bir tehlike oluşur mu ?” ve dolayısıyla “aramaya gerek var mı ?” kararını verecek topluluk içinden sorumlu bir kişi belirlemek mümkün olmadığından, kanun koyucu, bu konuda karar vermek üzere hakim ve gecikmesinde sakınca olan hallerde de mülki amiri görevlendirmiştir. <span> </span>Ayrıca, bu tip aramalar, kalabalık bir araya geldikten, kalabalığın içine girilerek, sonra gerçekleştirilemez. Çünkü, kalabalığın içine girilerek, kişilerin tek tek aranması için çok geçtir.<span> </span>Tehlike her an zarara dönüşebilir. Kişi, kalabalığın içinde bomba patlatacaksa, kolluk ulaşmadan zaten bombayı patlatacaktır.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Ayrıca, kişiler bir araya geldikten sonra, onlarca belki yüzlerce kolluk görevlisinin kalabalığın içine girerek yüzler veya binlerce kişi üzerinde önleme araması yapması, bir arada bulunmanın amacına bir müdahale olarak algılanır ve kolluk-halk ilişkilerini bozar.<span> </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span>Benzer durum, miting, konser ve spor karşılaşmaları öncesi yapılan önleme aramaları ile şehir giriş ve çıkışlarında yapılan önleme aramaları için geçerlidir. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span>Aynı durum, eğitim kurumları ve işyerleri için söz konusudur.<span> </span>Eğitim kurumu sahibi veya yöneticisi öğrencilerin, işyeri sahibi müşterilerinin, kurumu veya diğer kişiler için tehlike oluşturduğunu düşünmüyorsa, kolluğun kendiliğinden burada tehlike olduğunu varsayıp mülki amire, mülki amirinde hakime müracaat etmesi ve buralarda bütün öğrencilerin veya müşterilerin tek tek aranması önleme aramasının amacına uygun bir tedbir değildir.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span>Bu nedenlerle, kolluk, nasıl hakim kararı ile, konut ve kamuya açık olmayan işyerlerini veya konut veya kamuya açık olmayan işyerine gelen ziyaretçileri arayamıyorsa, hakim kararı ile de olsa, eğitim kurumlarına ve kamuya açık işyerlerine girerek önleme araması yapamamalıdır.<span> </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span>Bununla beraber, kolluk, bir eğitim kurumunda uyuşturucu kullanıldığı, silah veya başka bir tehlikeli eşya bulundurulduğu yada yasa dışı faaliyetler de bulunulduğu bilgisine sahip ise, yetkili merciin yazılı emri ile, eğitim kurumlarının binalarında, giriş ve çıkışlarında veya öğrencilerin üzerinde veya eşyalarında adli amaçlı arama yapılmasının yolu açıktır.<span> </span><span> </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span>Maddedeki, “aniden toplulukların oluştuğu ahvalde gecikmesinde sakınca bulunan hâl var sayılır” düzenlemesi yerinde iken,<span> </span>“spor karşılaşması, miting, konser, festival, toplantı ve gösteri yürüyüşü” hallerinde de gecikmesinde sakınca olan var sayılır” ifadesi yerinde değildir.<span> </span>Zira, son sayılan durumlarda, bu tip aktivetelerin gerçekleştirileceği çok önceden bellidir.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;">Kolluk, “…tehlikenin önlenmesi veya bertaraf edilmesi amacıyla güvenliğini sağladığı bina ve tesislere gelenlerin; herhangi bir emir veya karar olmasına bakılmaksızın, üstünü, aracını ve eşyasını teknik cihazlarla, gerektiğinde el ile kontrol etmeye ve aramaya yetkilidir.” düzenlemesi, bu binaların güvenliğinin sağlanması için gerekli olmakla ve mevcut uygulamada bu şekilde olmakla birlikte, her halükarda hakim veya kanunla yetkili kılınan merciden yazılı arama kararı isteyen Anayasa hükmüne aykırıdır.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Bu yerlere girmek isteyenler, ayrıca, kimliklerini sorulmaksızın ibraz etmek zorundadırlar.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span><b>4. Zor ve Silah Kullanma (m.16)</b></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><b><span> </span></b></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><b><span> </span></b>Madde 16’da yapılan yeni düzenleme ile daha önce iki ayrı maddede,( PVSK ek m.6 ve 16 da) düzenlenen zor ve silah kullanma yetkileri aynı madde de toplanmıştır.<span> </span>Zor kullanmanın bir çeşidi ve en ağırı olan silah kullanmanın zor kullanmanın içinde düzenlenmesi yerinde olmuştur.<span> </span>Maddenin yeni düzenlemesine göre;</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;"><span style="font-size: 10pt;">(1)Polis, görevini yaparken direnişle karşılaşması halinde, bu direnişi kırmak amacıyla ve kıracak ölçüde zor kullanmaya yetkilidir. </span></div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;"><span style="font-size: 10pt;">(2) Zor kullanma yetkisi kapsamında, direnmenin mahiyetine ve derecesine göre ve direnenleri etkisiz hale getirecek şekilde kademeli olarak artan nispette bedeni kuvvet, maddi güç ve kanuni şartları gerçekleştiğinde silâh kullanılabilir. </span></div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;"><span style="font-size: 10pt;">(3) İkinci fıkrada geçen </span></div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;"><span style="font-size: 10pt;">a) Bedeni kuvvet; polisin direnen kişilere karşı veya eşya üzerinde doğrudan doğruya kullandığı bedeni gücü, </span></div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;"><span style="font-size: 10pt;">b) Maddi güç; polisin direnen kişilere karşı veya eşya üzerinde bedeni kuvvetin dışında; kullandığı kelepçe, cop, basınçlı su, göz yaşartıcı gazlar veya tozlar, fiziki engeller, polis köpekleri ve atları ile sair hizmet araçlarını, </span></div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;"><span style="font-size: 10pt;">ifade eder. </span></div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;"><span style="font-size: 10pt;">(4) Zor kullanmadan önce, ilgililere direnmeye devam etmeleri halinde doğrudan doğruya zor kullanılacağı ihtarı yapılır. Ancak, direnmenin mahiyeti ve derecesi göz önünde bulundurularak, ihtar yapılmadan da zor kullanılabilir. </span></div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;"><span style="font-size: 10pt;">(5) Polis, zor kullanma yetkisi kapsamında direnmeyi etkisiz kılmak amacıyla kullanacağı araç ve gereç ile kullanacağı zorun derecesini kendisi takdir ve tayin eder. Ancak, toplu kuvvet olarak müdahale edilen durumlarda, zor kullanmanın derecesi ile kullanılacak araç ve gereçler müdahale eden kuvvetin amiri tarafından tayin ve tespit edilir.</span></div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;"><span style="font-size: 10pt;">(6) Polis, kendisine veya başkasına yönelik bir saldırı karşısında, zor kullanmaya ilişkin koşullara bağlı kalmaksızın, 26/9/2004 tarihli ve 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun meşru savunmaya ilişkin hükümleri çerçevesinde savunmada bulunur. </span></div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;"><span style="font-size: 10pt;">(7) Polis; </span></div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;"><span style="font-size: 10pt;">a) Meşru savunma hakkının kullanılması kapsamında, </span></div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;"><span style="font-size: 10pt;">b) Bedeni kuvvet ve maddi güç kullanarak etkisiz hale getiremediği direniş karşısında, bu direnişi kırmak amacıyla ve kıracak ölçüde, </span></div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;"><span style="font-size: 10pt;">c) Hakkında tutuklama, gözaltına alma, zorla getirme kararı veya yakalama emri verilmiş olan kişilerin ya da suçüstü halinde şüphelinin yakalanmasını sağlamak amacıyla ve sağlayacak ölçüde,</span></div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;"><span style="font-size: 10pt;">silah kullanmaya yetkilidir. </span></div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;"><span style="font-size: 10pt;">(8) Polis, birinci fıkranın (c) bendi kapsamında silah kullanmadan önce kişiye “teslim ol” çağrısında bulunur. Bu çağrıya uymayarak kişinin kaçmaya devam etmesi halinde, önce uyarı amacıyla silahla ateş edilir. Buna rağmen kaçmakta ısrar etmesi dolayısıyla ele geçirilmesinin mümkün olmaması halinde ise, kişinin yakalanmasını sağlamak amacıyla ve sağlayacak ölçüde silahla ateş edilebilir. </span></div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;"><span style="font-size: 10pt;">(9) Polis, direnişi kırmak ya da yakalamak amacıyla zor veya silah kullanma yetkisini kullanırken, kendisine karşı silahla saldırıya teşebbüs edilmesi halinde, silahla saldırıya teşebbüs eden kişiye karşı saldırı tehlikesini etkisiz kılacak ölçü ve oranda duraksamadan silahla ateş edebilir. </span></div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span>Maddenin yeni şekli, ilk bakışta, kolluğa görevini yaparken direnen herkese karşı zor kullanma yetkisi vererek, zor kullanma hallerini genişlettiği izlenimi uyandırabilir. Zira, PVSK eski ek m.6, kolluğun, sadece, yakalanması gereken kişileri yakalamak ve dağıtılması gereken kişilerin dağıtmak için zor kullanma yetkisini kullanabileceğinden söz etmektedir.<span> </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span>Bu düşünce doğru değildir. Çünkü, kolluğa görevini yaparken direnmek, görevli memura mukavemet suçunu oluşturduğu ve bu durumda olan her kişinin önce etkisiz hale getirilip sonra yakalanması gerektiği için, kolluğun zor kullandığı her durumda zaten yakalamanın şartları doğmuştur.<span> </span>Bu nedenle, burada bir yetki genişlemesi söz konusu değildir.<span> </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span>Dolayısıyla, kolluk, eskiden olduğu gibi, bundan sonra da, görevini yaparken direnişle karşılaşması halinde, bu direnişi kırmak amacıyla ve kıracak ölçüde zor kullanmaya yetkilidir. Zor kullanma yetkisi kapsamında, direnmenin mahiyetine ve derecesine göre ve direnenleri etkisiz hale getirecek şekilde kademeli olarak artan nispette bedeni kuvvet, maddi güç ve kanuni şartları gerçekleştiğinde silâh kullanılabilir. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;">Bedeni kuvvet; polisin direnen kişilere karşı veya eşya üzerinde doğrudan doğruya kullandığı bedeni gücü, maddi güç ise; polisin direnen kişilere karşı veya eşya üzerinde bedeni kuvvetin dışında; kullandığı kelepçe, cop, basınçlı su, göz yaşartıcı gazlar veya tozlar, fiziki engeller, polis köpekleri ve atları ile sair hizmet araçlarını ifade eder. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;">Zor kullanmadan önce, ilgililere direnmeye devam etmeleri halinde doğrudan doğruya zor kullanılacağı ihtarı yapılır. Ancak, direnmenin mahiyeti ve derecesi göz önünde bulundurularak, ihtar yapılmadan da zor kullanılabilir. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;">Kolluk, zor kullanma yetkisi kapsamında direnmeyi etkisiz kılmak amacıyla kullanacağı araç ve gereç ile kullanacağı zorun derecesini kendisi takdir ve tayin eder. Ancak, toplu kuvvet olarak müdahale edilen durumlarda, zor kullanmanın derecesi ile kullanılacak araç ve gereçler müdahale eden kuvvetin amiri tarafından tayin ve tespit edilir.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;">Maddede önemli sayılacak bir değişiklik silah kullanma yetkisi olmuştur.<span> </span>Bu yeni düzenleme ile, kolluğun silah kullanabileceği durumlar genişletilmiştir.<span> </span>Gerçekten, maddeye göre, </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;"><span style="font-size: 10pt;">Polis; </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;"><span style="font-size: 10pt;">a) Meşru savunma hakkının kullanılması kapsamında, </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;"><span style="font-size: 10pt;">b) Bedeni kuvvet ve maddi güç kullanarak etkisiz hale getiremediği direniş karşısında, bu direnişi kırmak amacıyla ve kıracak ölçüde, </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;"><span style="font-size: 10pt;">c) Hakkında tutuklama, gözaltına alma, zorla getirme kararı veya yakalama emri verilmiş olan kişilerin ya da suçüstü halinde şüphelinin yakalanmasını sağlamak amacıyla ve sağlayacak ölçüde,</span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;"><span style="font-size: 10pt;">silah kullanmaya yetkilidir. </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;">Görüldüğü gibi, ilk olarak, yeni 5237 sayılı TCK ile meşru savunmanın alanı genişlediği için, silah kullanmanın alanı da genişlemiştir.<span> </span>Buna göre, kolluk sadece kişilerin ve kendisinin canına karşı değil, mal varlığı (mülkiyet) hakkı dahil, her türlü hakka yönelik haksız bir saldırı ile gerçekleşmesi muhakkak haksız bir saldırıyı def etmek için silah kullanabilecektir.<span> </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;">İkinci olarak, “bedeni kuvvet ve maddi güç kullanarak etkisiz hale getiremediği direniş karşısında, bu direnişi kırmak amacıyla ve kıracak ölçüde” silah kullanılabileceği belirlenmiştir. Maddenin bu fıkrası ile ilgili düzenlemesi yanlıştır. Bu durumda kolluk elbette silah kullanabilecektir. Fakat, bu durum, kolluğun silah kullanabileceği diğer (a) ve (c) bentlerinde sayılan durumlarda da silah kullanmanın ön şartıdır. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;">Üçüncü olarak, kolluk, suçun niteliğine bakılmaksızın, hakkında tutuklama, gözaltına alma, zorla getirme kararı veya yakalama emri verilmiş olan kişilerin ya da suçüstü halinde şüphelinin yakalanmasını sağlamak amacıyla, yakalamayı sağlayacak ölçüde silah kullanabilecektir. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;">Eski düzenleme ile, bu (c ) bendindeki yeni düzenleme arasında suçla mücadele adına kolluğu gereğinden fazla güçlü kılan ciddi bir fark vardır.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;">Her şeyden önce, eski PVSK m.16, gerek suçüstü gerekse diğer durumlarda, bir şüphelinin yakalanmasını sağlamak için silah kullanılmasını suçun ağır cezalık yani 10 yıl ve daha fazla hapis cezasını gerektirmesine bağlamışken, yeni PVSK m.16, adli para cezasını gerektiren suçlar dahil, her türlü suç için bu yetkiyi kolluğa vermektedir.<span> </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;">İkinci olarak, eski PVSK m.16, tutuklu ve mahkumlar için ikili bir ayrım yapmaktadır; Mahkum ve tutukluların kaçmalarını önlemek için silah kullanılması her türlü suç için mümkün iken, mahkum ve tutukluların kaçtıktan sonra tekrar yakalanması aşamasında silah kullanmaları suçun ağır hapis cezasını (10 yıl ve daha fazla hapis cezasını) gerektiren bir suç olmasına bağlıdır. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;">Maddede kolluğun silah kullanma yetkisi, kolluğun istediği doğrultuda, hiçbir durumu dışarıda bırakmayacak şekilde genişletilmişse de, kolluğun gelişigüzel silah kullanmasını engelleyecek ve yönlendirecek husus “orantılılık” prensibi olacaktır. Buna göre, kişinin yakalanması ile elde edilecek faydanın silah kullanarak kişiye verilen zarardan fazla olması gerekecektir.<span> </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;">Bu durumda, kolluk, “suçun ağırlığını”, her olayda, silah kullanmaya gerek olup olmadığını karar verme aşamasında, “silah kullanmadan da kişi etkisiz hale getirilebilir mi”, “silah en son çare mi”, “silah kullanman gerekli mi”, “silah kullanmanın hemen kullanılmalı mı”, “elde edilecek fayda ile verilecek zarar arasında bir orantı var mı” gibi soruların cevabı ile birlikte değerlendirmek zorundadır.<span> </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;">(c) bendinde sayılan bu son durumda, silah kullanmanın şartları oluştuğu takdirde, silah kullanmadan önce kişiye duyabileceği şekilde “dur” çağrısında bulunur. Bu çağrıya uymayarak kişinin kaçmaya devam etmesi halinde, önce uyarı amacıyla silahla ateş edilir. Buna rağmen kaçmakta ısrar etmesi dolayısıyla ele geçirilmesinin mümkün olmaması halinde ise, kişinin yakalanmasını sağlamak amacıyla ve sağlayacak ölçüde silahla ateş edilebilir. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;">Kolluk, direnişi kırmak ya da yakalamak amacıyla zor veya silah kullanma yetkisini kullanırken, kendisine karşı silahla saldırıya teşebbüs edilmesi halinde, silahla saldırıya teşebbüs eden kişiye karşı saldırı tehlikesini etkisiz kılacak ölçü ve oranda duraksamadan silahla ateş edebilir.” </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;"><b>5. Adli görev ve yetkiler (Ek 6. madde)</b></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span>Yukarıda anlatılan adli amaçlı kimlik sorma ve adli amaçlı parmak izi ve fotoğrafların alınması ve depolanması yetkilerine ilave olarak, bu maddede kolluğa teşhis gibi bazı yeni adli yetkiler verilmektedir.<span> </span>Maddeye göre;</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;"><span style="font-size: 10pt;">(1) Polis, bu maddede yazılı görevlerinin yanında, Ceza Muhakemesi Kanunu ve diğer mevzuatta yazılı soruşturma işlemlerine ilişkin görevleri de yerine getirir.</span></div><div class="MsoBodyTextIndent" style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt 36pt; text-align: justify;"><span style="font-size: 10pt;">(2) Polis, bir suça ilişkin olarak kendisine yapılan sözlü ihbar ve şikâyetleri ve görevi sırasında öğrendiği suça ilişkin bilgileri yazılı hale getirir.</span></div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;"><span style="font-size: 10pt;">(3) Edinilen bilgi veya alınan ihbar veya şikâyet üzerine veya kendiliğinden bir suçla karşılaşan polis, olay yerinde kişilerin ve toplumun sağlığına, vücut bütünlüğüne veya malvarlığına zarar gelmemesi ve suçun delillerinin kaybolmaması ya da bozulmaması için derhâl gerekli tedbirleri alır.</span></div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;"><span style="font-size: 10pt;">(4)Bir suç işlendiği veya işlenmekte olduğu bilgisini edinen polis, olay yerinin korunması, delillerin tespiti, kaybolmaması ya da bozulmaması için acele tedbirleri aldıktan sonra el koyduğu olayları, yakalanan kişiler ile uygulanan tedbirleri derhâl Cumhuriyet savcısına bildirir ve Cumhuriyet savcısının emri doğrultusunda işin aydınlatılması için gerekli soruşturma işlemlerini yapar.</span></div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;"><span style="font-size: 10pt;">(4) Yapılacak soruşturma sonunda edinilen bilginin bir kabahate ilişkin olduğu hallerde, konu araştırılarak gerekli yasal işlem yapılır veya yapılması sağlanır.</span></div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;"><span style="font-size: 10pt;">(5)<span> </span>Olay yerinde görevine ait işlemlere başlayan polis, bunların yapılmasına engel olan veya yetkisi içinde aldığı tedbirlere aykırı davranan kişileri, işlemler sonuçlanıncaya kadar ve gerektiğinde zor kullanarak bundan men eder.</span></div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;"><span style="font-size: 10pt;">(6) Polis, suçun delillerini tespit etmek amacıyla, Cumhuriyet savcısının emriyle olay yerinde gerekli inceleme ve teknik araştırmaları yapar, delilleri tespit eder, muhafaza altına alır ve incelenmek üzere ilgili yerlere gönderir. </span></div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;"><span style="font-size: 10pt;">(7) Olay yeri dışında kalan ve o suça ilişkin delil elde edilebileceği yönünde kuvvetli şüphe sebebi bulunan konut, işyeri ve kamuya açık olmayan kapalı alanlarda yapılacak işlemler için Ceza Muhakemesi Kanununun arama ve elkoymaya ilişkin hükümleri uygulanır.</span></div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;"><span style="font-size: 10pt;">(8) Polis, olaydaki failin, gözaltına alınan şüpheli ile aynı kişi olup olmadığının belirlenmesi bakımından zorunlu olması halinde, Cumhuriyet savcısının talimatıyla teşhis yaptırabilir.</span></div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;"><span style="font-size: 10pt;">(9) Tanıklıktan çekinebilecek olanlar, teşhiste bulunmaya zorlanamaz.</span></div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;"><span style="font-size: 10pt;">(10) İşleme başlanmadan önce, teşhiste bulunacak kişinin faili tarif eden beyanları tutanağa bağlanır.</span></div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;"><span style="font-size: 10pt;">(11) Teşhis işlemine tabi tutulan kişilerin birden fazla ve aynı cinsten olması, aralarında yaş, boy, ağırlık, giyinme gibi görünüşe ilişkin hususlarda benzerlik bulunması gerekir. Teşhis için gerekli olması halinde, şüphelinin görünüşü ile ilgili gerekli değişiklikler yapılabilir. Teşhis işlemine tabi tutulan kişilerin her birinde, teşhis sırasında bir numara bulundurulur.</span></div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;"><span style="font-size: 10pt;">(12) Teşhiste bulunan kişi ile teşhis işlemine tabi tutulan kişilerin birbirini görmemesi gerekir.</span></div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;"><span style="font-size: 10pt;">(13) Teşhis işlemi en az iki kez tekrarlanır ve teşhiste bulunması istenen kişiye, şüphelinin teşhis edilecek kişiler arasında yer almıyor olabileceği hatırlatılır.</span></div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;"><span style="font-size: 10pt;">(14) Teşhis işlemine tabi tutulan kişilerin, bu işlem sırasında birlikte fotoğrafları çekilerek veya görüntüleri kayda alınarak, soruşturma dosyasına konur.</span></div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;"><span style="font-size: 10pt;">(15) Şüphelinin fotoğrafı üzerinden de teşhis yaptırılabilir. Ancak tek bir fotoğraf veya aynı kişinin farklı fotoğrafları üzerinden teşhis yaptırılamaz. Değişik kişilerin fotoğraflarının aynı büyüklük ve özellikte olmaları gerekir.</span></div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;"><span style="font-size: 10pt;">(16) Teşhis işlemi tutanağa bağlanır.”</span></div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span>Bu şekilde, PVSK’nın sadece önleyici yetkileri düzenleyen bir Kanun olmadığı daha da net olarak ortaya çıkmakta ise de, burada asıl amaç, teşhisle ilgili bir düzenleme yapmaktan çok, CMK ile kurulan bütünlüğü bozmadan kolluk-C. Savcısı ilişkisini yeniden düzenlemektir. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span>Gerçekten, burada, kolluk savcı ilişkilerini düğümleyen önemli bir sorun sessizce çözülmektedir.<span> </span>Hatırlanacağı üzere, suç haberini alan kolluğa, C. Savcısının bilgisi dışında, suça müdahale etme ve gerekli tedbirleri aldıktan sonra C: savcılığını bilgilendirme yetkisi veren eski CMUK m.156 kaldırılarak,<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftn8" name="_ftnref8" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">[7]</span></span></span></span></a> kolluğun C: Savcısının bilgisi dışında suç soruşturmasını başlatması ve yürütmesinin yolu yine sessizce kapatılmıştı. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span>CMK sonrası dönemde, uygulamada, kolluk yeni CMK’nın öngördüğü şekilde geriye çekilmişken, C. Savcısının bu yeni rolünü benimsememesi veya iş yoğunluğu nedeniyle öne çıkamaması sebebiyle, kolluğun yetkileri kullanırken gerekli sözlü ve yazılı emri almak için C. Savcısına ulaşmasında ciddi problemler gözlemlenmiştir. Bu da, etkili suç soruşturmasının önünde en büyük engellerden birisi olarak görülmüştür. Geçen dönemde, özellikle yeni CMK’nın öngördüğü C. Savcısı merkezli suç soruşturması sürecini hayata geçirecek yeterli sayıda C. Savcısı da sisteme enjekte edilememiştir. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span>Nitekim, uygulama, adli kolluk yönetmeliği ile, “kanunlardaki eksiklikleri yönetmeliklerle gidereceğiz” felsefesi istikametinde,<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftn9" name="_ftnref9" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">[8]</span></span></span></span></a> kolluğa, C. Savcısı adına C. Savcısına ulaşmadan da hareket etme özgürlüğü tanınarak rahatlatılmıştır. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span>CMK, soruşturma sürecini C. Savcısının bizzat kendisinin yönetmesini arzu etmesine rağmen, halen yine soruşturma süreci kolluk tarafından yürütülmekte, belki öncekinden farklı olarak, kolluk süreci yönetirken C. Savcısını bilgilendirmektedir.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span>PVSK’daki bu yeni düzenleme ile, adli kolluk yönetmeliğindeki düzenleme ve uygulamada oluşan yeni resim kanunlaştırılmakta, kolluk C. Savcısı ilişkisinde daha gerçekçi bir çözüm benimsenmektedir.<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftn10" name="_ftnref10" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">[9]</span></span></span></span></a> <span> </span>Bu yeni çözüme göre, kolluk;</div><div class="MsoBodyTextIndent" style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-align: justify; text-indent: 36pt;"><br />
</div><div class="MsoBodyTextIndent" style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-align: justify; text-indent: 36pt;">Öncelikle, PVSK, Ceza Muhakemesi Kanunu ve diğer mevzuatta yazılı soruşturma işlemlerine ilişkin görevlerini yerine getirirken, bir suça ilişkin olarak kendisine yapılan sözlü ihbar ve şikâyetleri ve görevi sırasında öğrendiği suça ilişkin bilgileri yazılı hale getirir.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;">İkinci olarak, bir suç işlendiği veya işlenmekte olduğu bilgisini edinen kolluk, bu bilginin doğruluğunu tetkik edecektir.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;">Üçüncü olarak, bilginin doğruluğunun anlaşılması halinde, olaya el koyacak, olay yerini gerekirse koruma altına alacak, suçun faillerini yakalayacak, el koyduğu olayları, yakalanan kişiler ile uygulanan tedbirleri derhâl Cumhuriyet savcısına bildirecektir. Olay yerinden delil toplanması işlemi ancak C. Savcısının bilgisi ve emri doğrultusunda yapılacaktır. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;">Bu arada, kolluk, C. Savcısına sormadan, olay yerinde, kişilerin ve toplumun sağlığına, vücut bütünlüğüne veya malvarlığına zarar gelmemesi ve suçun delillerinin kaybolmaması ve bozulmaması için gerekli tedbirleri alır. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;">Diğer bir ifadeyle, kolluk, suç haberini alır almaz hemen kolluğu arayıp ne yapacağını öğrenmek için C. Savcısını aramayacak, suç soruşturmasını belli aşamaya getirdikten sonra C: Savcısını arayacaktır. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;">Bu yeni durum, iki uç düşünce olan, CMUK döneminde uygulamanın benimsediği suç soruşturması bittikten sonra C. Savcısını bilgilendirme ile, kanun koyucunun yeni CMK’da istediği hemen soruşturmanın başında C. Savcısına ulaşma düşüncesine göre daha makul ve “orta” çözümdür.<span> </span>Buna göre, kolluk, C: Savcısını ne çok geç ne de çok erken, soruşturmanın ortasına doğru, kişilerin hak ve özgürlüklerine doğrudan müdahale aşamasında ve C. Savcısının hukuk bilgisine açık olarak ihtiyaç duyulduğu anda haberdar edecektir. Bu yeni durum, aynı zamanda, kaldırılan eski CMUK m.156’nın geri getirilmesi olmasa bile, bu uyuyan bir maddenin yeniden uyandırılmasıdır.<span> </span><span> </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;">Yapılacak araştırma sonunda edinilen bilginin bir suça değil de kabahate ilişkin olduğu anlaşılırsa; konu araştırılarak şayet kolluğun yaptırım uygulayabileceği bir husus ise gerekli yasal işlem yapılacak, kolluğun yaptırım uygulama yetkisinin bulunmadığı hallerde ise ilgili kuruluşça idari yaptırım uygulanması sağlanacaktır.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;">Maddede ayrıca, teşhis işlemi ilk defa kanunla ayrıntılı olarak düzenlenmiştir. Buna göre kolluk, olaydaki failin, gözaltına alınan şüpheli ile aynı kişi olup olmadığının belirlenmesi bakımından zorunlu olması halinde, Cumhuriyet savcısının talimatıyla teşhis yaptırabilir. Tanıklıktan çekinebilecek olanlar, teşhiste bulunmaya zorlanamaz.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;">İşleme başlanmadan önce, teşhiste bulunacak kişinin faili tarif eden beyanları tutanağa bağlanır. Bu işlem, teşhis eden kişinin, teşhis sırasında muhtemel fikir değişikliklerinden teşhis edilecek şüphelinin etkilenmemesi için oldukça önemlidir. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;">Teşhis işlemine tabi tutulan kişilerin birden fazla ve aynı cinsten olması, aralarında yaş, boy, ağırlık, giyinme gibi görünüşe ilişkin hususlarda benzerlik bulunması gerekir. Teşhis için gerekli olması halinde, şüphelinin görünüşü ile ilgili gerekli değişiklikler yapılabilir. Teşhis işlemine tabi tutulan kişilerin her birinde, teşhis sırasında bir numara bulundurulur.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;">Teşhiste bulunan kişi ile teşhis işlemine tabi tutulan kişilerin birbirini görmemesi gerekir.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;">Teşhis işlemi en az iki kez tekrarlanır ve teşhiste bulunması istenen kişiye, şüphelinin teşhis edilecek kişiler arasında yer almıyor olabileceği hatırlatılır.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;">Teşhis işlemine tabi tutulan kişilerin, bu işlem sırasında birlikte fotoğrafları çekilerek veya görüntüleri kayda alınarak, soruşturma dosyasına konur.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;">Şüphelinin fotoğrafı üzerinden de teşhis yaptırılabilir. Ancak tek bir fotoğraf veya aynı kişinin farklı fotoğrafları üzerinden teşhis yaptırılamaz. Değişik kişilerin fotoğraflarının aynı büyüklük ve özellikte olmaları gerekir.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;">Teşhis işlemi tutanağa bağlanır.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span><b>Sonuç</b></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span>Görüldüğü üzere, PVSK’da yapılan değişiklikler, sanıldığının aksine, kişilerin günlük hayatını etkileyecek, devletin kişi üzerinde varlığını daha yakından hissettirecek nitelikte değildir.<span> </span>Yapılanlar, kolluğu suçla mücadele noktasında güçlü kılmak için ileri bir adım olarak kabul edilse bile, hak ve özgürlükler noktasında, ciddi olmasa bile, üzerinde tartışılması gereken müdahaleler niteliği taşımaktadır.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span>Bununla beraber, hatırlatmak gerekirse, esas itibari ile hazırlanan PVSK taslak metni 55 madde iken bu maddelerden sadece 8’i kanunlaşabilmiştir.<span> </span>Hak ve özgürlükler noktasında tartışmalı olan ve hatta Terörle Mücadele Kanunun hazırlanma aşamasında gündeme gelen ve ret edilen “idari gözaltı”, “idari uzaklaştırma” gibi olağan üstü dönemlere has düzenlemelerin, PVSK’ya sokulması girişimlerine direnilmesi ve PVSK’ya alınmaması önemli bir başarıdır. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span>Netice olarak, yeni düzenlemeler ile, suçu, kabahati ve tehlikeyi önlemek veya suç ve kabahat işleyenler hakkında adli ve idari süreci başlatmak amacıyla kimlik sormak için durdurma kanuni dayanağa bağlanmıştır. Bununla beraber, önleme araması için yapılacak durdurmamanın düzenlenmemesi bir eksikliktir.<span> </span>Ancak, bu değişiklik, uygulamada, kişiler üzerinde direk veya dolayı bir etki oluşturmayacaktır. Kimlik sormak için durdurma kaçınılmaz olduğu gibi önleme araması için de durdurma kaçınılmaz olacaktır.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span>Kimliğini tespit amacıyla durdurulan kişiye, ancak kimliği tespit ettikten sonra ve talepte bulunması halinde, tutanak düzenlenme mecburiyeti getirilmiş olması bir eksikliktir. Adli amaçlı durdurmalar için gerçekleştirilen her durdurma için, talebe bakılmaksızın, önleme amaçlı durdurmalar için yine her durdurma için fakat talep üzerine, tutanak mecburiyetinin, getirilmesi çok daha isabetli olurdu.<span> </span>Mevcut durum, haksız durdurmaların önünde bir güvence olmaktan uzaktır. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span>Kimlik sormak için yapılacak durdurmalarda, her ne kadar, madde; kimlik belgesi olmama veya kimliği ile ilgili açıklamada bulunmaktan kaçınma yada gerçeğe aykırı beyanda bulunma, sebeplerinden birine bağlı olarak kimliği ispat edilemeyen kişinin tutuklanacağını öngörse de, CMK hükümlerine göre, bu fiillerden dolayı bir kişinin tutuklanması mümkün değildir.<span> </span>Dolayısıyla, bu da, ilk bakışta, tehlikeli bir düzenleme olarak görülmekle beraber, pratik hayatta, kişiler üzerinde hissedilecek bir etki gösterecek bir düzenleme değildir.<span> </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span>Yeni düzenlemeler sonrası da, kollukça durdurulan bir kişinin üzerinde kimlik belgesi bulundurmaması suç veya kabahat değildir.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span>Fakat, durdurulan kişi, Kabahatler Kanunu m. 40 gereği,<span> </span><i>kimliği ile ilgili açıklamada bulunmaktan kaçınır </i>yada <i>gerçeğe aykırı beyanda bulunur</i> ise kabahat işlemiş olacak ve 50 YTL para cezasına çarptırılacaktır. Fakat, durdurulan kişiler üzerinde kimlik belgesi bulunmamakla beraber kimliği ile ilgili sözlü olarak bilgi vererek kim olduğunun ispat etme çabası içine girerlerse, ispat edemeseler bile, gerçeğe aykırı beyanda bulunmamak şartı ile, kabahat işleme ve dolayısıyla idari para cezasına çarptırılmaktan da kurtulacaklardır.<span> </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span>Bununla beraber, kimliğini bir belge veya sözlü olarak ispat edemeyenler göz altına alınmaktan kurtulamayacaklardır. Eski dönemde, kimliğini ispat edemeyen kişi maksimum 24 saat gözaltına alınabilirken, yeni dönemde, CMK hükümleri gereği, aynı kişi, 7 güne kadar gözaltına alınabilecektir. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span>CMK m.81’e bir tepki olarak, parmak izi ve fotoğraf alma ilgili yeni düzenlemeler ile parmak izi ve fotoğrafı alınabilecek kişilerin listesi oldukça genişletilmiştir. Ayrıca, idari amaçlı ve adli amaçlı alınan parmak izleri aynı merkezde ve kolluğun denetiminde depolanacaktır. Parmak izleri ve fotoğrafların saklanması için oldukça uzun süreler öngörülmektedir. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span>Önleme araması ile ilgili düzenlemeler hemen hemen aynen muhafaza edilmiştir. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span>Suçun ağır cezalık olma şartı kaldırılarak, kolluğun silah kullanma yetkisinde de bir genişleme söz konusu olmuştur. Fakat, bunun, uygulamada durum farklılığı oluşturacağını ve be değişikliğe bakarak kolluğun silahını eskiye göre daha rahat kullanabileceğini söylemek zordur.<span> </span>Çünkü, orantılılık ilkesi gereği, suçun ağırlığı, her zaman silah kullanmanın gerekliliğinin değerlendirilmesinde, kollukça ve mahkemelerce, dikkate alınan kriterlerden birisi olacaktır. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span>Teşhis işlemi ayrıntılı olarak düzenlenmiş, kolluk C: Savcı ilişkisinde daha esnek bir tutum benimsenerek C. Savcısının soruşturmanın başında değil, belli bir aşamaya geldikten sonra bilgilendirilmesi benimsenmiştir. </div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div><br clear="all" /> <hr align="left" size="1" width="33%" /> <div id="ftn1"> <div class="MsoFootnoteText"><a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftnref1" name="_ftn1" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: Symbol;"><span>*</span></span></span></a><i>PA Güvenlik Bilimleri Fakültesi Öğretim Üyesi</i> </div><div class="MsoFootnoteText"><br />
</div></div><div id="ftn2"> <div class="MsoFootnoteText"><a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftnref2" name="_ftn2" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">[1]</span></span></span></span></a> Bu makale, esas itibari ile, Hukuk ve Adalet Dergisinde daha önce yayınlanmıştır.<span> </span>Bkz., Hukuk ve Adalet, Eleştirel Hukuk Dergisi, yıl 4, sayı 11, 2007 yaz, s.93-115</div></div><div id="ftn3"> <div class="MsoFootnoteText"><a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftnref3" name="_ftn3" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">[2]</span></span></span></span></a> CMK açısından özgürlük-güvenlik dengesinin nerelerde yanlış kurulduğunu irdeleyen inceleme için bkz., “Suçla Mücadele Politikası Açısından Yeni Ceza Muhakemesi Kanunu”, Eryılmaz, M. Bedri, Anakara Barosu Dergisi, 2006-3 </div></div><div id="ftn4"> <div class="MsoFootnoteText"><a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftnref4" name="_ftn4" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">[3]</span></span></span></span></a> Gerçekten de, benzer bir ifadeyle, CMK, m.90/4’de, “Kolluk, yakalandığı sırada kaçmasını, kendisine veya başkalarına zarar vermesini önleyecek tedbirleri aldıktan sonra, yakalanan kişiye, kanuni haklarını derhal bildirir” denmektedir. </div></div><div id="ftn5"> <div class="MsoFootnoteText"><a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftnref5" name="_ftn5" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">[4]</span></span></span></span></a> Kabahatler Kanunu m.40, sadece, CMK m.147’ye göre, ifade alma ve sorgu sırasında şüpheli ve sanığın kimliğine ilişkin bilgi vermekten kaçınması ve yanlış bilgi vermenin müeyyidesini içermekte iken, PVSK’daki bu yeni düzenleme ile, kolluğa, durdurma sonrası kimlik ile ilgili <i>açıklamada bulunmaktan kaçınma</i> yada <i>gerçeğe aykırı beyanda bulunmak</i> fiillerinin de müeyyidesi haline getirilmiştir.<span> </span></div></div><div id="ftn6"> <div class="MsoFootnoteText"><a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftnref6" name="_ftn6" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">[5]</span></span></span></span></a> Gerçekten Adli ve Önleme Aramaları Yönetmeliğin m.27(5)(a)’ya göre, kollukça, durdurulan kişinin üzerinin yoklama biçiminde kontrol edileceği belirtiliyor olsa da, burada gizli ve saklı olan bir şeye ulaşmak amacıyla özel alana yapılan bir müdahale olduğundan arama söz konusudur ve aramanın hükümleri uygulanmalıdır.<span> </span>Bizce durdurulan veya yakalanan kişinin üzerinin aranması zaruretinin gereğini yerine getirmek için arama yerine başka kelimler bulma yerine öncelikle Anayasanın ve daha sonra da CMK ve PVSK daki ilgili hükümlerin değiştirilerek, en azından üst ve araç araması için, kolluğun doğrudan arama yapmasının yolu açılmalıdır. </div></div><div id="ftn7"> <div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;"><a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftnref7" name="_ftn7" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">[6]</span></span></span></span></a> Appl No 8022/77, McVeigh v UK, 25 D&R (1981) 15, s.49</div></div><div id="ftn8"> <div class="MsoFootnoteText"><a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftnref8" name="_ftn8" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">[7]</span></span></span></span></a> Suça karşı zabıtanın görevini düzenleyen CMUK m156/1’e göre, “Zabıta makam ve memurları suçluları aramakla ve işin tenviri için lazım gelen acele tedbirleri almakla mükelleftir.<span> </span>Bu makam ve memurlar tanzim ettikleri evrakı hemen. C. Savcılığına gönderirler. “</div><div class="MsoFootnoteText"><span> </span><span> </span>Esasen bu madde, kolluğa C: Savcısının bilgisi dışında soruşturma yapma yetkisi veren bir madde değil idi.<span> </span>CMUK bir bütün olarak yorumlandığında, bu madde istisnai bir durumu düzenlemekte olup gecikmesinde sakınca olan hallerde, kolluğa suç soruşturmasına müdahale etme yetkisi vermekte idi.<span> </span>Fakat, uygulamada, istisna, kural haline gelmiş, bazı ağır cezalık suçlar dışında kolluk soruşturmayı kendisi yürütmüş, sadece neticeyi C. Savcısına sunma alışkanlığı geliştirmiştir. C. Savcıları da, bu yönde bir uygulama gelişmesine sessiz kalarak onay vermişlerdir.<span> </span></div></div><div id="ftn9"> <div class="MsoFootnoteText"><a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftnref9" name="_ftn9" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">[8]</span></span></span></span></a> Zamanın Adalet Bakanı sayın Cemil Çiçek tarafından, ilk başta kamu oyunu rahatlatmak amacıyla söylendiği düşünülen bu söz, her nasılsa, daha sonra gerçek olmuş, CMK’ya uygunluğu tartışmalı bir çok yönetmelik ve yönetmelik hükmü hükmü ile kolluk rahatlatılmıştır.<span> </span></div></div><div id="ftn10"> <div class="MsoFootnoteText"><a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftnref10" name="_ftn10" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">[9]</span></span></span></span></a> Gerekçedeki bu yeni çözümün CMK’dan kaynaklandığı düşüncesi doğru değildir.<span> </span>Zira CMK m.161/2’deki “adli kolluk görevlileri, el koydukları olayları, yakalanan kişiler uygulanan tedbirleri emrinde çalıştıkları C: Savcısına derhal bildirmekle ….yükümlüdür” hükmü, m.161/1 den ayrı yorumlanamaz.<span> </span>Kolluğun m.161/2’ye göre bildireceği olay ilk önce m.161/1’e göre, C. Savcısının bilgisi dahilinde müdahale ettiği olaydır.<span> </span>Bu nedenle, bu yeni düzenleme CMK’dan bir sapmadır ve CMK’nın orijinal felsefesinden geri dönüştür.</div></div></div>Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-1995902381731834676.post-35754533516444316102011-02-17T17:30:00.000-08:002011-02-17T17:30:33.291-08:00YENİ CEZA MUHAKAMESİ KANUNUNDA KOLLUK SAVCI İLİŞKİSİ<!--[if gte mso 9]><xml> <w:WordDocument> <w:View>Normal</w:View> <w:Zoom>0</w:Zoom> <w:TrackMoves/> <w:TrackFormatting/> <w:HyphenationZone>21</w:HyphenationZone> <w:PunctuationKerning/> <w:ValidateAgainstSchemas/> <w:SaveIfXMLInvalid>false</w:SaveIfXMLInvalid> <w:IgnoreMixedContent>false</w:IgnoreMixedContent> <w:AlwaysShowPlaceholderText>false</w:AlwaysShowPlaceholderText> <w:DoNotPromoteQF/> <w:LidThemeOther>TR</w:LidThemeOther> <w:LidThemeAsian>X-NONE</w:LidThemeAsian> <w:LidThemeComplexScript>X-NONE</w:LidThemeComplexScript> <w:Compatibility> <w:BreakWrappedTables/> <w:SnapToGridInCell/> <w:WrapTextWithPunct/> <w:UseAsianBreakRules/> <w:DontGrowAutofit/> <w:SplitPgBreakAndParaMark/> <w:DontVertAlignCellWithSp/> <w:DontBreakConstrainedForcedTables/> <w:DontVertAlignInTxbx/> <w:Word11KerningPairs/> <w:CachedColBalance/> </w:Compatibility> <w:BrowserLevel>MicrosoftInternetExplorer4</w:BrowserLevel> <m:mathPr> <m:mathFont m:val="Cambria Math"/> <m:brkBin m:val="before"/> <m:brkBinSub m:val="--"/> <m:smallFrac m:val="off"/> <m:dispDef/> <m:lMargin m:val="0"/> <m:rMargin m:val="0"/> <m:defJc m:val="centerGroup"/> <m:wrapIndent m:val="1440"/> <m:intLim m:val="subSup"/> <m:naryLim m:val="undOvr"/> </m:mathPr></w:WordDocument> </xml><![endif]--><!--[if gte mso 9]><xml> <w:LatentStyles DefLockedState="false" DefUnhideWhenUsed="true"
DefSemiHidden="true" DefQFormat="false" DefPriority="99"
LatentStyleCount="267"> <w:LsdException Locked="false" Priority="0" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Normal"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="heading 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 7"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 8"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 9"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 7"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 8"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 9"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="0" Name="footnote text"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="0" Name="footer"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="35" QFormat="true" Name="caption"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="0" Name="footnote reference"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="0" Name="page number"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="10" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Title"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="1" Name="Default Paragraph Font"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="11" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtitle"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="22" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Strong"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="20" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Emphasis"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="59" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Table Grid"/> <w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Placeholder Text"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="1" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="No Spacing"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Revision"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="34" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="List Paragraph"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="29" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Quote"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="30" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Quote"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="19" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Emphasis"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="21" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Emphasis"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="31" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Reference"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="32" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Reference"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="33" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Book Title"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="37" Name="Bibliography"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" QFormat="true" Name="TOC Heading"/> </w:LatentStyles> </xml><![endif]--><!--[if gte mso 10]> <style>
/* Style Definitions */
table.MsoNormalTable
{mso-style-name:"Normal Tablo";
mso-tstyle-rowband-size:0;
mso-tstyle-colband-size:0;
mso-style-noshow:yes;
mso-style-priority:99;
mso-style-qformat:yes;
mso-style-parent:"";
mso-padding-alt:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt;
mso-para-margin:0cm;
mso-para-margin-bottom:.0001pt;
mso-pagination:widow-orphan;
font-size:11.0pt;
font-family:"Calibri","sans-serif";
mso-ascii-font-family:Calibri;
mso-ascii-theme-font:minor-latin;
mso-fareast-font-family:"Times New Roman";
mso-fareast-theme-font:minor-fareast;
mso-hansi-font-family:Calibri;
mso-hansi-theme-font:minor-latin;
mso-bidi-font-family:"Times New Roman";
mso-bidi-theme-font:minor-bidi;}
</style> <![endif]--> <br />
<div align="center" class="MsoNormal" style="margin: 3pt 0cm; text-align: center; text-indent: 17pt;"><b><span>YENİ CEZA MUHAKAMESİ KANUNUNDA </span></b></div><div align="center" class="MsoNormal" style="margin: 3pt 0cm; text-align: center; text-indent: 17pt;"><b><span><span> </span>KOLLUK SAVCI İLİŞKİSİ</span></b></div><div align="center" class="MsoNormal" style="margin: 3pt 0cm; text-align: center; text-indent: 17pt;"><br />
</div><div align="right" class="MsoNormal" style="margin: 3pt 0cm; text-align: right; text-indent: 17pt;"><b><span><span> </span></span></b><b><i><span style="font-size: 10pt;">Doç Dr. M. Bedri ERYILMAZ<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftn1" name="_ftnref1" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span><span class="MsoFootnoteReference"><b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;"></span></b></span></span></span></a><span> </span></span></i></b></div><div class="MsoNormal" style="margin: 3pt 0cm; text-align: justify; text-indent: 17pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="margin: 3pt 0cm; text-align: justify; text-indent: 17pt;"><span>Yeni CMK’da, dikkati çeken en önemli değişikliklerden birisi de, Cumhuriyet Savcısının daha çok soruşturma içine çekilerek, aktif hale getirilmek istenmesidir.<span> </span>Bu düşünce doğrudur.<span> </span>Çünkü, Türk CMUK uygulamasında, 1412 sayılı CMUK’un yürürlüğe giriş tarihinden beri, gerçekleştirilmek istenen kolluk C. Savcısı işbirliği gerçekleşmemiştir. Uygulamada, C: Savcıları, bazı istisnai durumlar hariç, suç soruşturmasını tamamen kolluğa bırakmışlardır.<span> </span>Bunun iki sebebi vardır. Birincisi, C: Savcıların sayısının azlığından kaynaklanan iş yoğunluğu iken, ikincisi, C. Savcılarının, kolluğun temsil ettiği olumsuz değer yargıları ile özdeşleştirilmemek için kolluk ile arasına mesafe koymak istemesidir. C: Savcısı denetiminden yoksun daha rahat çalışan kolluk ise, uzun süre, bu ayrılıktan dolayı mutlu olmuş ve bu süreçte, bazı hukuka aykırılıklar da içeren, kendine özgün bir suç soruşturma kültürü oluşturmuştur. </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 3pt 0cm; text-align: justify; text-indent: 17pt;"><span>C: Savcısının aktif hale getirilmek istenmesi düşüncesi, temelde doğru bir düşünce olmakla birlikte, bunun, CMK’da yapılmak istendiği gibi, kolluğu pasif hale getirilerek başarılmak istenmesi yanlıştır. CMK’da açıkça yer almayan fakat kanun hazırlayanların bilinçaltında yer aldığı hissedilen düşünce şudur; kolluk her yetkisini kullanmak için C: Savcına ulaşmak, hatta yazılı emir almak zorunda kalırsa, hukukun içinde kalacak, insan hakları ihlalleri minimuma inecektir. </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 3pt 0cm; text-align: justify; text-indent: 17pt;"><span>Gerçekten, kanun koyucunun gerçek amacı, kolluğu pasifleştirmek olmayıp, savcıyı aktif hale getirmek olsaydı, yapması gereken, “C. Savcısı suç soruşturmasını bizzat yürütür” şeklinde bir hükmü CMK’ya enjekte etmek olmalıydı.<span> </span>Bu durumda da, kolluk C. Savcısının bilgisi dışında harekete etmeyecek, suç soruşturmasının hukuka uygunluğunu C: Savcısı bizzat yerinde denetleyecekti. Bu kısa yolu tercih etmeyip, her yetkide kolluğu devre dışı bırakarak, C.Savcısına ulaşılması gibi uzun yolu tercih eden kanun koyucunun, gerçekten suçla daha etkili mücadele etmek ve daha demokratik bir Türkiye oluşturmak düşüncesi ile hareket etmek istediğine inanmak zordur.<span> </span></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 3pt 0cm; text-align: justify; text-indent: 17pt;"><span>Hatırlanacağı üzere, şüpheli veya sanığın beden muayenesi ve vücudundan örnek alınması, bilirkişiye müracaat, moleküler genetik inceleme, keşif, otopsi, postada elkoyma, iletişimin dinlenmesi, tespiti ve kayda alınması, gizli soruşturmacı görevlendirilmesi ve teknik araçlarla izleme, daha önce olduğu gibi şimdi de, C.Savcısı ve Hakim onayı ile kullanılan yetkilerdir. </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 3pt 0cm; text-align: justify; text-indent: 17pt;"><span>Yeni CMK, daha önce doğrudan kolluk memurlarının takdirine bırakılan, tanık dinleme yetkisini C. Savcısı veya Hakime (m.43/5), arama sonucu ulaşılan belge ve kağıtları inceleme yetkisini C.Savcısı veya Hakime (m.122), yakalanan kişinin ikinci ifadesinin alınması C.Savcına bırakırken (CMK m.148/5), şüpheliden fotoğraf, beden ölçüleri, parmak ve avuç izi alma, ses ve görüntü kaydı alınmasını C.Savcısının (m.82), yer gösterme işlemini C. Savcısının (m.85), gözaltı yetkisini C. Savcısının(m.91), konutta ve kamuya açık olmayan alanlarda arama yetkisini C. Savcısının veya Hakimin, kamuya açık yerlerde ise C. Savcısına ulaşılamaması halinde kolluk amirinin (m.119), elkoyma yetkisini, Hakimin C.Savcısının, C. Savcısına ulaşılamaması halinde kolluk amirinin (m.127), şüphelinin bilgisayarlarında arama ve bilgisayarlara elkoyma yetkisini C. Savcısının, kamuya açık olmayan yerlerde olay yeri incelemesi yapılması yetkisi C.Savcısının, C. Savcısına ulaşılamadığında ise kolluk amirinin iznine bağlamıştır. <span> </span></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 3pt 0cm; text-align: justify; text-indent: 17pt;"><span>Bununla beraber, her nasılsa, ölünün kimliğini belirleme (m.86), yakalama (m.90), yakalanan kişinin ilk ifadesinin alınması yetkileri (m.147) kollukta kalmıştır. </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 3pt 0cm; text-align: justify; text-indent: 17pt;"><span>Ayrıca, üst sınırı en az 5 yıl hapis cezasını gerektiren suçlarda mecburi müdafilik sistemine geçildiği, müdafiin ifade alma sırasında hazır bulunmasının soruşturmayı geciktirmeme şartına bağlı iken bu şartın kaldırılarak, şüphelinin talebi halinde müdafi gelmeden ifade almaya başlanamayacağı ve uygulamadaki müdafiye ulaşma zorluğundan kaynaklanan bekleme süreleri düşünüldüğünde, kolluğun ifade alma yetkisinin de önemli ölçüde sınırlandığı düşünülebilir. </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 3pt 0cm; text-align: justify; text-indent: 17pt;"><span>3000 civarındaki savcı sayısının yetersiz olduğu ve hala Türkiye’nin coğrafi olarak % 91’inde Jandarmanın kolluk görevi yaptığı da göz önüne alındığında, her suç soruşturmasında, hemen hemen her yetkinin kullanımı için bizzat C. Savcısına ulaşılmak zorunda kalınması, suçla mücadelede otorite boşluğu oluşturacaktır. <span> </span>Zira, yeni CMK, bir olaya ilk müdahale eden en yakın devriye ekiplerindeki kolluk memurlarının ve istisnai olarak olay yerinde bulunabilecek kolluk amirlerinin suç soruşturması ile ilgili yapacakları her bir işlem için C. Savcısının olay yerinde olmasını veya kendisine her an ulaşılabilir olmayı mecbur kılmaktadır.<span> </span></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 3pt 0cm; text-align: justify; text-indent: 17pt;"><span>Kanun koyucu, suçla mücadeledeki bu zaafı ortadan kaldırmak için, ilk yeni reform dalgasında, kolluğu daha güçlü bir şekilde tekrar suç soruşturmasının başına koyacaktır.<span> </span>Zira, hak ve özgürlüklerin öneminin yeni kavrandığı dönemlerde bunu daha önce deneyen, İngiltere, Almanya, ABD, Hollanda gibi ülkeler bu dönüşümü yaşamışlardır.<span> </span>Dolayısıyla, bu ülkelerdeki kolluk, bugün içinde bulunduğu güçlü konumu, kanun koyucularının, ’60 lı ve ’80 li yıllarda yaptığı hataya borçludur. Önemli olan doğru sonuca aynı hatayı yapmadan ulaşmaktır.<span> </span></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 3pt 0cm; text-align: justify; text-indent: 17pt;"><span>Kanun koyucunun, kolluğun, suç soruşturmasında, C: Savcısının bilgisi dahilinde, birlikte hareket etmesi gerektiği düşüncesi taşıdığını ortaya koyan diğer bir gösterge, 1412 sayılı CMUK’daki m.156’nın kaldırılması ve bunun yerini dolduracak bir maddenin 5271 sayılı CMK’ya konulmamasıdır.</span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 3pt 0cm; text-align: justify; text-indent: 17pt;"><span>Zira, CMUK m.156, bir suçu öğrenen kolluk görevlilerinin görevini düzenlemekteydi.<span> </span>Bu maddeye göre, bir suç haberini öğrenen kolluk, suçu araştırmak ve soruşturmak aydınlatmak için lazım gelen acele tedbirleri alacak ve tanzim ettiği belgeleri ve dosyayı hemen C: Savcılığına iletecekti.<span> </span>Yeni CMK, kolluğun bir suça kendiliğinden el koymasını ve akabinde soruşturmasını istemediğinden dolayı bu maddeyi çıkartmıştır. </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 3pt 0cm; text-align: justify; text-indent: 17pt;"><span>Yeni CMK’ya göre, bir suça ancak C: Savcısı muttali olabilir.<span> </span>Kolluk, bir şekilde suç haberini alsa bile, hiçbir işlem yapmayarak C: Savcısını bilgilendirecek ve bu şekilde bir suçun işlendiği izlenimini veren bir hâli öğrenen C: Savcısı da, CMK m.160 gereği, suçu öğrenir öğrenmez, kamu davasını açmaya yer olup olmadığına karar vermek üzere hemen işin gerçeğini araştırmaya başlayacaktır. </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 3pt 0cm; text-align: justify; text-indent: 17pt;"><span>Cumhuriyet savcısı, maddî gerçeğin araştırılması ve adil bir yargılamanın yapılabilmesi için, emrindeki adlî kolluk görevlileri marifetiyle, şüphelinin lehine ve aleyhine olan delilleri toplayarak muhafaza altına alacaktır. Bu süreçte, şüphelinin haklarını koruma yükümlülüğünün C: Savcısına ait olduğu yeni CMK ile açıkça belirtilmiştir. (CMK m.160)<span> </span></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 3pt 0cm; text-align: justify; text-indent: 17pt;"><span>Cumhuriyet savcısı, doğrudan doğruya suç soruşturmasını kendisi yürütebileceği gibi emrindeki adlî kolluk görevlileri aracılığı ile de her türlü araştırmayı yapabilir. (CMK m.161/1) Adlî kolluk görevlileri, elkoydukları olayları, yakalanan kişiler ile uygulanan tedbirleri emrinde çalıştıkları Cumhuriyet savcısına derhâl bildirmek ve bu Cumhuriyet savcısının adliyeye ilişkin bütün emirlerini gecikmeksizin yerine getirmekle yükümlüdür. (CMK m.161/2) </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 3pt 0cm; text-align: justify; text-indent: 17pt;"><span>Cumhuriyet savcısı, adlî görevi gereğince nezdinde görev yaptığı mahkemenin yargı çevresi dışında bir işlem yapmak ihtiyacı ortaya çıkınca, bu hususta o yer Cumhuriyet savcısından söz konusu işlemi yapmasını ister. </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 3pt 0cm; text-align: justify; text-indent: 17pt;"><span>Cumhuriyet savcısı, adlî kolluk görevlilerine emirleri yazılı; acele hâllerde, sözlü olarak verir. <span> </span>Sözlü emir en kısa sürede yazılı olarak<span> </span>da bildirilir.<span> </span>(CMK m.161/3) Emrin bildirilecek olması, bu emrin, C: Savcılığınca, herhangi bir talebe bağlı olmaksızın, kolluğa, gönderileceği anlamı taşır. </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 3pt 0cm; text-align: justify; text-indent: 17pt;"><span>Kanun tarafından kendilerine verilen veya kanun dairesinde kendilerinden istenen adliye ile ilgili görev veya işlerde kötüye kullanma veya ihmalleri görülen kamu görevlileri ile Cumhuriyet savcılarının sözlü veya yazılı istem ve emirlerini yapmakta kötüye kullanma veya ihmalleri görülen kolluk âmir ve memurları hakkında Cumhuriyet savcılarınca doğrudan doğruya soruşturma yapılır. Vali ve kaymakamlar hakkında 2.12.1999 tarihli ve 4483 sayılı Memurlar ve Diğer Kamu Görevlilerinin Yargılanması Hakkında Kanun hükümleri, en üst dereceli kolluk amirleri hakkında ise, hakimlerin görevlerinden dolayı tabi oldukları yargılama usulü uygulanır. (CMK m.161/5)</span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 3pt 0cm; text-align: justify; text-indent: 17pt;"><span>Cumhuriyet savcısı, ancak hâkim tarafından yapılabilecek olan bir soruşturma işlemine gerek görürse, istemlerini bu işlemin yapılacağı yerin sulh ceza hâkimine bildirir. Sulh ceza hâkimi istenilen işlem hakkında, kanuna uygun olup olmadığını inceleyerek karar verir ve gereğini yerine getirir.<span> (CMK m. 162)</span></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 3pt 0cm; text-align: justify; text-indent: 17pt;"><span>Suçüstü hâli ile gecikmesinde sakınca bulunan hâllerde, Cumhuriyet savcısına erişilemiyorsa veya olay genişliği itibarıyla Cumhuriyet savcısının iş gücünü aşıyorsa, sulh ceza hâkimi de bütün soruşturma işlemlerini yapabilir. <span> </span>Kolluk âmir ve memurları, sulh ceza hâkimi tarafından emredilen tedbirleri alır ve araştırmaları yerine getirirler.<span> (CMK m. 163)</span></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 3pt 0cm; text-align: justify; text-indent: 17pt;"><span>Adlî kolluk; 4.6.1937 tarihli ve 3201 sayılı Emniyet Teşkilatı Kanununun 8, 9 ve 12 nci maddeleri, 10.3.1983 tarihli ve<span> </span>2803 sayılı Jandarma Teşkilat, Görev ve Yetkileri Kanununun 7 nci maddesi, 2.7.1993 tarihli ve 485 sayılı Gümrük Müsteşarlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 8 inci maddesi ve 9.7.1982 tarihli ve 2692 sayılı Sahil Güvenlik Komutanlığı Kanununun 3 üncü maddesinde belirtilen soruşturma işlemlerini yapan güvenlik görevlilerini ifade eder. Soruşturma işlemleri, Cumhuriyet savcısının emir ve talimatları doğrultusunda öncelikle adlî kolluğa yaptırılır. Adlî kolluk görevlileri, Cumhuriyet savcısının adlî görevlere ilişkin emirlerini yerine getirir. Adlî kolluk, adlî görevlerin haricindeki hizmetlerde, üstlerinin emrindedir.<span> (CMK m. 164)</span></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 3pt 0cm; text-align: justify; text-indent: 17pt;"><span>Gerektiğinde veya Cumhuriyet savcısının talebi halinde, diğer kolluk birimleri de adlî kolluk görevini yerine getirmekle yükümlüdür. Bu durumda, kolluk görevlileri hakkında, adlî görevleri dolayısıyla bu Kanun hükümleri uygulanır.<span> (CMK m. 165)</span></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 3pt 0cm; text-align: justify; text-indent: 17pt;"><span>Cumhuriyet Başsavcıları her yılın sonunda, o yerdeki adlî kolluğun sorumluları hakkında değerlendirme raporları düzenleyerek, mülkî idare amirlerine gönderir.<span> (CMK m. 166)</span></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 3pt 0cm; text-align: justify; text-indent: 17pt;"><span>Olay yerinde görevine ait işlemlere başlayan adlî kolluk görevlisi, bunların yapılmasına engel olan veya yetkisi içinde aldığı tedbirlere aykırı davranan kişileri, işlemler sonuçlanıncaya kadar ve gerektiğinde zor kullanarak bundan men eder.<span> (CMK m. 168)</span></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 3pt 0cm; text-align: justify; text-indent: 17pt;"><span>Şüphelinin ifadesinin alınması veya sorgusu, tanık ve bilirkişinin dinlenmesi veya bir keşif ve muayene sırasında Cumhuriyet savcısı veya sulh ceza hâkiminin yanında bir zabıt kâtibi bulunur. Acele hâllerde, yemin vermek koşuluyla, başka bir kimse, yazman olarak görevlendirilebilir.Her soruşturma işlemi tutanağa bağlanır. Tutanak, adlî kolluk görevlisi, Cumhuriyet savcısı veya sulh ceza hâkimi ile hazır bulunan zabıt kâtibi tarafından imza edilir. Müdafi veya vekil sıfatıyla hazır bulunduğu işlemlerle ilgili tutanakta avukatın isim ve imzasına da yer verilir.Tutanak, işlemin yapıldığı yeri, zamanı ve işleme katılan veya ilgisi bulunan kimselerin isimlerini içerir. İşlemde hazır bulunan ilgililerce onanmak üzere tutanağın kendilerini ilgilendiren kısımları okunur veya okumaları için kendilerine verilir. Bu husus tutanağa yazılarak ilgililere imza ettirilir. İmzadan kaçınma hâlinde nedenleri tutanağa geçirilir.<span> (CMK m. 169)</span></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 3pt 0cm; text-align: justify; text-indent: 17pt;"><span>CMK m.250 dışında sayılan suçları bizzat soruştrurup soruşturmama konusunda takdir yetkisine sahip olan C: Savcısı, CMK m.250’de sayılan suçların soruşturmasını bizzat yapmalıdır.<span> </span>Bunun anlamı, en azından C. Savcısı, suç soruşturmasının başında bulunmalıdır. </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 3pt 0cm; text-align: justify; text-indent: 17pt;"><span>CMK m.251’e göre,</span><span>Türk Ceza Kanununda yer alan;</span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 3pt 0cm; text-align: justify; text-indent: 17pt;"><span>a) Örgüt faaliyeti çerçevesinde işlenen uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti suçu,</span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 3pt 0cm; text-align: justify; text-indent: 17pt;"><span>b) Haksız ekonomik çıkar sağlamak amacıyla kurulmuş bir örgütün faaliyeti çerçevesinde cebir ve tehdit uygulanarak işlenen suçlar,</span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 3pt 0cm 3pt 17pt; text-align: justify;"><span>c) İkinci Kitap Dördüncü Kısmın Dört, Beş, Altı ve Yedinci Bölümünde tanımlanan suçlar (305, 318, 319, 323, 324, 325 ve 332 nci maddeler hariç), </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 3pt 0cm; text-align: justify; text-indent: 17pt;"><span>Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulunca bu suçların soruşturma ve kovuşturmasında görevlendirilen Cumhuriyet savcılarınca bizzat yapılır. </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 3pt 0cm; text-align: justify; text-indent: 17pt;"><span>Bu suçlar görev sırasında veya görevden dolayı işlenmiş olsa bile Cumhuriyet savcılarınca doğrudan soruşturma yapılır. Cumhuriyet savcıları, Cumhuriyet Başsavcılığınca 250 nci madde kapsamındaki suçlarla ilgili davalara bakan ağır ceza mahkemelerinden başka mahkemelerde veya işlerde görevlendirilemez.</span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 3pt 0cm; text-align: justify; text-indent: 17pt;"><span>CMK m. 250 nci madde kapsamına giren suçların soruşturması ve kovuşturması sırasında Cumhuriyet savcıları, hâkim tarafından verilmesi gerekli kararları, varsa Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulunca bu işlerle görevlendirilen ağır ceza mahkemesi üyesinden, aksi halde yetkili adlî yargı hâkimlerinden isteyebilirler.</span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 3pt 0cm; text-align: justify; text-indent: 17pt;"><span>Soruşturmanın gerekli kıldığı hâllerde suç mahalli ile delillerin bulunduğu yerlere gidilerek soruşturma yapılabilir. Suç, ağır ceza mahkemesinin bulunduğu yer dışında işlenmiş ise Cumhuriyet savcısı, suçun işlendiği yer Cumhuriyet savcısından soruşturmanın yapılmasını isteyebilir.</span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 3pt 0cm; text-align: justify; text-indent: 17pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="margin: 3pt 0cm; text-align: justify; text-indent: 17pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="margin: 3pt 0cm; text-align: justify; text-indent: 17pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="margin: 3pt 0cm; text-align: justify; text-indent: 17pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div><br clear="all" /> <hr align="left" size="1" width="33%" /> <div id="ftn1"> </div></div>Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-1995902381731834676.post-82711600387065886072011-01-09T12:15:00.000-08:002011-01-09T12:15:45.961-08:00Özel Hayata Saygı Gösterilmesini İsteme Hakkı<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><b>Özel Hayata Saygı Gösterilmesini İsteme Hakkı </b></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><i> Doç Dr. M. Bedri ERYILMAZ</i></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><i>Neden Özel Hayat</i></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><b>I.</b> Herkesin, kamuya mal almış hayatının yanında, maddi ve manevi varlığını geliştirebilmesi, kamusal hayatında hedef olarak kabul ettiği noktalara ulaşabilmesi ve kendisi için uygun gördüğü hayat stilini yaşayabilmesi için başkalarının denetim ve gözetiminden uzak kendi düşünce ve kanaatleri ile süsleyip şekillendirdiği özel bir hayata da ihtiyacı vardır.</div><div class="MsoBodyTextIndent"><br />
</div><div class="MsoBodyTextIndent">Bu çerçevede, bağımsız bir varlık olarak kendi kendini yönetme hakkı olduğu kabul edilen bir insanın, özel hayatını, kendi tercihleri ile nasıl şekillendirdiği kural olarak, bir başka kişinin veya devletin ilgi alanını oluşturmaz.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Bir ülkede, özel hayata müdahale edilen alanın sınırlarının genişliği, her devletin kendi toplumunu oluşturan insanlarına isteklerini elde etme konusunda tanıdığı özgürlüğün sınırlarının genişliği ile yakından alakalıdır. Devlet ne kadar kamu menfaatini birey menfaatine göre ikinci planda tutuyor ve kişilerin özel hayatına az müdahale ediyorsa o toplumdaki bireyler o kadar hür ve özgürdür.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">İçinde bulunduğumuz elektronik çağda, kendilerine ve mekanlarına bir müdahalede bulunmaksızın, kişilerin konuşmaları dinlenebilmekte, hal ve hareketleri takip edilebilmektedir. Bu gelişmeler dikkate alındığında, bugün için, kişilere has özel bir hayatın varlığından söz etmek hemen hemen imkansız olmakla birlikte, bir çok uluslararası belge, kişilerin özel hayata duyduğu fiziksel ve psikolojik ihtiyacı dile getirerek, herkese, özel hayatına ve bu hayatın bir parçası olan aile hayatına saygı gösterilmesini isteme hakkını vermiştir. </div><div class="MsoBodyTextIndent"><br />
</div><div class="MsoBodyTextIndent"><br />
</div><div class="MsoBodyTextIndent"><i>AİHS’de özel hayat</i></div><div class="MsoBodyTextIndent"><br />
</div><div class="MsoBodyTextIndent"><br />
</div><div class="MsoBodyTextIndent"><b>II.</b> Gerçekten de, devletin keyfi müdahalelerine karşı kişilerin özel hayatına saygı duyulmasını isteme hakkı, İHEB, KSHS ve AİHS’de korunan temel haklardandır.<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftn1" name="_ftnref1" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">[1]</span></span></span></a> Bu belgelerden en kapsamlı düzenleme getiren yine AİHS m.8’dir. Bu maddeye göre, </div><div class="MsoBodyTextIndent"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 35.4pt; text-align: justify;"><span style="color: black; font-size: 10pt;">Herkes özel ve aile hayatına, meskenine ve haberleşmesine saygı gösterilmesini isteme hakkına maliktir.</span></div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 35.4pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 35.4pt; text-align: justify;"><span style="color: black; font-size: 10pt;">Bu hakların kullanılmasına resmi bir makamın müdahalesi demokratik bir toplumda milli güvenlik, amme emniyeti, memleketin iktisadi refahı, nizamın muhafazası, suçların önlenmesi, sağlığın veya ahlakın ve başkasının hak ve hürriyetlerinin korunması için zaruri bulunduğu derecede ve kanunla derpiş edilmesi şartıyla vuku bulabilir.</span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Madde de belirtildiği gibi herkesin özel, hayatına, aile hayatına, konutuna ve haberleşmesine saygı gösterilmesini isteme hakkına sahiptir. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Madde de her ne kadar, aile hayatı, konut dokunulmazlığı ve haberleşme özgürlüğü özel hayattan ayrı olarak zikredilmiş olsa da, aslında bu üç özgürlük de özel hayatın birer parçasıdır. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Bu sayılan dört değer, yani özel hayat, aile hayatı, konut ve haberleşme özgürlüğü hayat, mutlak dokunulmaz bir alan değildir. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Bu hakka bazı sınırlamalar getirilebilir. Ancak, bazı sebeplere bağlı olarak, bu hakkın kullanılmasına bir kamu otoritesi tarafından sınırlama getirmesi, </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">1.Ulusal güvenlik, kamu güvenliği, ülkenin ekonomik refahı, birlik ve düzenin korunması, suç işlemesinin önlenmesi, kamu sağlığının, kamu ahlakının veya başkalarının hak ve özgürlüklerinin korunması amaçlarından birisine hizmet etmesi,</div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 35.4pt; text-align: justify;">2.Demokratik bir toplumda gerekli ve</div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 35.4pt; text-align: justify;">3.İç hukuk kurallarına uygun olması </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">şartıyla kabul edilebilir.<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftn2" name="_ftnref2" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">[2]</span></span></span></a></div><div class="MsoBodyTextIndent"><br />
</div><div class="MsoBodyTextIndent"><br />
</div><div class="MsoBodyTextIndent">( Bu şartlar oluşmadan, devletin bu hayata müdahalesinin söz konusu olduğu bir toplumda, insanların bağımsız bir varlık olarak tanınıp tanınmadığından ve kendi irade ve tercihleri ile yaşamlarını şekillendirme özgürlüğüne sahip olup olmadığı tartışmalı hale gelir.</div><div class="MsoBodyTextIndent"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Gerek devlet adına hareket eden kişilerce gerekse sıradan kişilerce, kişinin özel hayatına ve bu hayatın birer parçası olan aile hayatına, hayatını devam ettirdiği konutuna ve dış dünya ile iletişiminin kurulmasını sağlayan haberleşmesine müdahale edilmemesi kuraldır. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Ancak, keyfi olmamak şartıyla, kamu görevlilerinin, kanunlarda belirtilen istisnai hallerde, kamu güvenliği, suçun önlenmesi gibi sebeplerle, kanunun yetkilendirdiği kişilerin izinleri ve demokratik toplumun gerekleri doğrultusunda, durumun gerektirdiği ölçüde, özel hayata geçici müdahaleleri kabul edilebilir. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.45pt;"><br />
</div><div class="MsoBodyTextIndent">Diğer bir ifadeyle, kişilerin özel hayatına saygı gösterilmesini temin etme büyük ölçüde kendi elindedir. Kişiler, başkalarının haklarını çiğneyerek devletin kendi özel hayatına müdahaleyi haklı kılan sebeplere zemin hazırlamadığı ve yaşam tarzını kamu oyuna açmadığı müddetçe hayatının özel alanı varlığını devam ettirecektir )</div><div class="MsoBodyTextIndent"><br />
</div><div class="MsoBodyTextIndent"><br />
</div><div class="MsoBodyTextIndent"><br />
</div><div class="MsoBodyTextIndent"><b>III.</b> AİHS içtihatlarına göre, özel hayata müdahaleye izin veren tedbirin yer aldığı iç hukukun kişilerin tedbirin hangi durumlarda kullanılabileceğini öngörebilmesine imkan sağlaması için belirli bir derecede netlik (clarity) içermesi ve erişilebilir (accessible) olması gerekir. (ist.yönetmeliği)</div><div class="MsoBodyTextIndent"><br />
</div><div class="MsoBodyTextIndent">Bazı kaçınılmaz sebeplerle, her türlü ihtimalin önceden öngörülmesinin mümkün olmadığı ve bu nedenle yetkililere takdir yetkisi verildiği durumlarda, keyfi müdahalelere karşı, kullanılan takdir yetkisinin denetime ve özellikle yargısal denetime açık olması gerekir. </div><div class="MsoBodyTextIndent"><br />
</div><div class="MsoBodyTextIndent">Ayrıca, özel hayata müdahale teşkil eden işlemle elde edilecek fayda arasında oran bulunmalıdır. Kişilerin özel hayatına müdahaleyi gerektirmeyen veya daha az gerektiren tedbirlerle aynı amaca ulaşılabildiği takdirde orantılılıktan söz edilemez. </div><div class="MsoBodyTextIndent"><br />
</div><div class="MsoBodyTextIndent">Orantılılık ilkesi ayrıca, yetkililerin, makul, dikkatli ve iyi niyetli hareket etmelerini ve müdahaleyi haklı kılmak için ileri sürülen sebeplerin tatmin edici, gerekli ve yeterli olmasını da gerektirir.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Demokratik toplumda gereklilikten ise, başvurulan tedbirin demokratik toplumu açıklayan, çoğulculuk, açık fikirlilik ve hoşgörü ile telif edilebilmeyi anlamak gerekir. Bu prensiplerin değerini azaltan her uygulama demokratik toplum için gerekli değildir.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Demokratik toplum, ayrıca hak ve özgürlüklere karşı gerçekleştirilen her müdahaleye karşı kişilere bir takım usulü güvencelerin de sağlanmasını gerektirir.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Alınan bir tedbir, bir ülkenin bir tarafında gerekli olabilirken ülkenin diğer tarafında veya başka bir demokratik ülkede gerekli olmayabilir. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><b>IV.</b> AİHS m.8 de yer alan, özel hayat, aile hayatı, konut dokunulmazlığı ve haberleşme özgürlüğü bağımsız/autonomous bir karaktere sahiptir ve iç hukuktaki tanımlamalardan farklı bir anlam taşıyor olabilir. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">AİHS’e göre, özel hayat “yabancı ve istenmeyen gözlerden uzak yaşamayı isteme hakkından daha geniş olup, bireyin kendi kişiliğini geliştirme ve gerçekleştirme için hemcinsleriyle ilişki içine girme ve bunu geliştirme hakkını içerir.<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftn3" name="_ftnref3" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">[3]</span></span></span></a> </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Özel hayat, kişinin maddi ve manevi bütünlüğünü içerir.<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftn4" name="_ftnref4" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">[4]</span></span></span></a> Bununla beraber, kişilerin maddi ve manevi bütünlüğünü olumsuz etkileyen her tedbir özel hayata müdahale niteliği taşımaz. Alınan tedbirin kişi üzerindeki olumsuz etkisinin ağırlığı Art.8 anlamında bir ihlal olup olmadığını belirleyecektir. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Şeref ve haysiyete yapılan saldırılar da 8. madde anlamında özel hayata müdahale teşkil edebilir. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Bir kimliğe ve bir isme sahip olma kişiliğin gerçekleştirilmesi ve geliştirilmesinin bir yönü olduğundan, isim de özel hayat kavramına dahildir. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Kişinin bireysel davranışını ilgilendiren kurallar koyduğu her durumda devletin özel hayata müdahalesi vardır. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Özel hayattan kast edilen, sadece, kişinin, içinde, kendisinden başka kimsenin olmadığı, gizli, şahsi hayatı veya ailesi ile birlikte paylaştığı aile hayatı değildir. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Özel hayat, kişinin dış dünyada sürdürdüğü aktiviteleri, kişilerle kurduğu arkadaşlık ve iş ilişkilerini ve bu aktivite ve ilişkilerin geliştirilmesini de kapsayan geniş bir alandan oluşur.<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftn5" name="_ftnref5" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">[5]</span></span></span></a> </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Bu nedenle, bir kişinin kimlerle yazıştığı, kimleri telefonla arayıp neler konuştuğu, ruhsal veya fiziksel ihtiyaçlarını gidermek için, camiye mi, kiliseye mi, bara mı, genel eve mi gittiği, plajda veya sokakta nasıl giyindiği, çok ciddi bir kamu yararı aksini gerektirmedikçe, denetlenmemesi ve müdahale edilmemesi gereken özel alanın içindedir.</div><div class="MsoBodyTextIndent"><br />
</div><div class="MsoBodyTextIndent">Kişilerin özel hayatından bahsedebilmek için mülkiyetinin kendisine ait bir yerde bulunuyor olması gerekmez. Kişi, evinde, işyerinde, bir otel odasında, polis karakolunda veya hapishane hücresinde de olsa, korunması ve saygı duyulması gereken hayatının özel bir alanı vardır.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.45pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.45pt;">Bu nedenle, kamu görevlilerinin işyerinde özel hayatı ve özel alanı yok değildir. Çalıştığı işyerindeki bilgisayara devlete veya işverene de ait olsa bilgisayarda kendisine ait özel bir dosya ve yine çalışma masasında kendisine ait bir evrak bulundurabilir</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.45pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.45pt;">Görevleri gereği kamuya mal olmuş kişilerin özel hayatının sınırları ile normal kamuya mal olmamış sıradan vatandaşların özel hayatları karşılaştırıldığında kamuya mal olmuş kişilerin özel alanları çok daha sınırlıdır. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.45pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.45pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.45pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.45pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.45pt;">AİHS’den bazı özel hayat müdahale örnekleri</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.45pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.45pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Özel bir telefon şirketinin, müşterilerinden birisinin, telefon kayıt listesini, bilgisi ve rızası dışında, kamu görevlilerine vermesi, <a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftn6" name="_ftnref6" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">[6]</span></span></span></a> </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Devletin yetkili organlarının, sıradan bir kimse hakkında, rızası ve bilgisi dışında, bilgi (parmak izleri, fotoğraf, sağlık kayıtları, DNA örnekleri) toplaması ve bunları arşivlemesi,<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftn7" name="_ftnref7" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">[7]</span></span></span></a> </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Kişisel verilerin kamu kurumlarına verilme mecburiyeti getirilmesi<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftn8" name="_ftnref8" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">[8]</span></span></span></a></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Hasta kayıtları gibi bazı belli kişisel verilerin rıza dışı üçüncü kişilere açıklanması<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftn9" name="_ftnref9" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">[9]</span></span></span></a></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">telefon konuşmalarının dinlenmesi,<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftn10" name="_ftnref10" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">[10]</span></span></span></a> </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">mektupların okunması, özellikle yatılı okullardaki öğrencilerin ve erlerin mektuplarının okunması</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">konuta girilmesi,</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">bir kimsenin, fotoğrafının, rızası ve bilgisi dışında reklam veya diğer bir amaçla kullanılması,<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftn11" name="_ftnref11" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">[11]</span></span></span></a> </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">soy bağının belirlenmesi için kan vermeye mecbur bırakılma,<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftn12" name="_ftnref12" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">[12]</span></span></span></a> </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">DNA; kan ve idrar testi mecburiyeti veya küçük bir müdahalede olsa, rızası dışında, tıbbi tedaviyi mecbur tutulma<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftn13" name="_ftnref13" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">[13]</span></span></span></a> </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">mahkumların mektuplarının denetlenmesi,<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftn14" name="_ftnref14" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">[14]</span></span></span></a> </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">anne babanın seçtiği ismin nüfus kütüğüne işlenmesinin reddi,</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">evden veya işyerinden yapılan elektronik haberleşmelerin denetlenmesi,</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">bir kişinin diğer bir kişi ile yakınlığının araştırılması,</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">kişilere ait eşyaya zarar verilmesi, </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">çocukluğunu geçirdiği çocuk esirgeme kurumundaki kayıtlara ulaşımının engellenmesi, <a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftn15" name="_ftnref15" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">[15]</span></span></span></a></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">nezarethanede video ve audio kaydı yapılması,<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftn16" name="_ftnref16" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">[16]</span></span></span></a></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">bir kişinin yakınlarının oturduğu ülkeden sınır dışı edilmesi,<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftn17" name="_ftnref17" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">[17]</span></span></span></a></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Tutuklu ve mahkumları ziyarete yönelik getirilen sınırlamalar,<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftn18" name="_ftnref18" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">[18]</span></span></span></a></div><div class="MsoNormal" style="text-indent: 35.4pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-indent: 35.4pt;">Askerlere saçlarını kısa kesme mecburiyeti getirilmesi,<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftn19" name="_ftnref19" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">[19]</span></span></span></a> </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">gerek normal hayatta gerekse askerler arasında eşcinselliğin ceza hukuku tarafından cezalandırılması,<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftn20" name="_ftnref20" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">[20]</span></span></span></a></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">özel hayata, bazı durumlarda da hem özel hayata hem aile hayatına yapılan bir müdahaledir.<span class="MsoFootnoteReference"> </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Bunların yanında;</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Bir kişinin freemason örgütüne üye olduğunun savcılık tarafından medyaya açıklanması özel hayat müdahale değildir.<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftn21" name="_ftnref21" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">[21]</span></span></span></a></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Kürtaj ile ilgili düzenlemeler özel hayat müdahale teşkil eder ancak her düzenleme annenin özel ve aile hayatının ihlali anlamına gelmez.<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftn22" name="_ftnref22" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">[22]</span></span></span></a> </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Bir kişinin evinin içinde resminin çekilmesi özel hayata müdahale teşkil ederken sokakta gelişigüzel resminin çekilmiş olması özel hayata müdahale teşkil etmez.<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftn23" name="_ftnref23" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">[23]</span></span></span></a></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Suç işlemekte olan örgüt üyeleri için bu tip bir risk her zaman mevcut olduğundan, bir örgütün içine sokulan gizli görevlinin faaliyetleri, örgüt elemanlarının özel hayatına müdahale teşkil etmez.<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftn24" name="_ftnref24" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">[24]</span></span></span></a> </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Kişilerin kimlik kartı taşımak ve gerektiğinde polise göstermek zorunda olmaları özel hayat müdahale teşkil etmez. Bununla beraber, kimlik bilgilerinin kullanılması özel hayata müdahale teşkil edebilir.<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftn25" name="_ftnref25" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">[25]</span></span></span></a> </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Araçlarda kemer takma zorunluluğu özel hayata bir müdahale değildir.<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftn26" name="_ftnref26" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">[26]</span></span></span></a></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-indent: 35.4pt;">Çocuklara kendi dili dışında bir dilde eğitim görme mecburiyeti getirilmesi<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftn27" name="_ftnref27" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">[27]</span></span></span></a> veya belli tip okul elbisesi giyme mecburiyeti getirilmesi<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftn28" name="_ftnref28" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">[28]</span></span></span></a> özel hayatlarına müdahale değildir. </div><div class="MsoNormal" style="text-indent: 35.4pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">AİHS m.8’e yapılan müdahalelerin bu hakkın ihlali sayılmması için müdahaleyi yapan kurumun, AİHS’de sayılan, yukarıda belirtilen, müdahaleyi haklı kılan sebeplerden birisinin varlığının söz konusu olduğunu ve bu müdahalenin iç hukuka uygun olarak yapıldığını ve iç hukukta adı geçen müdahalelerin kötüye kullanılmasını engelleyici etkili ve yeterli tedbirlerin varlığını ispat etmesi gerekir.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.45pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><b>V.</b> <i>Şüpheliler Hakkındaki Kişisel Veriler </i></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Koğuşturma organlarının elinde bilgi toplamayı haklı kılan sebeplerin olması bu bilgileri saklama hakkı da olduğu anlamına gelmez. Hakkında bilgi toplanan kişiler üzerinde şüphenin ortadan kalkması ile birlikte bu bilgilerin de ortadan kaldırılması, yok edilmesi gerekir.<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftn29" name="_ftnref29" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">[29]</span></span></span></a></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Kişilerin tutuklu ve hatta mahkum olması halinde ise, suçun önlenmesi için suçlulara ait bilgiler belirli bir süre saklanabilir. </div><br />
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><i>Arama ile İlgi Olarak </i></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><b>VI. </b>İç hukukta, arama yetkisinin kötüye kullanılmasını önleyici koruyucu etkili (effective) ve yeterli (adequate) tedbirler (safeguards) yer almalıdır. Bu noktada, aramanın hakim kararı ile yapılmış olması önemli olmakla birlikte hakim kararı olmadan yapılan bir aramada otomatik olarak özel hayatın gereksiz bir müdahaleye karşı korumasız olduğu sonucuna ulaşılamaz. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Bu durumda, özel hayata yapılan müdahalenin haksız ve gereksizliğini kontrol imkanı sağlayacak diğer tedbirlerin varlığı araştırılır.<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftn30" name="_ftnref30" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">[30]</span></span></span></a> Bu durumda öncelikle, aramanın sıkı bir hukuki rejime bağlanmış ve arama yolu ile özel hayata müdahalenin şartlarının zorlaştırılmış olması gerekir.<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftn31" name="_ftnref31" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">[31]</span></span></span></a> Aramanın özel olarak eğitilmiş kimselerce yapılabiliyor olması, istisnai durumlar dışında kamuya ait tatil günlerinde, pazar günleri ve geceleri aramanın yapılamaması, arama öncesi, arama yapacak kişinin kimliğini göstererek aramanın amacını açıklamak zorunda olması, arama tutanağının bir nüshasının aramaya maruz kalan kişiye verilmesi, aramanın amacı dışında aramanın yasak olması gibi faktörler, hakim kararı olmadan yapılacak bir aramada, aramanın sıkı bir hukuki bir rejime bağlandığını gösteren ve özel hayata gereksiz müdahaleyi önleyen yeterli tedbirler olarak kabul edilebilir.<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftn32" name="_ftnref32" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">[32]</span></span></span></a></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Aramanın hakim kararına dayandığı durumlarda, arama kararının çok genel olması halinde de, özel hayata yapılan müdahale haksızdır. Örneğin, aranılan bir avukatın bürosunda hakime hakaret içeren bir mektubun bulunması için verilen bir arama kararında aranan mektubu yazan kişinin isminin belirtilmemiş olması, verilen arama kararının çok genel olduğu anlamı taşır.<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftn33" name="_ftnref33" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">[33]</span></span></span></a> Kararın genel olması, özellikle, arama sırasında, bağımsız bir kişinin bulunmaması ve aramanın amacının dışına çıktığı durumlarda büyük bir önem taşır.<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftn34" name="_ftnref34" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">[34]</span></span></span></a></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">AİHM, sadece arama değil, telefon dinleme ve gizli izleme gibi tedbirlere başvurulduğunda da, kullanılan takdir yetkisinin hukuken sıkı denetime tabi tutulup tutulmadığını araştırmaktadır.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"> Örneğin, iç hukukta, hangi suçlar için telefon dinlemeye başvurulabileceğinin, dinlemenin ne kadar süre ile öngörülmesinin mümkün olduğunun, tutulan kayıtların nasıl ve ne zaman yok edileceğine dair düzenlemelerin bulunmaması, başvurulan tedbir sonrası ilgilinin bilgilendirilmemesi, bu anlamda bir denetimin mümkün olmadığı olarak yorumlanmaktadır. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Telefon dinleme veya gizli izlemeye karar veren kişinin, objektif karar verme noktasında yeterince bağımsız olması halinde, hakim olmaması ciddi bir eksiklik değildir. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><br />
</div><span style="color: black;"> <b>VII</b>. </span><i>MOBESE</i><br />
<div style="text-align: justify;">AİHM’e göre, sokağa çıktığı zaman bir kimsenin başkaları tarafından görülmesi kaçınılmazdır. Kişinin sokakta yürürken bir başka kişi tarafından görülmesi ile teknolojik araçlarla (örneğin bir güvenlik görevlisince bir closed-circuit tv sistemi ile) gözlenmesi veya kayıt yapmadan resminin çekilmesi arasında bir fark yoktur. (bkz. <i>P.G. and J.H. v. the United Kingdom</i>, par. 57; <i> Herbecq and the association “Ligue des droits de l'homme” v. Belgium</i>, applications nos. 32200/96 and 32201/96, Commission decision of 14 January 1998, DR 92-B, p. 92)</div><div style="text-align: justify;"> Bununla beraber, kamuya açık bir alanın sistematik ve devamlı olarak kayıt edilmesi halinde veya sorgulanan şüphelilerin seslerinin detaylı analizi için kayıt edilmesi hallerinde korunması gereken bir özel hayatın varlığından söz edilir. (bkz. <i>P.G. and J.H. v. the United Kingdom</i>, par.59-60, <i>Peck v. the United Kingdom</i> par. 53-62) <i>Rotaru v. Romania </i>[GC], no. 28341/95, §§ 43-44, ECHR 2000-V, and <i>Amann v. Switzerland</i> [GC], no. 27798/95, §§ 65-67, ECHR 2000-II)</div><div style="text-align: justify;"> Bilindiği kadarı ile, MOBESE sistemi kamuya açık alandaki düzenlemeleri sadece gözlemekle sınırlı kalmamakta, sokaktaki aktiviteler daha sonraki incelemeler için kayıt edilmekte ve belirli bir süre saklanmaktadır. Dolayısıyla, AİHM’nin anladığı anlamda özel hayata bir müdahale söz konusudur.</div><div style="text-align: justify;"> Anayasamızın 13. maddesine göre de hak ve özgürlüklere müdahale niteliği taşıyan hususların da kanunla düzenlenmesi gerekmektedir. Bu kanuni düzenlemenin yeterli derecede detaylı, anlaşılır ve net olması gerekir. Ayrıca, kanunun, bu kayıtların kötüye kullanılmaması için yeterli koruyucu düzenlemeler içermesi gerekir. Bu genel çerçeve içerisinde her ülke kendi iç mevzuatını belirlemektedir.</div><div style="text-align: justify;"> Türkiye ile ilgili yapılacak yazılı bir düzenlemede aşağıdaki hususların dikkate alınmasının muhtemel bir insan hakları ihlalinin önüne geçilmesi açısından faydalı olacağı düşünülmektedir;</div><div style="text-align: justify;"> (1) Yapılacak kanuni düzenleme, tutulan kayıtları belirli bir süre saklanmasını öngörmeli (örneğin 48 saat, 96 saat, gerekirse bir hafta gibi), bur süreler sonunda kayıtların yok edilmesi gerektiği belirtilmeli, kayıtların bir suçu aydınlatmada kullanılması halinde, soruşturma evresinde C. Savcısı tarafından kovuşturma evresinde Mahkeme tarafından yazılı müracaat üzerine istenebilmelidir. </div><div style="text-align: justify;"> (2) İlin güvenliğinden mülki amir sorumlu olduğu için kayıtlar valilik tarafından saklanmalıdır. Kayıtların polisin elinde olmaması kötüye kullanıldığı izlenimini de ortadan kaldıracaktır. Kayıt altına alınan bir kişi, her nasılsa, kayıtların bir şekilde kötüye kullanıldığını iddia etmesi halinde idare mahkemesine kayıtların yok edilmesini sağlamak veya uğradığı maddi veya manevi zararı tazmin için idare mahkemesine dava açma yolu açık olmalıdır. </div><div style="text-align: justify;"> (3)Yapılacak kanuni düzenlemede, ayrıca, izlenen caddelerde, herkesin göreceği bir yerde, kayıt yapıldığına dair bir okunaklı bir levha bulundurulması gereğine işaret edilmelidir. İzlenen caddeler, yapılan suç analizlerine göre, en çok suç işlenilen yerler olarak belirlenmelidir. Kamuya açık alanlarda izleme yapılacak yerler, o yerin en büyük mülkî amirinin onayı ile tespit ve ilân olunmalıdır. İzlenen caddede suç oranın normalin altına düşmesi halinde o caddedeki izleme ve kayıt sonlandırılabilmelidir. </div><div style="text-align: justify;"> (4) Kayıtların medyayla veya başka bir merci ile paylaşılması durumunda ilgisi olmayan üçüncü kişilerin yüzlerinin maskelenmesi gerekir. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 26.95pt;"> (5) Polisçe kullanılan bina ve tesisler ile toplumsal olayların gerçekleştiği yerlerde de izleme ve kayıt yapılabileceği belirtilmelidir. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 26.95pt;"> </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 26.95pt;"> (6) İzleme sırasında kanunlara aykırı bir fiil veya fail ile ilgili bilgiyi tespit eden görevlilerin, durumu mahiyetine göre yetkili makamlara iletmesi gerekmelidir.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 26.95pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 26.95pt;"> (7) Üçüncü şahısların ve özel güvenlik kuruluşlarının güvenlik amaçlı elde ettikleri ses ve görüntü sistemlerindeki kaydedilmiş verilere de, daha sonra iade edilmek üzere, suç soruşturması amacı ile, kural olarak sulh ceza hakimi, gecikmesinde sakınca olan hallerde de C. Savcısının emri ile kollukça elkonulabilmelidir. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.45pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.45pt;"><i>Negatif ve Pozitif Yükümlülük</i></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.45pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.45pt;"><b>VIII.</b> Özel hayata ve aile hayatına saygı gösterilmesi hakkının varlığından söz etmek için devletin ve organlarının kişilerin bu haklarına keyfi ve kanunsuz olarak müdahale etmemesi (negatif yükümlülüğünü yerine getirmesi) yeterli değildir. Devlet kişilerin bu haklarına hem kendi organlarının hem de başkalarının gerekli saygıyı göstermesini temin etmek ve keyfi ve kanunsuz müdahalelerini önlemek için gerekli tedbirleri alması da (pozitif yükümlülüğünü yerine getirmesi de) gerekir.<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftn35" name="_ftnref35" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">[35]</span></span></span></a></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.45pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.45pt;">Örneğin, devletin, kişilerin cinsiyetlerini değiştirmelerine müdahale etmemesi özel hayatına saygı göstermesi için yeterli değildir. Bunun yanında, doğum sertifikalarındaki gerekli cinsiyet değişikliğini onaylaması da gerekir.<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftn36" name="_ftnref36" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">[36]</span></span></span></a></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.45pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.45pt;">Yine, kalacak veya yaşayacak bir evi olmayan kişiler için özel hayata saygı gösterilmesi hakkının varlığı bir şey ifade etmez. Devletin, bu kişilerin özel hayatını oluşturup geliştirebileceği bir barınak temin etmesi de gerekir.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.45pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.45pt;">Aynı şekilde, kişilerin özel hayatına bir saygı ifadesi olarak herkesin başkalarının özel hayatın saygı göstermesi gerektiğinin belirlenmesi, özel hayata müdahalenin sıkı şartlara bağlanması ve hangi tip fiilerin özel hayata müdahale sayılacağının kabul edilmesi yeterli değildir. Bu eylemleri suç olarak kabul etmesi ve faillerini cezalandırması da gerekir.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.45pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.45pt;">Ceza hukuku müeyyidelerinin sadece varlığı pozitif yükümlülüğün yerine getirilmesi için yeterli değildir. Devletin uygulamada bu müeyyideleri işletmesi de gerekir. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.45pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.45pt;">Pozitif yükümlülüğün bir parçası olarak, ceza hukuku müeyyidelerinin varlığı özel hukuk müeyyidelerinin işletilmesine engel değildir ve işletilmelidir. </div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal"><b> IX.</b> <i>AİHS’e göre Aile</i></div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal">AİHS’e göre aile kavramı otonom bir kavramdır. </div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal">Aile, nikahlı kadın erkek birlikteliği olan hukuki aile yanında nikahsız olarak beraberce yaşayan kadın ve erkeğin de meydana getirdiği fiili birlikteliği de kapsamaktadır. Evlilik dışı doğan çocuk ile anne ve babası arasındaki ilişki, evlat edinilen çocuk ile evlat edinen aile arasındaki ilişki de aile hayatı çerçevesinde değerlendirilir.</div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal">Büyük anne ve babalar, amca, hala ve teyze de aralarında yakın ilişki olmak şartıyla aile kavramı içinde değerlendirilir. </div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal">Önemine rağmen, birlikte yaşama, aile kavramının zorunlu ve vazgeçilmez koşulu değildir. </div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal">Fakat, aile hayatından söz edebilmek için bireyler arasındaki ilişkilerin belirli düzeyde yakınlık ve gerçeklik içermesi gerekir. </div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal">Bu nedenle (A marriage of convenience) durumun gereği yapılan evlilikler aile hayatının getirdiği korumadan yararlanamaz. Bununla beraber, eşler birlikte yaşıyorlarsa yapılan evlilik akti geçersiz de olsa, aile hayatından söz edilir. </div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal">Evlilik dışı çocuk , annesi ile birlikte bir aile oluşturur. Baba da, başkası ile evli bile olsa, çocuk ile olan ilişkisinin derecesine göre bu ailenin parçası sayılabilir. </div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal">Yakın kişisel bağdan söz edilemeyeceği için, ismi belli olmayan bir sperm bağışlayıcısı baba ile doğan çocuk ve çocuğun annesi arasında aile hayatının varlığından söz edilemez. </div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal">Çocuk devlet kontrolüne alınmış olsa veya boşanma söz konusu olmuş olsa bile, aile hayatına saygı gösterilmesini isteme hakkı aile üyelerini bir araya getirme konusunda devlete gerekli tedbirleri alma yükümlülüğü yükler.</div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal">Ancak bu hak, evlilik, boşanma veya çocuk sahibi olmak yoluyla aile oluşturma hakkını içermez. </div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal">Bu hak, aile bireylerine maddi yardım sağlayarak evde oturma ve çocuğuna bakma imkanı sağlama hakkını içermez. </div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal">Aile hayatına saygı gösterilmesini isteme hakkı, anne babanın çocuğunu nerede yaşayacağına karar verme, terbiye etme, tıbbi tedavi görme hakkına karar verme ve kendi dini inançlarına göre yetiştirme hakkını da içerir.</div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal">Eşcinsel birliktelikte yapay döllenme yoluyla çocuk sahibi olunması halinde, eşlere hukuki olarak evlenme olanağı tanınmış olsa bile, çocuk ile eşler arasında aile hayatının varlığından söz edilemez.<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftn37" name="_ftnref37" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">[37]</span></span></span></a> </div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal">Çocuğun, ana babadan alınıp bir koruyucu aile yanına veya yuvaya yerleştirilmesi, boşanma ve aile üyelerinden birisinin cezaevine gönderilmesi veya başka bir surette birlikteliğin sona erdirilmesi aile hayatının sona erdiği anlamına gelmez. Dolayısıyla, çocuğun anne baba ile yeni durumun özelliklerine göre görüştürülmesinin yasaklanması aile hayatına müdahaledir. Ziyaret veya aile üyeleri ile haberleşme noktasında getirilecek aşırı sınırlama bu hakkın ihlalidir.<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftn38" name="_ftnref38" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">[38]</span></span></span></a> </div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal">Yine, ailesinden koparılarak koruma altına alınmış çocukların aileleri ile kaynaştırılmalarına yönelik tedbirlerin alınmamış olması 8. maddenin ihlalidir. </div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal"> </div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal">Anne babanın çocuklarının kendisinden uzaklaştırılması ile ilgili karar sürecine dahil edilmemeleri de aile hayatına müdahaledir. </div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Ölen bir çocuğun 7 ay boyunca ailesine teslim edilmemesi aile hayatına saygı göst iseteme hakkının ihlalidir.<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftn39" name="_ftnref39" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">[39]</span></span></span></a> </div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal">Aile hayatı bir kişiye yabancı bir eş ile birlikte yaşamak için ülkeye girme konusunda mutlak bir mecburiyet yüklememektedir. Bu noktada aile fertlerinin bu ülkeden başka bir yerde oturmalarının mümkün bulunup bulunmamamsı önemlidir. </div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal">Meskenin civarında kurulan arıtma tesisinin neden olduğu günlük hayatı çekilmez derecedeki dumanı, pis kokusu ve gürültüsü aile hayatına müdahale teşkil edebilir. </div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal">Tutukevi ve cezaevinde bulunan aile ferdini ziyarete yönelik sınırlamalar 8. maddeye aykırı değildir. Ancak, devletler, mahkum ve tutukluların daha çabuk rehabilite olmaları için sosyal hayatla, eşleri, çocukları ve arkadaşları ile bağlarını koparmama ve haberleşmeye devam noktasında tutuklu ve mahkumlara yardım etme yükümlülüğü altındadır. </div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal"> <i>AİHS’e göre Konut</i></div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal">Konut kişinin özel hayatını sürdürdüğü yerdir. Geçmişte yaşamış ta olsa, kişinin halen yaşamadığı yer konutu değildir. </div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal">Meslek ve ticaret hayatının sürdürüldüğü yer de 8. madde anlamında konut sayılmıştır. </div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal">Kişi konutunda herhangi bir müdahaleye maruz kalmadan yaşama hakkına sahiptir.</div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal">Uzun süredir orada yaşıyor olmak şartı ile kaçak olarak yapılan bina da kişinin konutudur. </div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal">8. madde devlete, bireyleri konut sahibi yapma veya alternatif bir mesken sağlama mükellefiyeti yüklemez.</div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal">Oturulan konutun kamulaştırılması konut dokunulmazlığına müdahaledir. </div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal">Kişinin evinin yakılması mülkiyet hakkının yanında aynı zamanda konut dokunulmazlığının ihlalidir. </div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal">Konut dokunulmazlığı gürültüden ve hava kirliliğinden uzak bir ortamda yaşama hakkını da içerir. </div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal"> </div><div class="MsoNormal"> <i>AİHSE göre haberleşme </i></div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal">AİİHS, sadece yazışmayı değil, her türlü haberleşmeyi üçüncü kişilerin müdahalesine karşı korur. </div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal">Muhatabına ulaşan haberleşme aracının açıklanması 8. madde kapsamında değildir.</div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal">Posta görevindeki aksaklıklar bu hakkın ihlali anlamına gelmez. </div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal">Mahkum ve tutuklularda haberleşme hakkına sahiptir. Haberleşme çoğu zaman dışarı ile irtibatı sağlayan tek bağlantı noktasıdır. Bu nedenle, sadece mahkum veya tutuklu olmak bu hakka müdahale hakkı vermez. Ayrıca 2. fıkra anlamında müdahaleyi meşru kılan bir sebebin bulunması gerekir. (Öcalan örneği)</div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal">Ayrıca, müdahalenin keyfi olup olmadığını denetlemeye imkan veren düzenlemelerin de bulunması gerekir. </div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal">Devlet gerekirse, mahkum ve tutukluların posta masraflarını ödemelidir. Bu anlamda, haftada bir mektup ücretini ödeme zorunda olma katlanılabilecek bir yükümlülüktür. </div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal">Avukatlar ile şüpheli ve tutuklular arasındaki iletişim ise, savunma hakkının kötüye kullanılması sonucu avukatın da suç işleme şüphesi altında olması dışında, kesinlikle denetlenemez.</div><div><br />
<hr align="left" size="1" width="33%" /><div id="ftn1"><div class="MsoFootnoteText"><a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftnref1" name="_ftn1" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">[1]</span></span></span></a> İHEB m.12, KSHS m.17, AİHS m.8 Diğer uluslar arası belgeler için bkz., Korkusuz, R., supra no. ?</div></div><div id="ftn2"><div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;"><a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftnref2" name="_ftn2" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">[2]</span></span></span></a> AİHS, m.8</div></div><div id="ftn3"><div class="MsoFootnoteText"><a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftnref3" name="_ftn3" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">[3]</span></span></span></a> Bruggemann and Scheuten v Germany, Appl.No 6959/75, 10 DR 100</div></div><div id="ftn4"><div class="MsoFootnoteText"><a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftnref4" name="_ftn4" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">[4]</span></span></span></a> X ve Y v. The Netherlands (1986) 8 EHRR 235, par.22-27</div></div><div id="ftn5"><div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;"><a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftnref5" name="_ftn5" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">[5]</span></span></span></a> Harris, DJ, s.302</div></div><div id="ftn6"><div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;"><a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftnref6" name="_ftn6" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">[6]</span></span></span></a> Malone v UK, ECHR, Ser A No 82, 2 Ağostos 1984 Kararı, para.</div></div><div id="ftn7"><div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;"><a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftnref7" name="_ftn7" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">[7]</span></span></span></a> <i>Murray v UK</i>, Ser A, No 300, 28 Ekim 1994 Kararı, para.,84-85; Appl.No 8022/77, <i>McVeigh v UK</i>, 25 D&R (1981) 15, s.49; Appl No 14461/88, <i>Chare nee Jullien v France</i>, 71 D&R (1991)141, s.155 </div></div><div id="ftn8"><div class="MsoFootnoteText"><a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftnref8" name="_ftn8" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">[8]</span></span></span></a> X v UK, Appl. No. 9702/82, 30 DR 239</div></div><div id="ftn9"><div class="MsoFootnoteText"><a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftnref9" name="_ftn9" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">[9]</span></span></span></a> M.S. v Sweden (1999) 28 EHRR 313</div></div><div id="ftn10"><div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;"><a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftnref10" name="_ftn10" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">[10]</span></span></span></a> Klass v Federal Republic of Germany, ECHR, Ser A, No 23, 6 Eylül 1974 Kararı, </div></div><div id="ftn11"><div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;"><a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftnref11" name="_ftn11" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">[11]</span></span></span></a> Robertson v Rochester Folding Box Co., 171 NY 538, 64 NE 442 (1902); New York Sess. Laws, 1903, c.132, s.1-2, Adı geçen bu olayda New York Temyiz Mahkemesi, bir kadının resminin rızası dışında bir un reklamında kullanılması üzerine açtığı davayı özel hayata bir müdahale saymaması üzerine , Amerika’da bu kural ihdas edilmiştir. , </div></div><div id="ftn12"><div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;"><a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftnref12" name="_ftn12" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">[12]</span></span></span></a> Appl. No 7154/75, X v Austria, 18 D&R 154, s.154</div></div><div id="ftn13"><div class="MsoFootnoteText"><a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftnref13" name="_ftn13" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">[13]</span></span></span></a> J.R.v. Switzerland, Appl. No 22398/93; Y.F. v Turkey, 22 Temmuz 2003 kararı</div></div><div id="ftn14"><div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;"><a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftnref14" name="_ftn14" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">[14]</span></span></span></a> </div></div><div id="ftn15"><div class="MsoFootnoteText"><a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftnref15" name="_ftn15" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">[15]</span></span></span></a> M.G. v UK, 24.12 .2002 Kararı</div></div><div id="ftn16"><div class="MsoFootnoteText"><a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftnref16" name="_ftn16" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">[16]</span></span></span></a> Allan v UK, 05.02, 2002 Kararı</div></div><div id="ftn17"><div class="MsoFootnoteText"><a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftnref17" name="_ftn17" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">[17]</span></span></span></a> El Boujaidi v France (2000) 30 EHRR 223</div></div><div id="ftn18"><div class="MsoFootnoteText"><a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftnref18" name="_ftn18" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">[18]</span></span></span></a> Wakefield v UK, Appl No 15817/89 66 DR 251</div></div><div id="ftn19"><div class="MsoFootnoteText"><a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftnref19" name="_ftn19" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">[19]</span></span></span></a> Sutter v Switzerland, Appl No 8209/78 16 Dr 166</div></div><div id="ftn20"><div class="MsoFootnoteText"><a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftnref20" name="_ftn20" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">[20]</span></span></span></a> Dudgeon v UK (1981) 4 EHRR 149, par.41; Lustig-Prean v UK Appl. No 31417/96 ve 32377/96; Smith and Grady v UK (1999) 29 EHRR 548</div></div><div id="ftn21"><div class="MsoFootnoteText"><a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftnref21" name="_ftn21" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">[21]</span></span></span></a> N.F v Italy, 2 Ağustos 2001 Kararı</div></div><div id="ftn22"><div class="MsoFootnoteText"><a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftnref22" name="_ftn22" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">[22]</span></span></span></a> Bruggemann and Scheuten v FR Germany (1977) 3 EHRR 244</div></div><div id="ftn23"><div class="MsoFootnoteText"><a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftnref23" name="_ftn23" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">[23]</span></span></span></a> X v UK, Appl No 5877/72, 45 Coll. 90; Friedl v Austria (1995) 2 EHRR 83</div></div><div id="ftn24"><div class="MsoFootnoteText"><a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftnref24" name="_ftn24" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">[24]</span></span></span></a> Ludi v.Switzerland (1992) 15 EHRR 173, par.40</div></div><div id="ftn25"><div class="MsoFootnoteText"><a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftnref25" name="_ftn25" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">[25]</span></span></span></a> Lundvall v Sweden, Appl. No 10473/83, 45 DR 121</div></div><div id="ftn26"><div class="MsoFootnoteText"><a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftnref26" name="_ftn26" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">[26]</span></span></span></a> x v Belgium, Appl. No. 8707/79, 18 DR 255</div></div><div id="ftn27"><div class="MsoFootnoteText"><a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftnref27" name="_ftn27" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">[27]</span></span></span></a> Belgian Linguistic Case (no 2) (1968) 1 EHRR 252</div></div><div id="ftn28"><div class="MsoFootnoteText"><a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftnref28" name="_ftn28" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">[28]</span></span></span></a> Stevens v UK, Appl. No 11674/85 46 DR 245</div></div><div id="ftn29"><div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;"><a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftnref29" name="_ftn29" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">[29]</span></span></span></a> Appl No 8022/77, McVeigh v UK, 25 D&R (1981) 15, s.49</div></div><div id="ftn30"><div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;"><a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftnref30" name="_ftn30" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">[30]</span></span></span></a> <i>Camenzind v. İsviçre</i>, 16 Aralık 1997 Kararı, par.45</div></div><div id="ftn31"><div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;"><a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftnref31" name="_ftn31" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">[31]</span></span></span></a> <i>Funke v Fransa</i>, (1993) 16 EHRR 297</div></div><div id="ftn32"><div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;"><a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftnref32" name="_ftn32" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">[32]</span></span></span></a> <i>Camenzind v İsviçre</i>, par.45</div></div><div id="ftn33"><div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;"><a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftnref33" name="_ftn33" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">[33]</span></span></span></a> <i>Niemietz v Almanya</i>, (1993) 16 EHRR 97, par.37</div></div><div id="ftn34"><div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;"><a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftnref34" name="_ftn34" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">[34]</span></span></span></a> Ibid.,</div></div><div id="ftn35"><div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;"><a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftnref35" name="_ftn35" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">[35]</span></span></span></a> X and Y v The Netherlands, Ser A No 91, 1985 Kararı, para. 23, Marckx v Belgium, Ser A, No 31,1979 Kararı, para.31 </div></div><div id="ftn36"><div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;"><a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftnref36" name="_ftn36" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">[36]</span></span></span></a> Van Oosterwijk v Belgium, (1979) B 36 Com Rep para.52; B v France, Ser A, 232 C, 1991 Kararı, para, 49-62</div></div><div id="ftn37"><div class="MsoFootnoteText"><a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftnref37" name="_ftn37" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">[37]</span></span></span></a> Kerkhoven v The Netherlands 15666/89</div></div><div id="ftn38"><div class="MsoFootnoteText"><a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftnref38" name="_ftn38" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">[38]</span></span></span></a> SP, DP and T v UK (1996) 22 EHRR CD 148</div></div><div id="ftn39"><div class="MsoFootnoteText"><a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftnref39" name="_ftn39" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">[39]</span></span></span></a> Pannullo and Forte v France, 30 .01.2002 kararı</div></div></div>Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-1995902381731834676.post-72622745636518333682011-01-09T12:12:00.005-08:002011-01-09T12:12:44.452-08:00YENİ CEZA MUHAKEMESİ KANUNUNUN SAVCI MODELİ VE BU MODELİN DİĞER AVRUPA KONSEYİ ÜYESİ ÜLKELERLE KARŞILAŞTIRMASI<!--[if gte mso 9]><xml> <w:WordDocument> <w:View>Normal</w:View> <w:Zoom>0</w:Zoom> <w:TrackMoves/> <w:TrackFormatting/> <w:HyphenationZone>21</w:HyphenationZone> <w:PunctuationKerning/> <w:ValidateAgainstSchemas/> <w:SaveIfXMLInvalid>false</w:SaveIfXMLInvalid> <w:IgnoreMixedContent>false</w:IgnoreMixedContent> <w:AlwaysShowPlaceholderText>false</w:AlwaysShowPlaceholderText> <w:DoNotPromoteQF/> <w:LidThemeOther>TR</w:LidThemeOther> <w:LidThemeAsian>X-NONE</w:LidThemeAsian> <w:LidThemeComplexScript>X-NONE</w:LidThemeComplexScript> <w:Compatibility> <w:BreakWrappedTables/> <w:SnapToGridInCell/> <w:WrapTextWithPunct/> <w:UseAsianBreakRules/> <w:DontGrowAutofit/> <w:SplitPgBreakAndParaMark/> <w:DontVertAlignCellWithSp/> <w:DontBreakConstrainedForcedTables/> <w:DontVertAlignInTxbx/> <w:Word11KerningPairs/> <w:CachedColBalance/> </w:Compatibility> <w:BrowserLevel>MicrosoftInternetExplorer4</w:BrowserLevel> <m:mathPr> <m:mathFont m:val="Cambria Math"/> <m:brkBin m:val="before"/> <m:brkBinSub m:val="--"/> <m:smallFrac m:val="off"/> <m:dispDef/> <m:lMargin m:val="0"/> <m:rMargin m:val="0"/> <m:defJc m:val="centerGroup"/> <m:wrapIndent m:val="1440"/> <m:intLim m:val="subSup"/> <m:naryLim m:val="undOvr"/> </m:mathPr></w:WordDocument> </xml><![endif]--><!--[if gte mso 9]><xml> <w:LatentStyles DefLockedState="false" DefUnhideWhenUsed="true"
DefSemiHidden="true" DefQFormat="false" DefPriority="99"
LatentStyleCount="267"> <w:LsdException Locked="false" Priority="0" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Normal"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="0" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="heading 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="0" QFormat="true" Name="heading 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="0" QFormat="true" Name="heading 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="0" QFormat="true" Name="heading 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 7"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 8"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 9"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 7"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 8"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 9"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="0" Name="footnote text"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="0" Name="header"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="0" Name="footer"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="35" QFormat="true" Name="caption"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="0" Name="footnote reference"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="0" Name="page number"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="10" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Title"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="1" Name="Default Paragraph Font"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="0" Name="Body Text"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="0" Name="Body Text Indent"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="0" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtitle"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="0" Name="Body Text Indent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="0" Name="Body Text Indent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="22" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Strong"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="20" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Emphasis"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="0" Name="Plain Text"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="0" Name="Normal (Web)"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="0" Name="HTML Preformatted"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="0" Name="HTML Typewriter"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="0" Name="No List"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="59" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Table Grid"/> <w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Placeholder Text"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="1" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="No Spacing"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Revision"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="34" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="List Paragraph"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="29" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Quote"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="30" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Quote"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="19" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Emphasis"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="21" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Emphasis"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="31" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Reference"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="32" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Reference"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="33" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Book Title"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="37" Name="Bibliography"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" QFormat="true" Name="TOC Heading"/> </w:LatentStyles> </xml><![endif]--><!--[if gte mso 10]> <style>
/* Style Definitions */
table.MsoNormalTable
{mso-style-name:"Normal Tablo";
mso-tstyle-rowband-size:0;
mso-tstyle-colband-size:0;
mso-style-noshow:yes;
mso-style-priority:99;
mso-style-qformat:yes;
mso-style-parent:"";
mso-padding-alt:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt;
mso-para-margin:0cm;
mso-para-margin-bottom:.0001pt;
mso-pagination:widow-orphan;
font-size:10.0pt;
font-family:"Times New Roman","serif";}
</style> <![endif]--> <br />
<div align="center" class="MsoNormal" style="text-align: center;"><b>YENİ CEZA MUHAKEMESİ KANUNUNUN SAVCI MODELİ VE BU MODELİN DİĞER AVRUPA KONSEYİ ÜYESİ ÜLKELERLE KARŞILAŞTIRMASI</b></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><b><span> </span></b></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><b><span> </span></b><b><span style="font-size: 10pt;">Doç Dr. M. Bedri ERYILMAZ*</span></b></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><b>1. Giriş</b></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Bilindiği üzere, kolluk ve Cumhuriyet Savcısı ceza adalet sisteminin işlemesinde önemli rol oynayan iki önemli aktördür. Ceza adalet sisteminin iyi işlemesi kolluk ve C. Savcısının suç soruşturmasını iyi yapmasına ve delilleri eksiksiz ve hukuka uygun olarak toplamasına bağlıdır. C. Savcısı suç soruşturmasını adli kolluk görevlileri, adli kolluk sorumlusu ve en üst dereceli adli kolluk amiri ile birlikte yürütecektir.<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftn1" name="_ftnref1" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">[1]</span></span></span></span></a> </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Pekala, bu süreçte, yeni CMK’nın C. Savcına biçtiği rol nedir?<span> </span>En son PVSK değişikliklerinin CMK’nın C. Savcısına biçtiği bu yeni rol üzerinde nasıl bir etki doğurmuştur? Bu tebliğin amacı, yeni CMK ve PVSK değişikliklerinin C. Savcısını nasıl bir konuma yerleştirdiğini ortaya koymaktır.<span> </span>Bunun yanında, diğer Avrupa Konseyi üyesi ülkelerdeki C. Savcısının konumu incelenerek, Türk kanun koyucunun C. Savcısına bakış açısı ile karşılaştırma yapma imkanı tanınacaktır. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><b>2. Türk Hukukunda Cumhuriyet Savcısının Konumu</b></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify; text-indent: -18pt;"><b><span>a)<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span></b><b>Yeni CMK’ya göre C. Savcısının Konumu</b></div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 18pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Bir suçun işlendiği bilgisinin valilik, kaymakamlık, mahkeme gibi değişik birimlere iletilmesi mümkün ise de, kural olarak, kolluk suçu öğrenen ilk birimdir. (CMK m.158) Yeni CMK, suç haberini alan kolluğun, suç soruşturmasını başlatabilmesini C. Savcısının bilgilendirilmesine ve onayına bağlamıştır. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">C. savcısının suç soruşturmasının başlatılmasını uygun görmesi üzerine, kolluğun, C. Savcısından kural olarak yazılı, istisnaen (daha sonra yazılı dönüştürülmesi gereken) sözlü olarak alacağı emirler doğrultusunda soruşturma işlemlerini yönlendirmesi gerekir.<span> </span>Kolluk, sadece usule ilişkin işlemleri yapma noktasında değil, kişi hak ve özgürlüklerini ilgilendiren esasa ilişkin konularda da C. Savcısından emir almak zorundadır. Dolayısıyla, bir suçun ne kadar derinlemesine araştırılacağına karar veren C. Savcısıdır.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Bununla beraber, uygulamada, suç sayısının devamlı arttığı ve bütün suçları aynı anda araştırması ve soruşturması mümkün olmadığını dikkate alan kolluk, özellikle büyük şehirlerde, suçlar arasında ayrım yapmakta ve enerjisini ve imkanlarını öncelikle önemli suçlara ayırmakta ve her suçu C. Savcısına bildirmemektedir. Bu aynı zamanda, C. Savcısının önüne hangi suçların taşınması gerektiğine ve dolayısıyla C. Savcının işinin niteliğine karar vermek de demektir.<span> </span>Bu durum, kuşkusuz, önemsiz görülen suçlar hakkında herhangi bir işlem yapılmayacağı anlamına gelmeyecektir. Bu suçlar da, soruşturulmasının başlatılması ve sonlandırılması için sırasını bekleyecektir.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">C. Savcısı da kendisine sunulan olaylardan hangisi hakkında soruşturulan suçun işlendiği hususunda yeterli delil olup olmadığını araştıracak, yeterli şüphe olması halinde bir iddianame düzenleyerek dava açacaktır. (CMK m.170)<span> </span>Suçun işlendiğinin yeterli delille ortaya konması halinde C. Savcısının dava açmaktan başka alternatifi yoktur.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Yine, işlendiği iddia edilen suçun uzlaşmaya tabi olması halinde, tarafların uzlaşması ve şüphelinin edimini yerine getirmesi halinde C. Savcısı kovuşturmaya yer olmadığı kararı vermek zorundadır.<span> </span>(CMK m.253)</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Öbür taraftan, işlenen suç hakkında TCK’un etkin pişmanlık hükümlerinin uygulanması veya şahsi cezasızlık halinin bulunması halinde<span> </span>C. Savcısı dava açmayabileceği gibi, CMK m.171’deki şartların varlığı halinde davanın açılmasının ertelenmesine karar verebilir. (CMK m.171/(1), (2))</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">C. Savcısı soruşturmanın nasıl sonlandırılacağı konusunda karar vermenin yanında, kolluğun suç soruşturmasını kanun ve yönetmeliklere uygun yürütmesinin ve kişi hak ve özgürlüklerinin korunmasının da garantörüdür. (CMK m.160/2)</div><pre style="text-align: justify;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"> </span></pre><pre style="text-align: justify;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">Suç haberini alan kolluğun suç soruşturmasını başlatabilmesi için önce C. Savcına bilgi vermek ve onayını almak mecburiyeti getirdiği sonucu, eski CMK döneminde suç haberini alan kolluğun doğrudan suç soruşturması işlemini başlatması yetkisi veren m.156 yeni CMK’ya alınmamasından çıkarılmaktadır.<span> </span>“<span style="color: black;">Suça karşı zabıtanın vazifesi” </span>başlığını taşıyan söz konusu maddenin birinci fıkrasına göre;</span><span style="color: black; font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"></span></pre><pre style="text-align: justify;"><span style="color: black; font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"> </span></pre><pre style="margin-left: 27pt; text-align: justify;"><span style="color: black; font-family: "Times New Roman","serif";">Zabıta makam ve memurları suçluları aramakla ve işin tenviri için lazım gelen acele tedbirleri almakla mükelleftir. Bu makam ve memurlar tanzim ettikleri evrakı hemen C. Savcılığına gönderirler.</span></pre><pre style="margin-left: 27pt; text-align: justify;"><span style="color: black; font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"> </span></pre><pre style="text-align: justify;"><span style="color: black; font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">Ayrıca, soruşturma işlemlerinin düzenlendiği CMK m.160 ve devamı, bir suç işlendiğini öğrenen C. Savcısının ne yapması gerektiği üzerine kurgulanmıştır.<span> </span>Bu bölümde, kolluğun suç haberini alması sonrası ne yapması gerektiği ile ilgili bir hüküm yer almamaktadır. </span></pre><pre style="text-align: justify;"><span style="color: black; font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"> </span></pre><pre style="text-align: justify;"><span style="color: black; font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">Yanlış anlaşılmaya müsait olan, CMK m.161/2 de yer alan kolluk görevlilerinin elkoydulkarı olaylar ve yakalanan kişiler ile uygulanan tedbirleri emrindeki C. Savcısına derhal bildirme mecburiyetini öngören hükmün, 161/1 ile birlikte ele alınması ve yorumlanması gerekir. Çünkü, söz konusu maddenin ikinci fıkrası birinci fıkranın devamıdır ve dikkat edilirse madde başlığı “C. Savcısının görev ve yetkilerini” düzenlemektedir.<span> </span><span> </span>Buna göre, suç haberini kolluk C. Savcısını bilgilendirecek, C. Savcısının soruşturmayı başlatmayı uygun görmesi halinde, ne yapması gerektiği konusunda kolluğu yönlendirecek, kolluk da, soruşturulan olayla ilgili gelişmeleri kolluğa bildirecektir.</span></pre><pre style="text-align: justify;"><span style="color: black; font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"> </span></pre><pre style="text-align: justify;"><span style="color: black; font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">Aynı şekilde, kolluk, suçüstü halinde vatandaşlarca veya kendisi yada şüphe üzerine doğrudan kendisi tarafından yakalama yetkisini kullanarak yakalama yaptığı durumlarda da C. Savcısına hemen bilgi vererek emri doğrultusunda işlem yapacaktır.</span></pre><pre style="text-align: justify;"><span style="color: black; font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"> </span></pre><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Esasen, yeni CMK, bir çok hükmü ile, ya gözaltına alma, arama, elkoyma gibi kolluğun yaptığı bir çok işlemin geçerliliğini C. Savcısının onayına bağlamış, ya da, arama sonrası ele geçen belge ve kağıtların incelenmesi, tanık dinleme gibi birçok işlemin de ancak C. Savcısınca yapılabileceğini hükme bağlayarak kolluğu devre dışı bırakmıştır.<span> </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Suç soruşturmasındaki kolluğun rolünün sınırlandırılarak C. Savcısının ön plana çıkarılmasındaki amaç, kolluğa göre, C. Savcısının daha iyi hukuk bilgisine sahip olması ve buna bağlı olarak da, C. Savcısının emrindeki bir kolluğun kişi hak ve özgürlüklerine daha saygılı davranacağı düşüncesidir. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Zira, sayın Öztürk’ün sık sık belirttiği gibi, sorgu hakimliğinin 1985 yılında kaldırılması sonrası, hazırlık soruşturmasında tek hukukçu savcı kalmıştır. Savcının da, delilleri toplama işini kolluğa, değerlendirme işini, mahkemeye bırakarak kendisini havale memuru olarak görmeye başlamıştır. Kolluk ise bu yükü kaldıramamış, yanlış uygulamaları zaman içerisinde devamlı artmış ve sürekli eleştirilen kurum haline gelmiştir. Neticede, yeni CMK, savcı ve kolluğu buluşturarak ve kolluğu C. Savcısının emrine vererek sıkı bir şekilde kontrol altına almayı hedeflemiştir. Öngörüye göre, kararları hukuk bilgisi olan savcı alacak kolluk uygulayacaktır. Kolluk sorumluluktan, insan hakları ihlali suçlamalarından kurtulacaktır. Bu süreçte, kolluğa getirilen külfet, eğer bu bir külfet ise, bir suç soruşturması işlemi yaparken C. Savcısına haber verecek her işlemi bilgisi dahilinde yapacaktır.<span> </span>Diğer bir ifadeyle, C. Savcısı soruşturma aşamasında daha aktif hale getirilecek, kolluk daha pasif duruma getirilerek, C. Savcının bilgisi dışında bir işlem yapamayacaktır.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Fakat, olay sadece C. Savcısını bilgilendirmeden ibaret değildir. C. Savcısının kolluğun soruşturma boyunca ne yapması gerektiği konusunda nokta emir vermesi de gerekir.<span> </span>Bu emir, soruşturmanın başında verilen soruşturmanın sonuna kadar ne yapılması gerektiğini kapsayan genel bir emir niteliğinde olabileceği gibi soruşturmada atılan her adım sonrası C. Savcısına ulaşılarak bir sonraki adımın ne olması gerektiğinin öğrenilmesi sonrası da verilebilir. Dolayısıyla, kolluğun bir soruşturma işlemi yapması her halükarda C. Savcısına ulaşmasına bağlıdır. Aslında CMK, bazı hükümleri ile, C. Savcısına ulaşılmasının mümkün olmayacağı durumların olabileceğini kabul ederken, bazı hükümleri ile de, C. Savcısının kolluğun hemen yanında, soruşturmanın başında olduğunu ve soruşturmayı yürüttüğünü varsaymaktadır. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Bununla beraber, CMK, her soruşturma işleminin kendisine sorularak yapılmasını istediği C. Savcısına ulaşılamazsa kolluğun ne yapması gerektiğinin cevabını düzenlememektedir. Oysa, uygulamada, suç soruşturmasının her aşamasında C. Savcısına ulaşmak her zaman mümkün olmamaktadır. Yeni CMK öncesi 2900 civarında olan C. Savcısı geçen üç yıl içerisinde 800’e yakın bir artışla 3500 civarına ulaştırılabilmiştir. O zaman olduğu gibi bugün de C. Savcısı sayısı, özellikle büyük şehirlerde, bu CMK’nın C. Savcısı için öngördüğü yeni konumun idealize edilmesi için yeterli değildir. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Kolluğun, her zaman, gece gündüz, dilediği zaman, C. Savcısına ulaşamaması, öngörülenin tersine, kişilerin kolluğun elinde daha uzun süre tutularak daha da mağdur edilmesi sonucunu doğuracaktır. Ayrıca, C. Savcısına ulaşılamadığı için yapılacak işlemin zamanında yapılamaması suç soruşturmasını zaafa uğratacak bu da kamu düzeninin sağlanması düşüncesine zarar verecektir.<span> </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Ayrıca, C. Savcısının emrindeki kolluk düşüncesi, zaman içerisinde, kollukta, <span> </span>suç soruşturmasını “C. Savcısının işi” olarak görmeye sebep olacak ve kolluğun suç soruşturmasının dışında kalma isteğine mazeret oluşturacaktır. Suç soruşturması, polisiye roman ve dizilerde verilen mesajın aksine, çok zevkli bir iş değildir. Çoğu zaman, eğitimsiz, cahil, tehlikeli, psikopat ruhlu bazen ise son derece profesyonel, zengin, üst kademelerde görevli kamu görevlisi sıfatı taşıyan kişiler suç işlemekte ve bu kişilerle zor şartlarda uğraşmak kolluğu hem fiziksel hem de psikolojik olarak yıpratmaktadır. Bu sebeple olsa gerek, uzun süredir, kolluk, hızla, çalıştığı adli birimlerden idari birimlere doğru geçme eğilimi göstermektedir. Suç soruşturmasında aktif olarak çalışan kolluk, yerini, zaman içerisinde, pasif olarak ne yapması gerektiği söylenen “tembel” bir kolluk yapısına bıraktığı zaman ise, bu süreci, daha sonra, istenilse bile, geri döndürmek mümkün olmayacaktır.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">C. Savcısının emrindeki kolluk düşüncesinin diğer bir istenmeyen sonucu olarak, suç soruşturmasının içinde bir C. Savcısı, zaman içerisinde “kolluklaşacak”, kolluk gibi düşünmeye başlayacak, suç soruşturması ile “özdeşleşecek”, suç soruşturmasının başarısını kendi başarısı olarak görecek ve mevcut durumun aksine kolluk üzerindeki denetimi zayıflayacak ve zaman içerisinde yok olacaktır. <span> </span>Gerçekten, mevcut CMK, başarılı bir suç soruşturması için ”C. Savcına muhtaç kolluk” görüntüsünü değiştirerek, “C. Savcısını kolluğa muhtaç” duruma getirmiştir.<span> </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Bu nedenlerle, “C. Savcısının emrinde kolluk” düşüncesi yerine eskiden olduğu gibi “C. Savcısının denetiminde kolluk” anlayışı daha sağlıklı bir düşünce gözükmektedir.<span> </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Eski CMK döneminde olduğu gibi yeni CMK döneminde de, suç haberini alan C. Savcısı suç soruşturmasının başında bizzat bulunarak doğrudan doğruya kendisi yürütebileceği gibi odasından da kolluğu yöneterek her türlü işlemi yaptırabilir. (CMK m.161/1)<span> </span>Mevcut C. Savcısı dikkate alındığında ve mevcut CMK’nın C. Savcısının iş yükünü arttırdığı düşünüldüğünde, C. Savcının bizzat hazır bulunarak suç soruşturmasını yönetmesi çok sık karşılaşacağımız<span> </span>bir uygulama olarak karşımıza çıkmamaktadır ve çıkmayacaktır da. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Bununla beraber CMK m.250’de sayılan suçlarla ilgili bir soruşturmanın C. Savcısınca bizzat yapılması gerekir.(CMK m.251/1) Buradaki, “bizzat” tabirinin, bütün işlemlerin C. Savcısınca yapılması şeklinde değil, ancak C. Savcısının hazır bulunduğu bir ortamda yapılması gerekir şeklinde anlamak gerekir. Zira, suç soruşturması, esas itibari ile teknik bir işlem olup, olay yeri incelemesi, parmak izi alma, arama, elkoyma, silah kullanma gibi yetkilerin C. Savcısınca kullanılması mümkün değildir. C. Savcısının yapabileceği soruşturma işlemleri ifade alma, teşhis gibi işlemler olup bu işlemlerin listesi oldukça sınırlıdır.<span> </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Bu noktada düşünülmesi gereken, C. Savcısının bizzat hazır bulunarak soruşturmayı yönetmediği durumlarda, o<span style="display: none;"></span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span style="display: none;">ğildir.anması için yeeterli eC. sda e 3500 civarına ulaşmıştır. edeflemiştir. lerin cesidir. nusunda kolluğu yönlendi<span> </span></span>dasında veya evinde oturan bir C. Savcısının, odasından veya evinden, kolluğun yürüttüğü suç soruşturmasında kişilerin hak ve özgürlüklerini nasıl koruyacağı sorusudur. Odasından ve evinden suç soruşturmasını yürüten C. Savcısının kolluğun verdiği bilgilere güvenmekten ve kolluğun her talebine “evet” demekten başka alternatifi yoktur. Bu nedenle, C.Savcısı bu hali ile, kişi hak ve özgürlüklerinin korunması üzerinde gerçek bir garanti olmaktan uzaktır. Mevcut uygulamada görüldüğü gibi, ulaşılan sonuç, C. Savcılarına soruşturmayı kendisi yürütüyor hissi vermenin ötesine geçmeyecektir. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span><b>b) PVSK Değişiklikleri Sonrası C. Savcısının Konumu</b></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Yakın zamanda, adli görev ve yetkileri düzenleyen PVSK ek 6. madde değiştirilerek CMK’da öngörülen C. Savcısı modeli değişikliğe uğratılmıştır.<span> </span>Yapılan bu değişikliğe göre; </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;">… </div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;"><span> </span><span style="font-size: 10pt;"></span></div><div class="MsoBodyTextIndent" style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt 36pt; text-align: justify;"><span style="font-size: 10pt;">(2) Polis, bir suça ilişkin olarak kendisine yapılan sözlü ihbar ve şikâyetleri ve görevi sırasında öğrendiği suça ilişkin bilgileri yazılı hale getirir.</span></div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;"><span style="font-size: 10pt;">(3) Edinilen bilgi veya alınan ihbar veya şikâyet üzerine veya kendiliğinden bir suçla karşılaşan polis, olay yerinde kişilerin ve toplumun sağlığına, vücut bütünlüğüne veya malvarlığına zarar gelmemesi ve suçun delillerinin kaybolmaması ya da bozulmaması için derhâl gerekli tedbirleri alır.</span></div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;"><span style="font-size: 10pt;">(4)Bir suç işlendiği veya işlenmekte olduğu bilgisini edinen polis, olay yerinin korunması, delillerin tespiti, kaybolmaması ya da bozulmaması için acele tedbirleri aldıktan sonra el koyduğu olayları, yakalanan kişiler ile uygulanan tedbirleri derhâl Cumhuriyet savcısına bildirir ve Cumhuriyet savcısının emri doğrultusunda işin aydınlatılması için gerekli soruşturma işlemlerini yapar.</span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">…</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Bu değişiklik ile, PVSK’nın sadece önleyici yetkileri düzenleyen bir Kanun olmadığı daha da net olarak ortaya çıkmakta ise de, burada asıl amaç, CMK ile kurulan bütünlüğü bozmadan, kolluk-C. Savcısı ilişkisini yeniden düzenlemektir.<span> </span>PVSK’daki bu yeni düzenleme ile, adli kolluk yönetmeliğindeki düzenleme ve uygulamada oluşan yeni resim kanunlaştırılmakta, kolluk C. Savcısı ilişkisinde daha gerçekçi bir çözüm benimsenmektedir. <span> </span>Bu yeni çözüme göre, kolluk;</div><div class="MsoBodyTextIndent" style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-align: justify; text-indent: 36pt;"><br />
</div><div class="MsoBodyTextIndent" style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-align: justify;">Öncelikle, PVSK, Ceza Muhakemesi Kanunu ve diğer mevzuatta yazılı soruşturma işlemlerine ilişkin görevlerini yerine getirirken, bir suça ilişkin olarak kendisine yapılan sözlü ihbar ve şikâyetleri ve görevi sırasında öğrendiği suça ilişkin bilgileri yazılı hale getirir.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">İkinci olarak, bir suç işlendiği veya işlenmekte olduğu bilgisini edinen kolluk, bu bilginin doğruluğunu tetkik edecektir.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Üçüncü olarak, bilginin doğruluğunun anlaşılması halinde, olaya el koyacak, olay yerini gerekirse koruma altına alacak, suçun faillerini yakalayacak, el koyduğu olayları, yakalanan kişiler ile uygulanan tedbirleri derhâl Cumhuriyet savcısına bildirecektir. Olay yerinden delil toplanması işlemi ancak C. Savcısının bilgisi ve emri doğrultusunda yapılacaktır. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Bu arada, kolluk, C. Savcısına sormadan, olay yerinde, kişilerin ve toplumun sağlığına, vücut bütünlüğüne veya malvarlığına zarar gelmemesi ve suçun delillerinin kaybolmaması ve bozulmaması için gerekli tedbirleri alır. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Diğer bir ifadeyle, kolluk, suç haberini alır almaz hemen suç soruşturmasını başlatmak ve atacağı adımları öğrenmek için C. Savcısını aramayacak, suç soruşturmasını belli aşamaya getirdikten sonra C: Savcısını arayacaktır. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Bu yeni durum, iki uç düşünce olan, CMUK döneminde uygulamanın benimsediği suç soruşturması bittikten sonra C. Savcısını bilgilendirme ile, kanun koyucunun yeni CMK’da istediği hemen soruşturmanın başında C. Savcısına ulaşma düşüncesine göre daha makul ve “orta” çözümdür.<span> </span>Buna göre, kolluk, C: Savcısını ne çok geç ne de çok erken, soruşturmanın ortasına doğru, özellikle, kişilerin hak ve özgürlüklerine doğrudan müdahale aşamasında ve C. Savcısının hukuk bilgisine açık olarak ihtiyaç duyulduğu anda haberdar edecektir. Bu yeni durum, aynı zamanda, kaldırılan eski CMUK m.156’nın geri getirilmesi olmasa bile, bu uyuyan bir maddenin yeniden uyandırılmasıdır.<span> </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><b>3. Diğer Avrupa Konseyi Üyesi Ülkelerde Savcının Konumu</b></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Genel olarak söylemek gerekirse,<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftn2" name="_ftnref2" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">[2]</span></span></span></span></a> diğer Avrupa Konseyi üyesi ülkelerde de, C. Savcısı suç soruşturmasının kolluk tarafından hukuka uygun yürütülmesinin ve kolluğun kişi hak ve özgürlüklerine saygılı davranmasının garantörüdür.<span> </span>Genel kanı, suçu çözme baskısı altında olan kolluğun, sonuca ulaşmak için, her zaman, yetkisini kötüye kullanma ve hukuk kurallarını çiğneme eğilimi içine girebileceği ve bu yönde bir tehlikesinin var olduğudur. C. Savcısı ise bunu önleyebilecek en önemli aktördür.<span> </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Bu amaçla, Belçika, Fransa, Hollanda, Lüksemburg, Polonya, Portekiz, İspanya gibi birçok Avrupa Konseyi üyesi ülkede, C. Savcısı, suç soruşturmasını başlatma, suç soruşturmasının kapsamını belirleme, suç soruşturmasını bizzat yürütme veya suç soruşturması sırasında hazır bulunma gibi farklı yetkilerle donatılmıştır. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Bununla beraber, bir çok Avrupa Konseyi üyesi ülkede, uygulamada, C. Savcısı ciddi olaylar dışında soruşturmaya dahil olmamakta, soruşturmanın yönetimini ve yürütülmesini kolluğa bırakmaktadır. Ciddi olaylardan kast edilen ise suçun ağır cezalık olması ve kamu oyunca takip ediliyor olması veya suçun karmaşıklığı sebebiyle C. Savcısının bilgisine ihtiyaç duyulmasıdır. Bazen de, bazı yetkileri kullanma noktasında kolluğun yetkilendirilmemiş olması, yetkinin kullanılması için C. Savcısının onayının gerekmesi, C. Savcısının soruşturmayla ilgilenmesine sebebiyet vermektedir. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Bu istisnai durumlar dışında, suçların çoğunun soruşturması, C. Savcısının bilgisi veya bir <span> </span>katkısı olmadan, kolluk tarafından tamamlanmaktadır. Uygulamanın bu şekilde şekillenmesinde, C. Savcısı sayısının yeterli olmaması, buna karşın, iş yükünün fazla olması, soruşturmanın teknik bir iş olması ve bu noktada gerekli bilgi ve teknolojinin kolluğun emrinde olması önemli rol oynamaktadır.<span> </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Danimarka İzlanda ve Norveç gibi İskandinav ülkelerinde, mahalli seviyede, kolluk ve C. Savcılığı birimleri iç içe geçmiş durumda, birlikte suç soruşturmasını yürütmektedirler.<span> </span>Emniyet müdürü kolluğun ve C. Savcısının amiri konumundadır.<span> </span>Bu ülkelerde, bölge savcısı, kolluk ve C. Savcısının birlikte yürüttüğü soruşturmayı denetlemektedir. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Ermenistan, Bulgaristan, Çek Cumhuriyeti, Fransa, Gürcistan, Estonya, Almanya, Macaristan, Hollanda, İsviçre gibi birçok ülkede, C. Savcısının soruşturmanın sahibi olması, soruşturmanın hukuka uygunluğunu denetleme yetkisini kullanması gerekliliğini de beraberinde getirmektedir. Çünkü, soruşturmada hukuka aykırı bir işlem gerekçeleştirilmesi halinde bunun sebebini ve nasıl gerçekleştiğini C. Savcısı açıklamak zorundadır. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Fakat, yukarıda açıklanan sebeplerle, uygulamada, bu ülkelerde de, C. Savcısı ancak ciddi suçlarda bu hukuka uygunluk denetimini gerçekleştirmektedir. Ciddi suçlarda C. Savcısının devreye girerek soruşturmayı denetlemesindeki amaç C. Savcısı seviyesinde soruşturmanın yürütüldüğünü göstererek kamu oyunu rahatlatmak ve ciddi bir insan hakları ihlali ile hukuka aykırı delil toplanmasına engel olmak ve neticede hukuka aykırı delilin kullanılmaması sonucu sanığın serbest bırakılmasının önüne geçmektir. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">İngiltere, Galler ve İrlanda’da ise, kolluk, C. Savcısından bağımsız suç soruşturmasını yürütmektedir ve C. Savcısı ile herhangi bir şekilde temasa geçmek zorunda değildir. Bu ülkelerde, suç soruşturmasının hukuka uygun yürütülmesinden kolluk sorumludur.<span> </span>Ancak, kolluk isterse, C. Savcısı ile temasa gerçek bazı kompleks olaylarda C. Savcısının görüşüne başvurabilirler. Yine, toplanan delillerin eksik olması veya hukuka aykırı olması halinde C. Savcısı dava açmayarak, kolluk üzerinde dolaylı bir denetim gerçekleştirebilir.<span> </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Avusturya, İsveç, Finlandiya gibi bazı ülkelerde, kolluğun hukuka uygun soruşturma yürütmesi noktasında C. Savcısına herhangi bir rol verilmemiştir.<span> </span>Bu ülkelerde, kolluğun yürüttüğü soruşturmayı hukuka uygun yürütmesinden bölge emniyet müdürlüğü veya emniyet genel müdürlüğü sorumlu tutulmuştur.<span> </span><span> </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Avrupa Konseyi üyesi ülkelerde, genellikle, suç haberini alan kolluk, kendi yetkisini kullanarak suç soruşturmasını hemen başlatabilir. Suç haberini alan kolluğun, öncelikle C. Savcısı ile temasa geçerek görüşüne başvurma mecburiyeti getirilmesi istisnadır. Örneğin, Finlandiya’da, kolluğun, her olayda, C. Savcısı ile temasa geçerek C. Savcısının emri doğrultusunda soruşturmayı yürütmesi kanuni bir zorunluluktur. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Bununla beraber, Almanya’da, aynı mecburiyet sadece önemli olaylar için geçerlidir. <span> </span>Macaristan’da ise, C. Savcısına soruşturmanın ne kadar daha devam ettirilmesi gerektiği ve yapılması gereken başka bir işlem olup olmadığı konusunda daha rahat karar verebilmesi için, kolluğa, attığı her adım hakkında C. Savcınsın bilgilendirilmesi zorunluluğu getirilmiştir. Sırbistan ve Makedonya’da da, kolluk suç soruşturması sırasında, atacağı her adım öncesi C. Savcısını bilgilendirmesi gerekmektedir. Hırvatistan, Danimarka, Hollanda, Slovakya, İspanya gibi bazı ülkelerde, kolluğun önemli olaylarda, hukuki yardım için C. Savcısı ile temasa geçmesi yerleşmiş bir uygulamadır. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Bununla beraber, genel olarak Avrupa Konseyi üyesi ülkelerin çoğunda, C. Savcısının kendisinin doğrudan yürüttüğü soruşturmalarda, kolluğun C. Savcısını soruşturmanın<span> </span>gidişi ile ilgili devamlı olarak bilgilendirmesi gerekir ve uygulamada bu şekildedir. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Soruşturmanın bitirilmesi halinde, bütün ülkelerde, dava açılması için yeterli delilin toplanıp toplanmadığının değerlendirilmesi ve dava açılması için, soruşturma dosyasının hemen C. Savcılığına gönderilmesi gerekir.<span> </span>Soruşturmada hala eksikliklerin bulunduğunun tespiti halinde, C. Savcısı kolluğa emir vererek eksikliklerin tamamlanmasını isteyebilir. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Avrupa Konseyi üyesi ülkelerin çoğunda, başarılı bir soruşturma için, atılması gereken adımlar ve yapılması gereken işlemler hakkında C. Savcısına istediği zaman kolluğa emir verme yetkisi ile donatılmıştır. Bu anlamda, C. Savcısı ile kolluk arasında altlık-üstlük ilişkisi söz konusudur. C. Savcısının kolluğa vereceği talimat soruşturmanın geneline ilişkin olabileceği gibi istisnaen özel olarak kullanılması gereken tekniklere yönelikte olabilir. Bu talimatlar yazılı olabileceği gibi sözlü de olabilir.<span> </span>Kolluk, bu talimatları yerine getirmek zorundadır. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Belçika, Ermenistan, Bulgaristan, Hırvatistan, Çek Cumhuriyeti, Gürcistan, Almanya, Macaristan, İtalya, Polonya, İspanya gibi birçok ülkede, C. Savcısı, dilediği zaman, soruşturmanın gittikçe büyüyüp karmaşık bir hal alması, failin bulunması noktasında kamu oyu baskısının artması gibi sebeplerle, soruşturmayı devralabilir ancak bitirmesi kolluğun yardımına bağlıdır. Buna karşılık, örneğin Norveç’te C. Savcısı zaten her zaman soruşturmanın içinde olduğu için soruşturmayı devralma ihtiyacı ortaya çıkmaz. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Finlandiya, Danimarka ve İsviçre gibi bazı ülkelerde, kolluğun işlediği suçlar doğrudan C. Savcısı tarafından soruşturulmaktadır.<span> </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Fransa, Hollanda, UK, Belçika, Danimarka, Gürcistan, Macaristan, İzlanda Makedonya gibi ülkelerde, C. Savcısı, bazen belediye başkanı ile bir araya gelerek, hangi suçların öncelikle araştırılması gerektiği konusunda politika belirleyebilir.<span> </span>İtalya ve Portekiz gibi ülkelerde ise, C. Savcısının suçlar arasında ayrım yaparak, kendine özgü bazı suçlara öncelik verme anlamına gelen suç soruşturma politikası geliştirmesi mümkün değildir.<span> </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Bununla beraber, Avusturya, Çek Cumhuriyeti, Almanya ve İsviçre gibi kanunilik prensibi gereği her suçun hemen soruşturulması gereken bazı ülkelerde, C. Savcısı ve kolluk işbirliği içinde, daha önemli suçlara imkanları kanalize etmek için, önemli suçların soruşturulmasını sonraya bırakabilmektedir. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Avusturya, İzlanda, Portekiz Slovakya, Ukrayna gibi bir çok ülkede, kolluk, parmak izi alma, bilgi alma gibi bazı işlemleri C. Savcısının veya sulh hakiminin kararı olmadan yapılabilmektedir.<span> </span>Yine, kolluk, bu ülkelerde, müşteri kılığına girerek uyuşturucu satıcısı ile ilişkiye girme, muhbir kullanma, örgüt içine sızma gibi soruşturma işlemlerini kolluk amirinin izni ile yapabilmektedir.<span> </span>Finlandiya, Hollanda ve Slovakya’da ise, C. Savcısının veya kolluk amirinin emri ile gizli izleme yetkisi kullanılabilmektedir. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Almanya, Polonya, İtalya, Portekiz, İsveç, İsviçre gibi ülkelerde ise, postada elkoyma, telefon dinleme, gizli ajan kullanma gibi temel kişi hak ve özgürlüklerine ciddi müdahale niteliği taşıyan işlemlerin yapılması söz konusu olduğunda, kolluk, ya C. Savcısının yazılı emri yada sulh hakiminin kararı için C. Savcısı ile temasa geçmek zorundadır. Bu ülkelerde, hak ve özgürlüklere yönelik tehlike ne kadar büyükse, soruşturma sürecinde, kolluğun doğrudan kendi başına hareket etme kabiliyeti o kadar fazla sınırlandırılmıştır.<span> </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Fakat, gecikmesinde sakınca olan hallerde, tehlikede olan hak ne kadar önemli olursa olsun, kolluk istediği yetkiyi kullanmakta, daha sonra, en kısa zamanda, kullanılan yetkinin hukuka uygunluğunun denetlenmesine imkan tanımak ve dolayısıyla devamı konusunda karar verilmek üzere, yapılan işlemi, C. Savcısının veya sulh hakiminin onayına sunmaktadır. <span> </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><b>4. Sonuç</b></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Ülkemizdeki gibi C. Savcısının emrinde bir kolluk birimi şeklinde bir yapılanmada, kolluğun, hukuk kurallarına daha çok bağlı kalacağı, kişi hak ve özgürlüklerine daha çok saygılı davranacağı ve hukuka aykırı delil elde yöntemlerine başvurma ihtimalini daha az düşüneceğinde şüphe yoktur. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Fakat, C. Savcısının, suç soruşturmasını <span> </span>denetleyen ve istediği zaman soruşturmaya müdahale edebilen pozisyonundan alınıp, suç ayrımı gözetmeden, her soruşturmayı yöneten “amir” konumuna, kolluğun ise C. Savcısının bilgisi ve emri olmadan hareket edemez hale getirilmesi, yukarıda anlatılan diğer başka birçok sakıncanın yanında, öncelikle suç soruşturmasının etkin yürütülmesine zarar verecektir. Bu da, neticede, kamu düzeninin sağlanmasını güçleştirecektir. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Dolayısıyla, burada, tehlikede olan, kolluğun veya C. Savcısının menfaatleri değildir. Diğer bir ifade ile, tartışma, polisi veya C. Savcısını güçlü kılma tartışması değildir. Tartışma, kolluk C. Savcısı ilişkisini iyi bir şekilde kurgulayarak, suç soruşturmasının nasıl daha etkin, hızlı ve hukuka uygun yürütülmesinin mümkün olabileceği arayışı üzerinde yoğunlaştırılmalıdır. Bu açıdan bakıldığında ise, PVSK değişiklikleri sonrası, C. Savcısına sunulan yeni konum daha gerçekçi ve ideale yakındır<span> </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Yeni CMK’nın yapmaya çalıştığı anlamda, kolluğun C. Savcının emrine sokularak C.Savcısının bilgisi ve emri dışında hareket etmesinin önüne geçilmesine yönelik bir çaba diğer Avrupa Konseyi üyesi ülkelerde göze çarpmamaktadır.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Dolayısıyla, bir çok alanda olduğu gibi, bu alanda da, kanun koyucunun, CMK sürecinde Türk hukukunu AB yasaları ile uyumlu hale getirme çabası içinde olduğu söylemi havada kalmaktadır. Bu nedenle, bizim konumuz açısından da, yapılanı veya yapılmak isteneni, “kendi kültürümüze uygun bir C. Savcısı konumu oluşturma çabası” olarak yorumlamak daha doğru olacaktır.<span> </span><span> </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><br />
</div><div><br clear="all" /> <hr align="left" size="1" width="33%" /> <div id="ftn1"> <div class="MsoNormal" style="margin-left: 21.3pt;"><a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftnref1" name="_ftn1" title=""></a><span style="font-size: 10pt;">* Polis Akademisi Güvenlik Bilimleri Fakültesi Öğretim Üyesi, mberyilmaz@yahoo.com</span></div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 21.3pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 21.3pt;"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-size: 10pt;"><span><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">[1]</span></span></span></span></span><span style="font-size: 10pt;"> CMK’a göre, adli kolluk görevlisi, adli kolluk sorumlusu ve adli kolluk amirinin tanımlanması sorunu <span> </span>hakkında bkz.,<span> </span>Eryılmaz, M. Bedri,<span> </span>“Ceza Muhakemesi Kanunu ve Kolluk; Adli Kolluk Amirleri, Sorumluları ve Görevlilerinin Belirlenmesi”, Ankara Barosu Dergisi, 2007, 65/1, s.110 vd.</span></div><div class="MsoFootnoteText"><br />
</div></div><div id="ftn2"> <div class="MsoFootnoteText"><a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftnref2" name="_ftn2" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">[2]</span></span></span></span></a> Bu bölümde verilen bilgiler genel olarak, Budapeşte de, 29-31 Mayıs 2005 tarihinde Avrupa Konseyi tarafından düzenlenen ve Avrupa Konseyi üyesi ülkelerde kolluk-C. Savcısı ilişkisini irdeleyen<span> </span>konferansta açıklanan görüşlere dayanmaktadır.<span> </span></div></div></div>Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-1995902381731834676.post-54648939912097200992011-01-09T12:12:00.001-08:002011-01-09T12:12:23.065-08:00SUÇLA MÜCADELE POLİTİKASI AÇISINDAN YENİ CEZA MUHAKEMESİ KANUNU<!--[if gte mso 9]><xml> <w:WordDocument> <w:View>Normal</w:View> <w:Zoom>0</w:Zoom> <w:TrackMoves/> <w:TrackFormatting/> <w:HyphenationZone>21</w:HyphenationZone> <w:PunctuationKerning/> <w:ValidateAgainstSchemas/> <w:SaveIfXMLInvalid>false</w:SaveIfXMLInvalid> <w:IgnoreMixedContent>false</w:IgnoreMixedContent> <w:AlwaysShowPlaceholderText>false</w:AlwaysShowPlaceholderText> <w:DoNotPromoteQF/> <w:LidThemeOther>TR</w:LidThemeOther> <w:LidThemeAsian>X-NONE</w:LidThemeAsian> <w:LidThemeComplexScript>X-NONE</w:LidThemeComplexScript> <w:Compatibility> <w:BreakWrappedTables/> <w:SnapToGridInCell/> <w:WrapTextWithPunct/> <w:UseAsianBreakRules/> <w:DontGrowAutofit/> <w:SplitPgBreakAndParaMark/> <w:DontVertAlignCellWithSp/> <w:DontBreakConstrainedForcedTables/> <w:DontVertAlignInTxbx/> <w:Word11KerningPairs/> <w:CachedColBalance/> </w:Compatibility> <w:BrowserLevel>MicrosoftInternetExplorer4</w:BrowserLevel> <m:mathPr> <m:mathFont m:val="Cambria Math"/> <m:brkBin m:val="before"/> <m:brkBinSub m:val="--"/> <m:smallFrac m:val="off"/> <m:dispDef/> <m:lMargin m:val="0"/> <m:rMargin m:val="0"/> <m:defJc m:val="centerGroup"/> <m:wrapIndent m:val="1440"/> <m:intLim m:val="subSup"/> <m:naryLim m:val="undOvr"/> </m:mathPr></w:WordDocument> </xml><![endif]--><!--[if gte mso 9]><xml> <w:LatentStyles DefLockedState="false" DefUnhideWhenUsed="true"
DefSemiHidden="true" DefQFormat="false" DefPriority="99"
LatentStyleCount="267"> <w:LsdException Locked="false" Priority="0" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Normal"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="0" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="heading 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="0" QFormat="true" Name="heading 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="0" QFormat="true" Name="heading 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="0" QFormat="true" Name="heading 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 7"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 8"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 9"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 7"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 8"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 9"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="0" Name="footnote text"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="0" Name="header"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="0" Name="footer"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="35" QFormat="true" Name="caption"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="0" Name="footnote reference"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="0" Name="page number"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="10" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Title"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="1" Name="Default Paragraph Font"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="0" Name="Body Text"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="0" Name="Body Text Indent"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="0" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtitle"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="0" Name="Body Text Indent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="0" Name="Body Text Indent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="22" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Strong"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="20" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Emphasis"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="0" Name="Plain Text"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="0" Name="Normal (Web)"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="0" Name="HTML Typewriter"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="0" Name="No List"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="59" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Table Grid"/> <w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Placeholder Text"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="1" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="No Spacing"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Revision"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="34" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="List Paragraph"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="29" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Quote"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="30" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Quote"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="19" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Emphasis"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="21" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Emphasis"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="31" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Reference"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="32" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Reference"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="33" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Book Title"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="37" Name="Bibliography"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" QFormat="true" Name="TOC Heading"/> </w:LatentStyles> </xml><![endif]--><!--[if gte mso 10]> <style>
/* Style Definitions */
table.MsoNormalTable
{mso-style-name:"Normal Tablo";
mso-tstyle-rowband-size:0;
mso-tstyle-colband-size:0;
mso-style-noshow:yes;
mso-style-priority:99;
mso-style-qformat:yes;
mso-style-parent:"";
mso-padding-alt:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt;
mso-para-margin:0cm;
mso-para-margin-bottom:.0001pt;
mso-pagination:widow-orphan;
font-size:10.0pt;
font-family:"Times New Roman","serif";}
</style> <![endif]--> <br />
<div align="center" class="MsoNormal" style="text-align: center;"><b><span style="font-size: 14pt;">SUÇLA MÜCADELE POLİTİKASI </span></b></div><div align="center" class="MsoNormal" style="text-align: center;"><b><span style="font-size: 14pt;">AÇISINDAN </span></b></div><div align="center" class="MsoNormal" style="text-align: center;"><b><span style="font-size: 14pt;">YENİ CEZA MUHAKEMESİ KANUNU </span></b></div><div align="center" class="MsoNormal" style="text-align: center;"><br />
</div><div class="MsoNormal"><b><span style="font-size: 14pt;"><span> </span></span></b><i><span style="font-size: 9pt;">Doç Dr. M. Bedri ERYILMAZ<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftn1" name="_ftnref1" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span><span class="MsoFootnoteReference"><b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 9pt;"></span></b></span></span></span></a></span></i> </div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal">Suçla Mücadele Politikası Açısından Yeni CMK”,<span> </span>Ekim 2006, 1/1, Ceza Hukuku Dergisi, s.207-229.</div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div align="center" class="MsoNormal" style="text-align: center;"><br />
</div><div align="center" class="MsoNormal" style="text-align: center;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 53.4pt; text-align: justify; text-indent: -18pt;"><b><span>1.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span></b><b>Giriş</b></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><b><span> </span></b><span style="color: black;">Son zamanlarda, kamu oyunda, Avrupa Birliği ile uyum sürecinde yapılan kanuni düzenlemelerin kolluğun suçla ve suçlularla yaptığı mücadeleyi olumsuz yönde etkilediği ve neticede vatandaşların adalete olan güven duygusunun zedelendiği yönünde fikirler ileri sürülmektedir. Bu düşünce, kolluğun suçla mücadele konusunda iş yapmamak için ürettiği bir bahanemidir? Yada bu süreç, her AB üyesinin üyelik sürecinde yaşadığı kurumsal veya toplumsal tepkilerin yansıması anlamına gelen katlanılması gereken geçici bir süreç midir?</span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span>Bu makalenin amacı, suçla mücadele açısından<span> </span><span style="color: black;">01 Haziran 2005 tarihinde yürürlüğe giren 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu (CMK) ile </span>nelerin değiştiğini ve değişmesi gerektiğini ayrıntılı olarak tartışmaktır. Bu yapılarak, <span style="color: black;">yürütülmekte olan soruşturmalarla ilgili olarak, kolluğun yetkilerinin kısıtlandığı, bu nedenle de suç ve suçlularla mücadele etme imkânının azaldığı veya imkansızlaştığı şeklindeki endişelerin ne kadar gerçeği yansıttığı ortaya konacaktır.</span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 53.4pt; text-align: justify; text-indent: -18pt;"><b><span style="color: black;"><span>2.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span></span></b><b><span style="color: black;">Ceza Muhakemesi Alanında Yaşanan Hukuki Değişimin Amacı Nedir? </span></b></div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 18pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span>Diğer alanlarda olduğu gibi, ceza muhakemesi alanında da, ülkede yaşanan değişimim amacı, iç hukuku, Avrupa Birliği Hukuku ile uyumlu hale getirmektir. Fakat, bu süreçte dikkati çeken husus, suçla mücadelede, zayıf bir konumda olduğuna inanılan şüpheli ve sanık konumundaki kişilerle, güçlü olduğuna inanılan devletin konumunu eşitleme adına, kişi hak ve özgürlüklerindeki alanın gereğinden fazla genişletilmiş olmasıdır. <span> </span><span> </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span>Esasen hak ve özgürlükleri genişletme süreci, 1992 CMUK değişiklikleri ile başlamış, 1998 CMUK değişiklikleri ile devam etmiştir. Nihayet, 2001 Anayasa değişiklikleri ve yeni CMK ile bu değişim süreci noktalanmış gözükmektedir.<span> </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span>Bu hak ve özgürlükleri genişletme süreci incelendiğinde, Ceza Adalet Sistemini değerlendirmek için Amerikalı hukukçu Herbert L. Packer’in 1968 yılında geliştirdiği modellerden <i>due process</i> <i>(kişi hak ve özgürlüklerine değer veren) </i>modelin esas alındığını bunun yanında<i> crime</i> control (suçun önlenmesi) değerlerinin ihmal edildiğini veya ikinci plana atıldığı söyleyebiliriz.<span> </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span>Packer’in çizdiği <i>crime control</i> değerlerine öncelik veren modelin özellikleri incelendiğinde görülmektedir ki, ceza adalet sisteminin öncelikli amacı suçu önlemektir. Bu modeli esas alan hukuk sistemlerinde kolluk kuvvetlerinin yetenek ve kabiliyetlerine aşırı bir güven vardır. Bu modele göre, kolluk kuvvetleri olaylara en yakın kişiler olduğundan, bir kişinin suçlu olup olmadığını en iyi bilebilecek durumda olanlar da onlardır.<span> </span>Onlar bir kişinin suçlu olduğuna inanıyorlarsa ondan sonraki aşamalar çok önemli olmayıp mümkün olduğu ölçüde kısa tutulmalıdır. Bu modele göre, şüpheli veya sanıklara çok hak vererek polisin işi zorlaştırılmamalıdır. Örneğin, avukatı olan bir ortamda şüphelinin ifadesine başvurulması halinde şüpheli kolluk ile işbirliği yapmayacak, susma hakkını kullanacak ve suç aydınlatılamayacaktır. Kolluk, suçlu kişiye ulaşmakta hata yapabilir fakat buna çok daha önemli olan suçu önleme amacı için katlanılmalıdır.<span> </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span><i>Due process</i> modelini benimseyen ceza adalet sistemleri ise kolluğa güvenmez.<span> </span>Bu modele göre, kolluk hali ile yakaladığı kişinin suçlu olduğuna inanacaktır ve suç soruşturmasını bu inanca göre yönlendirecek, hep yakaladığı kişinin aleyhine olan hususları görmek, duymak ve bulmak isteyecektir. Kolluk, gerekirse, bu amaçla, kuvvet kullanmada da sakınca görmeyecektir. Bu nedenle, bu süreçte kolluğa güvenilmez. Burada güvenilmesi gereken kişi C. Savcısı ve hakimdir. Ayrıca, bir kişinin suçlu olup olmadığına karar verilecek yer<span> </span>gözaltı birimi değil mahkemelerdir. Bu modelde, yakalanan ve yargılanan kişinin gerçek suçlu olduğundan emin olmak ve devlet adına yetki kullanan kişilerin yetkilerini keyfi kullanmasına engel olmak için, kişiler, mümkün olan bütün hak ve özgürlüklerle donatılmalıdır.<span> </span>Soruşturma evresi kovuşturma evresini şekillendirdiğinden dolayı bu hak ve özgürlükler sadece yargılama aşamasını değil suç soruşturması aşamasında da<span> </span>verilmelidir.<span> </span>Bu model, kişi hak ve özgürlüklerine verilen aşırı değer neticesi bazı suçlu kişilerin hak ve özgürlüklerden yararlanarak ceza adalet sisteminin elinden kurtulabileceğini kabul etmektedir. Fakat, bu model, bireyi ön plana koyan ve bir kişinin haksız yere, yakalanmasını, tutuklanmasını veya mahkum edilmesini bir bireye verilebilecek en büyük ceza olarak gören bir sistemin, bu bedeli ödemeye razı olması gerektiğini savunmaktadır.<span> </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span>Türk hukuk sistemi de öteden beri ve bugün <i>due process</i> model değerlerini ceza adaleti sistemine enjekte ettiği ve bireyleri yanlışlıkla mahkum etmemek için bireye önemli hak ve özgürlükler tanıdığı için, bazı durumlarda, aslında yakalanması, tutuklanması ve mahkum olması gereken bazı suçlu olabilecek kişiler, bu hak ve özgürlüklerden yararlanarak yakalanamayacak, tutuklanamayacak ve mahkum edilemeyecektir.<span> </span>Fakat, Türk hukuk sistemi bu tercihi yaparak, bu durumun, özgürlüğe verilen değer için ödenmesi gereken bir bedel olarak gördüğünü deklare etmektedir. Bu anlayışa göre, tek bir kişinin özgürlüğü dahi kamunun (umumun) menfaati için feda edilemez.<span> </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span>Bu modeli benimseyen bir ülkenin kolluk görevlileri de, ceza muhakemesi hukuku alanında meydana gelen değişim sürecini, bu şekilde değerlendirmekten başka alternatifi yoktur. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span>Ayrıca, bu değişim süreci, suçun ve suç oranlarının artmasına katkı sağlamış olabilir. Fakat, bu problem kolluğun problemi olmamalı, kolluk iyi niyetle görevini yapmaya devam etmelidir. Nasıl ki bir ülkedeki hastalıkların ve hastaların sayısının artması sağlık personelinin problemi değilse, sağlık personeli önlerine tedavi için gelen hastaları tedavi etmeye devam etmek zorunda ise, kolluk da suçun artmasının sebepleri ile ilgilenmeden suçla mücadeleye devam etmelidir. Suçla mücadelede olması gereken en iyi politikayı geliştirmek, genelde kanun koyucuların, özelde ise hükümetlerin problemidir. <span> </span><span> </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span>Fakat, kolluk, ceza adalet sisteminin diğer aktörlerine göre, suça, suçluya ve mağdura daha yakın olduğu için hukuk sisteminin bu tercihinin, uygulamadaki etkisini ilk fark eden bir kurumun parçasıdır. Kanımızca, bu fark ediş zamanla toplumun bütün kesimine yayılacaktır ve yayılmaktadır. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Bu doğrultuda, şu da söylenebilir ki, bundan sonra, hükümetler, kamu düzenin (iç güvenliğin) sağlanması<span> </span>işini, ekonomi, dış politika gibi temel gündem maddeleri arasına almak zorunda kalacaklardır.<span> </span>Zira, ceza adalet sisteminin daha da şeffaflaştığı bundan sonraki dönemde, kolluk, kamu düzenini ayakta tutma adına, istese de, “vatan” “millet” gibi kutsal değerler adına kendisini “feda etme” yolunu benimseyemeyecektir. Kolluğun başvurduğu her illegalite çok net olarak “sırıtacak” ve bu durum sistemin diğer aktörleri tarafından gözlemlenebilecek ve gizlenemeyecektir.<span> </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span>Kolluk, aslında, zaman zaman medyaya da yansıyan serzenişi ile bu gerçeğe işaret etmek istemektedir. Kanımızca, kolluğun demek istediği şudur; “bundan sonra suçla mücadele adına bizden hukuka aykırı eylemler ve tutumlar içinde olmamızı beklemeyin. Bu süreç, suç oranlarının artmasını netice verirse, ki öyle gözüküyor, bunun sebebi biz değil, hukuk sisteminin suçla mücadele için tercih ettiği yeni yoldur.”</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span>Tabii ki, günümüzdeki suç oranlarındaki artış eğilimini sadece hukuk sisteminin <i>due process</i> modele yaptığı aşırı vurguya bağlamak çok bilimsel bir değerlendirme olmayacaktır. İşsizlik, kırsal kesimden kente göç, liberal terbiye ve eğitim sisteminin benimsenmesi ile aile ve okulun birey üzerindeki baskınının azalması gibi sosyolojik sebeplerin de, suç oranlarındaki artış üzerindeki etkisinin boyutunun araştırılması gerekir. Suç ve suçlular üzerine yapılan kriminolojik araştırma ise genelde Türk kamu oyuna yabancı bir konsepttir.<span> </span>Bununla beraber, bundan sonraki dönemde, kolluğun suçla mücadele görevinde kendisini hukukun sınırları içine çekeceği düşünülürse, bilimsel alt yapısı olmayan hiçbir suçla mücadele politikasının başarılı olamayacağı şimdiden söylenebilir. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><b><span> </span>3. Devletin sadece ceza adalet sisteminin aktörlerinden olan şüpheli ve sanıkların değil suça karışmayan masum kişilerin de hak ve özgürlüklerini koruma mecburiyeti yok mudur ? </b></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Kişilerin en temel haklarından birisi de, yaşadığı toplumda, özgürlüğüne, canına ve malına yönelik herhangi haksız bir müdahale korkusundan uzak, huzur içinde bir hayat sürmesini isteme hakkıdır. Devlet, gerekli huzur ortamını vatandaşlarına sağlama noktasında pozitif bir mükellefiyet altındadır. Vatandaşlar için, bu tehdidin kolluktan veya suç ve suçludan gelip gelmemesi bir farklılık oluşturmaz.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span>Şu an Avrupa Birliği ülkelerinde, kişilerde, suç ve suçlu kaynaklı, her an için bir suçun mağduru olma korkusu vardır. Bu nedenle, Batı hukukunda, 1960’lı ve 1970’li yıllarda yaygın olan “<i>due process model değerleri</i>” önemini 1980’li yıllardan itibaren kaybetmeye başlamıştır. Şu anda, Anglo Amerikan ve Kıta Avrupası hukuk sistemlerinde, <i>due process</i> model ile “<i>crime control değerleri” </i>arasında denge kurulmaya çalışılmaktadır. Hatta, dengenin şüpheli ve sanık lehine kaydığı düşüncesi ile, özellikle organize suçlarla ve terörle mücadelede kolluğu daha etkili kılmak için, kolluğun yetkileri devamlı genişletilirken, kişilerin hak ve özgürlük alanı daraltılmaktadır.<span> </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span>Ülkemizde ise kolluk uzun yıllar suçla mücadelede başarılı olma ve halk için suçtan temiz bir ortam oluşturma adına kişilerin özgürlük alanına sistematik olarak müdahale ederek kendisi korkulacak bir unsur haline gelmiştir. Gerçekten, Türkiye’de kolluk suçla mücadelede ve suç oranlarını düşük tutmada Batılı meslektaşlarına göre daha başarılıdır.<span> </span>Fakat, bu başarının faturasını çoğu zaman suçsuz kişilere ödetmek zorunda bırakmıştır. Diğer bir ifade ile, toplumun çok küçük bir kesimini oluşturan suçlularla mücadele ederken, suçsuz olan büyük çoğunluğun hak ve özgürlük alanına gereksiz ve haksız yere girerek bu kitleyi çok rahatsız etmiştir. Dolayısıyla, bizim ülkemizde, hep kolluğun yürüttüğü bir suç araştırmasının her an konusu olma korkusu, korku duymama hakkının potansiyel düşmanı olarak görülmektedir.Bu nedenle, Türkiye’de, son yıllarda, batıda yapılanın aksine, demokratikleşme adına kolluğun yetkileri daraltılmakta kişilerin hak ve özgürlük alanı genişletilmektedir. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><b>4. CMK’da, Kişi Hak ve Özgürlükleri (Özgürlük) ve Suçla Mücadele (Güvenlik) Dengesinin Şüpheli ve Sanık Lehine Bozulduğu Durumlar Nelerdir?</b></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><b>(1)</b> Ceza<span> </span>muhakemesinin amacının sadece maddi gerçeğe ulaşmak olmadığı, hak ve özgürlükler çiğnenerek ulaşılan maddi gerçeğin bir anlam ifade etmeyeceği vurgusu yapan, hukuk sistemimizdeki en klasik düzenleme hukuka aykırı elde edilen delillerin mutlak olarak kabul edilmemesini öngören düzenlemedir. Esasen, 1960’larda ABD’de ortaya çıkan, hukuka aykırı elde edilen delillerin mutlak olarak kullanılması yasağı Anglo Amerikan ve Kıta Avrupası hukuk sisteminde tamamen terk edilmişken, bizde 1992 yılında yapılan değişikliklerle önce CMUK’a (m.254/2) daha sonra 2001 yılında Anayasaya (m.38/6) hem de CMUK’a sokulmuş ve biraz daha genişletilerek CMK m.217/2’de muhafaza edilmiştir. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Buna göre, ister özel kişiler ister C. Savcısı veya kolluk tarafından elde edilmiş olsun, sanığa yüklenen suç ancak hukuka uygun olarak elde edilmiş delillerle ispat edilebilecektir.<span> </span>Hukuka aykırı elde edilen delil kesin olarak kullanılamayacaktır. Delilin hukuka uygunluğunda da, Anayasa ve Türkiye’nin taraf olduğu sözleşmelerde yer alan bir hakkın ihlal edilip edilmeyeceğine bakılacaktır. Bir hakkı korumayan kanuni düzenlemelere uygun hareket<span> </span>edilmemesi, bir hak ihlali ve dolayısıyla hukuka aykırılık anlamı taşımayacaktır.<span> </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Bununla beraber, etkili bir suçla mücadele politikası açısından olması gereken, delilin salt hukuka aykırı olmasına bakılarak mutlak delil yasağı getirme yerine, ihlal edilen hukuki değerin (hakkın) önemine, suçun ağırlığına, sanığın tehlikeliliğine, delilin başka türlü elde edilip edilmemesinin mümkün olup olmadığının hakim veya mahkemece araştırılması, gerektiğinde bu delilin kullanılması noktasında hakime takdir yetkisi verilmesidir. (Örneğin İngiliz Hukuku için bkz. PACE m.78) </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Dolayısıyla hakim, ihlal edilen kural ile korunan hukuki değerin çok önemli olmaması, sanığın toplum için tehlikeli olması, suçun ağır cezalık bir suç olması, elde edilen delilin başka türlü elde edilmesinin mümkün olmaması hallerinde, elde edilen delili mahkemede kullanılabilmelidir. Hukuk kuralını ihlal ederek hukuka aykırı delil elde eden kolluk görevlisine de gereken ceza adli ve idari ceza verilmelidir. Kolluğu terbiye veya disipline etme adına, adil olmayan bir karar verilerek, toplumda var olması gereken suç işleyenlerin muhakkak cezalandırılacağı düşüncesi erozyana uğratılmamalıdır.<span> </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Örneğin, aynı nezarethaneye konan, seri cinayetler işleyen bir çeteye mensup iki şüphelinin konuşmalarının gizlice kollukça dinlenip kayıt edilerek diğer suç ortaklarının yerinin öğrenilmesi durumunda, bu bilgi, şüphelenilen kişilerin bulunduğu yerlerde arama yapmak için alınacak karara esas teşkil edebilmelidir. Aynı şekilde, hakları hatırlatılmamasına rağmen, avukat talep ederek avukatı gelmeden ifade veremeyeceğini belirten ve susma hakkını kullanan bir terör örgütü üyesi şüphelinin daha sonra pişmanlık yasasından faydalanarak ifade vermeye razı olması halinde, haklarını çok iyi bilen bir kişi durumunda olduğu net olarak göründüğünden, sadece hakları hatırlatılmadığından dolayı elde edilen ifade hukuka aykırı telakki edilerek kullanılmamazlık yoluna gidilmemelidir. Aynı yorum, stratejik bir bölgeye attığı bomba ile onlarca kişinin ölümüne sebep olan bir avukatın veya hukuk fakültesi öğretim elemanının hakları hatırlatılmadan ifadesi alınması halinde, haklarını çok iyi bilmesi gereken bu kişilerin ifadesi, salt aydınlatma yükümlülüğe yerine getirilerek haklar hatırlatılmadığı için, hukuka aykırı kabul edilmemelidir.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Tabii ki, bu takdir yetkisi verilmesi gerekliliği CMK m.148’de sayılan kötü muamele, baskı, cebir, yorma gibi metotların ifade alma yöntemi olarak kullanılması halleri için geçerli olmayacaktır. <span> </span>Delillerin bu maddede sayılan yasak sorgu yöntemleri ile elde edilmesi hiçbir durumda mazur sayılamayacağı için, diğer AB üyesi ülkelerde olduğu gibi, bu durumlarda elde edilen delilinin<span> </span>kullanılması her halükarda yasaklanmalıdır. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><b>(2)</b> Suç ve suçla mücadeleyi zorlaştıran diğer bir düzenleme, suçun ağırlığına ve sanığın tehlikeliliğine bakmadan, bütün suçlarda, yakalanma anından hazırlık soruşturması bitene kadar, şüphelinin avukatının yanında bulunma ve hukuki yardımından yararlanma hakkından sınırsız olarak faydalanabilmesidir. (CMK m.149) </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Burada avukatın toplanmayan delillerin toplanması işlemine zarar vermesini engellemek ve yakalanmayan diğer sanıklara ulaşılmasını zorlaştırmamak için, olması gereken, özellikle terör suçlarında ve çıkar amaçlı işlenen organize suçlarda, belirli bir süre (6-8 saat gibi), yakalanan kişinin avukatı ile görüşmesine müsaade edilmemesidir. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Alternatif olarak, bu tip bir sınırlama yerine, terör örgütleri veya organize suç örgütleri ile birlikte çalıştığı bilinen avukatları gösteren güvenilir olmayan avukatlar listesi oluşturulması ve bu listede yer alan bir avukat ile şüphelinin görüştürülmemesi düşünülebilir.<span> </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Avukatın soruşturmanın gizliliğini bilgi taşıyarak bozma ihtimali yanında, ayrıca, şüpheli, örgüt adına çalışan bir avukatın yanında, kanunda tanınan etkin pişmanlık hükümlerinden yararlanmak istemeyeceği ve ifade alma sırasında diğer örgüt elamanları hakkında bilgi vermek istemeyeceği de düşünülmelidir. Bu nedenle, 5 yıldan fazla hapis cezasını gerektiren örgütlü suçlarda, şüpheliyi müdafiin hukuki yardımından otomatik yararlandırma her zaman şüphelinin menfaatine olmayabilir.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Yakalanan şüpheliler, ancak, suç delillerinin toplanması ve diğer örgüt elemanlarına yönelik gerekli ilk müdahaleler (arama ve elkoyma gibi) yapıldıktan sonra kendi avukatı ile sınırsız görüşebilmelidir. Bu tür bir sınırlama, delillerin kaybolmasını engellemek gibi makul bir amaç güttüğü ve kısa sürdüğü için şüphelinin daha sonra gerçekleştirilecek yargılanmasının adil olmasını engelleyecek bir sınırlama olarak da algılanmayacaktır.<span> </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 3pt 0cm; text-align: justify; text-indent: 17pt;"><span style="font-family: "Times","serif";"><span> </span>Esasen, avukatların terör suçlarında bilgi taşımak amacıyla kullanılabileceği düşüncesi 25.05.2005 tarihli 5353 sayılı kanunla kabul edilerek CMK’ya (m.151/3) yansıtılmıştır.<span> </span>Buna göre, </span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 3pt 0cm 3pt 17pt; text-align: justify;"><span style="font-family: "Times","serif"; font-size: 10pt;">149 uncu maddeye göre seçilen veya 150 nci maddeye göre görevlendirilen ve Türk Ceza Kanununun 220 ve 314 üncü maddesinde sayılan suçlar ile terör suçlarından tutuklu ve hükümlü olanların müdafilik veya vekillik görevini üstlenen avukat, hakkında bu fıkrada sayılan suçlar nedeniyle kovuşturma açılması halinde tutuklu veya hükümlünün müdafilik veya vekilliğini üstlenmekten yasaklanabilir.<span> </span></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 3pt 0cm 3pt 17pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="margin: 3pt 0cm; text-align: justify; text-indent: 17pt;"><span style="font-family: "Times","serif";">Fakat bu düzenleme, eksik de olsa, kovuşturma evresi için geçerli olup esas uygulanması gereken soruşturma evresi için bir anlam ifade etmemektedir. Bu düzenlemenin eksik yapılmasının ve soruşturma evresini kapsamamasının temel sebebi, kanımızca, avukatların savunma hakkını kötüye kullanarak bilgi taşıdığı düşüncesine inanılmaması olmayıp, ülkemizde baroların kanunları yapma ve uygulama sürecinde çok etkili olmasındandır. </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><b>(3)</b> Suç ve suçlu ile mücadeleyi göz ardı eden diğer bir husus, yakalanan kişinin yakalanmasının hemen sonrası yakını veya belirlediği bir kişiye, herhangi bir sınırlamaya tabi tutulmaksızın, yakalandığının bildirilmesi hakkının tanınmasıdır (CMK m.95/1, AY m.19/6). </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Her ne kadar bu hak, yakalanan kişinin ani kaybolmasını açıklamak için aile bireylerinin muhtemel kaygısını yok etme ve şüpheliye sağlanan yakalamaya itiraz etme veya kendi istediği avukatı talep etme haklarına işlerlik kazandırma açısından önemli olsa da, özellikle organize suçlarda, henüz delillerin tam olarak toplanmadığı ve muhtemel suç ortaklarının tam olarak tespit edilmediği bir aşamada, yakalanan kişinin dilediği bir yakınına yakalandığının bildirilmesi suç soruşturmasına zarar verebilir. Burada da, terör ve organize suçlar ile mücadele kapsamında, sanığın yakınları ile haberleşme hakkının belirli bir süre (6-8 saat) sınırlanabilmesi gerekir.<span> </span>Haberleşme hakkının kısıtlandığı bu kısa süre zarfında, gerek şüphelinin evinde veya işyerinde yapılacak arama ile bazı delillere ulaşılacak veya diğer suç ortaklarının yakalanması için operasyonlar düzenlenecektir. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Her ne kadar CMK m.95’e göre, şüphelinin yakınına veya belirlediği kişiye yapılacak bu bildirimin Cumhuriyet Savcınsın emriyle yapılması gerekmekte ise de, bu bildirim gecikmeksizin yapılacağından, C. Savcısının bu bildirimi geciktirme yönünde takdir yetkisi kullanmasına imkan veren bir durum söz konusu değildir. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><b>(4)</b> Yine 1992 CMUK değişiklilikleri ile getirilen ve CMK’da mağdura da tanınarak genişletilen (CMK m.153), avukatın dava dosyasında yer alan 3 belgeyi (ifade tutanağı, bilirkişi raporları ve şüphelinin hazır bulunmaya yetkili olduğu diğer işlemlerle ilgili tutanakları) her halükarda incelemesi yolu da, örgütlü suçlarda, soruşturma boyunca kısıtlanmalıdır. <span> </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Kural olarak gizli olan ve gizlilikteki amacı yakalanamayan diğer kişilere ve toplanamayan diğer delillere ulaşma olan soruşturma evresinde, özellikle şüphelinin ifade tutanağı ile şüphelin hazır bulunduğu ortamda düzenlenen diğer tutanakların diğer suç ortakları veya mağdur tarafından öğrenilmesi suçla mücadeleyi zorlaştıracaktır. Bu tutanaklardaki bilgilerin içeriğine göre, <span> </span>yakalanmayan suç ortakları ulaşılamayan delilleri yok edecek ve kendilerinin yakalanmasının<span> </span>önüne geçecek tedbirleri alacaktır.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Aslında olması gereken, CMK’nın yaklaşımının tersine döndürülerek, örgütlü suçlarda, soruşturma evresinde, müdafiin dava dosyasını incelemesinin kural değil istisna haline getirilmesidir.. Daha değişik bir ifade ile, müdafii veya vekilin dava dosyasını incelemesi ve belgelerden örnek alamaması kural olmalı, ancak bu hakkın kullanılması, soruşturmanın amacını tehlikeye düşürmemesi halinde mümkün olmalıdır. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">CMK’daki bu eksikliği kısmen telafi etmek amacıyla, yeni Gözaltı Yönetmeliği, soruşturma dosyasının incelenmesini ve dosyadan örnek alınmasını C. Savcılığından yazılı emir alınması şartına bağlamıştır.(m.22/1)<span> </span>Esasen bu yaklaşımın, kolluğun, C. Savcısının yazılı emri olmadan hiçbir işlem yapamayacağını öngören yeni CMK’nın felsefesine de uygun olduğundan, CMK m.153’e aykırı bir düzenleme olduğu söylenemez.<span> </span>Yönetmelikteki bu düzenleme ile, aslında, hangi belgenin<span> </span>müdafii ve vekile verileceğinin suç soruşturması açısından sakınca doğurup doğurmayacağı konusunda C. Savcısından görüş istenmektedir.<span> </span>Ancak, bu düzenleme, yukarıda söylenen üç belgenin her halükarda incelenmesinin engellenmesi anlamı taşıyamaz.<span> </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Bu hakkın savunmaya verilmesindeki amaç, iddianamenin içeriğine göre savunmanın içeriğinin hazırlanmasına imkan tanımak olduğuna göre, soruşturma tamamen sonlandırıldıktan (24 veya 48 saat) sonra bu hakkın tanınması, şüphelinin daha sonraki yargılanmasının adil olmasını engelleyecek, savunma üzerinde gereksiz bir sınırlama olarak kabul edilemez.<span> </span>Savunmanın, soruşturmanın içeriğine göre savunma hazırlamak için her halükarda yeterli zamanı olacaktır. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Masumiyet kural olduğu için avukatların da devamlı olarak suç örgütleri adına çalıştığını kabul etmek ve bilgi taşıyıcısı olarak görmek yanlıştır.<span> </span>Fakat, hak ve yetkileri kötüye kullanma ihtimali bütün insanlar için geçerli olduğu gibi avukatlar için de geçerlidir. Hukuk sistemleri varlığını devam ettirebilmeleri için, istisnai durumlarda, hak ve özgürlüklerin kötüye kullanılmasının önüne geçecek tedbirleri de alması gerekir.<span> </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><b>(5)</b> CMK’da, suçla mücadeleyi gereksiz yere zaafa uğratabilecek diğer bir yaklaşım, gecikmesinde sakınca olan hallerde dahil, bir C. Savcısı veya hakim kararı olmadan, kolluk görevlilerinin herhangi bir soruşturma işlemine başvurmalarının ve kendiliğinden yetki kullanmasının (koruma tedbirinin gerekliliğine karar vermesinin) istisna haline getirilmesidir. Bu doğrultuda yapılan en önemli değişiklik, CMUK m.156’nı kaldırılması ve bu maddenin yerine alternatif bir düzenleme getirilmiş olmamasıdır. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Hatırlanacağı üzere, CMUK m.156’ya göre, suç haberini alan kolluk görevlisi, suçun aydınlatılması için lazım gelen acele tedbirleri alabilmekte, neticeyi C. Savcısına bildirerek soruşturma evresini sonlandırabilmekte idi.<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftn2" name="_ftnref2" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">[2]</span></span></span></span></a> Yeni CMK, kolluktan kendiliğinden harekete geçme yetkisini almaktan başka, gecikmesinde sakınca olan hallerde dahi, istisnai birkaç soruşturma (koruma) tedbiri dışında, kendi insiyatifini kullanarak herhangi bir yetki kullanma (bir koruma tedbirine başvurma) yolunu kapatmaktadır. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Yeni CMK’nin öngörüsüne göre, kolluk suç haberi alabilmekte (CMK m.158) ancak aldığı suç haberini C. Savcısına hemen bildirmesi gerekmektedir. Bir suçun işlendiğini öğrenen C. Savcısı da,<span> </span>işin hemen hakikatini (iddia edildiği gibi bir suç işlenip işlenmediğini, işlendi ise failinin kim veya kimler ve delillerinin neler olduğunu) araştırmaya başlamak zorundadır. (CMK. m.160/1)<span> </span>C. Savcısı bu araştırmayı bizzat veya emrindeki adli kolluk aracılığı ile yapacaktır. Adli kolluk görevlileri C. Savcısının emirlerini gecikmeksizin yerine getirecek<span> </span>ve bu sırada elkoydukları olaylar, yakalanan kişiler ve uygulanan tedbirler hakkında C. Savcısını bilgilendirecektir. (CMK m.160/2)<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftn3" name="_ftnref3" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">[3]</span></span></span></span></a> <span> </span>C. Savcısı, adli kolluk görevlilerine emirleri yazılı, acele hallerde sözlü olarak verir. Sözlü emir en kısa sürede yazılı olarak da bildirilir. (CMK m.160/3)</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Her ne kadar hukuku iyi bilen birisi ile suç soruşturmasını kontrol etme düşüncesi orijinal bir düşünce gibi gözükse de, kanımızca, her suçun C. Savcısının emri doğrultusunda araştırılması, alınacak tedbirlerin tek tek neler olduğunun C. Savcısınca belirlenecek olması büyük bir strateji hatasıdır. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Her şeyden önce, Kanunun bu öngörüsünü uygulayabilmek için karakol sayısı kadar C. Savcısına ihtiyaç vardır. Mevcut şartlar altında, her suç soruşturması için C. Savcısına ne yapılacağının sorulması, yine her suç soruşturması için soruşturmanın başında bizzat bulunması mümkün olmayan bir savcının, odasından, suçun aydınlatılması için alınması gereken tedbirleri öngörmesi ve buna göre strateji belirlemesi ve kolluğu yönlendirmesi mümkün değildir.<span> </span>Olay yerinde bulunan ve olayı daha iyi değerlendirebilecek olan kolluğun, <span> </span>kendi amirinin emri ile, en azından gecikmesinde sakınca olan hallerde, bazı soruşturma tedbirlerini başvurabilmesi gerekir.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Esasen, olay yerinde bizzat bulunmayan bir savcı kendisini kolluğun anlattıkları ile bağlı hissedecek, talep edilen yetkinin veya tedbirin kullanılmasına izin vermek zorunda kalacaktır.<span> </span>Yeni sistem, suç soruşturmasının sahibini tamamen C. Savcısı yaptığından, Savcı soruşturmanın başarısını kendi başarısı olarak görecek, bu amaçla kolluğun talep ettiği her türlü tedbirin alınmasına ya bizzat izin verecek yada bu yönde karar alınması için hakimi ikna etme yoluna gidecek, ve neticede, kanun koyucunun öngörüsünün aksine, kolluk üzerindeki denetimi eskisine göre daha da zayıflayacaktır.<span> </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Daha basit bir ifade ile, toplam savcı sayısının henüz 3000’e ulaşmadığı hatırlanırsa, bu sayıda C. Savcısının<span> </span>500.000 civarındaki genel ve özel kolluk görevlisini yönlendirmesi maddi olarak imkansızdır. Diğer bir gerçek de, ülkenin % 91’inde, kırsal kesim olduğu öngörüsü ile, iç güvenliği hala jandarma sağlamaktadır. C. Savcısının ilçeden kırsal kesimdeki jandarmayı yönlendirmesi ve bazı işlemleri bizzat yapmak için hazır <span> </span>orada bulunması mümkün değildir. Bu sebeple olsa gerek, CMK bazı maddelerinde, kendisi ile çelişme pahasına, suç soruşturmasının başında hazır olmasını istediği C. Savcısına ulaşılamayabileceğini kabul etmektedir. Burada, cevaplanması gereken soru, bu iletişim çağında, uygulamada hangi sebep, C. Savcısına ulaşmaya engel teşkil edecektir. <span> </span>Bu sebep, C. Savcısının iş yoğunluğu ise, geçmişe göre daha iyi hukuk eğitimi alan ve geçmişteki ilkokul mezunlarını iki yıllık yüksek okul mezunları ile değiştiren kolluk teşkilatı neden soruşturmada tamamen devre dışı bırakılmıştır?</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Ayrıca, arama ve elkoymada olduğu gibi, gecikmesinde sakınca olan hallerde dahi yazılı emir alınmasını öngören düzenlemeler soruşturmanın yapısına aykırı düzenlemelerdir.<span> </span>Gecikmesinde sakınca olan hal, o işleme hemen başvurulmadığı takdirde o işlemin yapılmasından elde edilecek faydanın kısmen veya tamamen ortadan kalkacağı hal demektir.<span> </span>Böyle bir durumda, hem C. Savcısına ulaşılacak hem de C. Savcısı bu emrini yazılı olarak vermek durumunda kalacaktır. Bu süreç ise, çoğu zaman, ulaşılmak istenen delillerin kaybolması veya ulaşılmak istenen kişinin kaçması anlamına gelecektir.<span> </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Dolayısıyla olması gereken, CMUK m.156’yı tekrar, CMK’ya tekrar geri almaktır. Bazı suçlarda ve özellikle gecikmesinde sakınca olan hallerde, kolluk, suç soruşturmasını bizzat yönlendirebilmeli, sonuç hakkında C. Savcısını bilgilendirmesi yeterli olmalıdır. Tüm Kıta Avrupası hukuk sisteminde kolluğa verilen bu yetkinin, bizde, kolluktan alınması için bir sebep yoktur. Kaynak Alman CMK’sında ve diğer AB üyesi ülkelerde bir polis memur bile yeni CMK’nın kolluk amirine bile vermediği yetkileri kullanabildiğine göre, sebep, herhalde, Türk hukukunu AB hukuku ile uyumlu hale getirmek olmasa gerektir. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Dünyada, genel olarak, C. Savcısı kolluk ilişkisini açıklayan iki temel durum vardır;<span> </span>Anglo-Amerikan Hukuku Sisteminde, kolluk suç soruşturmasını kendisi yürütür. Bu sırada C. Savcısı kolluğu yönetemez ve yönlendiremez. C. Savcısı dava açma tekelini elinde bulundurmakla beraber, suç soruşturması açısından danışman durumundadır. Çünkü,<span> </span>suç soruşturması teknik bir iştir, bunu bu konuda özel bir eğitim alan kolluk yürütür.<span> </span>Elde edilen deliller toplanır C. Savcısına sunulur. C. Savcısı delillerin dava açmak için yetersiz olduğunu düşünüyorsa kolluktan ek delil toplanmasını ister. Deliller savcıya tam olarak sunulmadan önce de işbirliği yapılarak hukuki konularda görüş almak amacıyla savcıyla ilişkiye geçilebilir. C. Savcısı, kolluğun suç işlemesi gibi istisnai durumlarda, kolluktan da faydalanarak, suç soruşturmasını kendisi yönetebilir. Kıta Avrupası Hukuk Sisteminde ise, terör ve organize suçlar gibi önemli suçların soruşturmasını C. Savcısı bizzat kendisi yürütürken, diğer suçların soruşturmasını kolluğa bırakmıştır.<span> </span>Bu hukuk sisteminin hakim olduğu ülkelerde, uygulamada, C. Savcısı önemli suçlarda da soruşturmayı tamamen kolluğa bırakma eğilimindedir.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><span> </span>Hal böyle iken, Türk kanun koyucunun, suç ayrımı yapmaksızın, gecikmesinde sakınca olan istsinai durumlarda dahi, C. Savcısının suç soruşturmasını adım adım yönetmesini talep etmesi, yani itham işi ile suç araştırması işini tek makamda toplamak istemesi bize mahsus olup, uzun vadede C. Savcılığını kolluklaştıracağından ve kolluk üzerindeki C. Savcısı denetimini kaldıracağından dolayı tehlikelidir.<span> </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Yeni CMK’ya göre kolluğun bir C. Savcısı veya Hakim kararı olmadan, C. Savcısının genel emri (talebi) ile yapabileceği rutin işlemler şunlardır.<span> </span></div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 45pt; text-align: justify; text-indent: -18pt;"><span>(1)<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span>CMK m.250’de sayılan suçlar için yer gösterme (CMK m.85/1)</div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 45pt; text-align: justify; text-indent: -18pt;"><span>(2)<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span>Ölünün kimliğini belirleme (CMK m.86/1)</div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 45pt; text-align: justify; text-indent: -18pt;"><span>(3)<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span>Kuvvetli suç şüphesinin oluştuğu durumlarda yakalama (CMK m.90/2)</div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 45pt; text-align: justify; text-indent: -18pt;"><span>(4)<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span>Suçüstü hallerde yakalama (CMK m.90/1)</div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 45pt; text-align: justify; text-indent: -18pt;"><span>(5)<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span>Yakalama işlemini gerçekleştirmek için zor kullanma (silah kullanma <span> </span>ve kelepçe takma dahil)(PVSK ek m.6, m.16, CMK. m.93) </div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 45pt; text-align: justify; text-indent: -18pt;"><span>(6)<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span>Yakalama emri düzenleme (CMK m.98)</div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 45pt; text-align: justify; text-indent: -18pt;"><span>(7)<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span> </span>(C. Savcısına ulaşılamadığı hallerde) Kamuya açık alanlarda arama (CMK m.119)</div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 45pt; text-align: justify; text-indent: -18pt;"><span>(8)<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span>(C. Savcısına ulaşılamadığı hallerde) Elkoyma (CMK m.127)</div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 45pt; text-align: justify; text-indent: -18pt;"><span>(9)<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span>(C. Savcısına ulaşılamadığı hallerde) Kamuya açık alanlarda olay yeri incelemesi (Adli ve Önleme Aramaları Yönetmeliği, m.9)</div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 45pt; text-align: justify; text-indent: -18pt;"><span>(10)<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span>Şüphelinin ilk ifadesinin alınması (CMK m.147)</div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 45pt; text-align: justify; text-indent: -18pt;"><span>(11)<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span>Olay yerinde alınan tedbirlere uymayanları men etme (CMK m.168) </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">CMK m.161’deki genel düzenlemenin dışınca, CMK m.90’da, kolluğun yakalama sonrası nasıl hareket edeceği özel olarak düzenlenmiştir. Buna göre, doğrudan yetki kullanması mümkün olan yukarıda sayılan durumlar söz konusu olsa bile, yakalama sonrası yapılacak işlemlerin neler olduğuna karar verecek yine C. Savcısıdır. Zira CMK’ya göre, kolluk, yakalama sonrası, yakalanan kişi ve olay hakkında C. Savcısına hemen bilgi verecek ve emri doğrultusunda işlem yapacaktır. (CMK m.90/5)</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Bu yetkilerin dışında kalan ve CMK da yer alan diğer yetkiler ya bizzat C. Savcısı tarafından kullanılacak,<span> </span>yada kolluğun bu yetkileri kullanabilmesi için C. Savcısı veya hakim kararı gerekecek veya kolluk dışındaki kişiler C. Savcısının veya Hakim kararının gereğini yerine getirecektir. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Bu yetkiler, tanık dinleme, bilirkişi incelemesi talep etme, şüpheli ve sanığın beden muayenesi ve vücudundan örnek alma, moleküler genetik inceleme, fiziki kimliğin tespiti, ölünün adli muayenesi, otopsi, gözaltı, gözaltı işlemlerinin denetimi, yakalama işlemini yakınlarına bildirme, belge ve kağıtları inceleme, taşınmazlara, hak ve alacaklara elkoyma, postada elkoyma, avukat bürolarında arama, elkoyma, şirket yönetimi için kayyım tayini, bilgisayarlarda, bilgisayar programlarında ve kütüklerinde arama, kopyalama ve elkoyma, iletişimin tespiti, mobil telefonun yerinin tespiti, iletişimin dinlenmesi, kayda alınması ve sinyal bilgilerinin değerlendirilmesi, gizli soruşturmacı görevlendirilmesi, teknik araçlarla izleme, şüpheli ve sanığın zorla getirilmesi, şüphelinin aynı olayla ikinci ifadesinin alınması, bilgi isteme olarak sıralanabilir.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><b>(6)</b> CMK’da yer alan, suçla mücadele açısından eleştirilmesi gereken diğer bir husus, <span> </span>tanıkların çağrılması ile ilgili maddenin ve dolayısıyla tanıklıkla ilgili düzenlemelerin, tanığın sadece C. Savcısı, hakim veya mahkeme önünde dinlenmesi halinde geçerli olacağını öngören hükümdür. (CMK m.43/5)<span> </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Daha önceki CMUK döneminde de C.Savcısı tanık dinleyebilmekte fakat yeni CMK’da olduğu gibi kolluğun tanık çağırması ve dinlemesi yönünde açık bir yasak olmadığından, kolluk, CMUK’un genel mantığı içinde C. Savcısı adına tanık dinleyebilmekte idi. CMK’daki bu açık düzenleme karşısında, bundan sonra, kolluk dinlemek için tanık çağıramayacak, hemen çağıramadığı için de tanık dinleyemeyecektir.<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftn4" name="_ftnref4" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">[4]</span></span></span></span></a> Diğer bir ifade ile, kolluk, bir suç sonrası, bilgi almak amacıyla, nasıl bir vatandaş diğer bir vatandaşa işlenen suç hakkındaki merakını gidermek için bazı sorular sorabiliyorsa, kolluk da bir suç sonrası, suç hakkında bilgisi olan kişilere soru sorabilecektir. Kolluğun bilgi almak için soru sorduğu kişiler, tanık sıfatına sahip olmadıkları için, CMK’da tanık olmanın neticeleri bu kişiler için geçerli olmayacaktır.<span> </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Başka bir deyişle, kolluğun bilgisine müracaat edeceği kişiler, bilgi almak için çağrıldığında gelmek zorunda olmayacaklar, gelseler bile bilgi vermek zorunda kalmayacaklar, bilgi verseler bile söyledikleri doğru olmak zorunda olmayacaktır.<span> </span>Bu engelleri aşmak için, kolluk, suç hakkında bilgi sahibi olduğunu düşündüğü, fakat kolluğun çağrısına uymayan ve kendisine bilgi vermeyen kişilerin isimlerini C. Savcısına vererek (isimlerini öğrenebilirse)<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftn5" name="_ftnref5" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">[5]</span></span></span></span></a> davet ettirecek ve C. Savcısının dinlemesini sağlayacaktır. <span> </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Fakat, her suç sonrası, kolluk, bu süreci işletmek için geniş bir zaman dilimine sahip olmayacaktır. Suç genelde sokakta ani gelişen bir olgudur. İşlenen bir suç sonrası hemen olay yerine gelen kolluk, olay hakkında bilgisi olan kişileri tanık olarak dinleyemez veya bu amaçla davet edemezse, en azından isimlerini öğrenemezse, bu tanıklar kaybolacak ve bir daha kendilerine ulaşılamayacaktır. Bu yeni düzenleme ile ise, kolluk, kendisine bilgi vermek istemeyen ve olay yerinden ayrılmak isteyen olayın tanıklarının ne isimlerini öğrenebilecek ne de olay yerinden ayrılmasına engel olabilecektir.<span> </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">“Kolluğa tanık dinlemesi yetkisi verirsek tanığı sanık yapar” diyerek CMK m.43’e 5.fıkrayı ekleyenlerin ve her fırsatta kolluğun yetkilerini kısıtlamadığını söyleyenlerin bu yeni durumun suçla mücadele açısından doğuracağı zaafiyeti giderme adına da, muhakkak verecekleri bir cevabı olması gerekir.<span> </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Bizce, suçla etkili bir mücadele ortamı hazırlamak için, kolluk, gecikmesinde sakınca olan hallerde, C. Savcısı adına tanık dinleyebilmelidir. Tanık dinlemeye alternatif olarak gösterilen bilgi alma ise tanık dinlemeden farklı bir işlemdir.<span> </span>Bilgi alma, bir suç sonrası, olay hakkında bilgi sahibi olması muhtemel olan kişilere tek tek müracaat ederek ve gerekirse olay yerindeki evleri ve işyerlerini tek tek ziyaret ederek bilgi kırıntıları toplamaya imkan veren ve olayın tanıklarını tespit etmeye yarayan bir müessesedir ve bu işleme tabi tutulan kişiler için herhangi bir bağlayıcılığı veya yaptırımı olmadığı için de hiçbir zaman tanık dinlemeye alternatif bir yetki olarak görülemez.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><b>(7)</b> <span> </span>Esasen kollukta olması gereken yer gösterme yetkisinin, C. Savcısınca bizzat yapılmasını istemenin de bir anlamı da yoktur. (CMK m.85) C. Savcısının bizzat kendisinin şüphelinin ifadesini almadığı bir soruşturmada ifade almanın devamı niteliğinde olan ve ifade sırasında verilen bilgilerin doğruluğunu test etme imkanı veren bir işlemde, C. Savcısı kolluğun yapamadığı hangi işlemi yapacak ve hangi açıdan şüpheli için bir garantör olacaktır. Eğer kolluk ifade alabiliyorsa yer gösterme işlemi de yapabilmelidir. Kaldı ki, bu yetki CMK m.250’de sayılan suçlar için kolluğa verilmiştir. Bu suçlar için yer gösterme yapabiliyorsa basit suçlar için yer gösterme yetkisini kullanamamasının sebebi ne olabilir. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Burada izaha muhtaç olan diğer bir husus da, CMK m.250’de sayılan suçların bizzat C. Savcısı tarafından araştırılması gerekirken bu suçlarda yer gösterme yetkisinin neden kolluğa verildiğidir.<span> </span>Tam tersine, bir sınırlama getirmek gerekiyorsa, kolluğun bu yetkisini CMK m.250 de sayılan suçlar için kullanamaması gerekir. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Diğer hatırlanması gereken bir husus, CMK m.183 ile, adli bir işlem olan yer gösterme sırasında çekim yasağı getirildiğinden, kolluğun medya ile birlikte olay yerine giderek kişilerin lekelenmeme hakkına zarar vermesinin yolu kapanmıştır.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Bu nedenle, yer gösterme işlemi, C. Savcısının talebi halinde, özellikle basit suçlarda, kolluk tarafından yapılabilmeli, böyle önemli bir işlemin, C. Savcılarının iş yoğunluğu sebebi ile yapılması ihmal <span> </span>edilerek, bir müddet sonra unutulmasına fırsat verilmemelidir. <span> </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><b>(8)</b> Etkili bir suç soruşturması süreci için, gecikmesinde sakınca olan hallerde dahi, her ne kadar sadece konut, işyeri ve kamuya açık olmayan yerler ile sınırlı tutulmuş olsa da, arama ve elkoyma yapılmasının savcının yazılı emrine bağlanması yanlıştır. Çünkü, konut, işyeri ve diğer kamuya kapalı alanlarda, arama öncesi, her ne kadar yakalanması gereken bir kişinin kaçmasını engelleyici tedbirler alarak, bu hükmün suç soruşturmasına vereceği zarar engellense bile, C. Savcısına ulaşana kadar geçecek süreçte konutta veya işyerinde ulaşılacak bir delilin yok edilmesi engellenemez. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Kaldı ki, uygulamada suç soruşturmasını bizzat yönetme imkanı olamayacak ve çoğu zaman soruşturmanın dışında kalacak olan C. Savcısı, kolluğun konutta veya işyerinde arama yapmak istemesi halinde kolluğun talebi ile kendisini bağlı hissedecek, kolluğun aramayı haklı kılan makul şüphenin varlığını ortaya koyan olay hakkındaki değerlendirmesinin doğruluğunu hiçbir zaman test edemeyecek ve talep edilen arama kararlarını verecektir.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Dolayısıyla kanun koyucunun garantör olarak öngördüğü C. Savcısı, uygulamada, birçok alanda olduğu gibi bu noktada da kendisinden beklenen fonksiyonu icra edemeyecektir. İstisnai olarak arama taleplerinin C. Savcısınca ciddi olarak sorgulanması ve taleplerin genelde ret edilmesi halinde de, kollukta “bana ne” anlayışı gelişecek, her şüpheli olayın üzerine gitmeyecektir. Bundan da, neticede, zarar görecek olan kamu ve kamu düzenidir.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Aynı şekilde, sokakta gelişen ve hemen arama yapılması gereken olaylarda, çoğu zaman ekip halinde dolaşan kolluk memurları amirlerine ulaşamayacak, bu durumda ya arama yapmayacak ya da arama yapacak arama kararını sonradan kolluk amirinden alma yoluna gideceklerdir. Bu durumda da, kolluk amiri kişilerin keyfi aranmasının önünde bir engel olmayacaktır. Kaldı ki, kolluk amiri hiçbir zaman aynı kültürün bir parçası olan memurunun arama talebini ret etmeyecektir. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Arama ile ilgili bu düzenlemeler göstermektedir ki, uygulamanın reflekslerini dikkate almadan hazırlanan bir hükmün yaşama şansı yoktur.<span> </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Burada esas sorgulanması gereken, tüm AB üyesi ülkelerde, gecikmesinde sakınca olan hallerde kolluk memurları dahi şüphelendiği kişilerin üzerinde, eşyasında, evinde veya işyerinde doğrudan arama yapma yetkisine sahip iken, Türkiye’de, kolluk memurundan arama yetkisinin neden alındığıdır. Bu düzenlemenin muhtemel sebebi, kolluğun geçmişte arama yetkisini keyfi kullanmış olmasıdır. Burada, bu yetki elinden alınarak cezalandırılan kolluk gibi gözükse de, kesin olan bir husus vardır ki o da bu düzenlemenin suçla mücadeleye zarar vereceğidir. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Bir yetkinin keyfi kullanmasının çözümü bu yetkinin o kişi veya kurumdan alınması, nerede, ne zamandan beri çözüm olarak kullanılmaktadır? Bu yetki yarın C. Savcısı tarafından da kötüye kullanılmaya başlanırsa bu yetkinin yeni <span> </span>sahibi kim olacaktır?</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Dolayısıyla, etkili bir suçla mücadele açısından izlenmesi gereken yol, kolluktan yetkilerin alınması yerine, kolluğun, sahip olunması gereken yetkilerle donatılması ve kendisine güvenildiğinin gösterilmesi, yetkilerini kötüye kullandığında da, ceza hukukunun ve tazminat hukukunun müeyyidelerinin etkili şekilde kullanılması ve kesinlikle korunması yoluna gidilmemesidir. </div><div class="MsoSubtitle" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><span>(9)</span><span style="font-weight: normal;"> Şüphelinin müdafiin hukuki yardımından faydalanmasının önündeki “soruşturmayı geciktirmeme” şartının kaldırılıp, şüphelinin avukat istemesi halinde (bunun gözaltı süresinin bitmesi anlamına gelse dahi) ifade alma işlemine başlanmasının imkansız hale getirilmesi, CMK’nın suçla mücadele etme kaygısı taşınmadan hazırlandığının diğer bir göstergesidir. (CMK m.147/1(c)) </span></div><div class="MsoSubtitle" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><span style="font-weight: normal;">Hatırlanacağı üzere, CMUK m.135/1(3) gereği, şüpheli, isterse, müdafiin soruşturmayı geciktirmemek şartı ile ifade ve sorguda hazır bulunması halinde, hukuki yardımından yaralanabilmekte idi. Bu amaçla, Gözaltı Yönetmeliğinde, müdafiin gelmesi için makul süre bekleneceği, gelmediği takdirde ifade alma işlemine başlanacağı belirtilmekte idi. </span></div><div class="MsoSubtitle" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><span style="font-weight: normal;">CMK m.147/1(c), müdafiin hukuki yardımından yararlanabilmek için, müdafiin soruşturmayı geciktirmeme şartını kaldırdığı için, şüphelinin müdafii talep etmesi halinde, barodan avukat görevlendirilemeyecek, müdafii gelmeden de ifade alma işlemine başlanamayacaktır. Özellikle örgütlü suçlarda, bunu öğrenen örgüt üyeleri bu düzenlemeyi kötüye kullanarak kendi avukatlarını talep edecek ve gözaltı süresi bitmesine rağmen bir türlü beklenen avukat gelmeyeceği için de ifade alma işlemine başlanamayacaktır. Bu da, ifade alma işlemi gibi önemli bir yetkinin kullanılamaması anlamı taşıyacaktır.<span> </span></span></div><div class="MsoSubtitle" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><span style="font-weight: normal;">Her nasılsa, müdafii olmadan ifade alınması halinde de, müdafi hazır bulunmaksızın kollukça alınan ifade hakim ve mahkeme huzurunda doğrulanmadıkça hükme esas alınamayacağından, bu ifade, hukuken bir anlam ifade etmeyecektir. (CMK m.148/4)</span></div><div class="MsoSubtitle" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><span style="font-weight: normal;">Bununla beraber, üst sınırı 5 yıl ve daha fazla hapis cezasını gerektiren suçlarda istem aranmaksızın bir müdafi görevlendirileceği için, bu yeni düzenlemenin meydan getireceği zarar 5 yıl ve daha fazla hapis cezasını gerektiren suçlar için söz konusu olmayacaktır. </span></div><div class="MsoSubtitle" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><span style="font-weight: normal;">Bu nedenle, şüphelinin barodan ücretsiz avukat görevlendirilmesini kabul etmemesi ve kendi avukatını talep etmesi halinde, CMUK döneminde olduğu gibi, şüphelinin müdafiin gelmesi için makul bir süre beklenmeli, daha sonra <span> </span>ifade alma işlemine başlanabilmelidir. </span></div><div class="MsoSubtitle" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><span>(10)</span><span style="font-weight: normal;"> CMK’da, eleştirilmesi gereken diğer bir husus, ifade alma sırasında şüphelinin hukuki yardımından yararlanabileceği avukat sayısının birden üçe çıkarılmasıdır. Barodan görevlendirilen avukat sadece bir avukat olabileceği, şüphelinin kendi avukatı gelince devletçe görevlendirilen avukatın görevi otomatik olarak sona ereceği için, bu üç avukat her halükarda şüphelinin kendi avukatları olacaktır.<span> </span></span></div><div class="MsoSubtitle" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><span style="font-weight: normal;">Burada merak edilen husus, acaba üç avukat daha önce bir avukatın yapamadığı hangi hususu gerçekleştirecek ve şüpheliye sunacaktır. Bu düzenlemedeki muhtemel sebep, ifade odasındaki psikolojik üstünlüğü kolluğa kaptırmayarak, şüphelinin psikolojik olarak ezilmesine engel olmak olabilir.<span> </span>Eğer amaç bu ise, kanun koyucu bir adım daha ileri giderek, özellikle örgüt mensuplarının ifadesinin gözaltı birimlerinde değil evlerinde veya işyerlerinde alınması yönünde bir hüküm koymalı ve psikolojik baskı unsurlarını tamamen ortan kaldırmalıdır. Çünkü gözaltı birimi yapısı itibari ile baskıcı bir ortam olup salt o ortamda <span> </span>bulunmak bile başlı başına şüphelinin iradesi üzerinde bir baskı oluşturur. </span></div><div class="MsoSubtitle" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><span style="font-weight: normal;">Hatta, örgütlü suçlarda, bu baskıyı tamamen ortadan kaldırmak için, ifade alma yetkisi kolluktan tamamen alınabilir.</span></div><div class="MsoSubtitle" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><span style="font-weight: normal;">Suçun aydınlatılmasında ifade alma işlemi gerçekten önemli ise, duruşmanın düzeninin sağlanmasını düzenleyen hükümler nasıl CMK m.203 vd. koyulmuş ise, özellikle 3 avukatın birlikte hazır bulunduğu durumlarda, CMK m.147 ’de de, ifadenin disiplin içinde alınmasını sağlayan bir düzenlemeye ihtiyaç vardır. Özelikle örgütlü suçlarda, avukatların tutum ve davranışları ile ifade alma işlemini imkansız hale getirmesi, şüpheli yerine geçip sorulara cevap vermesi hallerinde, hakkını kötüye kullanan avukata nasıl davranılacağı hususunu düzenleyen hükümlere ihtiyaç vardır.<span> </span></span></div><div class="MsoSubtitle" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><span>(11)</span><span style="font-weight: normal;"> İfadesi alınan şüphelinin aynı olayla ilgili olarak yeniden ifadesinin alınması ihtiyacı ortaya çıktığında ikinci ifade alma işleminin sadece C. Savcısınca yapılabileceği düzenlemesi de CMK’da insan hakları fanatizmine kaçıldığının diğer bir işaretidir. (CMK m.148/5) </span></div><div class="MsoSubtitle" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><span style="font-weight: normal;">CMK’nın bu yeni bakış açısına göre, bir şüphelinin bir defa ifadesi alınması gerekir.<span> </span>Aynı olayla ilgili bir şüphelinin ikinci defa ifadesinin alınması yasak sorgu yöntemidir ve çok gerekli ise ancak C. Savcısınca alınabilir. </span></div><div class="MsoSubtitle" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><span style="font-weight: normal;">Burada her ne kadar amaç, şüphelinin susma hakkının korunması gibi gözükse de, her zaman ortaya çıkan yeni delil ve olaylar veya yeni suç ortakları şüphelinin ikinci defa ifadesinin alınması ihtiyacını ortaya koyabilir. </span></div><div class="MsoSubtitle" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><span style="font-weight: normal;">Kaldı ki, şüpheli varsayıldığının aksine ilk ifadesinde susma hakkını kullanmamış, tam tersine etkin pişmanlık hükümlerinden faydalanmış önemli açıklamalarda bulunmuş olabilir. Bu durumda dahi, ilk ifadeyi alan kolluk görevlisinin ikinci ifadesinin muhakkak C. Savcılığınca alınmasını istemenin anlamı nedir? İlk ifadeyi alan kolluk neden ikinci ifadeyi alamaz. Kolluk gerçekten ifade alma noktasında kendisine güvenilmesi gereken bir kişi değil ise, neden birinci ifade alma yetkisi kendisine tanınmıştır? Kanun koyucu gerçekten kolluğa güvenmiyorsa bunu açıkça ifade etmeli, yeni CMK’da nasıl bazı koruma tedbirlerinin bizzat C. Savcısınca yerine getirilmesi isteniyorsa, ifade alma yetkisi de tamamen kolluktan alınıp C. Savcısına verilebilir. Hem bu tür bir yaklaşım, işkence uygulamalarını tamamen ortadan kaldıracaktır. </span></div><div class="MsoSubtitle" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><span style="font-weight: normal;">Kanımızca, ilk ifadeyi alan ve olayın ayrıntılarını bütünü ile bilen, C. Savcısına göre ifade alma konusunda daha teknik bir eğitim alan kolluk görevlisi, C. Savcısının bilgisi ve denetimi dahilinde başlattığı soruşturmayı sonlandırma adına, gerekmesi halinde, gerektiği kadar ifade alma işlemine başvurabilmelidir. <span> </span>Kanımızca, kanun koyucu, kişi hak ve özgürlükleri adına Türkiye’ye özgü, orijinal kurallar keşfederek fanatizm yapmayı bırakmalı, suçla mücadelenin gerçekleri ile yüzleşmeli ve etkili bir suçla mücadelenin altyapısı ile oynamamalıdır. </span></div><div class="MsoSubtitle" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><span style="font-weight: normal;">Kaldı ki böyle bir düzenleme karşısında kolluk, uygulamada, hiçbir zaman gerçekleştirdiği ilk ifade alma işlemini bitirmeyecek, ikinci ve üçüncü ifadeler hep ilk ifadenin devamı telakki edilecek ve uygulamanın realitelerini görmezlikten gelen bu hüküm hiçbir zaman realize edilemeyecektir. İş yoğunluğu arasında bunalan C. Savcısı da her soruşturmada ikinci ifade alan<span> </span>konumuna düşmeyecek, gerekirse, kolluğun kendi adına aldığı ikinci<span> </span>ifadeye imzasını atarak bu ifadeyi de sahiplenecektir.</span></div><div class="MsoSubtitle" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">(12)<span style="font-weight: normal;"> Sadece adli para cezasını gerektiren ve hapis cezasının üst sınırı bir yıldan fazla olmayan suçlarda tutuklama kararı verme yolunun kapatılması da suçla mücadele açısından bir hatadır. Kanun da sayılan bu hallerde de, kişi kaçacak ve kendisine bir daha ulaşılamayacak olabileceği gibi delilleri karartabilecektir. Her ne kadar, hapis cezasının her halükarda para cezasına çevrileceği veya para cezası verilecek bir durumda kişinin özgürlüğünün kısıtlanması orantılılık ilkesine aykırı gibi gözükse de, kanun koyucu getirdiği bu tutuklama yasağı ile, şüpheliye, adeta, “ister kaç, ister delilleri karart, umurumda değil” mesajı vermektedir.</span></div><div class="MsoSubtitle" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><span style="font-weight: normal;"><span> </span>Halbuki, sınırlı olarak sayılan durumları kapsayan suçlarda da, yapılacak yargılamanın bir anlam ifade etmesi için delillerin karartılmamış olması, verilecek kararın kağıt üzerinde kalmaması için sanığın ya özgürlüğünün kısıtlanmış olması ya da her an ulaşılabilecek durumda tutulmuş olması gerekebilecektir. Henüz kimin nerde yaşadığının kayıt altında olmadığı bir ülkede adli kontrol düzenlemesinin de bir çözüm olmayacağını öngörülebilmesi gerekir.</span></div><div class="MsoSubtitle" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><span style="font-weight: normal;">Ayrıca, tutuklamayı istisna yapma adına, tutuklama nedenlerini her geçen yıl yok etme çabası da anlaşılır değildir. Tam tersine toplumun ihtiyaçlarına göre tutuklama nedenleri gözden geçirilerek gerekirse genişletilmelidir. Bu maksatla, özellikle, şüphelilerin tekrar suç işleme ihtimali özellikle suç işlemeyi meslek haline getirmiş olması, suçun mağdurlarından rövanşı alma ihtimali ve serbest bırakmanın toplumdaki adalet duygusunu rencide edecek olma halleri, CMK’ya, yeni tutuklama nedenleri olarak eklenmeli, ve bu hususların takdirinde hakime güvenilmelidir. Kolluk gibi hakimlere de yetkilerini kötüye kullanıyorlar diye, tutuklama yasağı getirilerek, belirli durumlar için sınırlı tutulmuş olsa dahi, tutuklama yetkisinin hakimlerden alınması doğru değildir. </span></div><div class="MsoSubtitle" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><span> </span>(13) <span style="font-weight: normal;">Hak ve özgürlüklerin keyfi olarak çiğnenmesinin önlenmesi adına, iletişimin tespiti, dinlenmesi, kayda alınması, gizli izleme ve gizli görevli kullanma gibi yetkilerin kuvvetli şüphe şartına bağlı olarak kullanılmasına izin verilmesi CMK’daki diğer bir yanlış düzenlemedir. (CMK m.135, 139,140)</span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span>Esasen bu tedbirler bir suç sonrası olayın failleri olan yakalanması gereken kişilerin kimliğini tespit etmeye yarayan, yakalama öncesi başvurulan tedbirlerdir. Dolayısıyla, bu tedbirlere başvurabilmek için, yakalamanın da ön şartı olan “kuvvetli şüphe” standardına ulaştıracak iz, belirti emare ve delil kolluğun elinde olsa, bu tedbirlere başvurmaya zaten gerek kalmaz. Bu nedenle, bu tedbirler için de, yakalama ve hatta tutuklamanın seviyesinde şüphe standardı aramak yanlıştır. Bu nedenle, bu tedbirlere, diğer AB üyesi ülkelerde temel bir standart olan, makul şüphe ile de başvurulabilmelidir.<span> </span><span> </span><span> </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span><span> </span><b>(14) </b>CMK’daki, soruşturma evresinde arama sonucu elde edilen kağıt ve belgelerin sadece C.Savcısı tarafından incelenebilmesini öngören hükmü de anlamak mümkün değildir. (CMK m.122)<span> </span>Burada amaç kağıt ve belgelerdeki önemli bilgilere kollukça ulaşılmasını engellemek ise, kanun koyucunun, belki de daha özel olan, iletişimin dinlenmesi ve kayda alınması ile ulaşılan bilgilerin, teknik araçlarla yapılan izleme ile elde edilen ses ve görüntü kayıtlarının ve bilgisayarlarda arama sonrası elde edilen bilgilerin, arama sonrası elde edilen belge ve kağıtlardan niçin daha az önemli olduğunu ve kollukça incelenmesine neden izin verdiğini açıklaması gerekir. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span>Kanımızca, kolluk, C. Savcısı ile birlikte soruşturmanın sahibi ise ve C. Savcısının bu anlamda en önemli yardımcısı ise, en azından C. Savcısının talebi üzerine bazı belgeleri inceleyebilmelidir. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Özellikle kolluğun yürüttüğü terör operasyonlarında, kişilerin üzerinden çıkacak belge ve kağıtların hemen incelenmesi devam eden bir eylemin önlenmesi anlamına geleceğinden bir zarurettir. Örneğin, kırsaldaki veya şehir dışındaki bir operasyonda yakalanan kişinin üzerinden, arabasından veya çantasından çıkan belgeleri C. Savcısına göndermek ve gelecek sonuca göre eylemi yönlendirmek, suç soruşturması ve <span> </span>ülke gerçekleri ile bağdaşmamaktadır. Kolluk, arama neticesinde aradığı kişinin üzerindeki bir belgeyi de inceleyerek bir sonraki aşamaya veya neye elkoyacağına da karar veremeyecekse, kanun koyucuya, kolluğun kuruluş ve varlık amacını tekrar hatırlatmak gerekecektir. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Bunu dışında, kolluğun, mali suçlarda C. Savcılarından daha da ileri seviyede,<span> </span>uzmanlaştığı bir ortamda, bir şirketten elde edilen yüzlerce dosyayı C. Savcısının tek başına incelemesini beklemek uygulamanın gerçekleri ile de örtüşmemektedir. Nitekim uygulamada, Kanunun bu açık yasağına rağmen, C. Savcısı bu klasörleri kolluğa inceletmektedir.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><b>(15)</b> 4422 sayılı Çıkar Amaçlı Suç örgütleri ile Mücadele Kanunun 4. maddesinin CMK’ya aktarılmaması ve<span> </span>CMK m.117’ye benzer bir yaklaşımla,<span> </span>suç işleme süphesi altında olmayan fakat suçun aydınlatılmasına yarayacak verilerin depolandığı özel veya resmi kişi ve kurumlara ait, kişisel verileri taşıyan kayıtların ve bilgisayar verilerinin incelenme imkanı olmaması da bir eksikliktir. <span> </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><b>(16)</b> Şüphelinin fiziki kimliğinin tespiti işlemi için iki yıllık üst sınır öngörülmesi de yanlış bir yaklaşımdır. (CMK m.81) Kişinin kimliğinin öğrenilmesinin aynı zamanda kamu davası açılmasının bir şartı ve iddianamenin iadesi sebebi olduğu hatırlanırsa, iki yıldan az hapis cezasını gerektiren suçlarda, kişinin kimliğini öğrenmek için neden parmak izinin veya fotoğrafının çekilmesinin yasaklandığını anlamak daha da zorlaşmaktadır. İki yıldan az hapis cezasını gerektiren suçlarda, parmak izi veya fotoğraf alınamayacaksa kişinin gerçek kimliği nasıl tespit edilecektir? </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><b>5. Sonuç</b></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">CMK’nın yürürlüğe girmesinin geciktirildiği 2005 Nisanı ile 2005 Haziran dönemi arasında, suçla mücadelenin önündeki engeller, kolluğun talepleri doğrultusunda, büyük ölçüde kaldırılmış olmasına rağmen,<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftn6" name="_ftnref6" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">[6]</span></span></span></span></a> görüldüğü gibi, <span> </span>CMK’da, kişi hak ve özgürlüklerini koruma adına gereksiz ve fantezi olarak görülebilecek bazı hükümler hala bulunmaktadır. Yukarıda büyük ölçüde ele alınan bu düzenlemeler göstermektedir ki, CMK, kişi hak ve özgürlüklerini koruma noktasındaki hassasiyeti, suçla mücadeleyi zaafiyete düşürmeme noktasında göstermemiştir. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Görünen o ki, CMK’da, mecburi müdafiiliğe tamamen geçişin dışında şüpheli ve sanıklara verilecek başka bir hak ve özgürlük kalmamıştır. Diğer bir ifade ile, akla gelebilecek bütün hak ve özgürlükler şüpheli ve sanıklara, maksimum koruma ile, tanınmıştır. Diğer bir ifade ile, hak ve özgürlükler noktasında Türk hukuku tavana vurmuştur. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Bununla beraber, Alman CMK’sındaki ve diğer demokratik ülkelerdeki hak ve özgürlükler seçilerek CMK’ya alınırken, bu ülkelerdeki kolluğa tanınan yetkileri Türk hukukuna getirme noktasında tutucu, çekingen hatta önyargılı davranılmıştır. Halbuki, haklar, yetkiler ile bir bütün olarak bir sistemi tamamlar. Hak ve özgürlük noktasındaki hassasiyet sistemin aynı zamanda sigortası olan yetkilerin tanınması noktasında gösterilmez ise sistemin bütünlüğü bozulacağından, kişilere tanındığı zannedilen haklar da, bir süre sonra, kullanılamaz ve anlamsız hale gelir. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Suçla mücadeledeki yukarıda belirtilen gereksiz engeller dikkate alındığında, CMK’nın bu hali ile uzun süre yürürlükte kalması zordur. Bundan sonraki süreçte, istisnai olarak verildiği gözlenen iletişimin dinlenmesi, gizli izleme gibi<span> </span>yetkilerin kullanılabileceği katalog suçların listesinin genişletildiği, verilen hak ve özgürlüklerin de özellikle terör ve diğer organize suçlarla mücadele adına kısıtlandığının gözlemlendiği <span> </span>bir süreç olacaktır.<span> </span>Ya da, terörle veya organize suçlarla mücadele için çıkarılacak alternatif bir kanun ile kolluğa yeni ve daha sert yetkiler verilecek ve CMK’da şüpheli ve sanıklara verilen haklar organize çalışan ve suç işlemede uzmanlaşmış kişiler açısından sınırlanacaktır. Gerçekten, günümüzde organize suç örgütleri, bir ülkede iktidarı belirleme, ülkenin bir kesimini diğer kesimi ile karşı karşıya getirerek iç savaş ortamı hazırlayabilecek eylemleri gerçekleştirme gücüne ulaşmışlardır. Dolayısıyla, şüpheli veya sanık güçsüzdür, güçlü olan devlet karşısında korunmalıdır şeklindeki 1960’lı yılların anlayışı, örgütlü suçların failleri için geçerli değildir. Bu anlayış ile, günümüzün modern suç örgütleri ile mücadele edilmesi mümkün değildir. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Oluşacak bu yeni dönemde, yokluğu hissedilen kolluk, toplumda çok daha itibarlı bir yer edinecek gibi gözükse de, korkarız ki, hak ve özgürlükler noktasındaki bu gereksiz vurgular, kolluğu, bu süreçten çok daha güçlü çıkaracaktır. Ancak oluşacak bu yeni dönemde, hak ve özgürlükler noktasında bilinçlenen ve profesyonel düşünmeye başlayan kolluğun eskisi kadar “gözü kara” suçla mücadele etmesi beklenmemelidir. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Ayrıca, CMK’daki bu suçla mücadele kaygısının yokluğuna bakarak şu sonucu da çıkarmak mümkün olabilir; Batıda olduğu gibi, bizde de, önümüzdeki süreçte, kolluk, eskiden olduğu gibi suçla mücadele adına hak ve özgürlüklerimizi çiğneyerek yaptığı gibi, korku duymama hakkı açısından korkulacak bir unsur haline gelmekten çıkacaktır. Fakat bu boşluk suç ve suçlularca hemen doldurulacak gibi gözükmektedir. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Gerçekten, her ne kadar, kamuoyunda kolluğun kanunları protesto etmek için bilinçli olarak pasif olarak davrandığı iddia edilse de, gerçek durum şudur ki; 1992’de başlayan ve günümüzde tamamlanan hak ve özgürlükler süreci, kolluğu kendisine açıkça tanınan yetkileri bile kullanma noktasında da çekimser hale getirmiştir. 1992 yılından beri, hukuk kuralları ile kolluğun manevra alanı daraltılmış ve kişilerin hak ve özgürlük alanı genişletilmiştir. Hak ve özgürlüklere tehdit olarak da hep kolluk gösterilmiştir. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Hukuki süreçteki bu hızlı değişimin kollukta oluşturacağı psikolojik etki hesaplanmadan kolluğa fazla yüklenilmiştir.<span> </span>Neticede, kolluk insan hakları ihlalleri ile etkili mücadele etme anlayışını ve bu değişimi, yanlış bir algılama ile, “suçla mücadele yapmam istenmiyor, o zaman ben de etmem” şeklinde yorumlamaya başlamıştır. Bunun en klasik örneği, kolluğun silah kullanma yetkisini kullanma noktasındaki çekimserliğidir. Yine kolluk, aşırı güç kullanma kaygısı ile olayları görmemezlikten gelmekte, <span> </span>müdahale etmemeyi tercih etmekte, devam eden bir olayın sonuçlanmasını beklemektedir. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Yine kolluk, ülkede, insan haklarının tek ihlal edicisi olarak gösterilmekten bıkmıştır.<span> </span>Suçla mücadele ister istemez hak ve özgürlükleri ihlal etme riski taşıdığından dolayı da suçla mücadele düşüncesine soğuk bakmaya başlamıştır. Bu nedenle, kolluk, uygulamada,<span> </span>suçla mücadele birimlerinde görev almaktan kaçınmakta, polis eğitim kurumlarına ve idari birimlerde görev almak için büyük bir çaba göstermektedir.<span> </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Bu sonuçlar, ülkedeki hızlı ve bilinçsiz değişimin, kolluğa bakan, istenmeyen sonuçları olarak da değerlendirilebilir. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Bunda sonraki süreçte, kolluk, illegalite olarak algılanabilecek gri alanlarda yetkilerini kullanmama eğilimindedir. Diğer bir ifade ile, bu yeni dönemde, C. Savcısı suçun aydınlatılmamasını, eksik soruşturulmasını ne kadar problem yapıyorsa, kolluk da o kadar problem yapmaktadır. Başka bir bakış açısı ile de, kolluk, çok daha profesyonel davranmaya başlamış, “vatan”, “millet” gibi kutsal değerler adına kendi mesleki geleceğini tehlikeye atmama noktasında daha hassas davranma sürecine girmiştir.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Aslında amaç, dengeli bir değişim ile, ne kolluğu suçla mücadelede etkisiz kılmak, ne de kolluğu korkulacak bir unsur haline getirmek olmalıdır. Olması gereken, Batı da olduğu gibi, Türk CMK’sında da<span> </span>kişi hak ve özgürlükleri ile suçu önleme değerleri arasında denge sağlanmalıdır.<span> </span>Kolluk, suç ve suçlularla mücadelede daha etkili hale getirilmeli, bu yapılırken de kolluğun kişi hak ve özgürlük alanına müdahale etmesini engellemek için de gerekli hukuki ve sosyal tedbirler alınmalıdır.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Bu çerçevede, şu da belirtilmelidir ki, uygulamada sık sık dile getirilen “kolluğun önleyici yetkilerine dokunmadık” cümlesi de anlamsızdır. Zira, kolluğun önleyici yetkilerinin olduğu varsayılan Polis Vazife ve Selahiyat Kanunu (PVSK) incelenirse görülecektir ki, dün olmadığı gibi, bugünde <span> </span>PVSK’da kolluğa verilen (önleme araması, önleme dinlemesi gibi) birkaç yetki dışında önleyici yetki yoktur. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Ayrıca, PVSK, her ne kadar adli makamlarca uygulamada yok gibi algılanıyor olsa da, sadece sözde önleyici yetkilerin yer aldığı bir kanun olmayıp, <span> </span>kısmen de olsa kolluğun adli yetkilerinin de bulunduğu bir kanundur. Bununla beraber, PVSK, CMK’daki yeni değişiklikler sonrası, ne kadar geçerli olduğu tartışılan, yeniden hazırlanması gereken,<span> </span>demode olmuş bir kanundur. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Bunların dışında, kanımızca, kolluğu kişilerin hak ve özgürlükleri için bir korku unsuru hale getirilmesinin önlenmesi için, aşağıdaki hususların gerçekleştirilmesi için yoğun çaba harcanması gerekir; </div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 85.65pt; text-align: justify; text-indent: -50.25pt;"><span>1.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span>Suçun faillerini bir an önce bulma noktasında, kolluk üzerindeki kurumsal ve toplumsal baskının kaldırılması gerekir.</div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 85.65pt; text-align: justify; text-indent: -50.25pt;"><span>2.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span>Kolluktaki kendi cezasını kendisi vermesi dürtüsünü tamamen yok etmek için, hukuk sisteminin suçun faillerine hak ettiği cezayı verdiği yönünde kollukta tam bir güven oluşturulması gerekir.</div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 85.65pt; text-align: justify; text-indent: -50.25pt;"><span>3.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span>Sadece kolluk teşkilatının içinde değil, diğer kamu kurum ve kuruluşlarında da, hukuk kurallarını çiğneyerek kişilerin hak ve özgürlüklerini ihlal eden görevliler hakkında cezai yaptırımların uygulanması ve kural ihlalinin kimsenin yanında kar kalmayacağı mesajı verilmelidir.<span> </span>Zira kimsenin hukuk kurallarına uymadığı bir ortamda sadece kolluğun hukuk kurallarına uymasını beklemek mantıksızdır</div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 85.65pt; text-align: justify; text-indent: -50.25pt;"><span>4.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span>Hak ve özgürlüklerin herkes için var olduğunun gösterilmesi için kolluğun eşit işe eşit ücret, makul süre çalıştırılma, özel hayatına saygı duyulmasını isteme ve yaşama hakkı gibi kendi hak ve özgürlüklerine de değer verildiğinin bir şekilde ortaya konması <span> </span>gerekir.<span> </span>Aksi takdirde kolluk hak ve özgürlük deyince hep şüpheli ve sanık haklarını anlayacaktır. </div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 85.65pt; text-align: justify; text-indent: -50.25pt;"><span>5.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span>Suçun sosyal bir olgu olduğunun, suçun sadece kolluğun gayreti ile yok edilmesinin mümkün olmadığının, bu bir gün başarılsa bile bunun geçici olacağının kollukça iyi algılanması gerekir.</div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 85.65pt; text-align: justify; text-indent: -50.25pt;"><span>6.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span>Kolluğun duygusal davranıp olaylarla kendisini özdeşleştirmemesi gerekir.<span> </span>Suç ve suçlu ile mücadelenin sadece kolluğun görevi olmadığının, suçun önlenmesinde sadece kolluğun menfaatinin bulunmadığının, kolluk kadar, hakimlerin, savcıların, avukatların, kanun koyucunun ve halkında suçun önlenmesi noktasında duyarlı olmasının gereğinin iyi anlaşılması gerekir.<span> </span></div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 85.65pt; text-align: justify; text-indent: -50.25pt;"><span>7.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span>Kolluğun hukuk sisteminin aksaklıklarını giderme mücadelesine girmesinin yanlış olduğunun, bunun sistemin aksaklıklarının görülmesine engel olma ve problemin çözümünün geciktirilmesi anlamı taşıyacağı noktasında bilinçlendirilmesi gerekir.</div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 85.65pt; text-align: justify; text-indent: -50.25pt;"><span>8.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span>İdari yapının, bazı görevlilerde görülebilecek, başarıyı ön plana çıkarma, halkın güvenine layık olduğunu gösterme gibi kendi değerlerini mesleğinin değerlerinin önüne koyarak hukuk kurallarını ikinci plana atma anlamına gelebilecek eylemlerine prim vermemesi gerekir.<span> </span></div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 85.65pt; text-align: justify; text-indent: -50.25pt;"><span>9.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span>Kolluk mesleğinin kolluğun ve halkın gözünde de saygın bir yere getirilmesi gerekir ki kolluk kişilerin hak ve özgürlüklerine müdahale ederek bu saygınlığı zedelemek istemesin. </div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 85.65pt; text-align: justify; text-indent: -50.25pt;"><span>10.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span>Kolluk adayları, eylemlerini ahlaki açıdan değerlendirebilen, eylemlerinin başkalarının üzerindeki etkisi ve gücü hakkında mantık yürütebilen, analitik nitelikte düşünme özelliği olan, başkalarının farklı olmasını kabullenebilen, demokratik değerlere inanan, karakter gelişimini tamamlamış, hayattan zevk alan ve başarıyı yakalamış ve toplum tarafından dışlanmamış kişiler arasından seçilmesi gerekir.<span> </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span></div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div><br clear="all" /> <hr align="left" size="1" width="33%" /> <div id="ftn1"> <div class="MsoFootnoteText"><a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftnref1" name="_ftn1" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">[1]</span></span></span></span></a> Polis Akademisi Güvenlik Bilimleri Fakültesi Öğretim Üyesi, mberyilmaz@yahoo.com</div></div><div id="ftn2"> <div class="MsoFootnoteText"><a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftnref2" name="_ftn2" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">[2]</span></span></span></span></a> Kolluk bu yetkiyi eski CMUK m.394/a’da, yeni CMK m.250’de sayılan suçlar dışındaki suçlar için kullanabilmekte idi.<span> </span>Zira bu maddelerde sayılan suçları soruşturma yetkisi, eskiden olduğu gibi, bizzat,<span> </span>C. Savcısına aittir. (CMUK m.394/b, CMK m.251)</div></div><div id="ftn3"> <div class="MsoFootnoteText"><a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftnref3" name="_ftn3" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">[3]</span></span></span></span></a> Kanımızca, CMUK m.156’nın kaldırılması ile ortaya konan irade karşısında, CMK m.160/2’yi, CMK m.160/1’den bağımsız yorumlamak mümkün değildir.<span> </span>Dolayısıyla, CMK m.160/2’de kast edilen kolluğun elkoyduğu olaylar, yakaladığı kişiler ve uygulanan diğer tedbirler, CMK m.161/1 doğrultusunda, kolluğun C. Savcısından aldığı emir sonrası yürüttüğü soruşturma sırasında aldığı tedbirler olması gerektir. </div></div><div id="ftn4"> <div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftnref4" name="_ftn4" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">[4]</span></span></span></span></a> <span style="font-size: 10pt;">Bu yeni düzenleme ile, kanımızca, PVSK m.15’de kolluğa yürütülen bir soruşturma esnasında, istediği soruları sormak için istediği kişileri davet etme ve soru sorma yetkisi tanıklar açısından<span> </span>zımnen ilga olmuştur. </span></div></div><div id="ftn5"> <div class="MsoFootnoteText"><a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftnref5" name="_ftn5" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">[5]</span></span></span></span></a> Kolluğun kişilere kimlik sorma yetkisini düzenleyen PVSK m.17, sadece şüpheliler için bu imkanı tanımaktadır. Dolayısıyla, PVSK m.17, tanıkların kimliğini öğrenmek için kullanılabilecek bir yetki değildir ve bu amaçla kullanılabilecek başka<span> </span>bir kolluk<span> </span>yetkisi de yoktur. </div></div><div id="ftn6"> <div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftnref6" name="_ftn6" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">[6]</span></span></span></span></a> <span style="font-size: 10pt;">Suçla mücadele için başka bir tehlike olan ve hatırlanması gereken diğer bir husus da, kolluğun, Adalet Bakanlığına bağlı adli kolluk ve İçişleri Bankalığına bağlı idari kolluk olarak ikiye bölünmesinden son anda vazgeçilmiş olmasıdır. </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoFootnoteText"><br />
</div></div></div>Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-1995902381731834676.post-15807701792756270532011-01-09T12:08:00.000-08:002011-01-09T12:09:31.049-08:00Demokratik Ülkelerde Kolluk Güçleri Arasında Yetki ve Görev Alanı Paylaşımı: Türkiye Örneği<div></div><h1 style="text-align: justify;"><span style="font-size: small;">Demokratik Ülkelerde </span></h1><div style="text-align: justify;"></div><h1 style="text-align: justify;"><span style="font-size: small;">Kolluk Güçleri Arasında</span></h1><div style="text-align: justify;"></div><h1 style="text-align: justify;"><span style="font-size: small;">Yetki ve Görev Alanı Paylaşımı: Türkiye Örneği</span></h1><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;"><span style="font-size: small;"> <i>Doç. Dr. M. Bedri ERYILMAZ<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftn1" name="_ftnref1" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><b><span style="font-family: "Times New Roman","serif";">[1]</span></b></span></span></a></i></span></div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span style="font-size: small;"> </span></div><div style="text-align: justify;"></div><h1 style="text-align: justify;"><span style="font-size: small;"> Giriş</span></h1><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoBodyTextIndent" style="text-align: justify;"><span style="font-size: small;">Bu makalede, Türkiye’de iç güvenliği sağlama noktasında görev alan farklı kolluk birimleri arasındaki yetki ve görev alanı paylaşımının sınırlarına işaret edilecektir. Zira, kolluk birimlerinden birisinin yetkisi olmadığı halde veya görev ve sorumluluk alanı dışında bir yetki kullanması halinde yaptığı işlem idare hukuku açısından görev veya yetki tecavüzü olarak nitelenecek ve geçersiz olacaktır. Bir kolluk görevlisi kendi görev alanı dışında yetkisiz herhangi bir üçüncü kişi durumundadır ve ancak bir vatandaşa suçla mücadelede verilen yetkileri kullanabilir. Yetkisi olmadığı halde yetki kullanan bir kolluk görevlisinin eylemi aynı zamanda ceza hukuku açısından suç teşkil edecektir. Ceza usul hukuku açısından da ise bu şekilde elde edilen deliller hukuka/kanuna aykırı kabul edileceğinden ne kolluk, ne savcı ne de mahkemece delil olarak kullanılabilecektir. </span></div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;"><br />
</div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;"><span style="font-size: small;">Her ülke, iç güvenliğini sağlamak için kolluk hizmetini değişik birimler vasıtası ile sunabilir. İç güvenliği sağlayan güvenlik birimlerinin birden fazla olması ile veya polis ve jandarma olarak farklı isimler altında yapılanması ile o ülkenin yapısının demokratik olması arasında doğrudan bir ilişki yoktur. Nitekim, Türkiye’de, de, güvenlik hizmeti, genel kolluk olarak bilinen, polis ve jandarma yanında, özel kolluk olarak isimlendirebilecek varlığını özel bir kanuna borçlu olan sahil güvenlik komutanlığı görevlileri, çarşı ve mahalle bekçileri, köy bekçileri ve köy korucuları, özel güvenlik kuruluşları görevlileri, orman muhafaza memurları, gümrük ve tekel zabıtası iç güvenlik hizmetine katkıda bulunmaktadır. </span></div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;"><br />
</div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;"><span style="font-size: small;">Benzer şekilde, İngiltere’de, yerel olarak görev yapan 43 polis teşkilatından başka, benzer yetkilerle donatılmış olan Ulaşım Polisi (British Transport police) ve Savunma Bakanlığı Polisi (Ministry of Defence Police) gibi farklı güvenlik birimleri vardır. Yine <span style="font-family: "Times","serif";">Fransa, İspanya, İtalya, Hollanda ve Portekiz’de,</span> polisten başka, jandarma da, değişik isimler altında, güvenlik hizmeti sunmaktadır. </span></div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;"><br />
</div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;"><span style="font-size: small;">Demokratiklik, iç güvenlik hizmeti sunan birimlerin tek bir isim ve çatı altında toplanmasından çok bu birimlerin, yapısı, işleyişi, kendisini halka karşı sorumlu hissetmesi ve halka hesap verme alışkanlığına sahip olmasının yanında, insan haklarına saygıyı temel hizmet prensibi olarak kabul etmiş olması ile yakından alakalıdır. Bu bağlamda, bir güvenlik biriminin, sivil katılıma, denetime ve eleştiriye açık olması o birimde demokratik bir yapı ve işleyişin varlığının önemli göstergeleridir. </span></div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;"><br />
</div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;"><span style="font-size: small;">Esasen, bir ülkede güvenlik hizmeti sunan birimlerin, görev alanlarına göre farklılaşması ve farklı isimler alması kaçınılmazdır. </span></div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;"><br />
</div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;"><span style="font-size: small;">Fakat, bu farklılık beraberinde, bir takım problemleri de beraberinde getirmektedir. Bu problemlerden bir tanesi, belki de en önemlisi, daha fazla yetki ve daha geniş görev alanı daha fazla sorumluluk anlamına gelmesine rağmen, güvenlik birimlerinin, uygulamada, yetkilerini ve görev alanını genişletme mücadelesi içine girmesidir. </span></div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;"><br />
</div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;"><span style="font-size: small;">Kanun koyucu, bu muhtemel problemi, Türkiye’de aşağıdaki şekilde çözmüştür;</span></div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;"><br />
</div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 54pt; text-align: justify; text-indent: -18pt;"><span style="font-size: small;"><b>(1)<span style="font-family: "Times New Roman"; font-size-adjust: none; font-stretch: normal; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: normal; line-height: normal;"> </span></b><b>Yetki Paylaşımı</b></span></div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;"><br />
</div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><span style="font-size: small;">Bilindiği üzere kolluk yetkileri, idari (önleyici) ve adli olmak üzere iki grupta toplanmaktadır. İdari yetkiler, uzakta olan suç tehlikesini bertaraf etmek için suçun önlenmesine yönelik yetkiler iken, adli yetkiler belirli bir suç işleme şüphesinin ortaya çıkması sonrası kullanılan yetkilerdir. </span></div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><br />
</div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><span style="font-size: small;">Örneğin, terör olaylarının yoğun olarak yaşandığı bir ilde geceleyin yapılan bir uygulama kapsamında bütün araçların durdurularak aranması halinde yapılan arama önleme araması iken, bu sırada araçlardan birisinin dur emrine uymayarak kaçması halinde arabanın durdurulması ve içindekilerinin yakalanması için kullanılan yetkiler adlidir. </span></div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><br />
</div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><span style="font-size: small;">Kullanılan bir yetkinin adli veya idari niteliğinin tespiti, yetkinin kullanılması sırasında amirin savcı veya mülki amir olmasını belirlemenin yanında, adli bir yetkinin kullanılması sırasında suç işlenmesi halinde 4483 sayılı kanun gereği dava açılabilmesi için ilgili kolluk görevlisi hakkında soruşturma ve dava açma izni alınması gereğini ortadan kaldırmaktadır. </span></div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;"><br />
</div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;"><span style="font-size: small;">İdari yetkiler, esas itibari ile, istihbarat faaliyetinde bulunma, devriye gezme, toplumsal olaylarda yeterli sayıda kolluk görevlisi bulundurma ile önleme amaçlı arama ve yakalama iken, adli yetkiler, olay yeri incelemesi, bilgi alma, kimlik sorma, arama, elkoyma, telefon dinleme, gizli izleme, gizli ajan kullanma, kayıt ve verileri inceleme, zor kullanma, yakalama ve ifade almadır.</span></div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;"><br />
</div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;"><span style="font-size: small;">Genel kolluğu temsil eden polis, jandarma ve sahil güvenlik komutanlığı görevlileri bir kolluk görevlisine verilen bütün adli ve idari yetkileri kullanabilmektedir</span></div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoPlainText" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><br />
</div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoPlainText" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><span style="font-size: small;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif";">Kanun koyucu, kolluk yetkisi verdiği her güvenlik biriminin yetkilerini kendi özel kanunlarında belirtmiştir. </span></span></div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoPlainText" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><span style="font-size: small;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif";">Polis açısından, idari yetkiler ile adli yetkilerin bir kısmı, esas itibari ile, Polis Vazife ve Selahiyat Kanunda (PVSK) düzenlenmiştir. PVSK m.25’deki, </span></span></div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoPlainText" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><br />
</div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span style="font-size: small;"> Polis teşkilatı bulunmayan yerlerde il, ilçe ve bucak jandarma komutanları ile jandarma karakol komutanları bu kanunda yazılı vazifeleri yapar ve yetkileri<span style="color: red;"> </span>kullanırlar</span></div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoPlainText" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><br />
</div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span style="font-size: small;">Hükmü gereği jandarmada PVSK’daki yetkileri kullanabilir. Bu sebeple olsa gerek, Jandarma Teşkilat, Görev ve Yetkileri Hakkındaki Kanunda, m.10’da yer alan, silah kullanma yetkisi dışında bir yetkiden söz edilmemektedir. Bununla beraber, bu kanuna dayanarak çıkarılan Jandarma Teşkilat Görev ve Yetkileri Hakkındaki Yönetmelikte bütün idari ve adli yetkiler son derece modern ve ayrıntılı bir düzenlemeye tabi tutulmuştur. Fakat, olması gereken, bu yetkilerin, kaynağı olduğu söylenen Jandarma Teşkilat, Görev ve Yetkileri Hakkındaki Kanuna taşınmasıdır. Aksi takdirde, jandarmanın kullandığı yetkilerin kanuniliği tartışılır hale gelecektir.</span></div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span style="font-size: small;"> </span></div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span style="font-size: small;"> Sahil Güvenlik Komutanlığı Kanunu M.5’e göre ise, sahil güvenlik komutanlığı mensupları kendilerine bu kanunda verilen görevlerin yapılmasında silah kullanma yetkisi dahil polis ve jandarmaya tanınan bütün hak ve yetkilere sahiptir.</span></div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span style="font-size: small;"> </span></div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span style="font-size: small;"> Adli yetkiler açısından ise yetkilerin esas kaynağı, hem polis ve jandarma hem de sahil güvenlik komutanlığı mensupları için CMUK ve Çıkar Amaçlı Suç Örgütleriyle Mücadele Kanunudur.</span></div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span style="font-size: small;"> </span></div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span style="font-size: small;"> Bu yetkiler incelendiğinde polis ve jandarmanın yetkileri arasında ne içerik ne de kapsam bakımından bir fark olmadığı görülür. Esasen, bir ülkenin farklı yerlerinde aynı işi yapan farklı kolluk görevlilerinin yetkilerini farklı kullanması düşünülemez.</span></div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span style="font-size: small;"> </span></div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span style="font-size: small;"> Bununla beraber özel kolluğun dışında kalan, orman muhafaza memurları, gümrük memurları gibi özel kolluk görevlileri polis ve jandarmaya verilen yetkilerin tamamını kullanamamaktadırlar. </span></div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><br />
</div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><span style="font-size: small;">Özel kolluk görevlilerine verilen yetkiler, esas itibari ile adli nitelikte olup, aramayı, yakalamayı ve bu amaçla zor kullanmayı içermekte olup, bu görevliler, olay yeri incelemesi, telefon dinleme, gizli izleme, ifade alma, gibi özel nitelikteki yetkileri kullanamamaktadır. Çünkü bu yetkiler, teknik olarak özel bir yapılanmayı ve bazı yetkilerin kullanılması açısından, fiziksel olarak, hakim, savcı ve avukat ile yakın bir ilişki içinde olmayı gerektirir. </span></div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><br />
</div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><span style="font-size: small;">Örneğin, 2495 sayılı Bazı Kurum ve Kuruluşların Korunması ve Güvenliklerinin Sağlanması Hakkındaki Kanuna göre, özel güvenlik teşkilatı personeli, delilleri muhafaza altına alma ve yakalama yetkisine sahiptir. Bu görevliler, gerekirse, PVSK m.16’daki şartların doğması halinde, silah kullanabilir. </span></div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><span style="font-size: small;">Yine, Köy Kanuna göre, köy korucuları, köy sınırı içinde herkesin ırzını, canını ve malını korumak için m.77 gereği sadece silah kullanma yetkisine sahiptir.</span></div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><br />
</div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><span style="font-size: small;">Benzer şekilde, Orman Kanunu m.7 7, 78 ve 79 gereği, orman muhafaza memurları, ormanların muhafazası için, arama, elkoyma, yakalama ve silah kullanma yetkilerini kullanabilirler. </span></div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><br />
</div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><span style="font-size: small;">Aynı şekilde, Çarşı ve Mahalle Bekçileri Kanunu m.3’e göre, çarşı ve mahalle bekçileri bazı önleyici görevleri yanında, yakalama, delilleri muhafaza altına alma ve m.5’e göre de PVSK m.16’daki şartların gerçekleşmesi halinde silah kullanma yetkisine sahiptir.</span></div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><br />
</div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><span style="font-size: small;">Kamu hukukunda yetkisizlik esas olduğundan, özel kolluk görevlileri kendi özel kanunlarında kendilerine verilmeyen bir yetkiyi kullanamazlar. Kullanırlarsa idare hukuku açısından yetki gaspı söz konusu olup işlemi hukuken geçersizdir.</span></div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><br />
</div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><span style="font-size: small;">Özel kolluk görevlileri bu yetkilerini genel kolluğun yokluğunda, genel kolluğun varlığında da, onun emrinde, genel kolluk görevlilerine yardımcı olmak amacıyla kullanabilir.</span></div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoPlainText" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><br />
</div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><br />
</div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><span style="font-size: small;"><b>2) Görev ve Sorumluluk Alanı Paylaşımı</b></span></div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><br />
</div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><span style="font-size: small;">Özel kolluk görevlilerinin görev ve sorumluluk alanı kendi özel kanunlarında tanımlanmıştır. Buna göre, örneğin orman muhafaza memurları, orman kanununda tanımlanan orman sınırları içinde, çarşı ve mahalle bekçileri, belediye hudutları içinde görevlendirildikleri çarşı ve mahalle sınırları içinde, özel güvenlik teşkilatı görevlileri, ilgili kuruluşun faaliyet sahası içinde, köy korucuları köy sınırları içinde görev yapar. </span></div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoBodyTextIndent" style="text-align: justify;"><br />
</div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoBodyTextIndent" style="text-align: justify;"><span style="font-size: small;">Genel kolluk içinde yer alan sahil güvenlik komutanlığı görevlileri Türkiye Cumhuriyetinin bütün sahillerinde, iç suları olan Marmara Denizi, İstanbul ve Çanakkale boğazlarında, liman ve körfezlerinde, karasularında, egemenlik ve denetimi altında olan deniz alanlarında yetkilerini kullanabilir. </span></div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoBodyTextIndent" style="text-align: justify;"><br />
</div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoBodyTextIndent" style="text-align: justify;"><span style="font-size: small;">Genel kolluğun diğer iki birimi olan polis ve jandarma arasındaki görev ve sorumluluk alanı ise 2803 sayılı Jandarma Teşkilat Görev ve Yetkileri Kanunu m.10’da belirlenmiştir. Buna göre;</span></div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoBodyTextIndent2" style="text-align: justify;"><span style="font-size: small;">Jandarmanın genel olarak görev ve sorumluluk alanı; polis görev sahası dışı olup, bu alanlar il ve ilçe belediye hudutları haricinde kalan veya polis teşkilatı bulunmayan yerlerdir.</span></div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span style="font-size: small;"> </span></div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><span style="font-size: small;">Diğer bir ifadeyle, jandarma, il ve ilçe belediye sınırları içinde görev yapamaz. Bu kuralın istisnası il ve ilçe belediye sınırları içinde polis teşkilatının olmamasıdır. İl ve ilçe belediye sınırları içinde her ne sebeple olursa olsun polis teşkilatı kurulmamışsa burada jandarma teşkilatı kurulabilir. Yine, il ve ilçe belediye sınırları dışında jandarmanın görev yapması buralarda polis teşkilatının bulunmamasına bağlıdır.</span></div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span style="font-size: small;"> </span></div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span style="font-size: small;"> Bu durumda, jandarmanın varlık sebebi bir yerde polis teşkilatının olmamasıdır. Polis teşkilatının ülke çapında yaygınlaşması ile veya il ve ilçe belediye sınırlarının genişlemesi sebebiyle jandarmaya iç güvenlikte olan ihtiyaç azalacaktır. Diğer bir ifade ile, şu anda, jandarma, polisin boşluğunu doldurarak iç güvenlikte polise yardımcı olmaktadır. </span></div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoBodyTextIndent3" style="text-align: justify;"><br />
</div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoBodyTextIndent3" style="text-align: justify;"><span style="font-size: small;">Nitekim, bu husus, “Polisle İlişki Çalışma ve İşbirliği Esaslarını” düzenleyen Jandarma Yönetmeliğinin 154. maddesinde de açıkça dile getirilmektedir. Söz konusu maddeye göre, </span></div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><br />
</div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoBodyTextIndent2" style="text-align: justify;"><span style="font-size: small;">Polis görev ve sorumluluk alanı olup ta, bugüne kadar Polis Teşkilatı kurulmayan yerlerdeki emniyet ve asayişe ilişkin hizmetler, polis teşkilatı kuruluncaya kadar, Jandarma iç güvenlik birliklerince yerine getirilir. Şehir ve kasabalarda kentleşme nedeniyle; belediye sınırları genişledikçe bu yerlerdeki, Jandarmaya ait görev ve sorumluluk alanları .....polise devredilir. </span></div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><br />
</div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><span style="font-size: small;">Aynı anlayışın devamı olarak, 2803 sayılı Jandarma Teşkilat Görev ve Yetkileri Hakkındaki Kanuna dayanarak çıkarılan yönetmeliğin 21. maddesi, jandarmaya olan ihtiyacın ortadan kalkması halinde jandarmanın görev ve sorumluluk alanının polise nasıl devir edileceğini düzenlemektedir. Buna göre;</span></div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoBodyTextIndent2" style="text-align: justify;"><span style="font-size: small;">Gerek mülki ve gerekse mahalli idaredeki değişiklikler ve kentleşme nedeniyle ortaya çıkan yeni durumlar karşısında, Jandarmanın sorumluluğuna verilmiş alanlar, aşağıdaki esaslara göre polisin sorumluluğuna verilebilir:</span></div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 35.4pt; text-align: justify;"><span style="font-size: small;">a. Kentleşme nedeniyle Jandarma sorumluluk bölgesinin belediye sınırları içine girmesi, </span></div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><span style="font-size: small;">b. Özel kanun ve nizamların öngörmesi, </span></div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><span style="font-size: small;">c. İlgili Bakanlıklarca gerekli görülen ve özellik taşıyan yerler için özel düzenleme getirilmesi durumlarında;</span></div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 35.4pt; text-align: justify;"><span style="font-size: small;">valiliğin önerisi, Jandarma Genel Komutanının uygun görmesi ve İçişleri Bakanının onayı ile polise devredilebilir. </span></div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><span style="font-size: small;">Fakat, kanımızca, kanun, bir yerin polisin görev alanı sayılması için o yerin il ve ilçe belediye sınırı haline gelmesini veya o yerde polis teşkilatı olmasını yeterli sayarken, bir yerde yeni bir polis teşkilatı kurulmak istenmesi halinde, o yerin polise devri için bu yönetmelik hükmü ile Jandarma Genel Komutanlığının uygun görmesinin aranması kanunun lafzına ve ruhuna aykırıdır. Burada, yönetmeliğin son cümlesinin, takip edilmesi gereken bir usulü açıklaması bakımından, aslında, “Jandarma Genel Komutanlığına bilgi verilerek, valinin önerisi, İçişleri Bakanının onayı ile polise devredilir” şeklinde olması gerekir.</span></div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoBodyTextIndent3" style="text-align: justify;"><br />
</div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoBodyTextIndent3" style="text-align: justify;"><span style="font-size: small;">Jandarma Yönetmeliğinin 22.maddesine göre, Jandarma ve Polisin sorumluluk alanları mülki amir ya da yetkili kılacağı görevlinin başkanlığında Jandarma Emniyet ve Belediye temsilcilerinin katılacağı bir komisyon tarafından belirlenir ve bir protokolla gösterilir. Oybirliği ile alınan kararlar kesindir.</span></div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><br />
</div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><span style="font-size: small;">Oybirliği sağlanamayan durumlarda;bucak ve ilçelere ilişkin sorumluluk alanları konusundaki itirazları vali; kesin olarak çözümler. Bu konudaki kararlar, düzenlenecek protokole esas alınır. </span></div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><br />
</div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><span style="font-size: small;">Protokoller ayrıntılı bir biçimde düzenlenir ve komisyona katılanlarca imzalanır.Harita, kroki ve diğer ekler komisyonca onaylanarak, protokolle birlikte bir örneği İçişleri Bakanlığına gönderilir. Birer örnek mülki amirlik makamında jandarma ve emniyet birimlerinde dosyalanır. </span></div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><br />
</div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><span style="font-size: small;">En son verilere göre jandarmanın görev ve sorumluluk alanı ülke coğrafi sınırlarının % 91’ini oluşturmaktadır. </span></div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><br />
</div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><span style="font-size: small;">Polis ve jandarmanın, birbirinin görev ve sorumluluk alanında görev yapabilirler mi sorusunun cevabı Jandarma Teşkilat Görev ve Yetkileri Kanunun yine 10. maddesinde verilmiştir. Buna göre, </span></div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><br />
</div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 35.4pt; text-align: justify;"><span style="font-size: small;">Jandarma veya Emniyet teşkilatı, kendi sorunluluk sahasında yetersiz kaldıkları veya kalacaklarının değerlendirilmesi halinde, mahallî mülkî amirler tarafından birbirlerinin sorumluluk sahalarında geçici olarak görevlendirilebilirler.</span></div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><span style="font-size: small;">Bu durumda, Jandarma Yönetmeliğinin 23. maddesinde de açıklandığı üzere, gerek Jandarma ve gerekse emniyet teşkilatı kendi sorumluluk alanlarındaki görevlerini, kendi kuvvetleriyle yerine getirmek zorundadır. Ancak, Jandarma ve emniyet teşkilatı, kendi sorumluluk bölgesinde yetersiz kaldıkları takdirde ya da gelişmekte olan olayların değerlendirilmesinde yetersiz kalacakları anlaşıldığında; Jandarma ve polis geçici bir süre için birbirlerinin sorumluluk bölgesinde görevlendirilebilirler. Bu görev hiç bir zaman süreklilik taşımaz. İstenen sonuç alındığında yardıma gelen kuvvet kendi görevine döner.Jandarmanın polise ve polisin Jandarmaya yapacağı yardım;belirli bir bölgede emniyet ve asayiş görevlerini üzerine almak, devriyeleri gezdirmek ya da toplu kuvvet sevk etmek biçiminde olur. </span></div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><br />
</div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><span style="font-size: small;">Kanuna göre, jandarma ve polisin bir birlerinin görev alanında görev alabilmesi kendi görev alanlarındaki bir olayla ilgili yetersiz kalacak olmasına bağlıdır. Bu hususta değerlendirme yetkisi o yerin mülki amirinin takdirine bırakılmıştır. Şüphesiz bu görevlendirmenin süresi tehlikenin boyutuna ve süresine göre değişecektir.</span></div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoBodyTextIndent3" style="text-align: justify;"><br />
</div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoBodyTextIndent3" style="text-align: justify;"><span style="font-size: small;">Bu durumda, kanundaki polis ve jandarmanın birbirlerinin görev sahasında görevlendirilmesinin tek kriteri “bir suç veya olayla mücadelede yetersiz olma” iken başka bir mülahazayla örneğin bu birimlerden birisine güvenmeme gerekçesi ile polisin, jandarmanın görev alanında jandarmanın da polisin görev alanında görevlendirilmesinin kanuni dayanağı yoktur. </span></div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoBodyTextIndent3" style="text-align: justify;"><br />
</div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoBodyTextIndent3" style="text-align: justify;"><span style="font-size: small;">Aynı sebeple, jandarma polis bölgesinde, polis de jandarma bölgesinde bir yetki kullanmak için (örneğin arama veya iletişimin dinlenmesi ve tespiti kararı için) Cumhuriyet Savcısına veya hakime müracaat edemez. Benzer şekilde, Cumhuriyet savcısı da, polis veya jandarmayı birbirinin görev ve sorumluluk alanında görevlendirilemez. . </span></div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoBodyTextIndent3" style="text-align: justify;"><br />
</div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoBodyTextIndent3" style="text-align: justify;"><span style="font-size: small;">Jandarma Yönetmeliğinin 154.maddesine göre, polis sorumluluk alanında; herhangi bir suçla karşılaşan Jandarma iç güvenlik kuvvetlerine mensup Jandarmalar, orada o anda polis yoksa olaya müdahale etmek ve polise de haber vermek, polis memurlarının istemi üzerine gerekli yardımı, yapmakla yükümlüdür. Bu gibi durumlarda Jandarma; polis memurları gelinceye kadar olay yerinde soruşturma yapamazlar. Durumu olduğu gibi koruyarak, delillerin kaybolmaması için gereken önlemleri alırlar. Olay yerinde elkoydukları nesneleri gelen polis memurlarına bir alındı belgesiyle teslim ederler. Jandarma; polis memurlarının gelmesi, geciktiğinde soruşturma yapar ve soruşturma evrakını, istem olmadan ilgili polis makamlarına gönderir.</span></div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><br />
</div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><span style="font-size: small;">Zorunlu durumlarda, polis yetkilileri de, Jandarma sorumluluk alanında yukarıdaki şekilde hareket ederler.</span></div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><br />
</div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><span style="font-size: small;">Olay faillerinin belirlenmesi ve yakalanmaları konularında, Jandarma ve polis kendi sorumluluk alanlarında birbirlerine gerekli yardımı yapmakla yükümlüdürler. </span></div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span style="font-size: small;"> Jandarmanın sorumluluk alanında, polis tarafından; siyasi emniyetle ilgili ya da emniyet ve asayişle ilgili diğer konularda yürüttüğü çalışma ve haber toplama faaliyetlerinde; Jandarma bu görevlilere gerekli yardımı yapar. Buna karşılık polis yapacağı çalışmalardan ve edindiği bilgilerden, Jandarmaya bilgi verir. Jandarma ve polis kuruluşları kendi bölgelerindeki suç ve diğer olaylardan ilgili olanları birbirlerine bildirirler. </span></div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><br />
</div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><span style="font-size: small;">Jandarma ile polisin birlikte çalışmalarına gerek duyulan durumlarda, ortak kuvvetin komuta, sevk ve idaresi, bu çalışmaya katılan Jandarma kuvvetlerinin en kıdemli birlik komutanı tarafından sağlanır. Ancak ortak çalışmaya katılan polis teşkilatının amiri; emniyet amiri ya da emniyet müdürü rütbesinde ise, bu amirler çalışma sonuçlanıncaya kadar mülki amirin emrinde müşavir olarak görev yaparlar.</span></div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span style="font-size: small;"> Bir polis memur veya amiri kendi mülki alanı dışında bir olayla karşılaştığında bu olaya müdahale etmek zorunda olup olmadığı hususu da PVSK ek m.4’de düzenlenmiştir. Buna göre, </span></div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span style="font-size: small;"> </span></div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span style="font-size: small;"> Polis, görevli bulunduğu mülki sınırlar içinde hizmet branşı, yeri ve zamanına bakılmaksızın, bir suçla karşılaştığında suça elkoymak, önlemek, sanık ve suç delillerini tespit, muhafaza ve yetkili zabıtaya teslim etmekle görevli ve yetkilidir. </span></div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span style="font-size: small;"> </span></div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span style="font-size: small;"> Bu madde hükmü gereğince bir suça müdahale eden polise karşı işlenen suçlar görevli memura karşı işlenmiş suç, müdahalede bulunan polisin işlediği suçlar ise görevli memurun işlediği suç sayılır. </span></div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span style="font-size: small;"> Bu durumda, bir il veya ilçede görevli polis memur veya amiri, o il veya ilçe sınırları içinde adli bir olayla karşılaştığında, çalıştığı birime (trafik, asayiş, çevik kuvvet, karakol, vb.) bakmaksızın, o olaya müdahale etmek zorundadır. Müdahale etmemesi halinde, eylemi (eylemsizliği), görevi ihmal suçunu oluşturacaktır. Bu olaya müdahale sırasında, kanunun da vurguladığı gibi, polisin kendisine karşı işlenen suçlar, görevli memura karşı işlenmiş, polisin işledikleri suç ise görevli memurun işlediği suç olarak değerlendirilecektir. </span></div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span style="font-size: small;"> Bu durumda, polis, bağlı bulunduğu mülki sınırlar dışında (örneğin, tatil için gittiği bir beldede) hak ve yetkilerini normal vatandaş sıfatı ile kullanacaktır. </span></div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span style="font-size: small;"> <b>Sonuç</b></span></div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span style="font-size: small;"> Türk kanun koyucusu iç güvenliği sağlamada kolluk birimleri arasında yetki ve görev paylaşımını tartışmaya mahal bırakmayacak şekilde net olarak belirlemiştir. </span></div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span style="font-size: small;"> Kanun koyucu, demokratik bir toplumda kolluk hizmetinin sivil bir birimce karşılanması gerektiği öngörüsü ile, askeri bir yapının temsilcisi olan jandarmanın kolluk hizmetini sadece istisna kabul etmemiş bu hizmeti kırsal kesim ile sınırlamış ve polis teşkilatı kuruluncaya kadar jandarmanın polise yardımcı olmasını öngörmüştür. </span></div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span style="font-size: small;"> Bundan sonrası için, yapılması gerekenler;</span></div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span style="font-size: small;"> (1) Uygulamayı kanun koyucunun bu öngörülerine göre şekillendirmektir.</span></div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span style="font-size: small;"> (2) AB sürecinde, k<span style="color: black; font-family: "Times","serif";">olluk kuvvetlerinin sivil bir yapıya kavuşturulması, amacı ile, Fransa, Belçika, İspanya, İtalya, Portekiz gibi Avrupa Birliği üyesi ülkelerde başlatılan, Jandarma Teşkilatları mensuplarının statülerinin diğer kuvvet komutanlıklarına tabi personelin statülerinden ayrılması işlemi Türkiye’ye de başlatmalıdır. </span></span></div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div style="text-align: justify;"></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div style="text-align: justify;"></div><br />
<hr size="1" style="margin-left: 0px; margin-right: 0px;" width="33%" />Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-1995902381731834676.post-58263863996317160092011-01-09T12:05:00.000-08:002011-01-09T12:05:49.241-08:00İSTANBUL PROTOKOLÜ ÇERÇEVESİNDE İŞKENCENİN SORUŞTURULMASI VE BELGELENMESİ<div class="MsoNormal"><br />
</div><div align="center" class="MsoNormal" style="text-align: center;"><b>İSTANBUL PROTOKOLÜ ÇERÇEVESİNDE</b></div><div align="center" class="BodyTextIndent2" style="margin-left: 0cm; text-align: center;"><b><span style="font-size: 12pt;"> İŞKENCENİN SORUŞTURULMASI VE BELGELENMESİ </span></b></div><div class="MsoNormal"><b> Doç Dr. M. Bedri ERYILMAZ </b></div><div class="MsoPlainText" style="text-align: justify;"><b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"> </span></b></div><div class="MsoPlainText" style="text-align: justify;"><b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">1. Giriş</span></b></div><div class="MsoNormal" style="text-indent: 35.4pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-indent: 35.4pt;">Kısaca, İstanbul Protokolü olarak bilinen “İşkence ve Diğer İnsanlık Dışı, Aşağılayıcı Muamele ve Cezanın Etkili Soruşturulması ve Belgelendirmesi Elkitabı”, işkencenin soruşturulması ve belgelenmesi açısından önemli ilkeler içermektedir. </div><div class="MsoNormal" style="text-indent: 35.4pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-indent: 35.4pt;">İstanbul protokolü, işkence ve kötü muamele iddialarının doğruluğunu değerlendirmek ve mahkeme ve diğer adli makamlara rapor etme noktasında yöntemler ortaya koyan ilk uluslar arası rehberdir. Bu protokol, işkence izlerinin ve belirtilerinin nasıl tanımlanırsa mahkemede delil olarak kabul edileceğine dair uluslar arası standart ve usulleri içermektedir.</div><div class="MsoNormal" style="text-indent: 35.4pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-indent: 35.4pt;">İstanbul protokolü, işkence gördüğünü iddia eden bir kişinin işkence görüp görmediğini inceleyen ve soruşturan doktor ve hukukçular için faydalı bir rehberdir.</div><div class="MsoNormal" style="text-indent: 35.4pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-indent: 35.4pt;">İstanbul Protokolü bağlayıcı bir döküman değildir. Fakat, uluslar arası hukuk, hükümetleri, işkence ve diğer kötü muamele olaylarını etkili, hemen ve tarafsız bir şekilde araştırma ve belgeleme yükümlülüğü altına sokmaktadır. İstanbul protokolü bu amaçla kullanılabilecek yararlı bir araçtır. </div><div class="MsoNormal" style="text-indent: 35.4pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-indent: 35.4pt;">İstanbul Protokolü, 40 farklı kurum ve hukuk, tıp ve insan hakları alanında uzman 75 den fazla kişinin katılımı ile 3 yıllık kolektif bir çalışma sonucu hazırlanmıştır. </div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-indent: 35.4pt;">İstanbul Protokolü, 1999 yılında, Birleşmiş Milletler (BM) İnsan Hakları Komisyonu (İnsan Hakları Konseyi) ve Genel Kurulu kararıyla kabul edilerek, BM resmi dökümanı haline gelmiştir. BM, 4 Aralık 2000 tarih ve 55/89 sayılı kararı ile, üye ülkelere, İstanbul Protokolünü işkence ile mücadelede faydalı bir araç olarak gördüğünü deklare etmiştir. </div><div class="MsoNormal" style="text-indent: 35.4pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-indent: 35.4pt;">İşkenceyi önleme özel raportörü, 2003 yılı genel tavsiyeleri arasında, ulusal yetkililerin yürüttükleri soruşturmaların bağımsızlığının, hızlılığının ve tarafsızlığının ve adli tıp yetkililerinin bağımsızlığının sağlanması açısından İstanbul Protokolünün önemini vurgulamıştır. </div><div class="MsoNormal" style="text-indent: 35.4pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-indent: 35.4pt;">23 Nisan 2003’de, BM İnsan Hakları Komisyonu, insan hakları ve adli bilime ilişkin almış aldığı bir kararda, işkence ile mücadelede İstanbul Protokolünün ilkelerinin önemine vurgu yapmıştır. Yine, işkencenin önlenmesinde soruşturmacı birimlerin yetkilerine ilişkin bir kararda da, İstanbul Protokolüne referansta bulunulmuştur. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoPlainText" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">İstanbul Protokolü, BM dışında, diğer bölgesel yapılar tarafından da kabul edilmiştir. Afrika İnsan ve Halkların Hakları Komisyonu Ekim 2002 de düzenlenen 32. toplantısında işkence ve diğer kötü muamele iddialarının etkili, hızlı ve tarafsız soruşturulmasında İstanbul Protokolünün önemine vurgu yapmıştır.</span></div><div class="MsoPlainText" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><br />
</div><div class="MsoPlainText" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">Avrupa Birliği Genel İşler Konseyinin 2001 yılında kabul ettiği, “İşkence, İnsanlık Dışı ve Aşağılayıcı Muamele ve Ceza Hakkında Üçüncü Ülkelere Yönelik AB Politikalarında” İstanbul Protokolüne referansta bulunulmuştur. Söz konusu AB Politika belgesinde, devletlerin, “her türlü işkence iddialarını hızlı, tarafsız ve etkili bir şekilde 2000/43 sayılı CHR kararına ekli İstanbul Kurallarına göre soruşturması gerektiği” belirtilmiştir. Ayrıca, aynı belgede, devletlerin, işkence ve diğer kötü muamele iddialarını soruşturma, cevaplama ve belgelemede İstanbul Protokolüne uygun olarak etkili iç hukuk yolları oluşturması ve işletmesi gerektiği” vurgulanmıştır.</span></div><div class="MsoPlainText" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><br />
</div><div class="MsoPlainText" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">Yakın tarihli Osman Karademir davasında ise AİHM, Protokol’ün farklı bölümlerine referansta bulunmuştur. AİHM den başka, Amerikalılararası İnsan Hakları Mahkemesi, Vargas Areco/Paraguay davasında, soruşturmanın işkence eylemlerinin gerçekleştirilmesine ilişkin adli tıp delillerinin belgelendirilmesi ve yorumlanmasında özellikle İstanbul Protokolü’nde belirtilen uluslararası kuralları dikkate alması gerektiğini belirtmiştir. Benzer bir tavrın Amerikalılararası İnsan Hakları Komisyonu tarafından da alındığı görülmektedir.</span></div><div class="MsoPlainText" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoPlainText" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">İşkenceye Karşı Komite de Türkiye dâhil çeşitli ülkelerin ülke raporlarının incelenmesi sırasında İstanbul Protokolü’ne referansta bulunmuştur. Türkiye’ye yönelik tavsiyeler arasında tıp personelinin İstanbul Protokolü’ne uygun adli tıp raporu hazırlamak konusunda eğitilmesi konusunun varlığı özellikle vurgulanmalıdır. Komite üyeleri, hükümet temsilcilerine İstanbul Protokolü’nün uygulanıp uygulanmadığını sorarken, Protokol’e uygunluğun İşkenceye Karşı Sözleşme’nin bir gereği olarak gördüklerini ortaya koymuşlardır. </span></div><div class="MsoPlainText" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoPlainText" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">Nihayet, 2007 yılında yayımladığı Genel Yorumunda Komite, işkenceyi önleme alanında Sözleşme yürürlüğe girdikten sonra meydana gelen değişiklikler doğrultusunda Sözleşme’nin genel ödevini düzenleyen 2. maddesinin önleme ödevinin kapsamını genişletmenin mümkün olduğunu belirtmiş ve İstanbul Protokolü uyarınca etkili soruşturma yürütmeyi bu kapsamda saymıştır. Komite’ye göre, İşkenceye Karşı Sözleşme’nin 2. maddesinin yeni yorumu, İstanbul Protokolü’ne uygun soruşturma yükümlülüğünü de içerir ve devletlerin Sözleşme’den doğan yükümlülüklerinin kapsamı içindedir. </span></div><div class="MsoPlainText" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoPlainText" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">Avrupa Birliği Konseyi, 2008 Katılım Ortaklığı Belgesi’nde İstanbul Protokolü’nün tüm ülkede uygulanmasının güvence altına alınmasını kısa dönem öncelikleri arasında sayarken muhtemelen Protokol’ün uluslararası hukukta kazandığı bu yeni rolü dikkate almıştır. </span></div><div class="MsoPlainText" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoPlainText" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">Görüldüğü gibi İstanbul Protokolü bir uluslararası sözleşme olmamakla birlikte, uluslararası hukukun buyruk emri olan ve sözleşmelerde çok kısa bir şekilde tanımlanan işkence yasağının yetkin bir açılımıdır. Bu nedenle de işkence ve kötü muamele vakalarının etkin biçimde belgelenmesi ve soruşturulması konusunda Türkiye’nin de İstanbul protokolü’ne uygun soruşturma yapma yükümlülüğü bulunduğuna şüphe yoktur. (Bu bilgiler için bkz. <i>Hukukçular İçin El Kitabı</i>, Hazırlayanlar, K. Altıparmak, B. Özdemir, H. Üçpınar, 2008, s.9-14</span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><b> 2. Soruşturma ve Belgelendirilmenin Amacı</b></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Devletin, şüphesiz işkence eylemlerini ajanları aracığıyla işlememesi, hoş görmemesi gerekir. Bu, devletin esasa ilişkin (<i>substantive</i>) ödevidir. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Bunun yanında, devletin işkencenin hiç gerçeklememesi için gerekli yasal ve yapısal düzenlemeleri gerçekleştirmesi ancak tüm çabalara rağmen ihlal iddiaları ortaya çıktığında ise bunların doğruluğunu hemen ve tarafsız olarak kapsamlı araştırıp, yaptırım ve giderim mekanizmalarını işletmesi gerekir. Bu da işkence yasağının ikinci temel yükümlülüğüne, usule ilişkin (<i>procedural</i>) ödevidir.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Bu çerçevede başlatılan soruşturma, olayla ilgili bütün delillere ulaşmayı sağlayacak ve sorumluların belirlenmesini ve yargılanarak cezalandırılmasına yol açacak şekilde organize edilmelidir.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"> Daha açık olarak belirtmek gerekirse, işkencenin etkin soruşturulmasının ve belgelenmesinin amaçları şunlar olmalıdır:</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;">(i) Bulguların açıklığa kavuşturulması ve işkence görenler ve aileleri için, işkence olayına karışan bireylerin ve Devlet'in sorumluluğunun saptanması ve kabul edilmesi;</div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;">(ii) Olayın tekrarlanmasını önlemek için gerekli önlemlerin belirlenmesi;</div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;">(iii) Soruşturma sonucunda işkence veya kötü muameleden sorumlu olduğu düşünülen kişilerin yargılanmalarının ve/veya uygun disiplin cezalarına çarptırılmalarının temin edilmesi; </div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;">(iv) Devlet'in adil ve yeterli maddi tazminat ile tıbbi bakım ve rehabilitasyon olanaklarını sağlaması da dahil olmak üzere, tam bir tazminatın ve hangi koşullarda iyileştirmenin gerektiğinin gösterilmesi.</div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><b> </b>Soruşturmayı yürüten kişi bu amaçları gerçekleştirmek için en azından aşağıdaki hususları yerine getirmelidir; </div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm 0.0001pt 36pt; text-align: justify; text-indent: 0cm;">(i)<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span>İşkence gördüğü iddia edilen kişinin (kişilerin) ifadesini almak;</div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm 0.0001pt 36pt; text-align: justify; text-indent: 0cm;">(ii)<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span>Sorumluların bir mahkemede yargılanması olasılığı için gerçekleştiği iddia edilen işkence vakası hakkındaki tıbbi deliller de dahil olmak üzere delilleri ortaya çıkarmak ve saklamak</div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm 0.0001pt 36pt; text-align: justify; text-indent: 0cm;">(iii)<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span>Olası tanıkları belirlemek ve iddia edilen işkence vakasıyla ilgili ifadelerini almak;</div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm 0.0001pt 36pt; text-align: justify; text-indent: 0cm;">(iv)<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span>İddia edilen işkence olaylarının nasıl, ne zaman ve nerede gerçekleştiğinin yanı sıra işkencenin belli bir model veya uygulama biçimine uyup uymadığını belirlemek.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;"><b>3. Soruşturmacının Uyması Gereken Bazı Genel İlkeler</b></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">(Bu konuda Bkz. Reidy, Aisling, İşkencenin Yasaklanması, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 3.Maddesinin Uygulanmasına İlişkin Kılavuz, İnsan Hakları El Kitapları, No.6, 2.B., Ankara 2003)</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"> Hukukumuzda 4483 sayılı kanuna yapılan bir ek ile işkence suçlarının soruşturması doğrudan C. Savcısı tarafından yapılması gerekir. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"> (1) Devlet görevlilerince işlenen bazı suç kategorileri hakkında dava açılmasında, savcıların yetki alanına hiçbir engel getirilmemesi, örneğin savcıların işkence suçluları hakkında dava açmak karırını verirken bağımsızlıklarının kısıtlanmaması gerekir. (Reidy, 41)</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"> (2) İddialar hakkında doğru ve tutarlı bir soruşturma açılmaması durumunda, yasaları uygulayan yetkililer, insanlık dışı muamele suçlularının dokunulmazlığı gibi bir kısır döngünün tohumlarını atmak riskini taşır. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"> Bu noktada resmi hoşgörü önemli bir sorundur. “Resmi hoşgörü ile kastedilen ise, eylemler açıkça yasa dışı olmasına rağmen hoşgörüyle karşılanmasıdır. Öyle ki, doğrudan bu eylemlerin sorumlularının amirleri durumun farkında olmakla birlikte, sorumluları cezalandırmak veya eylemlerin tekrarını önlemek için hiçbir girişimde bulunmazlar veya birden fazla iddianın ileri sürülmesi durumunda, daha yüksek bir makam bu iddiaların doğruluğu veya yanlışlığı hakkında yeterli bir soruşturma yapılmasını reddetmek suretiyle kayıtsızlığını gösterir veya yargı sürecinde bu gibi şikayetlerin adilce dinlenilmesine izin verilmez” (Reidy, 42). </div><div class="ListParagraphCxSpFirst" style="line-height: normal; margin-left: 0cm; text-align: justify;"><br />
</div><div class="ListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: 0cm; text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">(3) Devletler, işkence iddiaları hakkında başlattıkları soruşturmalar ile, sadece tek tük yargılama örneklerini göstermekle yetinmeyip, kötü muamele suçlusu olduğu iddia edilen kişilerin sistemli olarak takibata alındığı ve haklarında dava açıldığını göstermelidir. (Reidy, 43) </span></div><div class="ListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: 0cm; text-align: justify; text-indent: 18pt;"><br />
</div><div class="ListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: 0cm; text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">(4) Devlet özel kişilerce uygulanan işkence, insanlık dışı muamele ve aşağılayıcı muamelelere karşı da önlem alma sorumluluğu altındadır. Nitekim üvey babası tarafından dövülen genç bir erkek çocuğun şikayeti üzerine Birleşik Krallık’ta açılan davada, üvey babanın terbiye hakkına dayanmasına karşılık, AİHM bu durumun, “aslında bireyleri yasaklanmış muameleye karşı koruyan bir hukuk sistemi bulunmadığı anlamına geldiğini” kabul etmiştir (Reidy, 37). </span></div><div class="ListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: 0cm; text-align: justify; text-indent: 18pt;"><br />
</div><div class="ListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: 0cm; text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">(5) Savcılar kötü muamele iddiaları konusunda polis veya güvenlik güçleri mensuplarını sorgulamaktan veya ifadelerini almaktan kaçınmamalı veya çekinmemelidir. </span></div><div class="ListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: 0cm; text-align: justify; text-indent: 18pt;"><br />
</div><div class="ListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: 0cm; text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">(6) Savcılar veya yetkililer nezarethane kayıt defterleri gibi gerçeği veya kötü muamele iddialarını ortaya çıkaran belgelerin doğrulanması için gerekli önlemleri almalı veya polis veya güvenlik güçlerince verilen bilgilerdeki çelişkiler, tutarsızlıklar ve boşlukların üzerine gitmelidir. </span></div><div class="ListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: 0cm; text-align: justify;"><br />
</div><div class="ListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: 0cm; text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">(7) Savcılar, işkence iddiaları konusunda, adli tıp delilleri de dahil olmak üzere, bağımsız ve teyit edici delilleri elde etmeye çalışmalıdır. Aydın/Türkiye davasında, başvurucu gözaltında tutulduğu sırada tecavüze uğradığına dair şikayette bulunmuş olmasına rağmen, savcı doğru tıbbi testi yaptırmamış ve zorla cinsel ilişki kurulduğunun delillerini ortaya koyacak testleri yaptırmak yerine, mağduru bekaret testine göndermiştir. </span></div><div class="ListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: 0cm; text-align: justify; text-indent: 18pt;"><br />
</div><div class="ListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: 0cm; text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">(8) Savcılar, başvurucular veya tanıklardan ifade alınması sürecinde herhangi bir gecikme olmasına izin vermemelidir. </span></div><div class="ListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: 0cm; text-align: justify; text-indent: 18pt;"><br />
</div><div class="ListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: 0cm; text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">(9) Savcılar, kötü muamele şikayetleri ve gözle görülen kötü muamele izleri karşısında derhal harekete geçmelidir. Aksoy/Türkiye davasında savcı, başvurucunun maruz kaldığı aşırı yaraları görmüş olması gerekmesine rağmen hiçbir girişimde bulunmamıştır. Benzer davalara Tekin ve Akkoç davalarında da rastlanmıştır. </span></div><div class="ListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: 0cm; text-align: justify;"><br />
</div><div class="ListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: 0cm; text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">(10) Savcılar, kötü muamele uygulayan devlet görevlilerini sıkı ve ciddi takibe almalıdır. Bazı durumlarda savcılar, işkence sorumlularını takip edecekleri yerde, kötü muamele mağduru olan kişi hakkında dava açmışlardır. Örneğin İlhan/Türkiye davasında, başvurucu yakalanması sırasında yaralanmış, ama buna rağmen güvenlik güçlerinin dur emrine uymadığı gerekçesiyle hakkında dava açılmıştır. Buna karşılık, kendisine kötü muamele uygulayan güvenlik güçleri hakkında hiçbir işlem yapılmamıştır. </span></div><div class="ListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: 0cm; text-align: justify;"><br />
</div><div class="ListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: 0cm; text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">(11) Savcılar, kolluk kuvvetleri ve güvenlik güçlerine karşı hürmetkar ve kusurları görmezden gelen bir tutum içinde olmamalı ve onların hatalı uygulamalarına ilişkin iddiaları göz ardı veya dikkate almazlık etmemelidir. Özellikle savcılar devlet görevlilerinin haklı olduğu ve her türlü kötü muamele izinin yasal bir uygulama sonucunda oluştuğu veya şikayette bulunan kişinin davranışı nedeniyle gerekli hale geldiği gibi varsayımlarda bulunmamalıdır. Bu tutum çoğunlukla işkence iddialarında ortaya çıkmaktadır. </span></div><div class="ListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: 0cm; text-align: justify; text-indent: 18pt;"><br />
</div><div class="ListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: 0cm; text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">(12) Soruşturmalarda sorun yaratan bir diğer konu da, başvurucuların veya mağdur olduğu iddia edilen kişilerin akrabalarının telafi edici sistemlere erişememeleri, hukuki sürecin işleyişi veya soruşturmanın sonuçları hakkında kendilerine hiçbir bilgi verilmemesi ve olaya karışan kişilerin akrabalarına bilgi aktarılmaması veya gecikmeli olarak aktarılmasıdır. (Reidy, 40, 41)</span></div><div class="ListParagraphCxSpLast" style="line-height: normal; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><b> 4. Soruşturma ve Belgeleme İşlemi İçin İstanbul Protokolünden Çıkarılan Bazı Önemli İlkeler</b></div><div class="ListParagraphCxSpFirst" style="line-height: 150%; margin-left: 0cm; text-align: justify;"><br />
</div><div class="ListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: 0cm; text-align: justify;"> <span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">(1) Devletler, işkence ya da kötü muameleye ilişkin şikayet ve ihbarların derhal ve etkili bir biçimde soruşturulmasını sağlamak zorundadırlar. </span></div><div class="ListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: 0cm; text-align: justify;"><br />
</div><div class="ListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: 0cm; text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">Resmi makamların “açık bir şekilde önemsiz veya temelsiz olmamaları koşulu ile” tüm şikâyetleri incelemeleri gerekir. </span></div><div class="ListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: normal; margin-left: 0cm; text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><br />
</div><div class="ListParagraphCxSpLast" style="line-height: normal; margin-left: 0cm; text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">Şikâyetin resmi bir şekil şartına bağlanmasına gerek yoktur. İşkence mağdurunun işkence iddiasını yetkili bir makamın dikkatine sunması yeterli olup, yetkili makam söz konusu iddiayı bir şikâyet olarak ele alıp incelemekle mükelleftir. Yetkili makam bu tür iddiaların resen araştırılması hususunda yetkiyle donatılmış olmalıdır. </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"> Her talep ya da şikâyet derhal incelenecek ve gereksiz gecikmeye mahal verilmeksizin yanıtlanacaktır. Eğer talep ya da şikâyet reddedilir yahut aşırı bir gecikme söz konusu olursa, şikâyetçi bu hususu yargısal ya da başka bir makam önüne götürme hakkına sahip olmalıdır. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"> Ne alıkonulan ya da hapsedilen kişi ve ne de herhangi bir şikâyetçi, bir talepte ya da şikâyette bulunmasından ötürü bir zarara uğramamalıdır.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;">(2) Şikâyetin açık bir şekilde temelsiz olduğu tespit edilinceye kadar işkence iddialarının soruşturulması zorunludur. Derhal soruşturma yükümlülüğü sadece soruşturmaya başlatılması ile ilgili olmayıp soruşturma sırasındada geçerli olan ve dolayısıyla da soruşturmanın kısa süre içerisinde bitirilmesi gerektiğini ifade eden bir kavramdır. Bir başka ifade ile, işkence iddiasının bir şekilde yetkili makamların bilgisine ulaşmasıyla birlikte derhal bir soruşturma başlatılmalı, başlatılan soruşturma süratle sonuçlandırılmalıdır.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">(3) Soruşturmacıların yetkin, tarafsız, şüphelilerden ve şüphelilerin bağlı olduğu resmi kurumdan bağımsız özerk bir yapıya sahip olması gerekir. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Tarafsızlık, soruşturmayla görevli kurum ve kişilerin herhangi bir önyargı taşımaksızın görevlerini icra etmelidirler. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;">Bağımsızlık kavramı işkence failleri ile soruşturmacı kişi ve birimler arasında kişisel veya mesleki herhangi bir ilişkinin olmamasını ifade etmektedir. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;">Hal böyle olmakla birlikte bahsi geçen iki kavram iç içe geçmiştir. Örneğin bağımsızlığın olmayışı genel olarak tarafsızlığın olmadığı hususunda bir göstergedir. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;">Bağımsızlık koşulu soruşturmaya katılan yardımcı unsurlar için de aranmalıdır. Özellikle keşif, teşhis, tebligat yapılması ya da zorla getirme gibi soruşturma işlemlerine kolluğun katılması durumunda bağımsızlıktan bahsetmek mümkün değildir. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">İşkence soruşturmalarının bizzat savcılıklar tarafından yapılması esastır. Ancak kolluğun zorunlu olduğu durumlarda da bağımsızlığın sağlanması için polis/jandarma çaprazlaması, başka birimlerin kullanılması gibi uygulamalar denenmelidir. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"> (4) Soruşturmaların etkin ve eksiksiz olması zorunludur. Soruşturmalar samimi anlamda faallerin tespiti ve cezalandırılmasını amaçlamalıdır. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"> Soruşturmanın yürütülüş şekli her aşamada bu samimi inancı ortaya koyacak özen ve dikkati gösterebilmelidir. Bunun anlamı tüm şüphelilerin sorgulanması, ilgili olan veya olabilecek tanıkların ifadelerinin alınması, olay yeri incelemesi, bağımsız uzmanlarca hazırlanan tıbbi raporlar, yakalama ve gözaltına ilişkin tüm kayıtların temini ve incelenmesi, gözaltında ölüm halinde ölüm sebebinin ortaya konulabilmesi için otopsi ve sair delil toplama faaliyetlerinin gerektiği şekilde yürütülmesini içerir. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"> </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"> Soruşturma sırasında delillerin toplanması ve korunması amacıyla yüksek standartta mesleki beceri ve özen gösterilmelidir. Her aşamada fotoğraflama, olay yeri incelemesi ve teşhis, keşif benzeri işlemlere sıklıkla ve etkin olarak başvurulmalıdır. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Soruşturmanın gerek teoride gerekse de uygulamada etkin olması zorunludur. Diğer ifade ile kamu görevlilerinin meşru ve makul olmayan ihmal ve müdahaleleri ile soruşturmanın engellenmemesi gerekir. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"> İşkence iddialarına ilişkin soruşturmaların idarenin ön iznine tabi tutulması gibi genelde soruşturmaların kapatılmasını amaçlayan engellemelere olanak veren ilgili mevzuat lağvedilmelidir.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">(5) Soruşturma kapsamlı olmalıdır. Kapsamlı bir soruşturma ile kast edilen, soruşturmanın dayanağını teşkil eden mevzuatın kötü muameleden sorumlu olanların tespitini ve cezalandırılmasını sağlayabilecek şekilde düzenlenmiş olması, ayrıca bizzat soruşturmanın da bu amaca uygun olarak yürütülmüş olmasıdır. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Ayrıca soruşturma sırasında soruşturma makamlarının soruşturmayı kapatmak amacıyla alelacele veya temelsiz bulgulara dayanmamaları, bu tür bulguları dayanarak soruşturmayı kapatmamaları gerekmektedir.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">(6) Soruşturmacıların, muhtevası ne olursa olsun ve kimin tarafından tutulursa tutulsun, soruşturma ile ilgili tüm delillere ulaşma ve edinme hususunda sınırsız bir yetkiye sahip olmaları zorunludur. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"> Ayrıca bu kişilerin, işkence ya da kötü muameleye karıştığı iddia edilen ve resmi görevli olarak hareket eden herkesi ortaya çıkıp, ifade vermeye zorlama yetkileri de olmalıdır. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Bu yetki herhangi bir tanık için de geçerlidir. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Bu amaçla, soruşturma yapan yetkili, işkenceye karıştığı iddia edilen herhangi bir yetkili de dahil olmak üzere tüm tanıklara celp göndermeye ve delillerin sunulmasını istemeye de yetkili olmalıdır.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Delillere ulaşma konusundaki yetki aynı zamanda etkin olmalıdır. Kollukça düzenlenen tüm evrakların, olay yerinde tutulan kayıt v.b. ile şüphelilerin ve kolluk biriminin telefon, telsiz gibi kayıtlarının da etkin bir şekilde ve eksiksiz olarak toplanması zorunludur. Bu kayıt ve delillerin olayın hemen arkasından “derhal” toplanabilmesi delil değerini arttıracak ve korunmasını sağlayacaktır. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;">(7) Soruşturmacılar gerekli mali ve teknik imkânlarla donatılmalıdır. Teknik olanaklar savcılığın bizzat sahip olduğu araçlar üzerinden yorumlanmamalıdır. Burada bilirkişi atama ve kamu kurum ve kuruluşlarından bilgi ve belge isteme yetkisi kapsamında “devletin” olanakları üzerinden değerlendirme yapılması gerekmektedir. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;">(8) Ceza yargılaması açısından kabul edilebilir delillerin ortaya çıkarılması, delillerin hukuken sakatlanmaması amacıyla soruşturmacıların bağımsız hukuki danışmanlardan yararlanması sağlanmalıdır. Cumhuriyet Savcısının hâkim kararına başvurabilme ve bilirkişi atama olanakları bu açıdan ele alınmalıdır. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"> (9)<b> </b>İşkence ya da kötü muamele gördüğü iddia edilen kişiler, tanıklar, soruşturmayı yürütenler ve bunların aileleri, soruşturmanın ardından gelebilecek her tür şiddete, şiddet tehditine ya da herhangi bir gözdağına karşı korunmalı (tanık koruma programları), bu kişilerin ruhsal bütünlüklerini koruyabilmeleri için tüm tedbirler alınmalıdırlar. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"> (10) Bir işkence veya kötü muamele vakasında adı geçen herhangi bir kamu görevlisi mağdurlar, tanıklar, bunların aileleri ve en önemlisi soruşturmacılar üzerinde kontrole sahip olabilecek her türlü görevden el çektirilmelidir.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">(11) İşkence mağdurları, avukatları ve ilgili üçüncü kişi ve kuruluşların duruşmalara katılması, soruşturma ile ilgili tüm bilgi ve belgeye ulaşmaları, delil sunabilmeleri sağlanmalıdır. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;">(12) Tanıkların soruşturma sırasında zarar görmesi muhtemel ise avukatla temsilleri sağlanmalıdır. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;">(13) Soruşturma mekanizması etkin bir şekilde tanıkları sorgulayabilmelidir. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">(14) İşkence ile mücadelenin hangi boyutta olduğunun kamuoyu tarafından takip edilmesini kolaylaştırmak amacıyla, gerek istatistiksel veriler gerekse de belirli davalara ilişkin soruşturmalar, tespitler, davalar ve alınan önlemler kamuoyuna düzenli olarak duyurulmalıdır. Bu tür yayınlar sırasında mağdurların ve tanıkların kimlikleri mutlaka saklanmalıdır. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"> (15) Soruşturmacı, işkence gördüğü iddia edilen kişinin ifadesinden aşağıdaki bilgileri elde etmek için çalışmalıdır; </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 85.5pt; text-align: justify; text-indent: -36pt;">(i)<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span>Yakalanma ve gözaltına alınma da dahil işkenceye götüren koşullar ve ortam.</div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 85.5pt; text-align: justify; text-indent: -36pt;">(ii)<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span>Son işkence olayının ne zaman gerçekleştiği de dahil olmak üzere işkencenin yapıldığı yaklaşık tarih ve zaman. </div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 85.5pt; text-align: justify; text-indent: -36pt;">(iii)<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span>Yakalama, gözaltına alma ve işkenceye karışan kişi(ler)in ayrıntılı olarak tanımlanması (İddiaya konu olan işkenceden önce herhangi birini tanıyıp tanımadığı; giyimleri; yara izleri, doğuştan kalma lekeler, dövmeler, boyu, kilosu (kişi kendi vücut ölçülerine göre tarif edebilir), işkence failinin anatomisinde farklı olan herhangi bir şey, dili ve aksanı, failin herhangi bir zamanda sarhoş veya çıldırmış gibi olup olmadığı)</div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 85.5pt; text-align: justify; text-indent: -36pt;">(iv)<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span>Kişiye anlatılanların ya da sorulanların içeriği (Bu şekilde, “gizli” ya da kabul edilmeyen gözaltı yerlerini belirlemeye çalışırken, bu tür yerlerle ilgili bilgiler sağlanabilir).</div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 85.5pt; text-align: justify; text-indent: -36pt;">(v)<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span>Gözaltı yerindeki günlük rutinin ve kötü muamele biçiminin tanımlanması.</div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 85.5pt; text-align: justify; text-indent: -36pt;">(vi)<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span>İşkence bulgularının, işkence yöntemleri de dahil olmak üzere tanımlanması. </div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 85.5pt; text-align: justify; text-indent: -36pt;">(vii)<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span>Kişinin cinsel saldırıya maruz kalıp kalmadığı.</div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 85.5pt; text-align: justify; text-indent: -36pt;">(viii)<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span>İşkence sırasında oluşan fiziksel yaralar.</div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 85.5pt; text-align: justify; text-indent: -36pt;">(ix)<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span>Kullanılan silahların ya da diğer fiziki nesnelerin tanımı.</div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 85.5pt; text-align: justify; text-indent: -36pt;">(x)<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span>İşkenceyi içeren olaylara tanıklık eden kişilerin kimlikleri (Soruşturmacı, tanıkların güvenliğini korumada dikkatli davranmalı; tanıkların kimliklerin şifrelemeyi ya da adlarını görüşme notlarından ayrı tutmayı düşünmelidir)</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Soruşturmacı, kişinin verdiği ifadeyi teybe kaydetmeli ve ardından çözümletmelidir. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">İfade, yönlendirici olmayan sorulara verilen yanıtlara dayanmalıdır. Yönlendirici olmayan sorular, varsayımda ya da yargıda bulunmaz ve kişinin tam ve önyargısız ifade vermesine izin verir. Örneğin, yönlendirici olmayan soru “Hapishanede mi işkence gördünüz?” yerine “Size nerede ne yapıldı?” olmalıdır. İlk soru, tanığa yapılanın işkence olduğunu varsayar ve eylemin yerini de cezaeviyle sınırlar. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Soruşturmacı belli bir listeye göre soru sormaktan kaçınmalıdır. Çünkü yapılanlar seçeneklerde yer almıyorsa bu, kişiyi hatalı yanıtlar vermeye zorlayabilir. Kişinin kendi hikayesini anlatmasına izin verilmeli, ancak netliği arttıracak sorular sorarak kendisine yardımcı olunmalıdır. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Kişiyi, kendisine ne yapıldığını tanımlarken, bütün duyularını kullanması için teşvik edilmelidir. Ne gördüğü, ne kokusu aldığı, ne duyduğu ve ne hissettiği sorulmalıdır. Bu, örneğin kişinin gözlerinin bağlanmış olduğu ya da saldırıya karanlıkta maruz kaldığı durumlarda önemlidir. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><b> </b>(16)<b> </b>Bir işkence olayını veya belli bir işkence kalıbını belgelendirmek için soruşturmacının mümkün olduğunca fazla fiziki kanıt toplaması gereklidir. Soruşturmacılar, fiziki delillerin ortaya çıkartılması ve korunmasıyla ilgili olarak gözaltı altında yaşanan olaylar zincirini belgelendirebilmelidir ki, bu deliller cezai yargılamayı da içerebilecek ilerideki olası hukuki işlemlerde kullanılabilsin. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">İşkence çoğunlukla, insanların bir biçimde gözaltında tutulduğu yerlerde yapılır. Soruşturmacıların herhangi bir yere ya da binaya kısıtlama olmaksızın girebilmelerini ve işkencenin yapıldığı iddia edilen yeri muhafaza altına alabilmelerini sağlamak için Devlet'in kendilerine yetki vermesi gerekir.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Soruşturma altındaki her bina ya da alan, olası delillerin kaybolmaması için kapatılmalıdır. Herhangi bir alanın soruşturma kapsamına alınmasından itibaren o alana sadece soruşturmacıların ve onların ekibinin girmesine izin verilmelidir.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Söz konusu mekanda maddi delil olup olmadığı incelenmelidir. Tüm deliller düzgün biçimde toplanmalı, düzenlenmeli, paketlenmeli, etiketlenmeli ve delillerin bozulmasını, kurcalanmasını ya da kaybını engellemek için güvenle saklanabileceklere yerlere yerleştirilmelidir. Eğer işkence yeterince yakın bir zamanda gerçekleşmişse, kan ve meni gibi bulunan vücut sıvısı, saç, tel, lif örnekleri toplanmalı, etiketlenmeli ve düzgün biçimde korunmalıdır.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">İşkence yapmak için kullanılması olası her tür alet, ister işkence amacıyla tasarlanmış ister duruma göre kullanılabilecek olsun, alınıp korunmalıdır. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Bulunan tüm parmak izleri soruşturmayla ilintili olacak kadar yeniyse, alınıp korunmalıdır.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">İşkence yapıldığı iddia edilen binanın ya da yerin krokisi çıkarılmalı, kroki üzerinde çeşitli mekanları gösteren yerler işaretlendirilmeli, kroki ölçeklendirilmelidir. Kroki farklı katların yerleşimi, farklı odalar, girişler, pencereler, mobilya, çevreleyen alan, vb. gibi olayla ilgili olabilecek tüm ayrıntıları göstermelidir. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">İşkence gördüğünü iddia eden kişilerin yaralarının, işkencenin yapıldığı iddia edilen (iç ya da dış) mekanların ve oralarda bulunan diğer fiziki delillerin renkli fotoğrafları çekilmelidir.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">İşkence yapıldığı iddia edilen yerdeki herkesin kimlikleri, tam adları, adresleri, telefon numaraları ya da diğer iletişim bilgileri de dahil olmak üzere kaydedilmelidir;</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">İşkence kısa bir zaman önce yapılmışa işkence yapıldığını iddia eden kişinin kıyafetinin envanteri çıkarılmalıdır. Kıyafet örneği olanak varsa, vücut sıvıları ve diğer fiziksel deliller için bir laboratuarda test edilmelidir.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Soruşturulan binalarda veya alanda bulunan herkesten, iddia edilen işkence olaylarına tanık olup olmadıklarına dair bilgi alınmalıdır.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">İlgili her tür kağıt, kayıt ya da belge delil olarak kullanılmak üzere ve el yazısı analizi için saklanmalıdır.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"> (17) Var olan soruşturma süreçlerinin yetersiz uzmanlık ya da önyargı şüphesi, ya da belirgin bir biçimde belli bir ihlal kalıbının varlığı ya da önemli başka bir sebeple yetersiz kalması durumunda Devletler, soruşturmanın bağımsız bir komisyon ya da benzer bir usülle yapılmasını temin etmekle yükümlüdürler. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"> En az üç üyeden oluşan bu komisyon, soruşturma için gerekli olan tüm bilgileri elde etme yetkisine sahip olmalıdır. Bu yetki, hukuki yaptırımla ifade vermeye zorlama, Devlet kayıtları ve tıbbi kayıtlar da dahil olmak üzere belgelerin ortaya konmasını emretme ve tanıkları, mağdurun ailesini ve diğer bilgi kaynaklarını koruma yetkisini de içermelidir.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"> Ayrıca, bu Komisyon, işkencenin yapıldığından şüphelenilen yerler de dahil olmak üzere yerinde ziyaretlerde bulunma ve raporunu kamuoyuna açıklama yetkisine sahip olmalıdır.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"> Böyle bir komisyonun üyeleri, tarafsızlıkları, yetkinlikleri ve bağımsızlıkları kabul gören kişiler arasından seçilmelidir. Bu kişiler özellikle zanlılardan ve onların çalıştığı kurum ve kuruluşlardan bağımsız kişiler arasından seçilmelidir. Komisyon gerekli her türlü bilgiyi almaya yetkili olmalı ve soruşturmayı bu ilkelerde tanımlandığı şekilde yürütmelidir. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Bağımsız bir soruşturma komisyonu kurulmasına karar veren bir Devlet, bazı hususları göz önünde bulundurmalıdır; İlk olarak, soruşturmaya konu olacak kişilere usül hakkında, soruşturmanın her aşamasında uluslarararası hukuk güvencesi altında olan standart asgari güvenceler temin edilmelidir. İkinci olarak, araştırmacılara, nesnel ve tarafsız hukuki danışmanlığın yanı sıra yeterli teknik ve idari personel desteği sağlanmalıdır ki, soruşturma sonucunda cezai işlemler açısından kabul edilebilir deliller üretilebilsin. Üçüncü olarak, soruşturmacılar, Devletin kaynaklarının ve yetkilerinin bütününden yararlanmalıdır. Son olarak, soruşturmacıların, uluslararası hukuk ve tıp uzmanlarından yardım alma yetkisi olmalıdır. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"> (17) Komisyon tarafından yürütülen soruşturma sonucunda makul bir zaman içinde, soruşturmanın kapsamını, delilerin değerlendirilmesinde kullanılan işlemler ve yöntemlerin yanı sıra elde edilen bulgular ve uygulanabilir hukuk kurallarına dayanan sonuçlar ve tavsiyeleri içeren bir rapor hazırlanmalıdır. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"> Rapor tamamlandıktan sonra kamuya açıklanmalıdır. Rapor ayrıca gerçekleştiği tespit edilen belli olayları detaylı bir biçimde tanımlamalı, bu bulguların dayandığı delilleri, kendilerini korumak amacıyla kimlilikleri gizli tutulanlar istisna olmak kaydıyla tanıklık yapan şahitlerin adlarını sıralamalıdır. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"> Devlet, makul bir zaman içinde soruşturma komisyonu raporuna yanıt vermeli ve uygun durumlarda bu rapora yanıt olarak atılacak adımları da belirtmelidir. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><b> </b>(18) İşkence jandarma ya da polis tarafından yapılmış olabileceği için, muayene edilecek kişinin, muayeneye, jandarma ya da polis tarafından götürülmesi kişi ve/veya doktor üzerinde işkence ve kötü muamelenin gereği gibi belgelenmesini engelleyebilecek kabul edilemez bir baskı yaratacağından, muayene edilecek kişinin muayenesine jandarma ya da polis olmayan görevlilerce götürülmesi gereklidir. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"> (19) Muayene edilen kişinin, avukatı, muayeneye başvuru sırasında ve muayene sonrasında ve nakli esnasında hazır bulunmalıdır. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><b> </b>(20) Soruşturmacı, işkence gördüğü iddia edilen kişinin tıbbi muayeneden geçmesini sağlamalıdır. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"> Muayeneyi yapan doktor, hastanın tutulduğu yerdeki gözaltı şartlarını, işkence yöntemlerini ve işkencenin sonradan meydana çıkan etkileri konusunda bilgili olmalıdır.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"> Bu muayenenin zamanında yapılması özellikle önemlidir. İşkencenin üzerinden ne kadar zaman geçtiğine bakılmaksızın tıbbi muayene yapılmalıdır. İşkencenin son altı hafta içinde yapıldığı iddia ediliyorsa muayenenin akut belirtiler kaybolmadan önce, acilen ayarlanması gerekir.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"> </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"> İşkence veya kötü muamele soruşturmasında görev alan tıp uzmanları, her zaman en yüksek etik standartlara uygun davranmalı ve özellikle her muayeneden önce kişiye bilgi vererek, onun bilgilendirilmiş onamını almalıdırlar. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"> Bilgilendirme, doktorun adını, çalıştığı kurum ve görevini, muayenenin amacını, usulünü, muayenenin olası sonuçlarını, elde edilen verilerin ne amaçla kullanılacağını, sır saklama yükümlülüğünün sınırlarını, ulaşılan verilere kimlerin ulaşabileceğini içermelidir. Bilgilendirmenin eksik yapılması, verilen onayı geçersiz kılacaktır.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-indent: 35.4pt;">Muayenede doktorun sır saklama yükümlülüğü altında olduğu muayene edilen şüpheliye özellikle anlatılmalıdır. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"> Muayene, tıp pratiğinin var olan standartlarına uygun yapılmalıdır. Muayene sırasında güvenlik görevlileri ve diğer hükümet görevlileri bulunmamalıdır. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"> Muayene, yaraların ve hastalıkların tedavisi için gereken psikolojik yardım, tavsiyeler ve izleme ile ilgili bir değerlendirmeyi içermelidir. İşkence gördüğü iddia edilen kişinin psikolojik yönden değerlendirilmesi her zaman gereklidir ve bu, fiziksel muayenenin bir parçası olabileceği gibi fiziksel izlerin bulunmadığı durumlarda kendi başına da uygulanabilir. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">İşkencenin fiziksel ve psikolojik delillerini raporlama amacıyla, klinik izlenimler açıklanırken sorulması gereken altı önemli soru vardır:</div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm 0.0001pt 54pt; text-align: justify; text-indent: -18pt;">(i)<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span>Fiziksel ve psikolojik bulgular, yapıldığı iddia edilen işkence ihbarıyla uyumlu mu?</div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm 0.0001pt 54pt; text-align: justify; text-indent: -18pt;">(ii)<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span>Klinik tabloyu hangi fiziksel koşullar destekliyor?</div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm 0.0001pt 54pt; text-align: justify; text-indent: -18pt;">(iii)<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span>Psikolojik bulgular beklenen bulgular mı, yoksa kişinin içinde bulunduğu kültürel ve sosyal ortamın getirdiği aşırı strese bağlı olarak verilen tipik tepkiler mi?</div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm 0.0001pt 54pt; text-align: justify; text-indent: -18pt;">(iv)<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span>Travmaya bağlı ruhsal bozuklukların, zaman içindeki değişken seyri göz önüne alındığında işkence olayıyla bağlantılı zaman çerçevesi nedir? Kişi, iyileşme sürecinin neresinde?</div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm 0.0001pt 54pt; text-align: justify; text-indent: -18pt;">(v)<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span>Kişiyi başka ne türlü stres faktörlerinin etkisi altında? (Örneğin süregelen baskı, zorunlu göç, sürgün, aile ve toplumsal rol kaybı vs.)</div><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0cm 0.0001pt 54pt; text-align: justify; text-indent: -18pt;">(vi)<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span>Klinik tablo işkence iddiasının yanlış olduğuna mı işaret ediyor?</div><div class="MsoNormal" style="margin-top: 6pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">(21) Her şüpheli ve sanık, karşılıklı güven ortamı içerisinde, yeterli bir zaman dilimi içerisinde, temel hak ve özgürlükler ile, mahremiyetine saygı gösterilerek muayene edilmelidir. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="margin-top: 6pt; text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Polis ya da diğer güvenlik güçleri, hiç bir zaman muayene odasında bulunmamalıdır. Bu önlemden yalnızca, muayeneyi yapan doktor şüpheli veya sanığın sağlık personeline karşı ciddi bir güvenlik riski oluşturduğu yönünde net bir kanıt olduğunu düşünüyorsa, vazgeçilebilir. Böyle bir durum söz konusu olduğunda, muayene eden doktorun talebi üzerine, muayene esnasında polis ya da diğer kolluk kuvvetleri yerine sağlık kurumunun güvenlik personeli hazır bulunmalıdır. Bu durumlarda güvenlik personeli hastaya göre işitme mesafesinin dışında (örneğin yalnızca görüş mesafesinin içinde) kalmalıdır. </div><div class="MsoNormal" style="margin-top: 6pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><b> </b>(22) Muayenenin ardından doktor hemen yazılı bir rapor hazırlamalıdır. Doktorlar mesleki bağımsızlıklarından ödün vermeden raporlarında kötü muamele delillerini açıkça ortaya koymalıdır.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"> (23) Şüphelinin kendi seçtiği doktor raporu ile resmi görevli doktor tarafından verilen raporlar, yargı önünde, eşdeğer sayılmalıdır. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"> (24) Şüpheli muayenenin tamamını veya bir kısmını ret edebilir. Bu durumda, doktor bu durumu ve sebebini yazılı olarak belgelendirmelidir. Bu belge, kişi veya avukatı ve doktor tarafından imzalanmalıdır. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"> (25) Muayenede standart tıbbi rapor formu kullanılmalıdır. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"> Bu raporda en azından şu bilgilere yer verilmelidir;</div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 37.35pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 37.35pt; text-align: justify;"><i>(i) Görüşme: Koşulları:</i> Rapora konu olan kişinin adı ve muayene sırasında muayenehanede yer alan kişilerin adları; muayenenin tam saati ve tarihi, yeri, muayenenin yapıldığı kurumun özelliği ve adresi; kişinin muayene edildiği sıradaki durumu (örneğin muayeneye getirilirken veya muayene esnasında kişinin herhangi bir kısıtlamaya tabii olup olmadığı, muayene sırasında güvenlik güçlerinin var olup olmadığı, tutuklu ya da hükümlüye eşlik edenlerin tutum ve tavırları, muayene yapan kişiye yönelik tehdit edici ifadeler vs.) ve konuyla ilgili diğer bilgiler raporda yer almalıdır.</div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 37.35pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 37.35pt; text-align: justify;"><i>(ii) Öykü</i>: Muayene edilen kişinin mesleği, eğitim durumu, önceki tıbbi sorunları, kullandığı reçeteli ilaçları, ne kadar süredir özgürlüğünün kısıtlı olduğu, yapıldığı iddia edilen işkence ya da kötü muamele yöntemleri, işkence ya da kötü muamelenin yapıldığı iddia edilen zamanlar ile fiziksel ve psikolojik semptomlara ilişkin tüm şikayetleri, gözaltı koşullarını da içeren öyküsünün ayrıntılı tutanağı rapora yazılmalıdır.</div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 37.35pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 37.35pt; text-align: justify;"><i>(iii)</i> <i>Fiziksel ve Psikolojik Muayene:</i> Muayene edilecek kişiden billgilendirilmiş onamın alınmasından sonra muayeneye geçilmelidir. Klinik muayenede gözlemlenen, tüm fiziksel ve psikolojik bulguların kaydı rapora aktarılmalıdır. Fiziksel bulguların renkli fotoğrafı çekilmeli ve rapora eklenmelidir. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 37.35pt; text-align: justify;"><i>(iv) Görüş</i>: Raporda, fiziksel ve psikolojik bulguların olası işkence ve kötü muameleyle muhtemel ilişkisi yorumlanır ve gerekli tüm tıbbi ve psikolojik tedavi ve/veya daha sonra muayene yapılması için önerilere yer verilir.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 31.65pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Muayeneyi yapan kişi, ayrıca görüşünde, olası yaralanmaları ve tacizi değerlendirmeli, yaralanmaların ve kötü muamelenin bedensel ve ruhsal kanıtlarını açıklamalı, muayene bulgularıyla hastanın spesifik taciz iddialarını tutarlılık derecesi açısından karşılaştırmalı, ve işkence yöntemleri konusunda bilgisi olan biri olarak, muayene bulgularıyla belli bir bölgede kullanılan işkence yöntemlerinin yol açtığı etkileri, tutarlılık derecesi açısından değerlendirmelidir.</div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 37.35pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 37.35pt; text-align: justify;"><i>(v) Kaleme Alan</i>: Raporda, muayeneyi yapanların kimlikleri açıkça belirtilmeli ve rapor bu kişiler tarafından imzalanmalıdır.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"> </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"> (26) Rapor gizli tutulmalı ve kişiye ya da kişinin temsilcisine iletilmelidir. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"> </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"> Rapor, ayrıca, işkence ya da kötü muamele iddialarını soruşturmakla sorumlu yetkili merciye de sunulmalıdır. Raporun bu kişilere güvenli bir biçimde ulaştırılması Devletin sorumluluğudur. Rapor, başka hiç kimseye, özellikle, kolluk görevlilerine verilmemelidir.</div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-indent: 35.4pt;">(27) Şüpheli, resmi rapor dışında, kendi belirleyeceği bir doktordan alternatif rapor alma hakkına sahip olmalıdır.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"> (28) Muayenede işkence iddialarını destekleyen bulgulara rastlanması halinde, şüpheli veya sanık gözaltı birimine gönderilmemeli, savcı yada hakim karşısına çıkarılmalıdır.</div>Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-1995902381731834676.post-4470483895104131682011-01-09T12:02:00.000-08:002011-01-09T12:02:15.513-08:00ÖNLEME ARAMASI VE UYGULAMDA KARŞILAŞILAN PROBLEMLER<!--[if gte mso 9]><xml> <w:WordDocument> <w:View>Normal</w:View> <w:Zoom>0</w:Zoom> <w:TrackMoves/> <w:TrackFormatting/> <w:HyphenationZone>21</w:HyphenationZone> <w:PunctuationKerning/> <w:ValidateAgainstSchemas/> <w:SaveIfXMLInvalid>false</w:SaveIfXMLInvalid> <w:IgnoreMixedContent>false</w:IgnoreMixedContent> <w:AlwaysShowPlaceholderText>false</w:AlwaysShowPlaceholderText> <w:DoNotPromoteQF/> <w:LidThemeOther>TR</w:LidThemeOther> <w:LidThemeAsian>X-NONE</w:LidThemeAsian> <w:LidThemeComplexScript>X-NONE</w:LidThemeComplexScript> <w:Compatibility> <w:BreakWrappedTables/> <w:SnapToGridInCell/> <w:WrapTextWithPunct/> <w:UseAsianBreakRules/> <w:DontGrowAutofit/> <w:SplitPgBreakAndParaMark/> <w:DontVertAlignCellWithSp/> <w:DontBreakConstrainedForcedTables/> <w:DontVertAlignInTxbx/> <w:Word11KerningPairs/> <w:CachedColBalance/> </w:Compatibility> <w:BrowserLevel>MicrosoftInternetExplorer4</w:BrowserLevel> <m:mathPr> <m:mathFont m:val="Cambria Math"/> <m:brkBin m:val="before"/> <m:brkBinSub m:val="--"/> <m:smallFrac m:val="off"/> <m:dispDef/> <m:lMargin m:val="0"/> <m:rMargin m:val="0"/> <m:defJc m:val="centerGroup"/> <m:wrapIndent m:val="1440"/> <m:intLim m:val="subSup"/> <m:naryLim m:val="undOvr"/> </m:mathPr></w:WordDocument> </xml><![endif]--><!--[if gte mso 9]><xml> <w:LatentStyles DefLockedState="false" DefUnhideWhenUsed="true"
DefSemiHidden="true" DefQFormat="false" DefPriority="99"
LatentStyleCount="267"> <w:LsdException Locked="false" Priority="0" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Normal"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="heading 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="0" QFormat="true" Name="heading 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="0" QFormat="true" Name="heading 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 7"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 8"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 9"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 7"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 8"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 9"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="0" Name="footnote text"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="35" QFormat="true" Name="caption"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="0" Name="footnote reference"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="10" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Title"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="1" Name="Default Paragraph Font"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="0" Name="Body Text"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="0" Name="Body Text Indent"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="11" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtitle"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="0" Name="Body Text Indent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="22" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Strong"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="20" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Emphasis"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="0" Name="Normal (Web)"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="0" Name="HTML Typewriter"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="59" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Table Grid"/> <w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Placeholder Text"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="1" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="No Spacing"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Revision"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="34" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="List Paragraph"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="29" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Quote"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="30" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Quote"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="19" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Emphasis"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="21" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Emphasis"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="31" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Reference"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="32" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Reference"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="33" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Book Title"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="37" Name="Bibliography"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" QFormat="true" Name="TOC Heading"/> </w:LatentStyles> </xml><![endif]--><!--[if gte mso 10]> <style>
/* Style Definitions */
table.MsoNormalTable
{mso-style-name:"Normal Tablo";
mso-tstyle-rowband-size:0;
mso-tstyle-colband-size:0;
mso-style-noshow:yes;
mso-style-priority:99;
mso-style-qformat:yes;
mso-style-parent:"";
mso-padding-alt:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt;
mso-para-margin:0cm;
mso-para-margin-bottom:.0001pt;
mso-pagination:widow-orphan;
font-size:10.0pt;
font-family:"Times New Roman","serif";}
</style> <![endif]--> <br />
<span></span> <div class="MsoBodyTextIndent"><span><span> </span></span></div><div align="center" class="MsoBodyTextIndent" style="text-align: center;"><b>ÖNLEME ARAMASI</b></div><div align="center" class="MsoBodyTextIndent" style="text-align: center;"><b>VE</b></div><div align="center" class="MsoBodyTextIndent" style="text-align: center;"><b>UYGULAMADA KARŞILAŞILAN PROBLEMLER</b></div><div class="MsoBodyTextIndent"><span><span> </span></span><i><span style="font-size: 10pt;">Doç Dr. M. Bedri ERYILMAZ<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftn1" name="_ftnref1" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span><span class="MsoFootnoteReference"><b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;"></span></b></span></span></span></a></span></i></div><div class="MsoBodyTextIndent"><br />
</div><div class="MsoBodyTextIndent"><br />
</div><div class="MsoBodyTextIndent"><b>1. Giriş </b></div><div class="MsoBodyTextIndent"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;">Bilindiği üzere, arama, amacına göre, önleme<span> </span>ve adli arama olmak üzere ikiye ayrılır. Önleme amaçlı aramada, durdurulan ve aranan kişi suç işleme şüphesi altında değildir ve bir uzak tehlikenin ortadan kaldırılmasına çalışılmaktadır. Adli amaçlı aramada ise, durdurulan ve aranan kişi suç işleme şüphesi altındadır. Suç, ya işlenmiş, bitmiştir, ya da işlenmektedir (hazırlık hareketleri bitmiş icra hareketleri başlamış fakat tamamlanmamıştır). Adli aramada amaç, suçluyu ve suç delillerini koruma altına almaktır. Yakalanan kişi ve deliller daha sonra mahkemeye sunulacaktır. </div><div class="MsoBodyTextIndent">Yine, adli amaçlı aramada kolluk kimi hangi suçtan dolayı durdurması gerektiğini arama öncesi az çok bilmektedir. Bu bilgiye, olay yerindeki elde ettiği ipuçlarından, işlenen suçun kollukça daha önceden bilinen bir kişinin eylemine benzemesinden, eylemin ancak belirli tipteki bir kişi tarafından işlenebilecek olmasından veya<span> </span>fail hakkında toplumun bireylerince kolluğa sağlanan bilgilerden ulaşılmış olabilir. Bu nedenle, bu tip aramalarda, kolluğun durdurduğu ve aradığı kişinin araştırılan bir suçu işlediği veya suç işlemeye teşebbüs ettiği yönünde faile yöneltilebilecek makul şüphesi var ve olması gerekirken önleme amaçlı durdurma ve aramada, henüz suç işlenmemiş veya işlenmeye teşebbüs edilmediğinden kolluğun belirli bir kişiye yönelteceği bir şüphe yoktur.<span> </span>Önleme amaçlı durdurma ve aramada, makul şüphenin yerini tehlikenin varlığını ve somutluğunu gösteren makul sebepler almıştır.</div><div class="MsoBodyTextIndent">Önleme amaçlı aramada kolluğun şüphesi belirli tip bir suçun veya suçların işlenebileceğine dairdir.<span> </span>Kolluk, geçmiş tecrübelerine dayanarak, yakın veya uzak gelecekte bir suç işlenebileceğini tahmin etmekte fakat bu tahminine dayanak teşkil eden şüpheyi belli bir kişiye yöneltememektedir. Bu nedenle, suçun işlenmesi tehlikesinin muhtemel bulunduğu bölgede veya yerde herkesi sistematik olarak durdurmaya ve aramaya tabi tutmaktadır.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Şüphesiz suç işleyen veya işlemeye teşebbüs eden kişilerin yakalanmasının suçun önlenmesindeki katkısı azımsanamaz ise de kolluk ve toplum için asıl olan suçun işlenmeden önlenmesidir. <span>Bu tebliğin amacı da, önleme araması hakkındaki hukuki durumu ve uygulamada karşılaşılan problemleri ortaya koymaktır.</span></div><div class="MsoBodyTextIndent"><br />
</div><div class="MsoBodyTextIndent"><br />
</div><div class="MsoBodyTextIndent"><b>2. Önleme Amaçlı Aramanın Tanımı ve Amacı</b></div><div class="MsoBodyTextIndent"><br />
</div><div class="MsoBodyTextIndent"><span>Kişilerin aranabilmesi için öncelikle durdurulması gerekir. Fakat, hukukumuzda, arama öncesi durdurma ayrı bir müessese olarak düzenlenmemiştir. Bu eksiklik adli ve önleme aramaları yönetmeliği (AÖAY) </span><span style="font-size: 11pt;">m. 27’de adli amaçlı aramalar açısından giderilmiştir.<b><span> </span></b></span><span><span> </span>Önleme amaçlı aramalar açısından ise hala önleme araması öncesi durdurmanın usül ve esasları ile ilgili bir düzenleme yoktur. Bunun anlamı, kanun koyucu önleme amaçlı aramanın şartlarını önleme amaçlı durdurma için de geçerli olduğunu varsaymaktadır. </span></div><div class="MsoBodyTextIndent3" style="margin-left: 0cm; text-align: justify; text-indent: 35.45pt;"><span style="font-size: 12pt;">Bu varsayımın sonucu olarak, adli aramadan farklı olarak, her durdurulan kişi muhakkak aranacaktır. Adli amaçlı aramalarda ise, h</span><span style="font-size: 12pt;">er durdurma eylemini arama takip edecek diye bir kural yoktur; kolluk, durdurmaya esas teşkil eden şüphenin yersiz veya esassız olduğu sonucuna ulaşırsa durdurma sonrası aramaya ihtiyaç duymadan kişiyi serbest bırakabilir. Durdurmaya sebep olan şüphenin konuşularak giderilememesi halinde, durdurulan kişinin üzeri, eşyası veya aracı aranacaktır. </span></div><div class="MsoBodyTextIndent3" style="margin-left: 0cm; text-align: justify; text-indent: 35.45pt;"><span style="font-size: 12pt;">Bu durumda önleme amaçlı arama öncesi durdurmayı, bir kolluk görevlisi tarafından, hareket halinde olan veya duran bir kişinin, kamuya açık bir alanda, üzerinde veya yanında içeriye sokulması yasak bir eşya bulundurup bulundurmadığını öğrenmek üzere hareket etme kabiliyetinin sınırlanarak geçici olarak özgürlüğünün kısıtlanması olarak tanımlayabiliriz. </span></div><div class="MsoBodyTextIndent">Önleme amaçlı arama için durdurma sadece kişiler için değil, araçlar için de söz konusu olabilir. Kolluk, aynı şekilde, bir aracı, içinde bulunmaması gereken bir eşya veya bsuç işlemek için kullanılacak bir unsurun olup olmadığını araştırmak için durdurabilir. </div><div class="MsoBodyTextIndent">Durdurma sonrası gerçekleştirilecek önleme araması ise, durdurmanın sebebine bağlı olarak, kişilerin özel alanına yapılan bir müdahale ile, suçun işlenmesini önlemek (bulundurulması veya kullanması yasak olan veya bulundurulması aslında suç olmayan fakat suç işlemek için kullanılabilecek bir eşyaya ulaşmak) amacıyla kişinin özgürlüğünün geçici olarak kısıtlanması olarak tanımlanabilir. Aynı amaçlarla, araçlar da aranabilir.</div><div class="MsoBodyTextIndent">Aramada amaç gizli ve saklı olan bu eşyayı ortaya çıkarmaktır. Dolayısı ile, kişinin gizli tutmadığı ve kendi isteği ile alenileştirdiği şeyler için aramadan söz edilemez. Birisine ait korunması gereken özel bir gizlilik alanı söz konusu olmadığından, terk edilen, sahipsiz eşya üzerinde yapılan inceleme arama değildir.<span> </span></div><div class="MsoBodyTextIndent">Durdurma ve arama teknik anlamda yakalama kabul edilmemekle birlikte, kolluk aramayı gerçekleştirmek amacı ile kişiyi durdurarak belirli bir süre kişinin özgürlüğünü kısıtlayacaktır. </div><div class="MsoBodyTextIndent">Kişi “dur” talebinin gereğini yerine getirmek için durmak zorundadır. Durdurmanın süresi, aramanın kapsamına, aranan eşyanın niteliğine, aramanın gerçekleştirildiği yere ve arayan kolluk görevlisine göre farklılık arz edecektir. Bu süre, her halükarda, durdurmanın ve aramanın haklı kıldığı süreden (kolluğun aramayı gerçekleştirme süresinden) daha fazla olamaz.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;"><span style="color: black;">Bu süre bitene kadar, durdurulan ve aranan kişinin durdurulmaya ve aranmaya rıza göstermesi gerekir. Aksi takdirde, aranmak istenen kişinin girmek istediği alana girilmesine izin vermez.<span> </span>Fakat, kişinin aranmaktan kaçınması (örneğin bir şehre girişte yapılan önleme aramasında olabileceği gibi) o kişi hakkında şüphelenme sebebi oluşturabilir. Bu durumda, yapılacak önleme araması adli arama niteliğine bürünür ve adli aramanın şartları uygulanır. Salt olarak, aranmak istememe tek başına adli amaçlı aramanın şartı olan makul şüpheyi oluşturmaması gerekir. Aranmak istememeye başka şüphe sebeplerinin de eşlik etmesi gerekir. Makul şüphenin oluşması halinde, adli arama için, ayrıca,<span> </span>yetkili merciin yazılı arama kararı gerekecektir. </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;"><span style="color: black;">Bu şartlar altında adli amaçlı aramaya rıza <span> </span>gösterilmemesi, kolluğa amacına ulaşmak için, makul kuvvet kullanma yetkisi de verir. Şüphelinin direncini arttırması ve kuvvet kullanmaya teşebbüsü halinde (kolluğa mukavemet) veya durmayarak kaçması, kolluğun yakalama yetkisinin kullanılmasını gerektirir.<span> </span>Yakalama sonrası takılacak kelepçe takma ve diğer etkisiz hale getirme yöntemleri ile arama mümkün hale getirebilir.<span> </span></span></div><div class="MsoBodyTextIndent3" style="margin-left: 0cm; text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><span style="color: black; font-size: 12pt;">Önleme araması ile muhte</span><span style="font-size: 12pt;">mel bir tehlike üzerine aranan kişinin üzerinde, eşyasında veya aracında suç işlemek için kullanılacak bir eşyanın bulunarak el konulması neticesi suç önlenecek ve toplum muhtemel bir zarardan korunmuş olacaktır. El konulan eşyanın bizzat bulundurulmasının suç olduğunun anlaşılması halinde (uyuşturucu, silah gibi) kişi yakalanarak mahkemeye çıkarılacak, fail işlediği suçun cezasını çekecektir. Elkonulan eşyayı bulundurmanın suç niteliği taşımadığı fakat suç işlemek için kullanılabilecek olduğu durumlarda (su şişesi, bozuk para gibi) eşya sadece geçici olarak muhafaza altına alınacak veya eşyaya elkonulacak, daha sonra tehlike ortadan kalkınca sahibine iade edilecektir. </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;">Kolluk durdurma ve aramayı, muhtemel bir suçu önlemede etkili bir metot olarak kullanmak amacındadır.<span> </span>Gerçektende, suç işlemede kullanılan ve kişinin üzerinde, çantasında veya arabasında kolayca saklanan bir çok araç ve gereç vardır ki, ancak durdurma ve arama yetkilerinin kullanılması ile ortaya çıkarılabilir. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><h6 style="margin-left: 54pt; text-indent: -18pt;"><span>3.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span>Önleme Amaçlı <span> </span>Aramanın Hukuki Niteliği</h6><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoBodyTextIndent">Önleme amaçlı arama bir önleme tedbiridir. Önleme amaçlı aramada suç işlenme tehlikesi vardır. Fakat bu tehlike henüz uzaktır. Önleme amaçlı arama suç işlenmeden önce kullanılan bir yetki olduğundan suç şüphesi üzerine başlayan Ceza Muhakemesi Usulü ile bir ilgisi yoktur.<span> </span></div><div class="MsoBodyTextIndent">Arama, geçicidir. Arama sonrası, aramanın amacına göre, bulundurulması sakınca teşkil etmeyen<span> </span>bir eşyaya ulaşılmaması halinde aramanın sebebi ortadan kalkacağından durdurma ve arama sona erer. </div><div class="MsoBodyTextIndent">Önleme araması tedbirine başvurma görünüşte haklı olmalıdır. Kişi durdurulup aranmasa başkaları için büyük ihtimalle tehlike oluşturacaktır. Başkalarının hak ve özgürlüklerinin, gerçekten tehlikede olup olmadığı suç düşüncesinin bir şekilde suç olarak ortaya çıkmasına bağlı olduğundan ve bunu da önceden bilmek mümkün olmadığından, hak ve özgürlüklerin gerçekten tehlikede olup olmadığına değil, durdurma ve aramanın görünüşte haklı olup olmadığına bakılır. </div><div class="MsoBodyTextIndent">Arama tedbirinin uygulanması neticesi karşı tarafa verilecek zarar ile elde edilecek fayda arasında bir oran bulunmalıdır. Arama tedbirine başvurmadan veya daha az zarar veren bir tedbirle, aynı amaca ulaşılacaksa arama kullanılmamalıdır.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Arama yetkisini kullanan kolluk kanunun bir hükmünü yerine getirmektedir. Kanunun bir hükmünün yerine getirilmesi ise TCK anlamında bir hukuka uygunluk sebebidir.<span> </span>Bu nedenle, hukuka uygun bir arama sırasında kişilerin özel hayatına veya özgürlüğüne yapılan müdahale ceza hukuku veya özel hukuk açısından bir sorumluluk doğurmaz. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;">Arama yetkisinin verildiği durumlar, kişilerin özel hayatına ve özgürlüğüne müdahale edilemez kuralının istisnalarıdır. Kolluk, bu yetkisini, kanunun kendisine çizdiği sınırlar içinde kullanmalıdır. Kolluğun bu yetkisini, kanunun sınırları içinde kullanmaması halinde, kolluk, kamu görevlisi olmaktan çıkıp özel bir kişi statüsüne sahip olur. Dolayısı ile, özel bir kişinin diğer özel bir kişiyi durdurması ve araması halinde söz konusu olduğu gibi,<span> </span>durdurulan ve aranan kişinin kolluğa karşı meşru müdafaa hakkı doğar.<span> </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;">Dolayısı ile bu yetkinin sınırları içinde kullanılması halinde, kişiler, bu yetki çerçevesinde, kolluğun emirlerini yerine getirme, kaçmama ve direnmeme yükümlülüğü altındadır.<span> </span>Durdurulan ve aranan kişinin devletin otoritesini temsil eden kolluk karşısındaki bu zayıf durumunu dengelemek için kendisine bazı haklar da (örneğin, sorulan sorulara cevap vermeme hakkı) verilmiştir. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;">Yetkilerin hukuki sınırlar içinde kullanılmasının iki taraf için önemi karşısında, kanun koyucu, bu yetkilerin sınırlarını açıkça tanımlaması gerekir.<span> </span>Bu aynı zamanda, hukuk devleti ilkesinin bir gereğidir. </div><div class="MsoBodyTextIndent">Bu yekiler sokakta sadece genel ve bazı durumlarda özel kolluk tarafından kullanılabilir; özel kişiler bu yetkiyi kullanamaz. </div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;"><b>4. Önleme Amaçlı Aramanın Şartları</b></div><div class="MsoBodyTextIndent"><br />
</div><div class="MsoBodyTextIndent"><span>Önleme amaçlı durdurma ve aramanın şartları ile ilgili en genel düzenleme Anayasada bulunmaktadır. Anayasa, sadece suçla mücadele ederek kamu düzenin korunması için değil, muhtemel ve somut tehlikeleri bertaraf ederek suçun önlenmesi amacıyla da kişilerin özel hayatına müdahale edilebileceğini kabul etmekte ve bunu belirli şartlara bağlamaktadır.</span></div><div class="MsoBodyTextIndent"><span>Anayasaya göre önleme amaçlı olarak kişilerin üzerlerinin, eşyalarının ve araçlarının aranması halinde tehlikede olan hak yine özel hayata saygı gösterilmesini isteme hakkıdır. Bilindiği üzere, bu hak mutlak bir hak değildir ve sınırlanabilir.<span> </span>Ancak, arama<span> </span>yolu ile bu hakka müdahale edilebilmesinin yine bazı şartları vardır.<span> </span>Bunlar;</span></div><div class="MsoBodyTextIndent"><span>1. Aramanın, milli güvenlik, kamu düzeni, suç işlenmesinin önlenmesi, genel sağlık ve genel ahlakın korunması veya başkalarının hak ve özgürlüklerinin korunması amaçlarından birisine hizmet etmesi gerekir.</span></div><div class="MsoBodyTextIndent"><span>2. Usulüne göre verilmiş bir hakim kararı olmalıdır. Ancak, gecikmesinde sakınca olan hallerde, hakim kararı olmadan da durdurma ve arama yapılabilir. Ancak bu halde, hakim kararı yerine, kanunla yetkili kılınan merciin yazılı emri bulunmalıdır. Yalnız, bu durumda, kanunla yetkili kılınan merciin arama emri 24 saat içinde görevli hakimin onayına sunulmak zorundadır. </span></div><div class="MsoBodyTextIndent"><span>3. Arama yetkisi kanunla düzenlenmiş olmalıdır.</span></div><div class="MsoBodyTextIndent"><span>4. Kanunla getirilen bu düzenleme, özel hayata saygı duyulmasını isteme hakkının özüne dokunmamalıdır. </span></div><div class="MsoBodyTextIndent"><span>5. Kanunla yapılan düzenleme ile özel hayata getirilen sınırlamalar Anayasanın sözüne, demokratik toplum düzeninin gereklerine ve ölçülülük ilkesine aykırı olmamalıdır. </span></div><div class="MsoBodyTextIndent"><span>Bir şehrin veya bir bölgenin güvenliğinin korunması halinde söz konusu olduğu gibi, bütün önleme aramaları, esasen, rutin idari işlemlerdendir. Bu nedenle, önleme aramaları, 2001 Anayasa değişikliklerine kadar, idari bir işlem olarak kategorize edilmiş ve bu konudaki yetki ve sorumluluk tamamen mülki idare amirlerine verilmiştir. Ancak, Anayasadaki 2001 değişiklikleri ile, önleme aramaları için de hakim kararı alınması şartı getirilmiştir.</span></div><div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 35.4pt;"><span>A</span>slında, önleme amaçlı aramalarda hakim kararı alınmasını kural haline getirmek pek anlamlı değildir.<span> </span>Çünkü, üzerinde hukuki bir değerlendirme yapılması gereken ortada somut bir suç veya suç işleme şüphesi yoktur.<span> </span>Kanımızca, Kanun koyucu, Anayasa madde 20’de sayılan sebeplerle önleme amaçlı aramaları da, hakim kararına bağladığının farkına daha sonra varmıştır. Kanun koyucu, Türk hukukunu Avrupa Birliği Hukuku ile uyumlu hale getirmek için AİHS’de yer alan ilgili hakları ve bu haklara ilişkin “suçun önlenmesi” dahil bütün sınırlama sebeplerini Türk hukukuna aynen aktarmak istemiştir. Bu amaçla,özel hayatın korunmasını düzenleyen, AİHS m.8’deki sınırlama sebepleri Anayasaya aynen aktarılmış, Anayasa madde 20’de de, arama yolu ile özel hayata müdahale düzenlendiği için önleme aramalarının yapılması da farkında olmadan hakim kararına bağlanmıştır. <span> </span>Halbuki, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, değil önleme amaçlı aramalarda, adli amaçlı aramalarda bile, hakim kararını otomatik olarak özel hayata<span> </span>müdahalenin bir ön şartı olarak görmemektedir. <span></span></div><div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 35.4pt;"><span>Görünüşte hak ve özgürlüklere yönelik her<span> </span>türlü yetkinin kullanılması hakim kararına bağlanması önemli bir garanti gibi gözükse de, yapılan işlemin niteliği gereği getirilen yargı denetimi çoğu zaman bir anlam ifade etmeyecektir. Zira, önleme aramasının uygulama alanı olacak olan, kalabalıkların bulunduğu yerlerde, her zaman için kamu düzeni ve kişilerin hak ve özgürlükleri için bir tehlike var olacağından, arama yapılması kaçınılmaz olacak ve hakim önleme kararı vermek zorunda kalacaktır. </span></div><div class="MsoBodyTextIndent"><span>Nitekim uygulamada, Anayasadaki değişiklik sonrası, önleme aramaları ile ilgili PVSK’da aşağıda belirtilen düzenleme yapılana kadar, hakimler, idari bir işlem olan önleme araması ile kendi görevleri arasında ilişki kurmakta zorlanmış ve önleme araması kararı vermeye yanaşmamıştır.<span> </span>Anayasada işaret edilen gecikmesinde sakınca olan hallerde bu yetkiyi kullanması beklenen “kanunla yetkili kılınan merci” Anayasa değişikliğinden 10 ay sonra ilgili kanunda belirlendiği için da uygulamada bir süre kaos yaşanmıştır.<span> </span>Fakat, bu problem bugün için çözülmüş gözükmektedir. </span></div><div class="MsoBodyTextIndent"><span>Anayasanın çizdiği genel çerçeve dikkate alınarak, aramanın şekil ve şartlarının kanunla belirlenmesi hükmü gereği, önleme amaçlı aramanın genel şartları en genel olarak PVSK’da düzenlenmiştir. Bunun dışında, bazı kanunlarda da, önleme amaçlı aramaya izin veren özel düzenlemeler mevcuttur.</span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span><span> </span></span>PVSK’da tanınan bu yetkiyi kullanmadaki<span> amaç, d</span>aha öncede belirtildiği gibi<span> tehlike, yaratabilecek bir eşyaya ulaşmak veya toplumu tehdit edecek uzak ve genel bir tehlikeyi bertaraf etmektir. Fakat, bu yetkinin kullanılması için tehlikenin varlığını gösteren makul sebeplerin olması gerekir.</span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;"><span>Diğer önleme amaçlı yetkilerin kullanılmasında söz konusu olduğu gibi, önleme amaçlı arama yetkisinin kullanılabilmesi için henüz belirli bir suç işlenmemiş olmalı veya devem eden bir suç işlenme şüphesi bulunmamalıdır. Başlangıçta önleme düşüncesi olsa bile, suç şüphesi ortaya çıktığı andan itibaren yapılacak durdurma ve arama adli bir nitelik taşıyacaktır. </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;"><span>Örneğin, terör olaylarının yoğun yaşandığı bir şehrin girişinde, her gece teröristlerin şehre gizlice girdiğinin bilindiği bir durumda, muhtemel bir teröristin eylem için şehre girmesi bir tehlike oluşturur ve bu tehlikeyi önlemek için, günün belli bir saatinde, araçların tamamının durdurulup aranması halinde durdurma ve aramayı haklı kılan bir makul sebep söz konusudur. Bu amaçla yapılacak bir durdurma ve arama önleme amaçlıdır. Ancak, araçlardan, bir tanesinin kontrol noktasında durmayıp bilinçli olarak kaçması halinde, bir suç şüphesi ortaya çıkar ve bu aracın ve içindekilerin daha sonra durdurulup aranmak amacıyla takip edilmesi adli bir işlemdir.<span> </span></span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;"><span>Yine, uçağa binen yolcuların, tek tek durdurulup aranması önleme amaçlıdır. Amaç uçağa silah ve patlayıcı gibi maddelerin girmesini önleyerek muhtemel bir tehlikenin önüne geçmektir. Ancak, bu sırada, yolculardan birisinin kontrolden geçmek istememekte direnmesi veya kaçması halinde bu bir şüphelenme sebebidir ve bu kişinin daha sonra gerçekleştirilecek aranması adli amaçlı olacaktır.<span> </span></span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;"><span>Bu yetkinin kullanımının iki maddi şartı olduğu söylenebilir; </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;"><span>(1) Yetkinin kullanımının somut bir tehlikeye ve bu tehlikenin varlığını gösteren makul bir sebebin varlığına bağlı olması,</span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;"><span>(2) Yetkili merciin yazılı emri<span> </span>bulunması.</span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoBodyTextIndent" style="margin-left: 72pt; text-indent: -36pt;"><b><span>(i)<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span></b><b>Somut Tehlike</b></div><div class="MsoBodyTextIndent" style="margin-left: 36pt; text-indent: 0cm;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;"><span>Daha önce de belirtildiği gibi, önleme aramasında amaç, kamu düzeni, milli güvenlik, genel sağlık ve genel ahlak, başkalarının hak ve özgürlükleri için bir tehlikenin önlenmesidir. Fakat, bu tehlikenin soyut değil somut ve öngörülebilir olması gerekir. </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;"><span>Bu somut ve muhtemel tehlikenin yok edilmesi amacıyla, kişilerin üzerinde, eşyasında ve araçlarında, silah, patlayıcı madde gibi suç unsurları ve kendisi suç unsuru oluşturmamakla birlikte duruma göre suç işlemekte kullanılabilecek (pet şişe, bozuk para, cep telefonu, radyo, çakmak gibi) eşyanın varlığı araştırılmaktadır. Önleme amaçlı durdurma ve arama, sadece suç unsuruna veya suç işlemek için kullanılabilecek eşyaya ulaşmak için kullanılmaz; Toplum için tehlike teşkil edeceğine inanılan kişilere ulaşmak amacı ile de önleme araması yapılabilir. </span></div><div class="MsoBodyTextIndent"><span>Durdurulacak ve aranacak kişilerin üzerinde, eşyasında veya aracında, tehlike oluşturabilecek eşyaların veya kişilerin olabileceğini gösteren olgulara dayanan makul ve kabul edilebilir sebepler ne kadar kuvvetli ise tehlikenin de o kadar somut olduğu kabul edilecektir. Tehlikeyi doğuran makul sebeplerin varlığı, aramanın yapılacağı zaman ve yerin koşullarına göre belirlenir. Örneğin, stadın etrafında durdurma ve arama yapılabilmesi için taraftarların geçmişteki maçlarda sık sık çatışmaya girmesi ve bu amaçla yanlarında kesici, delici araç ve gereç bulundurduğu yönündeki bilgi ve bulgular somut bir tehlikenin varlığını göstermek için yeterlidir. </span></div><div class="MsoBodyTextIndent"><span>Yine maçlarda, taraftarların her maçta bir biri ile kavga etmesi, sahaya şişe, bozuk para, çakmak atmaları tehlikeyi somutlaştıran ve her stada girişte durdurma ve arama yapmayı haklı kılan, yeterli makul sebeplerdir. Bununla beraber, örneğin, o ülkede hiç uçak kaçırılmış olmasa bile, uçağın her an kaçırılabilme ihtimalinin bulunması ve kaçırılması haline oluşacak tehlikenin büyüklüğü, uçağa girişte, durdurma ve aramayı haklı kılan bir tehlikenin varlığını göstermesi için makul bir sebep olarak algılanmalıdır.</span></div><div class="MsoBodyTextIndent">Kanun koyucu, polisin, önleme aramasının yapabileceği yerleri, PVSK m.9’da tek tek sayarak, bir yönü ile, aramayı haklı kılacak, kamu için potansiyel tehlike kaynağı oluşturabilecek yerlere işaret etmektedir. Kanuna göre, polis;</div><div class="MsoBodyTextIndent" style="margin-left: 54pt; text-indent: -18pt;"><span>1.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span>2911 sayılı Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanunu kapsamına giren toplantı ve gösteri yürüyüşlerinin yapıldığı yerde ve yakın çevresinde,</div><div class="MsoBodyTextIndent" style="margin-left: 54pt; text-indent: -18pt;"><span>2.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span>Özel hukuk tüzel kişileri ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları veya sendikaların genel kurul toplantılarının yapıldığı yerin yakın çevresinde,</div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 54pt; text-align: justify; text-indent: -18pt;"><span><span>3.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span></span><span>Halkın topluca bulunduğu veya toplanabileceği yerlerde, </span></div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 54pt; text-align: justify; text-indent: -18pt;"><span><span>4.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span></span><span>Öğretim ve eğitim özgürlüğünün sağlanması için her derecede öğretim ve eğitim kurumlarının ve 20.maddenin ikinci fıkrasının (A) bendindeki koşula uygun olarak girebilecek üniversite, bağımsız fakülte veya bağlı kurumların içinde, bunların yakın çevreleri ile giriş ve çıkış yerlerinde,</span></div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 54pt; text-align: justify; text-indent: -18pt;"><span><span>5.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span></span><span>Umumi veya umuma açık yerlerde veya öğrenci yurtlarında veya eklentilerinde,</span></div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 54pt; text-align: justify; text-indent: -18pt;"><span><span>6.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span></span><span>Yerleşim yerlerinin giriş ve çıkışlarında,</span></div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 54pt; text-align: justify; text-indent: -18pt;"><span><span>7.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span></span><span>Her türlü toplu taşıma veya seyreden taşıt araçlarında, </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;"><span>önleme amaçlı durdurma ve arama yapabilir. </span></div><div class="MsoBodyTextIndent"><span>Bu sayılan yerlerde, kolluk otomatik olarak muhtemel bir tehlikenin varlığından bahisle durdurma ve arama yapamaz. Durdurma ve arama yapılmadığı takdirde kamu için bir tehlikenin doğacağını gösteren somut olgulara dayanan makul sebeplerin bulunması gerekir.</span></div><div class="MsoBodyTextIndent"><span>Kanun koyucu, her ne kadar, durdurma ve arama yapılacak yerleri tek tek sayma yoluna gitmiş ise de, kanunda sayılan her bir hal, yorum yolu ile genişletilerek yeni durumlara uygulanmaya müsaittir. Görünen o ki, kanun koyucu, bu madde ile, hemen hemen, halkın topluca bulunduğu ve giriş çıkış yaptığı bütün yerlerde önleme amaçlı durdurma ve arama yapılmasını istemektedir.<span> </span></span></div><div class="MsoBodyTextIndent"><span>Bununla beraber</span>, suçu önleme maksadı ile, konutta, yerleşim yerinde ve kamuya açık olmayan özel işyerlerinde ve eklentilerinde arama yapılması istenmemektedir.</div><div class="MsoBodyTextIndent">Umuma açık veya açık olmayan özel işletmelerin, kurumların veya teşebbüslerin girişlerindeki önleme aramaları buralara girmek isteyen kimselerin rızasına bağlıdır.<span> </span>Aramaya rıza göstermeyenler bu gibi yerlere giremezler.<span> </span>Bu gibi yerlerde arama, esas itibari ile, özel güvenlik görevlilerince yerine getirilir. Ancak, bu yerlerin ve toplantı veya gösteriye katılanların taşıyabilecekleri özel niteliklere göre, önleme aramaları kolluk görevlileri tarafından da yapılabilir. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;">Önleme amaçlı durdurma ve arama, kişilerin üstlerini, araçlarını, özel kağıtlarını ve eşyasını aramak suretiyle gerçekleştirilir. Kural, aramanın yapılacağı yerde aynı statüde bulunan herkesin durdurulup aranmasıdır. Herkesin durdurulup üzerinin aranması mümkün değilse, işlem, sondaj usulü gibi objektif unsurlara dayandırılır.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;"><span>Arama neticesi suç unsurlarına rastlanırsa bunlara el koyulur ve Cumhuriyet savcılığına tevdi edilir. Ayrıca, haklarında tutuklama ve yakalama kararı bulunan kişilere rastlanırsa, bu kişiler hakkında adli işlem yapılarak savcılığa gönderilir </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Önleme aramasının kişiler bakımından da istisnası yoktur.<span> </span>İster avukat, ister hakim, savcı, milletvekili veya başka bir kamu görevlisi olsun herkes bu aramanın konusunu oluşturur. Hakimler ve savcılarla ilgili kanun ve diğer bu tip özel kanunlar, statülerini düzenledikleri kişiler bakımından sadece adli aramalar için aranma muafiyeti getirmektedir. Hal böyle iken, bazı kamu görevlileri, uygulamada, önleme aramalarının kendilerine uygulanamayacağını savunmakta, bu noktada kolluk görevlileri ile aralarında tatsızlıkla yaşanmaktadır.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Doğrusu, hukuk devleti ilkesinin kanun önünde herkesin eşit olması gerektiğini belirten sonucunu en iyi anlayabilecek durumda olan ve bu aranma muafiyeti kendilerine verilmiş olsa bile, bunun yanlış olduğunu ve kendilerinin de herkes gibi aranması gerektiğini savunması gereken kamu görevlilerinin, aranmamak istenmeme yönündeki tavrı pek anlaşılır değildir. Özellikle, organize suçların kamu görevlilerinin katkısı olmadan işlenmediğinin bilindiği bir dönemde, aranmak istenmeyen kamu görevlilerini başkaları için tehlike olmaktan uzak olduklarını düşündüren düşüncenin ne olabileceğini tahmin etmek oldukça güç gözükmektedir.<span> </span>Esasen, adli amaçlı aramalar için bazı kişilere tanınan aranmama muafiyeti de ilkel bir düşüncenin ürünüdür. </div><div class="MsoBodyTextIndent"><br />
</div><div class="MsoBodyTextIndent"><br />
</div><div class="MsoBodyTextIndent"><b><span> </span>(ii) Yetkili Merciin Emri</b></div><div class="MsoBodyTextIndent"><br />
</div><div class="MsoBodyTextIndent"><span>Yukarıda belirtildiği gibi, önleme amaçlı bir durdurma ve aramanın yapılabilmesi için de bir hakim kararı olmalıdır. Ancak, gecikmesinde sakınca olan hallerde, kanunla yetkili kılınan merciin yazılı emri üzerine arama yapılabilir. Bu hallerde, kolluk, amirleri önleme aramasının yapılmasına karar veremez. Kolluk, kamu düzenini korumak için PVSK’da sayılan yerlerde muhtemel bir tehlikeyi bertaraf etmek amacıyla bir arama yapmak istediğinde, aramanın gerekçelerini de belirterek, mahallin en büyük mülki amirine yazılı olarak başvurur. </span></div><div class="MsoBodyTextIndent"><span>Gecikmesinde sakınca olan bir hal yoksa, mülki amir talebi uygun gördüğü takdirde, istemi, aramanın yapılacağı yerdeki sulh ceza hakimine sunar. </span>Gecikmesinde sakınca olan hallerde, mülki amir, talebi uygun bulursa yazılı arama emri verir. Bu halde verilen arama emri, 24 saat içinde, görevli hakimin onayına sunulur.<span></span></div><div class="MsoBodyTextIndent"><span>Yukarıda belirtilen PVSK’da sayılan durumlarda kişilerin bir anda bir araya gelip toplanması mümkün olmayacağından “gecikmesinde sakınca olan hal” istisnasının ve dolayısıyla mülki amirce arama kararı verme durumunun sıklıkla uygulanması zor gözükmektedir. </span></div><div class="MsoBodyTextIndent"><span>Kim tarafından verilirse verilsin h</span><span>er bir arama kararı belirli bir arama için, bir defa geçerlidir. Arama kararları belirli bir durum ve belirli bir amaç için verilmelidir. Ancak, uygulamada, günlük, haftalık, aylık arama kararlarına rastlanmakta ve kolluk görevlileri “uygulama” ve “huzur operasyonları” adı altında belirli bir amaca matuf olmayan genel aramalar gerçekleştirebilmektedir.</span></div><div class="MsoBodyTextIndent">AÖAY m.25, aşağıdaki hallerde, ayrıca bir arama emri ya da kararı gerekmeyeceğini belirtmektedir;<span></span></div><div style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-align: justify; text-indent: 25.65pt;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif";">a) </span><span style="font-family: "Times New Roman","serif";">Devletçe kamu hizmetine özgülenmiş bina ve her türlü tesislere giriş ve çıkışın belirli kurallara tâbi tutulduğu hâllerde, söz konusu tesislere girenlerin üstlerinin veya üzerlerindeki eşyanın veya araçlarının aranmasında,</span></div><div style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-align: justify; text-indent: 25.65pt;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif";">b) </span><span style="font-family: "Times New Roman","serif";">5442 sayılı İl İdaresi Kanununun ek 1 inci maddesi kapsamında bulunan, sivil hava meydanlarında, limanlarda ve sınır kapılarında, binaların, uçakların, gemilerin ve her türlü deniz ve kara taşıtlarının, giren çıkan yolcuların X-ray cihazından geçirilerek, gerektiğinde üstünün ve eşyasının aranması ile buralarda görevli kamu kuruluşları ve özel kuruluşlar personelinin, üstlerinin, araçlarının ve eşyalarının aranmasında,</span></div><div style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-align: justify; text-indent: 25.65pt;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif";">c) </span><span style="font-family: "Times New Roman","serif";">2935 sayılı Olağanüstü Hâl Kanununun 11 inci maddesi kapsamında, kişilerin üstünün, eşyalarının Olağanüstü Hâl Valisinin emriyle aranmasında,</span></div><div style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-align: justify; text-indent: 25.65pt;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif";">d) </span><span style="font-family: "Times New Roman","serif";">1402 sayılı Sıkıyönetim Kanununun 3 üncü maddesi kapsamında, konutların ve her türlü dernek, siyasî parti, sendika, kulüp gibi teşekküllere ait binaların, işyerlerinin, özel ve tüzel kişiliklere sahip müesseseler ve bunlara ait eklentilerin ve her türlü kapalı ve açık yerlerin, mektup, telgraf ve sair gönderilerin ve kişilerin üzerlerinin sıkıyönetim komutanının emriyle aranmasında,</span></div><div style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-align: justify; text-indent: 25.65pt;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif";">e) </span><span style="font-family: "Times New Roman","serif";">Kanunların, muhafaza altına alınmalarına olanak verdiği kişilerin, üst veya eşyalarının aranmasında,</span></div><div style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-align: justify; text-indent: 25.65pt;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif";">f) </span><span style="font-family: "Times New Roman","serif";">26/4/1961 tarihli ve 298 sayılı Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanun çerçevesinde görevli kolluğun, aynı Kanunun 79 uncu maddesindeki silâh taşıma yasağı kapsamında, silâh taşıdığından şüphelenilen kişilerin üstlerinin ve eşyalarının aranmasında.</span></div><div style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-align: justify; text-indent: 25.65pt;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif";">Kanımızca, Anayasanın her halükarda arama kararı arayan düzenlemesi karşısında, yönetmelikteki bu düzenlemenin kendisine dayanak teşkil eden kanunlara, bu kanunların da Anayasaya uygunluğundan söz etmek mümkün değildir. </span></div><div style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-align: justify; text-indent: 25.65pt;"><tt><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">AÖY</span></tt><tt><span style="font-family: "Arial Unicode MS","sans-serif"; font-size: 10pt;">’</span></tt><tt><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">nin 8. maddesinin aşağıya aktarılan </span></tt><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 11pt;">(f) bendine göre , :</span></div><div style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-align: justify; text-indent: 25.65pt;"><br />
</div><div style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt 27pt; text-align: justify; text-indent: -1.35pt;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;"><span> </span>5237 sayılı Türk Ceza Kanununun 24 üncü maddesindeki kanunun hükmü ve âmirin emrini yerine getirme, 25 inci maddesindeki meşru savunma ve zorunluluk hâli ve 26 ncı maddesindeki hakkın kullanılması ve ilgilinin rızası ile diğer kanunların öngördüğü hukuka uygunluk sebepleri ve suçüstü hâlinde yapılan aramalarda, toplum için veya kişiler bakımından hayatî tehlikeyi ortadan kaldırmak amacıyla veya kapalı yerlerden gelen yardım çağrıları üzerine, konut, işyeri ve yerleşim yeri ile eklentilerine girmek için.</span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 25.65pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 25.65pt;"><span style="font-size: 11pt;">ayrıca bir arama emri ya da kararı aranmaz hükmü gereği, ö</span><tt><span style="font-size: 10pt;">nleme amaçlı durdurma ve aramalarda da, aranan kişinin rızasının olması halinde, hakim kararı veya kanunla yetkili kılınmış merciin yazılı emri aranmaz. <span> </span>Ancak, rızasını almak için, kolluk memuru, ilgili kişiye, bağlı bulunduğu birimi bildirir ve kimliğini gösterir; yapılan aramanın konusunu ve aramanın yapılmasına temel oluşturan sebebi açıklar; aramayı kabul etmeme hakkı olduğunu hatırlatır; kişinin rızası alındıktan sonra imzası alınır ve arama işlemine başlanır.Arama işlemi bir tutanağa bağlanır. </span></tt></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 25.65pt;"><tt><span style="font-size: 10pt;">Önleme aramasındaki yetkili merci kararı kişiler için adli aramadaki kadar bir garanti sağlamasa da, yönetmeliğin bu hükmünün de, daha önce olduğu gibi, hak ve özgürlüklerin rıza ile devredilemeyeceği gerekçesi ile, Danıştayca iptal edilme ihtimali yüksektir. </span></tt></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 25.65pt;"><span>Önleme araması da, amacını tehlikeye sokan acil bir durum yoksa, gündüz yapılmalıdır. Arama sonunda (1) suç unsuruna rastlanması halinde veya (2) aranan kişinin talebi halinde, arama tutanağa bağlanır. Adli aramadan farklı olarak, önleme aramalarında otomatik olarak tutanak tutulmayacak olması ve bunun iki durumla sınırlı tutulması anlamlıdır. Çünkü, özellikle, toplantı ve gösteri yürüyüşü yapılacak yerlerde, stat girişlerinde herkese tutanak düzenleyip vermek imkansızdır. </span></div><div class="MsoBodyTextIndent"><span>Tutanakta, </span></div><div class="MsoBodyTextIndent" style="margin-left: 54pt; text-indent: -18pt;"><span><span>a)<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span></span><span>Arama kararının tarih ve sayısı, hakim kararı yoksa,<span> </span>verilmiş olan yazılı emrin tarihi, emri veren merci ve gecikmede sakınca olan halin varlığını gerektiren duruma ve sebebe ilişkin bir açıklama,</span></div><div class="MsoBodyTextIndent" style="margin-left: 54pt; text-indent: -18pt;"><span><span>b)<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span></span><span>Aramanın yapıldığı yer, tarih ve saat,</span></div><div class="MsoBodyTextIndent" style="margin-left: 54pt; text-indent: -18pt;"><span><span>c)<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span></span><span>Aramanın konusu,</span></div><div class="MsoBodyTextIndent" style="margin-left: 54pt; text-indent: -18pt;"><span><span>d)<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span></span><span>Aramanın makul sebebi,</span></div><div class="MsoBodyTextIndent" style="margin-left: 54pt; text-indent: -18pt;"><span><span>e)<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span></span><span>Aranan kişinin kimlik belgeleri, adını söylemediği takdirde eşkal bilgileri,</span></div><div class="MsoBodyTextIndent" style="margin-left: 54pt; text-indent: -18pt;"><span><span>f)<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span></span><span>Araç aranmışsa, aracın plaka numarası, markası, </span></div><div class="MsoBodyTextIndent" style="margin-left: 54pt; text-indent: -18pt;"><span><span>g)<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span></span><span>Aramanın sonuçları, el konulan suç eşyasına ilişkin belirleyici bilgiler,</span></div><div class="MsoBodyTextIndent" style="margin-left: 54pt; text-indent: -18pt;"><span><span>h)<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span></span><span>Aranan kişinin yakalanması halinde kimlik bilgileri,</span></div><div class="MsoBodyTextIndent" style="margin-left: 54pt; text-indent: -18pt;"><span><span>i)<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span></span><span>Arama sonucunda yaralanma veya maddi bir zarar meydana gelip gelmediği hususları yer alır.</span></div><div class="MsoBodyTextIndent"><span>Tutanak arama işlemine katılmış olanlar ve hazır bulunanlarca imzalanır. Tutanağın bir sureti ilgiliye verilir.</span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Önleme amaçlı arama, niteliği gereği, kaba arama, yani kişinin üzerindeki, ceket, palto, eldiven gibi elbiseleri kapsayan genel nitelikte bir arama şeklinde gerçekleştirilmelidir.<span> </span>Suç unsuru şüphesi olmadığı müddetçe kolluk, şüphelinin, paltosu, ceketi veya eldivenleri dışında bir elbisesini, çıkarmasını isteyemez.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;">Aramanın en kısa zamanda tamamlanması gerekir. Aramanın, aranan kişi ile ayni cinsiyete sahip kişi tarafından gerçekleştirilmesi gerekir</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-align: justify; text-indent: 25.65pt;"><br />
</div><div style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt 54pt; text-align: justify; text-indent: -18pt;"><b><span style="font-family: "Times New Roman","serif";"><span>5.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span></span></b><b><span style="font-family: "Times New Roman","serif";">Sonuç</span></b></div><div style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt 36pt; text-align: justify;"><br />
</div><div style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-align: justify;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif";"><span> </span>Önleme araması, yakın zaman kadar, aslında unutulmuş olan ve uygulamada keyfi olarak kullanımlara açık bir müessese idi. Fakat 2001 Anayasa değişikliklerinin tetiklemesi sonrası bu müessesinin önemi hatırlanmış ve Anayasa m.20 etrafındaki tartışmalar bu konuda da ayrıntılı bir kanuni düzenleme ihtiyacı ortaya çıkarmıştır.</span></div><div style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-align: justify;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif";"><span> </span>Kanuni düzenlemeler oldukça yerinde ve amacına uygun gözükmekle birlikte, <span> </span>AÖY’deki, arama kararını istisna kılan durumlar ve rıza ile aramaya izin veren hükmün Anayasadaki düzenleme ile ne kadar paralellik arz ettiği daha uzun süre tartışılacak gibi gözükmektedir.</span></div><div style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-align: justify;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif";"><span> </span>Ayrıca, uygulamanın tam kanun koyucunun istediği gibi şekillendiğini söylemek zordur. Özellikle, “uygulama” adı altında yapılan önleme aramaları “somut tehlike” şartı aranmadan yapılmakta ve uygulamada keyfi olarak kişilerin özel alanına sıklıkla girilmektedir.<span> </span>Bu noktada, özellikle, hakimler, muhtemelen güvenlik problemini idari yapının problemi olarak gördüklerinden dolayı, önleme kararı vermenin önünde gerekli süzgeç rolünü gereği gibi yerine getirmekten uzak görünmektedir. Bu bağlamda, uygulamada, haftalık, aylık verilmiş arama kararlarına sıklıkla rastlanmaktadır.<span> </span></span></div><div style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-align: justify;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif";"><span> </span>Önleme aramasının yeniden keşfedilmiş bir müessese olmasının sonucu olsa gerek, yine, hakim savcı, avukat gibi belirli statüdeki kamu görevlilerinin önleme aramasının istisnası olmadığı konusunda bilgi eksikliği problemi vardır. Bu nedenle hem fikir planında hem de uygulamada, aranma konusuna direnmektedirler. Bir şekilde, önleme aramasının istisnası olmadığı mesajının herkese ulaştırılması gerekmektedir. </span></div><div style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-align: justify;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 11pt;"><span> </span><span> </span></span></div><div><br clear="all" /></div>Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-1995902381731834676.post-53030889185806272502011-01-09T11:58:00.001-08:002011-01-09T11:58:34.172-08:00TOPLUMSAL OLAYLARDA ORANTISIZ GÜÇ KULLANIMI<!--[if gte mso 9]><xml> <w:WordDocument> <w:View>Normal</w:View> <w:Zoom>0</w:Zoom> <w:TrackMoves/> <w:TrackFormatting/> <w:HyphenationZone>21</w:HyphenationZone> <w:PunctuationKerning/> <w:ValidateAgainstSchemas/> <w:SaveIfXMLInvalid>false</w:SaveIfXMLInvalid> <w:IgnoreMixedContent>false</w:IgnoreMixedContent> <w:AlwaysShowPlaceholderText>false</w:AlwaysShowPlaceholderText> <w:DoNotPromoteQF/> <w:LidThemeOther>TR</w:LidThemeOther> <w:LidThemeAsian>X-NONE</w:LidThemeAsian> <w:LidThemeComplexScript>X-NONE</w:LidThemeComplexScript> <w:Compatibility> <w:BreakWrappedTables/> <w:SnapToGridInCell/> <w:WrapTextWithPunct/> <w:UseAsianBreakRules/> <w:DontGrowAutofit/> <w:SplitPgBreakAndParaMark/> <w:DontVertAlignCellWithSp/> <w:DontBreakConstrainedForcedTables/> <w:DontVertAlignInTxbx/> <w:Word11KerningPairs/> <w:CachedColBalance/> </w:Compatibility> <w:BrowserLevel>MicrosoftInternetExplorer4</w:BrowserLevel> <m:mathPr> <m:mathFont m:val="Cambria Math"/> <m:brkBin m:val="before"/> <m:brkBinSub m:val="--"/> <m:smallFrac m:val="off"/> <m:dispDef/> <m:lMargin m:val="0"/> <m:rMargin m:val="0"/> <m:defJc m:val="centerGroup"/> <m:wrapIndent m:val="1440"/> <m:intLim m:val="subSup"/> <m:naryLim m:val="undOvr"/> </m:mathPr></w:WordDocument> </xml><![endif]--><!--[if gte mso 9]><xml> <w:LatentStyles DefLockedState="false" DefUnhideWhenUsed="true"
DefSemiHidden="true" DefQFormat="false" DefPriority="99"
LatentStyleCount="267"> <w:LsdException Locked="false" Priority="0" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Normal"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="heading 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="0" QFormat="true" Name="heading 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 7"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 8"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 9"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 7"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 8"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 9"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="0" Name="footnote text"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="35" QFormat="true" Name="caption"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="0" Name="footnote reference"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="10" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Title"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="1" Name="Default Paragraph Font"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="0" Name="Body Text"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="0" Name="Body Text Indent"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="11" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtitle"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="22" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Strong"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="20" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Emphasis"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="0" Name="Normal (Web)"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="59" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Table Grid"/> <w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Placeholder Text"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="1" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="No Spacing"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Revision"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="34" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="List Paragraph"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="29" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Quote"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="30" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Quote"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="19" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Emphasis"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="21" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Emphasis"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="31" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Reference"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="32" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Reference"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="33" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Book Title"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="37" Name="Bibliography"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" QFormat="true" Name="TOC Heading"/> </w:LatentStyles> </xml><![endif]--><!--[if !mso]><img src="http://img2.blogblog.com/img/video_object.png" style="background-color: #b2b2b2; " class="BLOGGER-object-element tr_noresize tr_placeholder" id="ieooui" data-original-id="ieooui" /> <style>
st1\:*{behavior:url(#ieooui) }
</style> <![endif]--><!--[if gte mso 10]> <style>
/* Style Definitions */
table.MsoNormalTable
{mso-style-name:"Normal Tablo";
mso-tstyle-rowband-size:0;
mso-tstyle-colband-size:0;
mso-style-noshow:yes;
mso-style-priority:99;
mso-style-qformat:yes;
mso-style-parent:"";
mso-padding-alt:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt;
mso-para-margin:0cm;
mso-para-margin-bottom:.0001pt;
mso-pagination:widow-orphan;
font-size:10.0pt;
font-family:"Times New Roman","serif";}
</style> <![endif]--> <br />
<b><span style="font-size: 12pt;">TOPLUMSAL OLAYLARDA ORANTISIZ GÜÇ KULLANIMI</span></b><div class="BodyTextIndent2" style="margin-left: 0cm;"><b><span style="font-size: 12pt;"><span> </span><span> </span><span> </span></span></b></div><div class="BodyTextIndent2" style="margin-left: 0cm;"><b><span style="font-size: 12pt;"><span> </span>Doç Dr. M. Bedri ERYILMAZ<span> </span></span></b></div><div align="center" class="MsoNormal" style="line-height: 12pt; margin-top: 12pt; text-align: center; text-indent: 35.4pt;"><b><span> </span></b><span> </span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: 12pt; margin-top: 12pt; text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><b>Giriş</b></div><div class="MsoNormal" style="line-height: 12pt; margin-top: 8pt; text-align: justify; text-indent: 27pt;">Bir ülkenin toplantı ve gösteri yürüyüşü hakkına yaklaşımı o ülkenin liberal bir demokrasi mi ya da totaliter bir devlet mi olduğu sorusuna cevap bulmada önemli göstergelerden birisidir.<span> </span>Zira, bu hak demokrasiyi somutlaştıran haklardan birisi olarak kabul edilmektedir. </div><div class="MsoNormal" style="line-height: 12pt; margin-top: 12pt; text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Toplantı ve gösteri yürüyüşlerinin aşırı veya orantısız güç kullanılarak dağıtılması, düşüncelerin toplantı ve gösteri yürüyüşü yolu ile açıklanması üzerinde etkisi olabileceği gibi, yaşama ve işkence görmeme hakkının da ihlali sonucunu da doğurabilir.<span> </span>Oysa, demokratik bir toplumda kişiler, kolluk müdahalesi ile karşılaşma korku ve endişesi içinde olmadan bir eğlence havası içinde bu haklarını kullanabilmelidir.<span> </span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: 12pt; margin-top: 12pt; text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Fakat, şu husus tekrar vurgulanmalıdır ki, toplantı ve gösteri yürüyüşü hakkının ihlali için toplantı ve gösteri yürüyüşünün dağıtılmış olması yeterlidir. <span> </span>Dağıtma sırasında kullanılan gücün orantısız olması, toplantı ve gösteri yürüyüşünün değil, kullanılan gücün sonuçlarına göre, yaşama ve işkence görmeme haklarının ihlalini gündeme getirecektir. Bununla beraber, bir ülkede, toplantı ve gösteri yürüyüşlerinde sistematik olarak aşırı güç kullanılması, toplantıya katılan ve katılmayan kişilerin can ve mal güvenliğini koruma noktasında devletin üzerine düşen pozitif yükümlülüğü yerine getirmemesi, kişilere tiyatroya, sinemaya gitme havası içinde toplantı ve gösteri yürüyüşüne katılma imkanının tanınmaması, toplantı ve gösteri yürüyüşü hakkının ihlali iddiasını gündeme getirebilir. </div><div class="MsoNormal" style="line-height: 12pt; margin-top: 12pt; text-align: justify; text-indent: 35.25pt;">Bu makalede, toplantı ve gösteri yürüyüşü hakkının kullanımının önemine vurgu yapıldıktan sonra, bu hakkın niteliği ve bu hakka AİHS’in bakış açısı ortaya konacaktır.<span> </span>Daha sonra da, AİHS standartları ve iç hukuk dikkate alınarak, kalabalıkların dağıtılmasında güç kullanımının sınırları belirtilecektir. </div><div class="MsoNormal" style="line-height: 12pt; margin-top: 12pt; text-align: justify; text-indent: 35.25pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="margin: 12pt 0cm 0.0001pt 53.25pt; page-break-after: avoid; text-align: justify; text-indent: -18pt;"><b><span>1.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span></b><b>Toplantı ve Gösteri Yürüyüşü Hakkının Önemi </b></div><div class="MsoNormal" style="line-height: 12pt; margin-top: 12pt; text-align: justify; text-indent: 27pt;">Demokratik bir ülkede, çoğulculuğun ve açık fikirliliğin gereği olarak her türlü görüşün açıklanmasına, bu durum çoğunluğun hoşuna gitmeyen düşüncelerin açıklanması anlamına gelse de, müsamaha ile bakılmaktadır. Yine demokratik bir ülkede, demokrasinin olmazsa olmazı olarak, siyasal ve sosyal çoğulculuğu/çeşitliliği korumanın yolu, her türlü düşüncenin serbestçe ve barışçıl bir şekilde ifade edilebilmesidir. </div><div class="MsoNormal" style="line-height: 12pt; margin-top: 12pt; text-align: justify; text-indent: 27pt;">Demokrasi, şiddete başvurmadan diyalog yolu ile çözümü önerdiğinden, toplantı ve gösteri yürüyüşleri de, toplumda mevcut olan problemlerin çözümü sürecine katkı gütme amacı taşımalıdır. Toplantı ve gösteri yürüyüşü ile şiddetin özendirilmesi ve sosyal ortamın gerilmesi, demokrasinin ortaya koymak istediği diyalog yolu ile çözüm sürecini engeller veya en azından o yönde katkı sağlar. </div><div class="MsoNormal" style="line-height: 12pt; margin-top: 12pt; text-align: justify; text-indent: 27pt;">Bir ülkedeki demokrasi seviyesi ile toplantı ve gösteri yürüyüşü düzenleme hakkına getirilen sınırlamalar, doğru orantılıdır. Bir ülke ne kadar demokratik ise, toplantı ve gösteri yürüyüşü düzenleme hakkına getirilen sınırlamalar o kadar azdır. Çünkü, demokratik toplumlarda yönetenler iktidara, yönetecekleri kişilerin taleplerini yerine getirmek için taliptirler. Toplantı ve gösteri yürüyüşleri, yönetilenlerin, iktidarın politikalarından ne kadar memnun olduklarını gösterme yollarından biridir. Demokratik ülkelerin yöneticileri şunu iyi bilirler ki, bu hakkın aşırı sınırlanması hâlinde, yönetenler ile yönetilenler arasındaki iletişim kopar. Bu da, memnuniyetsizliklerin kökleşmesine ve düşmanlıklara dönüşmesine sebep olur. Problemlerin şiddet yolu ile çözülmesinin yolu açılır. </div><div class="MsoNormal" style="line-height: 12pt; margin-top: 12pt; text-align: justify; text-indent: 27pt;">Yine bir ülke ne kadar demokratikse, o ülkede bu hakkı kullanma ihtiyacı o kadar az ortaya çıkacaktır. Zira yönetenler, her zaman yönettikleri kitlelerin, bulundukları toplumda azınlığı da oluştursalar, menfaatlerini koruma noktasında hassas davranacaklar, memnuniyetsizliğe giden yol daha baştan kapalı tutulacaktır. Dolayısıyla kişiler, düşüncelerini toplantı ve gösteri yürüyüşü ile açıklayarak yöneticilere mesaj gönderme ihtiyacı duymayacaklardır. </div><div class="MsoNormal" style="line-height: 12pt; margin-top: 12pt; text-align: justify; text-indent: 27pt;">Toplantılar ve gösteri yürüyüşleri, düşüncenin ifade ediliş yöntemlerinden biridir. Dolayısıyla ifade özgürlüğünü önemli ve değerli kılan argümanlar toplantı ve gösteri yürüyüşü hakkının kullanılması için de geçerlidir. Aynı şekilde, toplantı ve gösteri yürüyüşüne getirilen sınırlamalar, ifade özgürlüğüne getirilen sınırlamalar olarak algılanmalıdır. </div><div class="MsoNormal" style="line-height: 12pt; margin-top: 12pt; text-align: justify; text-indent: 27pt;">Gerçeği bulmanın yolu, fikirlerin serbestçe pazarlanabilmesinden geçer. Bir şekilde “yanlış” olduğu gerekçesiyle yasaklanan ya da bastırılan bir düşünce, “gerçek” olabilir. Bu sebeple gerçeğe ya da doğruya ulaşmanın yolu, fikirleri, toplantı ve gösteri yürüyüşü ile açıklama dâhil, her şekilde serbest ve yarışmacı bir ortamda sunabilmekten geçer. Gerçekliğin testini yapacak olanlar da, “fikirlerin pazaryeri”nde tezgâhlardan alışveriş yapan müşteriler olacaktır. </div><div class="MsoNormal" style="line-height: 12pt; margin-top: 12pt; text-align: justify; text-indent: 27pt;">Toplantı ve gösteri yürüyüşü hakkı, kişilere, birey olarak bir anlam ifade ettiğini görme ve gösterme imkânı tanır. Kişilerin susturulması, aynı zamanda onların siyasal bir varlık olma haklarını ellerinden almak demektir. Zira düşüncesini ifade edebilme, kişiyi siyasal varlık yapan bir unsurdur. </div><div class="MsoNormal" style="line-height: 12pt; margin-top: 12pt; text-align: justify; text-indent: 27pt;">Yine ifade özgürlüğü, kendimizi ve başkalarını tanımlama, anlama, algılama ve bu çerçevede başkalarıyla ilişkilerimizi belirlemede ihtiyaç duyduğumuz bir değerdir. İfade edilmeyen bir düşüncenin, tek başına pek de anlamı olmadığı açıktır. Düşüncelerin açıklanmadan sınırlanması, baskı altına alınması veya yok edilmesi, mümkün değildir.</div><div class="MsoNormal" style="line-height: 12pt; margin-top: 12pt; text-align: justify; text-indent: 27pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="margin: 12pt 0cm 0.0001pt 53.25pt; page-break-after: avoid; text-align: justify; text-indent: -18pt;"><b><span>2.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span></b><b>Toplantı ve Gösteri Yürüyüşü Hakkının Niteliği </b></div><div class="MsoNormal" style="line-height: 12pt; margin-top: 8pt; text-align: justify;"><span> </span>Bu hak, bazıları için demokrasiyi somutlaştıran, halkı aydınlatma ve rahatsız olduğu uygulamalara dikkat çekme amacı taşırken, bazıları için başkaları üzerinde bir baskı ve korku aracı olarak görülebilir. </div><div class="MsoNormal" style="line-height: 12pt; margin-top: 12pt; text-align: justify; text-indent: 27pt;">Bunun yanında, bu hakkın her zaman ve her yerde kullanılması, kamu düzeni veya kişilerin can ve mal güvenliği açısından tehlike oluşturabilir. Yine toplantı ve gösteri yürüyüşü, düzenlendiği yerdeki hayatı durma noktasına getirebilir ve bunun önlenmesi için bazı tedbirler alınması gerekebilir. Dolayısıyla, kamu düzenin korunması, mülkiyet hakkının korunması, trafiğin düzenli akışının sağlanması, üçüncü kişilerin rahatının bozulmasının önlenmesi gibi bazı amaçlar, bu hakkın kullanılmasının engellenmesi için haklı sebepler oluşturabilir. </div><div class="MsoNormal" style="line-height: 12.9pt; margin-bottom: 2.85pt; text-align: justify; text-indent: 17pt;">Bu sebeple, toplantı ve gösteri yürüyüşü düzenleme hakkı, demokrasi ve bireyler için taşıdığı öneme rağmen, hem Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinde (AİHS) hem de Türk hukukunda mutlak (sınırsız) bir hak olarak kabul edilmemiştir. Örneğin, Anayasa, m.34’de, herkesin, önceden izin almadan, silahsız ve saldırısız toplantı ve gösteri yürüyüşü düzenleme hakkına sahip olduğu belirtildikten sonra, bu hakkın, millî güvenlik, kamu düzeni, suç işlenmesinin önlenmesi, genel sağlığın ve genel ahlâkın veya başkalarının hak ve özgürlüklerinin korunması amacıyla ve kanunla sınırlanabileceğine yer verilmiştir.</div><div class="MsoNormal" style="line-height: 12pt; margin-top: 12pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="margin: 12pt 0cm 0.0001pt 53.25pt; page-break-after: avoid; text-align: justify; text-indent: -18pt;"><b><span>3.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span></b><b>Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesine Göre Toplantı ve Gösteri Yürüyüşü Hakkı</b></div><div class="MsoNormal" style="line-height: 12pt; margin-top: 8pt; text-align: justify;"><span> </span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: 12pt; margin-top: 8pt; text-align: justify; text-indent: 35.25pt;">Toplantı ve gösteri yürüyüşü düzenleme hakkı, AİHS m.11’de düzenlenmektedir.<span> </span>Söz konusu maddeye göre,<span> </span></div><div style="margin-left: 36pt; text-align: justify; text-indent: -0.75pt;"><span style="font-size: 10pt;">Herkes asayişi bozmayan toplantılar yapmak … hakkına sahiptir. </span></div><div style="margin-left: 36pt; text-align: justify; text-indent: -0.75pt;"><span style="font-size: 10pt;">Bu hakların kullanılması, demokratik bir toplumda, zorunlu tedbirler niteliğinde olarak, ulusal güvenliğin, kamu emniyetinin korunması, kamu düzeninin sağlanması ve suç işlenmesinin önlenmesi, sağlığın veya ahlakın veya başkalarının hak ve özgürlüklerinin korunması amaçlarıyla ve ancak yasayla sınırlanabilir. Bu madde, bu hakların kullanılmasında silahlı kuvvetler, kolluk mensupları veya devletin idare mekanizmasında görevli olanlar hakkında meşru sınırlamalar konmasına engel değildir. </span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: 12pt; margin-top: 8pt; text-align: justify; text-indent: 27pt;">AİHS m.11’de korunan bu hak, <span> </span>demokratik bir toplumu şekillendiren temel haklardan olup, ifade özgürlüğü gibi, demokratik bir toplumun temel taşlarından biridir. Bu hak, özellikle seçimlerin demokratik kabul edilebilmesi için önemlidir. </div><div class="MsoNormal" style="line-height: 12pt; margin-top: 12pt; text-align: justify; text-indent: 27pt;">Toplantı ve gösteri yürüyüşünde, bir düşüncenin toplu olarak açıklanması söz konusudur. Bir toplantı ve gösteri yürüyüşü ile açıklanmak istenen bu fikir, ona karşı olanlar için ne kadar sinir bozucu veya aşağılayıcı olarak algılansa da koruma altındadır.<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftn1" name="_ftnref1" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">[1]</span></span></span></span></a> Devletin resmî ideolojisi ile aynı fikirde olmayanların da, barışçıl bir ortamda olmak ve şiddeti ve düzensizliği teşvik niteliği taşımamak şartı ile, kendi seslerini duyurma imkânına sahip olmaları gerekir.<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftn2" name="_ftnref2" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">[2]</span></span></span></span></a> </div><div class="MsoNormal" style="line-height: 12pt; margin-top: 12pt; text-align: justify; text-indent: 27pt;">Toplantı ve gösteri yürüyüşü düzenleme hakkı, kanunla önceden düzenlenmiş olmak şartı ile kamu düzeninin, millî güvenliğin veya başkalarının hak ve özgürlüklerinin korunması gibi sebeplerle, demokratik bir toplumda kabul edilebilir bir sebebe dayanarak sınırlanabilir. Diğer bir ifade ile, toplantı ve gösteri yürüyüşü düzenleme hakkı, ancak barışçıl amaçla düzenlendiği zaman koruma altındadır. Şiddete başvuran gösterici ve katılımcılar bu haktan yararlanamazlar.<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftn3" name="_ftnref3" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">[3]</span></span></span></span></a> </div><div class="MsoNormal" style="line-height: 12pt; margin-top: 12pt; text-align: justify; text-indent: 27pt;">Avrupa İnsan Hakları Komisyonu (Komisyon), Batı Almanya’da yaşanan bir olayda, askerî tesislerin önündeki bir otoyolun her saat için 12 dakika oturma eylemi ile trafiğe kapatılması durumunda, oturma eylemine katılan kişilerin, yolu trafiğe kapatmaktan dolayı yakalanmasını ve mahkûm olmasını, bu tip bir durumun toplantı ve gösteri yürüyüşü hakkının kullanılmasından daha çok kamu düzenine zarar verme amacı taşıdığından dolayı, hak ihlâli olarak algılanamayacağına karar vermiştir.<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftn4" name="_ftnref4" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">[4]</span></span></span></span></a> Diğer bir deyişle, toplantı ve gösteri yürüyüşü hakkının kullanılmasının trafiği makul ölçüde aksatması kabul edilmekle birlikte, trafiğin tamamen kapatılmasına, bu hakkın kapsamı içinde müsamaha gösterilemez. </div><div class="MsoNormal" style="line-height: 12pt; margin-top: 12pt; text-align: justify; text-indent: 27pt;">Toplantı ve gösteri yürüyüşü ne kadar uzarsa, özellikle başkaları için hayatı çekilmez kılıyorsa, Devletin sınırlama hususundaki yetkisi daha da belirginleşir. Örneğin evsizlerin kötü durumuna dikkat çekmek için kalabalık bir metro istasyonu girişinde gerçekleştirilen, 50’ye yakın kişinin bir hafta süren, yoldan geçenlerin geçişini engelleyecek nitelikteki oturma eyleminin polisçe dağıtılması hâlinde yapılan müdahale haklı ve Devletin takdir marjı (sahası) içinde bulunmuştur.<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftn5" name="_ftnref5" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">[5]</span></span></span></span></a> </div><div class="MsoNormal" style="line-height: 12pt; margin-top: 12pt; text-align: justify; text-indent: 27pt;">Yetkili makamlara önceden bildirimde bulunma veya izin alma mecburiyeti, toplantı ve gösteri yürüyüşü düzenleme hakkının kullanılmasına getirilen bir sınırlama değildir.<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftn6" name="_ftnref6" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">[6]</span></span></span></span></a> Hatta katılımcılar, önceden izin alınmayan bir toplantıya katılmalarından dolayı cezalandırılabilirler.<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftn7" name="_ftnref7" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">[7]</span></span></span></span></a> Ancak bu hakkın ertelenmesi veya yasaklanması, şüphesiz bu hakka yapılan bir müdahale teşkil edecektir ve 11. maddenin 2. fıkrasına dayandırılmalıdır. </div><div class="MsoNormal" style="line-height: 12pt; margin-top: 12pt; text-align: justify; text-indent: 27pt;">Toplantı ve gösteri yürüyüşü düzenleme hakkının sınırlanabilmesi için, sınırlama sebeplerine başvurma “gerekli” olmalıdır. “Gereklilik”, her olayın kendi şartları içinde değerlendirilmesi gereken, “açık ve mevcut bir tehlikeyi” içeren “ağır ve sosyal bir ihtiyacın varlığını” ifade eder.<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftn8" name="_ftnref8" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">[8]</span></span></span></span></a> </div><div class="MsoNormal" style="line-height: 12pt; margin-top: 12pt; text-align: justify; text-indent: 27pt;">Örneğin <i>Rassemblement Jurassien and Unite Jurassiene v. Switzerland</i> davasında başvuru sahibi, Devletin savaş uçağı satın almasını protesto etmek için, askerî bir tören esnasında, törene katılan kişileri tahrik ederek olay çıkarması muhtemel bir kısım broşürler dağıtmakta ve başkalarının töreni seyretmesinin önünde fiziksel bir engel teşkil eden bir pankartı taşımaktadır. Polis, başvuru sahibinin olay yerinden uzaklaşmasını istemiştir. Direnmesi üzerine başvuru sahibi yakalanarak tören yerinden uzaklaştırılmıştır. Bu olayda Mahkeme, başvuru sahibinin yakalanarak topluluğun içinden uzaklaştırılmasını gerekli görmüş ve bu davranışın toplantı ve gösteri yürüyüşü hakkının ihlâlini oluşturmadığı sonucuna ulaşmıştır. Mahkemeye göre, törenin niteliği, kalabalığın içinden bazı kişilerin başvuru sahibini tehdit etmesi, polisin uzaklaşmasını istemesine rağmen kalabalığın içinden ayrılmaması ve yakalamanın 3 saat sürdüğü dikkate alındığında, kamu düzeni için tehlikenin net olduğu açıktır ve kamu düzeninin korunması için polisin yakalama tedbirine başvurmaktan başka alternatifi kalmamıştır.<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftn9" name="_ftnref9" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">[9]</span></span></span></span></a> </div><div class="MsoNormal" style="line-height: 12pt; margin-top: 12pt; text-align: justify; text-indent: 27pt;">Toplantı ve gösteri yürüyüşü düzenleme hakkı, sadece durağan veya kamuya kapalı toplantıları değil, hareket hâlindeki toplulukları ve yürüyüşleri de kapsar. Bu hakkın kullanıldığı yerin özel bir alan veya kamuya ait olan bir alan olması arasında bir fark yoktur.<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftn10" name="_ftnref10" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">[10]</span></span></span></span></a></div><div class="MsoNormal" style="line-height: 12pt; margin-top: 12pt; text-align: justify; text-indent: 27pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="line-height: 12pt; margin-top: 12pt; text-align: justify; text-indent: 27pt;">Toplantı ve gösteri yürüyüşünün hangi amaçla yapıldığı önemli değildir. Önemli olan toplantının barışçıl bir amaç taşıyor olmasıdır<span style="font-size: 20pt;">. </span>Fakat, esasta barışçıl olan bir toplantı ve gösteri yürüyüşünün, daha sonra barışçıl bir amaç dışında görünüm alması, bu etkinliğin otomatik olarak dağıtılarak, bu hakkın korunması dışına çıkarılması için yeterli değildir. Önemli olan, neticede kamu düzeni bozulmuş olsa da, özde barışçıl bir amaçla bir araya gelinmesidir.<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftn11" name="_ftnref11" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">[11]</span></span></span></span></a> </div><div class="MsoNormal" style="line-height: 12pt; margin-top: 12pt; text-align: justify; text-indent: 27pt;">Bununla beraber, alışveriş merkezinde alışveriş için birlikte olmak örneğinde olduğu gibi, kişilerin sadece sosyal ihtiyaç saikleriyle bir araya gelmeleri, bu hakkın koruması altında değildir.<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftn12" name="_ftnref12" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">[12]</span></span></span></span></a> Diğer bir ifadeyle, toplantı ve gösteri yürüyüşünün AİHS tarafından korunması, kamuya ait bir problemin çözümüne ilişkin veya siyasî bir amaç taşıyor olmasına bağlıdır. </div><div class="MsoNormal" style="line-height: 12pt; margin-top: 12pt; text-align: justify; text-indent: 27pt;">Toplantıyı organize eden kişilerin kontrolü dışında, şiddet içeren ve kamu düzeni için gerçek bir tehlike ihtiva eden karşı bir toplantı yapılacak olma ihtimali veya şiddete başvurmayı düşünen uç akımların yapılacak bir toplantıya katılma ihtimali, bu hakkın kullanılmasına engel olamaz. </div><div class="MsoNormal" style="line-height: 12pt; margin-top: 12pt; text-align: justify; text-indent: 27pt;">Toplantı ve gösteri yürüyüşü, iç hukuka göre illegal bir toplantı olarak şekillenmiş olsa da, toplantı ve gösteri yürüyüşü hakkını kullanan bir kimsenin bu hakkının sınırlanabilmesi için meşru sebeplerin varlığının ortaya konulması gerekir.<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftn13" name="_ftnref13" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">[13]</span></span></span></span></a> </div><div class="MsoNormal" style="line-height: 12pt; margin-top: 12pt; text-align: justify; text-indent: 27pt;">Bu hakkın niteliği gereği birden fazla tarafın menfaati tehlikededir. Bu sebeple, bu hakkın kullanılması noktasında Devletler bazı yükümlülükler altındadır. Bu konudaki ilk yükümlülük, Devletin düzenlenen bir toplantı veya gösteri yürüyüşüne müdahale etmemesidir. İkinci yükümlülük, mevcut bir toplantı veya gösteri yürüyüşüne katılmayan kişilerin şiddete başvurarak karşı gösteri düzenlemeleri ihtimaline karşı, katılan kişilerin can güvenliğini korumak ve barışçıl bir şekilde toplantı ve gösterinin devam etmesi için gerekli tedbirleri almaktır. Bir toplantı ve gösteri yürüyüşüne katılan kişiler, karşı görüşe sahip olan kişilerden saldırı geleceği korkusu içinde olmadan bu haklarını kullanabilmelidirler.<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftn14" name="_ftnref14" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">[14]</span></span></span></span></a> Bu noktada, Devletin sorumluluğunun doğabilmesi için, toplantının günü konusunda yetkili merciin önceden bilgilendirilmiş olması gerekir. </div><div class="MsoNormal" style="line-height: 12pt; margin-top: 12pt; text-align: justify; text-indent: 27pt;">Gerçekten, yapılan bir toplantı veya gösteri yürüyüşünde açıklanan düşünceler, toplantı veya gösteri yürüyüşüne katılmayan karşı görüşteki kişileri kızdırabilir veya bu kişiler bu düşünceleri kendilerini suçlayıcı nitelikte bulabilirler. Bu sebeple, bir toplantı veya gösteri yürüyüşüne katılan kişinin, açıkladığı düşüncelerden dolayı şiddete maruz kalacağı korkusu içinde olmaması önemlidir. Bu tip bir korku, kişilerin ve toplulukların toplumu ilgilendiren tartışmalı konulardaki fikirlerini açıkça açıklamasını engelleyici bir etki doğurabilir. Bununla beraber, karşı toplantı ve gösteri yürüyüşü düzenleme hakkı, düzenlenen bir toplantı ve gösteri yürüyüşüne saldırarak veya korku salarak bu hakkın kullanılmasının engellenebilmesini içermez. </div><div class="MsoNormal" style="line-height: 12pt; margin-top: 12pt; text-align: justify; text-indent: 27pt;">Bu sebeple, toplantı ve gösteri yürüyüşü hakkının gerçek ve etkili bir şekilde korunması, sadece düzenlenen bir toplantı ve gösteri yürüyüşüne müdahale etmeme görevi olarak algılanamaz. Devletlerin sadece negatif bir yükümlülük altında olduğunu kabul etmek, bu hakkın amacı ile bağdaşmaz. Bu hak, bazı durumlarda, bazı pozitif tedbirlerin alınmasını gerekli kılar.<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftn15" name="_ftnref15" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">[15]</span></span></span></span></a> </div><div class="MsoNormal" style="line-height: 12pt; margin-top: 12pt; text-align: justify; text-indent: 27pt;">Toplantı ve gösteri yürüyüşlerinin yapılmasının genel bir emirle yasaklanabilmesi için, gerçek bir tehlikenin var olması ve bu tehlikenin daha az sınırlayıcı nitelikte başka bir yöntemle önlenmesinin mümkün olmaması gerekir. Bu tip bir genel yasaklamanın, kamu düzeni için tehlike oluşturmayan diğer iyi niyetli toplantı ve gösteri yürüyüşlerinin de engellenmesi anlamına geleceği unutulmamalıdır. Bu tip bir yasakla elde edilen güvenlik noktasındaki faydanın, getirilen yasakla verilen zarardan çok net olarak daha fazla olması gerekir ve bu yasağın daha dar bir alana ve daha kısa bir zaman dilimine indirgenerek yasaktan kaynaklanan istenmeyen sonuçlardan kaçınmanın mümkün olmaması gerekir.<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftn16" name="_ftnref16" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">[16]</span></span></span></span></a> </div><div class="MsoNormal" style="line-height: 12pt; margin-top: 12pt; text-align: justify; text-indent: 27pt;">Bazı grup ve karşı grupların sebep olduğu karışıklık ve ayaklanmaların yoğun olarak yaşandığı gergin bir ortamda ve meselâ mahallî seçimlerin yakın olduğu bir zamanda, aynı toplantının yasağın sona ermesinden sonra yapılmasının mümkün olması da dikkate alındığında, toplantı ve gösteri yürüyüşleri hakkında genel bir yasaklama normal karşılanabilir.<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftn17" name="_ftnref17" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">[17]</span></span></span></span></a> </div><div class="MsoNormal" style="line-height: 12pt; margin-top: 12pt; text-align: justify; text-indent: 27pt;">Haklı sebeplerin mevcudiyeti ve aynı amaca hizmet edecek başka yerlerin olması hâlinde, şehir merkezi gibi profili yüksek olan yerlerde, genel bir toplantı ve gösteri yürüyüşü yasağı haklı ve gerekli görülebilir. </div><div class="MsoNormal" style="line-height: 12pt; margin-top: 12pt; text-align: justify; text-indent: 27pt;">Düzenlenecek bir toplantı veya gösteri yürüyüşüne karşı, muhalif bir grubun gösteri düzenleme ve bu esnada şiddete başvurma ihtimali, tek başına, bir toplantı ve gösteri yürüyüşünü yasaklama veya erteleme yetkisi vermez.<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftn18" name="_ftnref18" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">[18]</span></span></span></span></a> Çünkü, düzenlenecek her toplantı ve gösteri yürüyüşü, bir karşı gösteri düzenlenme ve olaylar çıkma ihtimalini içinde barındırır. Eğer bir toplantı ve gösteri yürüyüşünde, farklı gruplar arasında şiddete başvurma eğilimi baş gösterirse, polis bu grupların birbirlerinden uzaklaşmasını isteyecek ve gerekirse zor kullanarak dağıtacaktır. </div><div class="MsoNormal" style="line-height: 12pt; margin-top: 12pt; text-align: justify; text-indent: 27pt;">Toplantı veya gösteri yürüyüşüne katılan kişilerin adlî para cezası, hapis cezası veya disiplin cezası yolu ile cezalandırılmaları ile katılmış oldukları bir toplantıdan fiziksel olarak çıkarılmaları arasında bir fark yoktur. </div><div class="MsoNormal" style="line-height: 12pt; margin-top: 12pt; text-align: justify; text-indent: 27pt;">Bir toplantı ve gösteri yürüyüşünde sergilediği kabul edilemez davranışlardan dolayı bir kişinin cezalandırılması kabul edilebilir ise de, bu kişinin, diğerlerinin davranışlarından kendisini tamamen soyutlayamamaktan dolayı sorumluluğu istisnaen söz konusu olabilir. Diğer bir ifade ile, toplantı ve gösteri yürüyüşü esnasında, herkes kendi işlediği fiilinin neticesinden sorumludur. Kendisi suç işlemeyen bir kişi, birlikte olduğu kalabalığın attığı sloganlardan veya şiddeti çağrıştıran sözlerden, kendisini kalabalığın içinden soyutlamadığı gerekçe gösterilerek sorumlu tutulamaz. Bu bir disiplin (kınama) cezası da olsa, kişi üzerinde psikolojik bir etki oluşturabileceği için, bu hakkın kullanılmasının haksız yere sınırlanması olarak görülmelidir.<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftn19" name="_ftnref19" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">[19]</span></span></span></span></a> Bu sebeple, kişilerin toplantı ve gösteri yürüyüşü düzenleme haklarını kullanma yolu ile düşüncelerini açıklamaları, muhtemel disiplin veya ceza tedbiri tehdidi ile sınırlandırılmamalıdır. </div><div class="MsoNormal" style="line-height: 12pt; margin-top: 8pt; text-align: justify; text-indent: 27pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="line-height: 12pt; margin-top: 8pt; text-align: justify; text-indent: 27pt;"><b>4. Toplantı ve Gösteri Yürüyüşünün Dağıtılması</b></div><div class="MsoNormal" style="line-height: 12pt; margin-top: 8pt; text-align: justify; text-indent: 27pt;">2911 sayılı <span>Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanununa (TGYK) göre, h</span>ükümet komiseri, toplantının sükun ve düzeninin bildirimde yazılı amaç dışına çıkması, alınan önlemlere rağmen sükün ve düzenin sağlanamaması ve toplantının sürmesini imkansız kılacak derecede genel sükün ve düzeni bozacak ve suç teşkil edecek nitelikte sözle veya eylemle saldırılı bir biçim alması halinde toplantıyı sona erdirmeye yetkilidir.</div><div class="MsoNormal" style="line-height: 12pt; margin-top: 8pt; text-align: justify; text-indent: 27pt;"><span style="color: black;">Yine, K</span>anuna uygun olarak başlayan bir toplantı veya gösteri yürüyüşü, daha sonra, Kanuna aykırı durumlardan bir veya birkaçının vuku bulması sebebiyle, Kanuna aykırı toplantı veya gösteri yürüyüşü hâline dönüşürse: </div><div class="MsoNormal" style="line-height: 12pt; margin-top: 12pt; text-align: justify; text-indent: 27pt;">a) Hükümet komiseri, toplantı veya gösteri yürüyüşünün sona erdiğini bizzat veya düzenleme kurulu aracılığı ile topluluğa ilân eder ve durumu en seri vasıta ile mahallin en büyük mülkî âmirine bildirir. </div><div class="MsoNormal" style="line-height: 12pt; margin-top: 12pt; text-align: justify; text-indent: 27pt;">b) Mahallin en büyük mülkî âmiri, yazılı veya acele hâllerde sonradan yazı ile teyit edilmek kaydıyla sözlü emirle, mahallin güvenlik âmirlerini veya bunlardan birini görevlendirerek olay yerine gönderir. </div><div class="MsoNormal" style="line-height: 12pt; margin-top: 12pt; text-align: justify; text-indent: 27pt;">TGYK, mülkî âmirin, bir kolluk âmirini olay yerine göndereceğini söylese de, uygulamada, yetkili kolluk âmiri zaten her zaman hükümet komiseri ile birlikte olay yerinde hazır bulunmakta ve toplantı ve gösteri yürüyüşünün seyrini değerlendirmektedir. </div><div class="MsoNormal" style="line-height: 12pt; margin-top: 12pt; text-align: justify; text-indent: 27pt;">Kolluk âmiri, topluluğa Kanuna uyarak dağılmalarını, dağılmazlarsa zor kullanılacağını ihtar eder. Diğer bir ifade ile, zor kullanma tedbirine başvurmadan önce, kalabalık, sözlü olarak dağılma konusunda ikna edilmeye çalışılır. İkna olmamaları hâlinde zor kullanılacağı ihtarı yapılır ve kalabalığın dağılması için makul bir süre beklenir. </div><div class="MsoNormal" style="line-height: 12pt; margin-top: 12pt; text-align: justify; text-indent: 27pt;">Topluluk dağılmazsa, Polis Vazife ve Selâhiyet Kanunu (PVSK) m. 16 gereğince kolluk tarafından zor kullanılarak dağıtılır. Kolluğun buradaki amacı, dağıtılması gereken topluluğun direnmesi hâlinde direncini, saldırıya yeltenmesi hâlinde de saldırısını etkisiz hâle getirerek dağılmasını sağlamaktır. </div><div class="MsoNormal" style="line-height: 12pt; margin-top: 12pt; text-align: justify; text-indent: 27pt;">Kalabalıkların dağıtılması idarî bir iştir ve mülkî âmirin sorumluluğu altındadır. Bununla beraber, kalabalığın içinde suç işleyenlerin yakalanması adlî bir iştir ve Cumhuriyet Savcısının kontrolünde gerçekleşmesi gereken bir işlemdir. </div><div class="MsoNormal" style="line-height: 12pt; margin-top: 12pt; text-align: justify; text-indent: 27pt;">Kalabalığın dağıtılması esnasındaki gelişmeler, hükümet komiserince tutanaklarla tespit edilerek en kısa zamanda mahallin en büyük mülkî âmirine tevdi edilir. </div><div class="MsoNormal" style="line-height: 12pt; margin-top: 12pt; text-align: justify; text-indent: 27pt;">Güvenlik kuvvetlerine karşı fiilî saldırı veya mukavemet veya korudukları yerlere ve kişilere karşı fiilî saldırı hâli mevcutsa, ihtara gerek olmaksızın zor kullanılır. </div><div class="MsoNormal" style="line-height: 12pt; margin-top: 12pt; text-align: justify; text-indent: 27pt;">Toplantı ve gösteri yürüyüşüne Kanunla yasaklanan silâh, araç, âlet veya maddeler veya sloganlarla katılanların bulunması hâlinde bunlar, güvenlik kuvvetlerince uzaklaştırılarak gösteriye devam edilir. Ancak bunların sayıları ve davranışları, toplantı veya gösteri yürüyüşünün, Kanuna aykırı addedilerek dağıtılmasını gerektirecek derecede ise, toplantı ve gösteri yürüyüşü dağıtılır. </div><div class="MsoNormal" style="line-height: 12pt; margin-top: 12pt; text-align: justify; text-indent: 27pt;">Düzenleme kurulu, toplantı veya gösteri yürüyüşüne silâh, araç, âlet veya maddeler veya sloganlarla katılanların tanınması ve uzaklaştırılması konularında güvenlik kuvvetlerine yardım etmekle yükümlüdür. </div><div class="MsoNormal" style="line-height: 12pt; margin-top: 12pt; text-align: justify; text-indent: 27pt;">Toplantı veya gösteri yürüyüşlerinin Kanuna aykırı olarak başlaması hâllerinde; güvenlik kuvvetleri mensupları, olayı en seri şekilde mahallin en büyük mülkî âmirine haber vermekle beraber, mevcut imkânlarla gerekli tedbirleri alır ve olaya müdahale eden güvenlik kuvvetleri âmiri, topluluğa dağılmaları, aksi hâlde zor kullanılarak dağıtılacakları ihtarında bulunur ve topluluk dağılmazsa zor kullanılarak dağıtılır. </div><div class="MsoNormal" style="line-height: 12pt; margin-top: 12pt; text-align: justify; text-indent: 27pt;">Topluluk içinde suç işleyenleri ve suçluları yakalamak için dağılın emrine ve ihtarların yapılmasına gerek yoktur. Ancak kolluk, taktik gereği, kalabalıkları daha da germemek ve muhtemel bir şiddet kıvılcımına sebebiyet vermemek için, bu kişilerin yakalanmasını toplantı ve gösteri yürüyüşünün sona ermesine bırakabilir. </div><div class="MsoNormal" style="line-height: 12pt; margin-top: 12pt; text-align: justify; text-indent: 27pt;">Toplantı veya yürüyüşlere ilişkin çağrı veya propaganda amacıyla kullanılan basılı veya çoğaltılmış veya el ile yazılmış davetiye, levha ve ilânlarda, düzenleme kurulu başkanı ile en az altı üyesinin adları, soyadları ve imzalarının bulunması, bunlardan asılması gerekenlerin, valilik veya kaymakamlıklarca önceden tespit edilmiş olan yerlere asılması zorunludur. </div><div class="MsoNormal" style="line-height: 12pt; margin-top: 12pt; text-align: justify; text-indent: 27pt;">Bu propaganda ve çağrı âlet ve araçlarında, halkı suç işlemeye özendiren veya kışkırtan yazı veya resim bulunması yasaktır. </div><div class="MsoNormal" style="line-height: 12pt; margin-top: 12pt; text-align: justify; text-indent: 27pt;">Toplantı veya gösteri yürüyüşünün yapılacağı tarihten bir önceki günden toplantı veya gösteri yürüyüşünün başlayacağı saate kadar, güneşin doğuşundan batışına kadarki zaman içinde olmak kaydıyla ses yükselten veya ileten herhangi bir âlet veya araç ile çağrı yapılabilir. Bu süre dışında çağrı için sözü geçen âlet veya araçlar kullanılamaz. Kapalı yer toplantılarında, ses yükseltici âlet veya araçlarla dışarıya yayın yapılamaz. </div><div class="MsoNormal" style="line-height: 12pt; margin-top: 12pt; text-align: justify; text-indent: 27pt;">Halka karşı, doğrudan doğruya veya ses yükselten veya ileten herhangi bir âlet veya araç ile söz söyleyerek veya seslenerek veya basılmış veya çoğaltılmış veya elle yazılmış veya çizilmiş kağıtları duvarlara veya diğer yerlere yapıştırarak veya dağıtarak veya benzeri araç ve yollarla halkı Kanuna aykırı toplantı veya yürüyüşe özendirmek veya kışkırtmak yasaktır. Bu hareketler güvenlik kuvvetlerince derhal men edilir. </div><h4 style="text-align: justify;"><span style="font-size: 12pt;"> </span></h4><h4 style="text-align: justify;"><span style="font-size: 12pt;"><span> </span>5. Toplantı ve Gösteri Yürüyüşünü Dağıtmak için Kolluğun Zor ve Silah Kullanma Yetkisi </span></h4><h4 style="text-align: justify;"><span style="font-size: 12pt;"><span> </span>(a) Amacı, Şartları, Usulü</span></h4><div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;"><br />
</div><div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;"><span> </span>PVSK m.16’da yapılan yeni düzenleme ile daha önce iki ayrı maddede,( PVSK ek m.6 ve 16 da) düzenlenen zor ve silah kullanma yetkileri aynı madde de toplanmıştır.<span> </span>Maddenin yeni düzenlemesine göre;</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;"><span style="font-size: 10pt;">(1)Polis, görevini yaparken direnişle karşılaşması halinde, bu direnişi kırmak amacıyla ve kıracak ölçüde zor kullanmaya yetkilidir. </span></div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;"><span style="font-size: 10pt;">(2) Zor kullanma yetkisi kapsamında, direnmenin mahiyetine ve derecesine göre ve direnenleri etkisiz hale getirecek şekilde kademeli olarak artan nispette bedeni kuvvet, maddi güç ve kanuni şartları gerçekleştiğinde silâh kullanılabilir. </span></div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;"><span style="font-size: 10pt;">(3) İkinci fıkrada geçen </span></div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;"><span style="font-size: 10pt;">a) Bedeni kuvvet; polisin direnen kişilere karşı veya eşya üzerinde doğrudan doğruya kullandığı bedeni gücü, </span></div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;"><span style="font-size: 10pt;">b) Maddi güç; polisin direnen kişilere karşı veya eşya üzerinde bedeni kuvvetin dışında; kullandığı kelepçe, cop, basınçlı su, göz yaşartıcı gazlar veya tozlar, fiziki engeller, polis köpekleri ve atları ile sair hizmet araçlarını, </span></div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;"><span style="font-size: 10pt;">ifade eder. </span></div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;"><span style="font-size: 10pt;">(4) Zor kullanmadan önce, ilgililere direnmeye devam etmeleri halinde doğrudan doğruya zor kullanılacağı ihtarı yapılır. Ancak, direnmenin mahiyeti ve derecesi göz önünde bulundurularak, ihtar yapılmadan da zor kullanılabilir. </span></div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;"><span style="font-size: 10pt;">(5) Polis, zor kullanma yetkisi kapsamında direnmeyi etkisiz kılmak amacıyla kullanacağı araç ve gereç ile kullanacağı zorun derecesini kendisi takdir ve tayin eder. Ancak, toplu kuvvet olarak müdahale edilen durumlarda, zor kullanmanın derecesi ile kullanılacak araç ve gereçler müdahale eden kuvvetin amiri tarafından tayin ve tespit edilir.</span></div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;"><span style="font-size: 10pt;">(6) Polis, kendisine veya başkasına yönelik bir saldırı karşısında, zor kullanmaya ilişkin koşullara bağlı kalmaksızın, 26/9/2004 tarihli ve 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun meşru savunmaya ilişkin hükümleri çerçevesinde savunmada bulunur. </span></div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;"><span style="font-size: 10pt;">(7) Polis; </span></div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;"><span style="font-size: 10pt;">a) Meşru savunma hakkının kullanılması kapsamında, </span></div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;"><span style="font-size: 10pt;">b) Bedeni kuvvet ve maddi güç kullanarak etkisiz hale getiremediği direniş karşısında, bu direnişi kırmak amacıyla ve kıracak ölçüde, </span></div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;"><span style="font-size: 10pt;">c) Hakkında tutuklama, gözaltına alma, zorla getirme kararı veya yakalama emri verilmiş olan kişilerin ya da suçüstü halinde şüphelinin yakalanmasını sağlamak amacıyla ve sağlayacak ölçüde,</span></div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;"><span style="font-size: 10pt;">silah kullanmaya yetkilidir. </span></div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;"><span style="font-size: 10pt;">(8) Polis, birinci fıkranın (c) bendi kapsamında silah kullanmadan önce kişiye “teslim ol” çağrısında bulunur. Bu çağrıya uymayarak kişinin kaçmaya devam etmesi halinde, önce uyarı amacıyla silahla ateş edilir. Buna rağmen kaçmakta ısrar etmesi dolayısıyla ele geçirilmesinin mümkün olmaması halinde ise, kişinin yakalanmasını sağlamak amacıyla ve sağlayacak ölçüde silahla ateş edilebilir. </span></div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;"><span style="font-size: 10pt;">(9) Polis, direnişi kırmak ya da yakalamak amacıyla zor veya silah kullanma yetkisini kullanırken, kendisine karşı silahla saldırıya teşebbüs edilmesi halinde, silahla saldırıya teşebbüs eden kişiye karşı saldırı tehlikesini etkisiz kılacak ölçü ve oranda duraksamadan silahla ateş edebilir. </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span>Görüldüğü üzere, PVSK m.16’ya göre, kolluğun, görevini yaparken kullanılan yetkinin niteliğine bakmaksızın, yetkisini kullanmasına engel olmak için direnen herkese karşı, bu direnişi kırmak amacıyla ve kıracak ölçüde, zor kullanma yetkisi vardır. Direnme, saldırma veya saldırıya yeltenme şeklinde olabileceği gibi, bedeni kuvvet kullanma, taş, sopa, silah gibi bazı maddi varlığı olan cisimlerden faydalanma yolu ile de olabilir.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span>Kolluk, zor kullanma yetkisi kapsamında, direnmenin mahiyetine ve derecesine göre ve direnenleri etkisiz hale getirecek şekilde kademeli olarak artan nispette bedeni kuvvet, maddi güç ve kanuni şartları gerçekleştiğinde silâh kullanılabilir. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span>Kullanılan kuvvetin kademeli olmasının gereği, kolluk, her aşamada karşı tarafı etkisiz hale getirme amacına ulaşılıp ulaşılmadığı kontrol etmelidir. Etkisiz hale getirme işlemi hangi aşamada tamamlanmışsa kuvvet kullanma işlemi de o aşamada sona erdirilmelidir.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span>Ayrıca, kuvvet kullanmanın amacı hiçbir zaman dağıtılan kalabalığa herhangi bir ceza vermek olamayacağı gibi direnişi yok etmek için kullanılan kuvvet, saldırıyı gerçekleştirmek için kullanılan kuvvete göre orantısız olamaz. Daha basit bir ifade ile, kalabalıklar etkisiz hale getirildikten sonra kuvvet kullanma işlemi sona erdirilecektir.</div><div class="MsoBodyText"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span>Bedeni kuvvet, polisin direnen kişilere karşı veya eşya üzerinde doğrudan doğruya kullandığı bedeni gücü, maddi güç ise, polisin direnen kişilere karşı veya eşya üzerinde bedeni kuvvetin dışında; kullandığı kelepçe, cop, basınçlı su, göz yaşartıcı gazlar veya tozlar, fiziki engeller, polis köpekleri ve atları ile sair hizmet araçlarını ifade eder. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span>Kollukça, zor kullanmadan önce, ilgililere direnmeye devam etmeleri halinde doğrudan doğruya zor kullanılacağı ihtarı yapılır. Ancak, direnmenin mahiyeti ve derecesi göz önünde bulundurularak, ihtar yapılmadan da zor kullanılabilir. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span>Kolluk, zor kullanma yetkisi kapsamında direnmeyi etkisiz kılmak amacıyla kullanacağı araç ve gereç ile kullanacağı zorun derecesini kendisi takdir ve tayin eder. Ancak, toplu kuvvet olarak müdahale edilen durumlarda, zor kullanmanın derecesi ile kullanılacak araç ve gereçler müdahale eden kuvvetin amiri tarafından tayin ve tespit edilir.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span>Fakat, toplu olarak hareket edilen durumlarda, kuvvet kullanmanın şartları doğmamasına rağmen amir kuvvet kullanma emri vermişse, eylem, niteliği itibari ile, her halükarda suç teşkil edeceğinden hukuka aykırı emri yerine getiren memurlarda emri veren amir gibi sorumlu olacaktır. Bu nedenle, memur seviyesindeki kolluk görevlilerinin amirleri kadar kuvvet kullanmanın şartlarını bilmesi gerekir.</div><div class="MsoBodyText"><br />
</div><div class="MsoBodyText"><span> </span>Maddi araçlardan kelepçe, y<span style="color: black;">akalanan kişinin direnmesi, saldırıya yeltenmesi veya saldırıda bulunması hallerinde takılır.(CMK m.93)<span> </span>Dolayısı ile, her yakalanan kişiye kelepçe takılmaz.<span> </span>Kelepçe bir kontrol aracı olduğundan öncelikle kontrol edilmesi gereken bir kişinin var olması gerekir. Bununla beraber, yakalanan kişinin kaçma ihtimali varsa kelepçe takılması gerekip gerekmediğine karar verilmesini kolluğun takdirine bırakılmıştır. Kolluk bu takdir yetkisini kullanırken, yakalananların kaç kişi olduğunu, faillerin fiziki yapısını, tehlikeliliğini, yaşını, psikolojik durumunu, işlenen suçun ağırlığını, failin yakalandığı yerin kalabalık olup olmamasını, kendilerinin kaç kişi oldukları gibi faktörleri dikkate alacaktır. Yakalanan kişinin 18 </span><span style="color: black;">yaşından küçük olması halinde kelepçe takılamaz.<span> </span></span></div><div class="MsoBodyText"><br />
</div><div class="MsoBodyText"><span> </span>Maddede önemli sayılacak bir değişiklik silah kullanma yetkisinde olmuştur.<span> </span>Bu yeni düzenleme ile, kolluğun silah kullanabileceği durumlar genişletilmiştir.<span> </span>Gerçekten, maddeye göre, <span style="color: black;"></span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;"><span style="font-size: 10pt;">Polis; </span></div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;"><span style="font-size: 10pt;">a) Meşru savunma hakkının kullanılması kapsamında, </span></div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;"><span style="font-size: 10pt;">b) Bedeni kuvvet ve maddi güç kullanarak etkisiz hale getiremediği direniş karşısında, bu direnişi kırmak amacıyla ve kıracak ölçüde, </span></div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;"><span style="font-size: 10pt;">c) Hakkında tutuklama, gözaltına alma, zorla getirme kararı veya yakalama emri verilmiş olan kişilerin ya da suçüstü halinde şüphelinin yakalanmasını sağlamak amacıyla ve sağlayacak ölçüde,</span></div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;"><span style="font-size: 10pt;">silah kullanmaya yetkilidir. </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span>Görüldüğü gibi, ilk olarak, yeni 5237 sayılı TCK ile meşru savunmanın alanı genişlediği için, silah kullanmanın alanı da genişlemiştir.<span> </span>Buna göre, kolluk sadece kişilerin ve kendisinin canına karşı değil, mal varlığı (mülkiyet) hakkı dahil, her türlü hakka yönelik haksız bir saldırı ile gerçekleşmesi muhakkak haksız bir saldırıyı def etmek için silah kullanabilecektir.<span> </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span>İkinci olarak, “bedeni kuvvet ve maddi güç kullanarak etkisiz hale getiremediği direniş karşısında, bu direnişi kırmak amacıyla ve kıracak ölçüde” silah kullanılabileceği belirlenmiştir. Maddenin bu fıkrası ile ilgili düzenlemesi yanlıştır. Bu durumda kolluk elbette silah kullanabilecektir. Fakat, bu durum, kolluğun silah kullanabileceği diğer (a) ve (c) bentlerinde sayılan durumlarda da silah kullanmanın ön şartıdır. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span>Üçüncü olarak, kolluk, suçun niteliğine bakılmaksızın, hakkında tutuklama, gözaltına alma, zorla getirme kararı veya yakalama emri verilmiş olan kişilerin ya da suçüstü halinde şüphelinin yakalanmasını sağlamak amacıyla, yakalamayı sağlayacak ölçüde silah kullanabilecektir. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span>Eski düzenleme ile, maddenin (c) bendindeki yeni düzenleme arasında suçla mücadele adına kolluğu gereğinden fazla güçlü kılan ciddi bir fark vardır.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span>Her şeyden önce, eski PVSK m.16, gerek suçüstü gerekse diğer durumlarda, bir şüphelinin yakalanmasını sağlamak için silah kullanılmasını suçun ağır cezalık yani 10 yıl ve daha fazla hapis cezasını gerektirmesine bağlamışken, yeni PVSK m.16, adli para cezasını gerektiren suçlar dahil, her türlü suç için bu yetkiyi kolluğa vermektedir.<span> </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span>İkinci olarak, eski PVSK m.16, tutuklu ve mahkumlar için ikili bir ayrım yapmaktadır; Mahkum ve tutukluların kaçmalarını önlemek için silah kullanılması her türlü suç için mümkün iken, mahkum ve tutukluların kaçtıktan sonra tekrar yakalanması aşamasında silah kullanmaları suçun ağır hapis cezasını (10 yıl ve daha fazla hapis cezasını) gerektiren bir suç olmasına bağlıdır. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span>Her şeye rağmen, silah kullanma amaca ulaşmak için en son çare olmalıdır. Diğer bir ifade ile, basınçlı su, göz yaşartıcı, uyuşturucu veya patlayıcı maddeler gibi teknik imkanların kullanımı ile aynı amaca ulaşılmasının mümkün olmaması gerekir.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span>Maddede kolluğun silah kullanma yetkisi, kolluğun istediği doğrultuda, hiçbir durumu dışarıda bırakmayacak şekilde genişletilmişse de, kolluğun gelişigüzel silah kullanmasını engelleyecek ve yönlendirecek husus “orantılılık” prensibi olacaktır. Buna göre, kişinin yakalanması ile elde edilecek faydanın silah kullanarak kişiye verilen zarardan fazla olması gerekecektir.<span> </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span>Bu durumda, kolluk, “suçun ağırlığını”, her olayda, silah kullanmaya gerek olup olmadığını karar verme aşamasında, “silah kullanmadan da kişi etkisiz hale getirilebilir mi”, “silah en son çare mi”, “silah kullanman gerekli mi”, “silah kullanmanın hemen kullanılmalı mı”, “elde edilecek fayda ile verilecek zarar arasında bir orantı var mı” gibi soruların cevabı ile birlikte değerlendirmek zorundadır.<span> </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span>Maddenin (c) bendinde sayılan bu son durumda, silah kullanmanın şartları oluştuğu takdirde, silah kullanmadan önce kişiye duyabileceği şekilde “dur” çağrısında bulunur. Bu çağrıya uymayarak kişinin kaçmaya devam etmesi halinde, önce uyarı amacıyla silahla ateş edilir. Buna rağmen kaçmakta ısrar etmesi dolayısıyla ele geçirilmesinin mümkün olmaması halinde ise, kişinin yakalanmasını sağlamak amacıyla ve sağlayacak ölçüde silahla ateş edilebilir. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span>Kolluk, direnişi kırmak ya da yakalamak amacıyla zor veya silah kullanma yetkisini kullanırken, kendisine karşı silahla saldırıya teşebbüs edilmesi halinde, silahla saldırıya teşebbüs eden kişiye karşı saldırı tehlikesini etkisiz kılacak ölçü ve oranda duraksamadan silahla ateş edebilir.” </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;"><span> </span>Bu şartlara uyulmadan yapılacak bir silah kullanma halinde yakalanmak istene kişinin hayatını kaybetmesi halinde yaşama hakkının ihlali gündeme gelecektir. </div><div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;"><span> </span></div><div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;"><span> </span>Fakat, toplumsal olaylarda, silah kullanma ihtiyacı çok istisnai olarak ortaya çıkacaktır.<span> </span>Çünkü, silah, toplantı ve gösteri yürüyüşünün ruhuna ve özüne aykırı bir dağıtma aracıdır ve kalabalıkları üzerinde tahrik edici olacak ve daha sonra düzenlenecek toplantı ve gösteri yürüyüşleri üzerinde kalıcı etkiler bırakacaktır. Bununla beraber, bütün maddi ve bedeni kuvvet kullanımını içeren yöntemlerin kullanılmasına rağmen, kalabalıkların dağılmaması halinde, havaya ateş ederek kalabalığın dağıtılması yoluna gidilebilir. Bunun dışında, kişiyi veya kalabalığı hedef alacak şekilde silah kullanılması ancak, yaşam hakkına yönelik her türlü, ve vücut bütünlüğüne yönelik ciddi saldırıları bertarafa yönelik, meşru müdafaanın şartlarının doğmasına bağlıdır. Örneğin, kalabalığın içinde sıkışmış, tekmeler ve yumruklarla hayatını kaybetme aşamasında olan bir kişinin yaşama hakkını korumak için, en son çare olarak, kademelilik ve ölçülülük ilkeleri gözetilerek, saldırgan kişilerin öncelikle öldürücü olmayan ve daha sonra öldürücü noktalarına doğrudan silah kullanılabilecektir. </div><div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;"><br />
</div><div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;"><br />
</div><div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;"><b><span> </span>(b) <span> </span>Kalabalıkların Dağıtılmasında Kolluğun Performans Kriterleri </b></div><div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;"><br />
</div><div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;"><span> </span>(1)<b> </b>Kolluk tarafından kullanılan bir yetkiye muhatap olan kişi, kollukça sorulan sorulara cevap vermek zorunda değildir ve sorulan sorulara cevap vermeme kolluğun görevini yerine getirmesine mukavemet suçu teşkil etmez. Bununla birlikte bu kişi, kolluğun işlemini bitirene kadar, kolluğun özgürlüğünü sınırlamasına müsaade etmek zorundadır. </div><div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;"><br />
</div><div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;"><span> </span>(2)<b> </b>Yetkinin kullanılmasına rıza göstermeyerek cebir ve tehdit gibi eylemler “görevini yerine getiren kolluk görevlisine mukavemet” suçunu oluşturur. Bu suçun oluşması için, öncelikle, kolluğun görev alanına giren bir yetkinin hukuka uygun olarak kullanıldığının ispatı gerekir. Bu anlamda, örneğin, kolluk görevlisi, kimliğini göstermeden kimlik soruyor veya arama kararını göstermeden üst araması yapıyorsa “görevini yerine getiren” bir görevli olarak algılanmaz. Bu durumda, kendisine karşı yetki kullanılan kişinin meşru müdafaa yetkisi doğacaktır.</div><div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;"><br />
</div><div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;"><span> </span>(3)<b> </b>Kendisine karşı kuvvet kullanılan kişinin, meşru müdafaa hakkını kullanabilmesi için kullanılan yetkinin hukuka uygun olup olmadığını iyi değerlendirmesi gerekir. Ancak, kullanılan yetkinin hukuka aykırı olduğundan emin olunmasından sonra bu yola başvurulmalıdır. Emin olunmayan, durumlarda, direnmeyerek, daha sonra kolluk görevlisi hakkında ihbarda veya şikayette bulunmak daha mantıklı bir yol olabilir. Çünkü hukuk, kişinin yetkisini kullanılma şartlarını yanlış değerlendirmedeki iyi niyetini korumamaktadır. Kişi, karşısındakinin kolluk görevlisi olduğunu bilmediğini de mazeret olarak ileri süremez. </div><div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;"><br />
</div><div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;"><span> </span>(4)<b> </b>Kolluğa direnen kişinin de, hukuka <span>aykırı yetkiye karşı direnmek için kullanacağı kuvvetin makul olması gerekir. Aksi takdirde, kolluğa mukavemetten yargılanacaktır.</span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: 12pt; margin-top: 12pt; text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Kolluğun güç kullanması, kalabalıkların direnmesine bağlıdır. Dolayısıyla güç kullanan bir kolluk görevlisinin karşı tarafın dağılın emrine uymayarak dağılmadığını ve direndiğini ortaya koyması gerekir. Direnmenin güç kullanmak sureti ile gerçekleşmesi halinde, orantısız güç kullanılıp kullanılmadığına karar verebilmek için, hem direnen kişinin hem de kolluk görevlisinin doktor raporuyla vücut bütünlükleri üzerindeki zararı ortaya koyması gerekir.<span> </span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: 12pt; margin-top: 12pt; text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Üzerinde güç kullanan kişinin sağlığı açısından uğradığı zararı direnme ile açıklamanın mümkün olmadığı durumlarda aşırı güç kullanımına ilişkin iddianın etkin bir şekilde araştırılması daha da önem taşımaktadır. </div><div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;"><br />
</div><div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;"><span> </span>(5)<b> </b>Kolluk da, görevinin yapılmasını engelleyen kişilere karşı bu engellemeleri etkisiz hale getirmek için “makul kuvvet” kullanabilir. Böyle bir yetkinin olmaması, kolluğa direnen kişilerin durdurulup aranamaması veya kaçmasına müsaade edilmesi anlamı taşıyacaktır.</div><div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;"><br />
</div><div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;"><span> </span>(6) Hangi durumda ne kadar kuvvet kullanılması gerektiğini net olarak formüle etmek mümkün değildir. Kullanılan kuvvetin makullüğü her olayın şartlarına göre farklılık gösterecektir. Kullanılan yetkinin makullüğüne olayın şartlarına bakılarak karar verilebilecektir. Kolluk açısından, buradaki önemli şart, kolluğun görevini hukuka uygun olarak yerine getiriyor olmasıdır. Bu nedenle, kolluğun, kuvvet kullanma yetkisini kullanmaya karar vermeden önce, kullandığı bir yetkinin maddi ve şekli şartlarını yerine getirdiğinden emin olması gerekir. Ancak hukuka uygun olarak bir yetkiyi kullanan kolluk, yetkisini kullanmaya engellemeye çalışan kişiyi kuvvet kullanarak etkisiz hale getirebilir.</div><div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;"><br />
</div><div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;"><span> </span>(7) Kolluk, kullanacağı kuvvetin derecesini ayarlarken, kuvvet kullanacağı kişinin vücut yapısını ve cinsiyetini dikkate almalıdır. İri yapılı bir erkeğe uygulanan bir kuvvet aynı durumdaki ince bir kadına uygulanması halinde makul olmayabilir. Örneğin, bir diğer kolluk görevlisi de hazır olduğu halde, arabasından çıkan içkili bir kadın şoförün kontrolü amacı ile kolunun kıvrılması sırasında kırılması olayında kullanılan kuvvetin makullüğünden söz edilemez. </div><div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;"><br />
</div><div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;"><span> </span>(8) Zor kullanma yetkisi kullanılırken kolluğa yardımcı olacak iki temel kavram vardır. Birincisi kullanılan kuvvetin <i>“makul”</i> olması, ikincisi, kuvvet kullanmanın amaca ulaşmak için “gerekli” olması. </div><div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;"><span> </span></div><div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;"><span> </span>“Makullük” kullanılan kuvvetin ölçüsü hakkında kolluğa bir fikir verirken, <i>“gereklilik”</i> diğer alternatiflerin amaca ulaşmada başarısız olması gerektiği mesajını vermektedir.</div><div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;"><br />
</div><div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;"><span> </span>(9) Makullük için kullanılan kuvvet ile elde edilmek istenen amaç arasında bir orantı olması gerekir. </div><div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;"><br />
</div><div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;"><span> </span>(10) Ayrıca, müdahale edilen olayda, zorun <i>“hemen”</i> kullanılması gerekmelidir. Olayın şartlarına göre, hemen zor kullanılması gerekmiyorsa, gerek kalmayabilir düşüncesi ile zor kullanma geciktirilmelidir. Gerekirse, bu arada, kuvvet kullanmayı, gereksiz kılacak tedbirler alınmalıdır. Yine aynı gerekçe ile, toplumsal olaylar sırasında suç işleyenler varsa, kalabalığın içine girip bu kişileri yakalamaya çalışma yerine, bu kişiler kamera ile tespit edilip daha sonra evinden, işyerinden, üniversiteden alınmalıdır.</div><div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;"><br />
</div><div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;"><span> </span>(11) Olaylara müdahale sırasında, zor kullanılma ihtimali varsa, kişilerin yaşama hakkına ve vücut bütünlüğüne duyulan bir saygının ifadesi olarak, olay yerine önceden ambulans çağrılmalıdır. </div><div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;"><br />
</div><div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;"><span> </span>(12) Medya, olaylara müdahale noktasında, olay olgunlaşmadan müdahale edilmesi gerektiği noktasında, kolluk üzerinde baskı oluşturacağından, olay yerine medya çağrılmamalı, her nasılsa gelmişse, olay yerinden olabildiğince uzak tutulmalıdır. Olayın hemen sonrası, medya bilgilendirilerek, haber alma ve haber verme hakkına duyulan saygı gösterilmelidir.</div><div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;"><br />
</div><div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;"><span> </span>(13) Zor kullanmada yakalanacak şahsa ve etrafa en az zarar verecek yöntem planlanmalıdır. Bu plan çerçevesinde, kolluk, zor kullanmadan önce, gereksiz zor kullanmayı lüzumsuz kılacak ve üçüncü kişilerin zarar görmesini engelleyici her türlü tedbiri almalıdır.<span> </span></div><div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;"><span> </span></div><div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;"><span> </span>Güç kullanan kolluk görevlileri ile gücün kullanılmasına karar veren kolluk amirleri arasında bağlantı belirli bir merkezden sağlanmalıdır.</div><div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;"><br />
</div><div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;"><span> </span>Aşırı güç kullanılmasından sadece gücü kullananlar değil, bu gücün nasıl kullanılacağını planlayan ve bu süreci yöneten amirler de soruşturmaya dahil edilmelidir.</div><div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;"><br />
</div><div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;"><span> </span>(14) Zor, sadece direnen şahsı <i>etkisiz hale getirmek amacıyla</i> kullanılmalıdır.<span> </span>Bazen, özelikle meşru müdafaa halinde, ilgili kişinin ölümcül noktalarının seçilerek zor kullanılması etkisiz hale getirmenin tek yolu olabilir. Bu durumda dahi, ölüm, etkisiz hale getirme isteğinin/amacının istenmeyen sonucudur.</div><div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;"><br />
</div><div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;"><span> </span>(15) Makullüğün değerlendirilmesinde, bunu değerlendiren kişi, kendisini kolluk görevlisinin yerine koyacak, orta zekada makul bir kişinin kolluk görevlisinin karşılaştığı durumda, içinde bulunduğu kısa zaman dilimi içerisinde, kendisinin veya başkalarının can güvenliğinin tehlikede olup olmadığına, zor ve silah kullanmanın gerekli olup olmadığına ve saldırı ile tehdit arasında orantı bulunup bulunmadığına karar verecektir.</div><div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;"><br />
</div><div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;"><span> </span>(16) Kolluk her olaya yeterli sayıda kolluk görevlisi ile müdahale etmelidir.<span> </span>Yeterli kolluk görevlisi bulunması, kalabalıkların dağılmayarak direnme ihtimalini ve dolayısıyla aşırı kuvvet kullanmasını engelleyecektir. Kolluk, acil olmayan hallerde, aşırı kuvvet kullanmamak için arkadaşlarından yardım isteyebilir.</div><div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;"><br />
</div><div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;"><span> </span>(17) Bir olayda kolluğun kullandığı kuvvetin makul olup olmadığı değerlendirilirken, yaklaşımın gerçekçi olması gerekir. Her şeyden önce, kolluğun kuvvet kullanma kararını ve seçtiği metodu, sakin bir ortamda belirleme imkanı olmadığı dikkate alınmalıdır. İkinci olarak, kolluğun olay anındaki bilgisi ve olayı algılamasına ve olayın şartlarına ve kolluğun gereğini yapması için sahip olduğu zaman dilimine göre, kullanılan kuvvetin kişiye verdiği zararın, kişinin durdurulmaması, aranmaması veya kaçması ile başkalarına vereceği zarara göre haklı ve yerinde bulunması gerekir. Olayın şartlarını yanlış değerlendirdiği sonradan ortaya çıksa bile, makul bir kişinin olayın şartlarına göre daha farklı davranması mümkün olmayacağı ortaya konduğunda, kolluğun (devletin) hukuki sorumluluğu olsa bile, cezai bir sorumluluğu söz konusu olmayacaktır.</div><div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;"><br />
</div><div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;"><span> </span>(18) Zor, her olayda en son çare olarak kullanılmalıdır. Zor kullanmadan önce, kişi, daha önce, işbirliğine davet edilmeli ve zor kullanmamak için her yol denenmelidir. Kişinin işbirliğine yanaşmaması halinde zor kullanılmalıdır.</div><div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;"><br />
</div><div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;"><span> </span>(19) Yakalanan kişilere kelepçe takmak kural değildir. Yakalanarak bir yerden diğer bir yere nakledilen kişilere, ancak, kaçacaklarına ya da kendisi veya başkalarının hayat ve beden bütünlükleri bakımından tehlike arz ettiğine ilişkin belirtilerin varlığı hâllerinde kelepçe takılabilir.</div><div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;"><br />
</div><div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;"><span> </span>(20) Kolluk, gerekirse, kendisini başkalarının saldırısından korumak ve saldırganı etkisiz hale getirmek için “polis köpeği” kullanabilir. </div><div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;"><br />
</div><div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;"><span> </span>(21) <span>Zor kullanma ihtiyacının silah kullanma olarak ortaya çıkması halinde; </span></div><div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;"><span><span> </span></span><span>(i) Meşru savunma hakkının kullanılmasının şartlarının doğmuş olmalıdır,<span></span></span></div><div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;"><span><span> </span>(ii) Direnişin, bedeni kuvvet ve maddi güç kullanarak etkisiz hale getirilememiş olmalıdır veya </span></div><div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;"><span><span> </span>(iii) Hakkında tutuklama, gözaltına alma, zorla getirme kararı veya yakalama emri verilmiş olan kişilerin ya da suçüstü halinde şüphelinin yakalanmasını gerektiren bir durum olmalıdır.<span> </span><span></span></span></div><div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;"><span><span> </span></span></div><div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;"><span><span> </span>Kolluk, üçüncü ve son durumda, silah kullanmadan önce kendi </span>hayatı için bir tehlike doğurmayacaksa, şartların imkansız ve istenmez kılmadığı durumlarda, pozitif bir amaca hizmet edecek ise, sözlü olarak silah kullanılacağı yönünde uyarmalı ve <span>“teslim ol” çağrısında bulunmalı</span>dır. Kişinin,<span> bu çağrıya uymayarak kaçmaya devam etmesi halinde, önce uyarı amacıyla silahla ateş etmeli, buna rağmen kaçmakta ısrar etmesi dolayısıyla ele geçirilmesinin mümkün olmaması halinde ise, kişinin yakalanmasını sağlamak amacıyla ve sağlayacak ölçüde silahını kullanmalıdır.<span> </span></span></div><div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;"><br />
</div><div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;"><span> </span>(22) Ateşli silah kullanılabilmesi için ateşli silah kullanılması noktasında “mutlak zorunluluk” olması gerekir. Diğer bir anlatımla, diğer metotlarla amaca ulaşılamaması veya olayın şartlarına göre diğer metotların belirlenen amaca ulaşmada başarılı olmayacağının açıkça anlaşılmış olması gerekir. Ortamı daha da gergin hale getirecek ve kalabalıkları da silahlarını kullanmaya tahrik edecek olması halinde uyarı atışından kaçınmak gerekir. </div><div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;"><br />
</div><div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;"><span> </span>(23) Kolluk, bir toplumsal olaya müdahale ederken, kalabalıklara öldürücü ateş etme ön düşüncesi ile hareket edemez.<span> </span>Çok tehlikeli bir suç örgütü ile mücadele edilirken dahi, şüpheli ölünceye kadar ateş edilemez.<span> </span>Yine, şüphelinin etkisiz hale geldiği belli iken, şüphelinin etkisiz kaldığından emin olmak için ateş etmeye devam edilemez. </div><div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;"><br />
</div><div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;"><span> </span>(26) <span>Polis, direnişi kırmak ya da yakalamak amacıyla zor veya silah kullanma yetkisini kullanırken, kendisine karşı silahla saldırıya teşebbüs edilmesi halinde, silahla saldırıya teşebbüs eden kişiye karşı saldırı tehlikesini etkisiz kılacak ölçü ve oranda, duraksamadan silahla ateş edebilir. </span></div><div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;"><br />
</div><div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;"><span> </span>(27) <span>Kolluğun kontrolündeki bir kişinin vücudunda meydana gelen yara ve bere izlerinin nasıl meydana geldiğini açıklamak idarenin görevidir.</span></div><div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;"><br />
</div><div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;"><span> </span>(28) Toplantı ve gösteri yürüyüşlerinde, olay çıkması ihtimali her zaman düşünülmeli, olay çıkması halinde alınması gereken tedbirler önceden mülki amirin de hazır bulunduğu ortamda tartışılmalıdır.<span> </span>Aynı şekilde, toplantı ve gösteri yürüyüşleri sırasında herhangi bir olay çıkmasa da, toplantı ve gösteri yürüyüşünde olay çıkmamasının sebepleri araştırılmalı, alınan tedbirlerin ne kadar etkili olduğu araştırılmalıdır.<span> </span></div><div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;"><br />
</div><div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;"><span> </span>(23) <span style="background: none repeat scroll 0% 0% white;">Spor müsabakaları ve konserler gibi faaliyetler öncesi, önemli sayıda kolluk görevlisinin saatler öncesinden görevlendirilmesi, <span> </span>personel, zaman ve motivasyon kaybına sebebiyet vermektedir.<span> </span>Ayrıca, saatler öncesinden lüzumsuz bekleme, kolluk görevlilerinin sinir sistemini üzerinde olumsuz etki oluşturmakta, bu da çıkabilecek muhtemel olaylarda aşırı güç kullanmaya zemin hazırlamaktadır. </span>Örneğin, 15 dakikalık bir basın açıklaması için 3-4 saat öncesinden alanda tedbir alınması ve personelin bu zaman zarfında sürekli ayakta beklemesi ister istemez aşırı güç kullanma sonucunu da beraberinde getirmektedir.<span></span></div><div><br clear="all" /> <hr align="left" size="1" width="33%" /> <div id="ftn1"> <div class="MsoFootnoteText"><a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftnref1" name="_ftn1" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">[1]</span></span></span></span></a> <i>Platform Artze für das Leben v Austria</i> (1988) 13 EHRR 204. </div></div><div id="ftn2"> <div class="MsoFootnoteText"><a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftnref2" name="_ftn2" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">[2]</span></span></span></span></a> <i>Piermount v France</i>, (1995) 20 EHRR 301. </div></div><div id="ftn3"> <div class="MsoFootnoteText"><a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftnref3" name="_ftn3" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><i><span><span class="MsoFootnoteReference"><b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">[3]</span></b></span></span></i></span></a><i> Çıraklar v Turkey</i> Appl. No. 19601/92; 80-A/B € DR 46. </div></div><div id="ftn4"> <div class="MsoFootnoteText"><a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftnref4" name="_ftn4" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">[4]</span></span></span></span></a> <i>MG v Germany</i>, Appl. No 13079/87 (1988) Unreported. </div></div><div id="ftn5"> <div class="MsoFootnoteText"><a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftnref5" name="_ftn5" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">[5]</span></span></span></span></a> <i>Friedl v Austria</i>, Appl. No. 15225/89 (Unreported). </div></div><div id="ftn6"> <div class="MsoFootnoteText"><a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftnref6" name="_ftn6" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">[6]</span></span></span></span></a> <i>Rassemlement Jurassien and Unite Jurassienne v. Switzerland</i> (1979) 17 DR 93. </div></div><div id="ftn7"> <div class="MsoFootnoteText"><a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftnref7" name="_ftn7" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">[7]</span></span></span></span></a> <i>F. v. Austria</i>, Appl No 14923/89 (1992) 15 EHRR CD 68. </div></div><div id="ftn8"> <div class="MsoFootnoteText"><a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftnref8" name="_ftn8" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">[8]</span></span></span></span></a> <i>Arrowsmith v UK</i> (1978) 3 EHRR 218. </div></div><div id="ftn9"> <div class="MsoFootnoteText"><a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftnref9" name="_ftn9" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">[9]</span></span></span></span></a> <i>Chorherr v Austria</i> (1993) 17 EHRR 358. </div></div><div id="ftn10"> <div class="MsoFootnoteText"><a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftnref10" name="_ftn10" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">[10]</span></span></span></span></a> <i>Rassemblement Jurassien and Unite Jurassiene v. Switzerland</i> (1979) 17 DR 93. </div></div><div id="ftn11"> <div class="MsoFootnoteText"><a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftnref11" name="_ftn11" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">[11]</span></span></span></span></a> <i>Christians Against Racism and Fascism v UK</i> (1980) 21 DR 138. </div></div><div id="ftn12"> <div class="MsoFootnoteText"><a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftnref12" name="_ftn12" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">[12]</span></span></span></span></a> <i>Anderson and Others v. UK</i> (1988) 13 EHRR 204. </div></div><div id="ftn13"> <div class="MsoFootnoteText"><a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftnref13" name="_ftn13" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">[13]</span></span></span></span></a> <i>G. v. Germany</i> (1989) 60 DR 256. </div></div><div id="ftn14"> <div class="MsoFootnoteText"><a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftnref14" name="_ftn14" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">[14]</span></span></span></span></a> <i>Platform ‘Arste für das leben” v. Austria</i> (1988) 13 EHRR 204. </div></div><div id="ftn15"> <div class="MsoFootnoteText"><a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftnref15" name="_ftn15" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">[15]</span></span></span></span></a> <i>Arzte für das Leben v. Austria</i> (1988) 13 EHRR 204. </div></div><div id="ftn16"> <div class="MsoFootnoteText"><a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftnref16" name="_ftn16" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">[16]</span></span></span></span></a> <i>Christians against Racism and Fascism v. UK </i>(1980) 21 DR 138. </div></div><div id="ftn17"> <div class="MsoFootnoteText"><a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftnref17" name="_ftn17" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">[17]</span></span></span></span></a> <i>Ibid.</i> </div></div><div id="ftn18"> <div class="MsoFootnoteText"><a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftnref18" name="_ftn18" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">[18]</span></span></span></span></a> <i>Paltform “Artze fur das Leben” v Austria</i> (1991) 13 EHRR 204. </div></div><div id="ftn19"> <div class="MsoFootnoteText"><a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftnref19" name="_ftn19" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">[19]</span></span></span></span></a> <i>Ezelin v. France</i> (1991) 14 EHRR 362. </div></div></div>Unknownnoreply@blogger.com1tag:blogger.com,1999:blog-1995902381731834676.post-80104010425512298742010-11-11T13:37:00.000-08:002010-11-11T13:39:01.258-08:00POLİSTE SOSYALLEŞME VE MESLEK ETİĞİ: Meslek içi sosyalleşmenin doğurabileceği ‘yasal’ ve ‘etik’ sonuçlara genel bir bakış.<!--[if gte mso 9]><xml> <w:WordDocument> <w:View>Normal</w:View> <w:Zoom>0</w:Zoom> <w:TrackMoves/> <w:TrackFormatting/> <w:HyphenationZone>21</w:HyphenationZone> <w:PunctuationKerning/> <w:ValidateAgainstSchemas/> <w:SaveIfXMLInvalid>false</w:SaveIfXMLInvalid> <w:IgnoreMixedContent>false</w:IgnoreMixedContent> <w:AlwaysShowPlaceholderText>false</w:AlwaysShowPlaceholderText> <w:DoNotPromoteQF/> <w:LidThemeOther>TR</w:LidThemeOther> <w:LidThemeAsian>X-NONE</w:LidThemeAsian> <w:LidThemeComplexScript>X-NONE</w:LidThemeComplexScript> <w:Compatibility> <w:BreakWrappedTables/> <w:SnapToGridInCell/> <w:WrapTextWithPunct/> <w:UseAsianBreakRules/> <w:DontGrowAutofit/> <w:SplitPgBreakAndParaMark/> <w:DontVertAlignCellWithSp/> <w:DontBreakConstrainedForcedTables/> <w:DontVertAlignInTxbx/> <w:Word11KerningPairs/> <w:CachedColBalance/> </w:Compatibility> <w:BrowserLevel>MicrosoftInternetExplorer4</w:BrowserLevel> <m:mathPr> <m:mathFont m:val="Cambria Math"/> <m:brkBin m:val="before"/> <m:brkBinSub m:val="--"/> <m:smallFrac m:val="off"/> <m:dispDef/> <m:lMargin m:val="0"/> <m:rMargin m:val="0"/> <m:defJc m:val="centerGroup"/> <m:wrapIndent m:val="1440"/> <m:intLim m:val="subSup"/> <m:naryLim m:val="undOvr"/> </m:mathPr></w:WordDocument> </xml><![endif]--><!--[if gte mso 9]><xml> <w:LatentStyles DefLockedState="false" DefUnhideWhenUsed="true"
DefSemiHidden="true" DefQFormat="false" DefPriority="99"
LatentStyleCount="267"> <w:LsdException Locked="false" Priority="0" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Normal"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="heading 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 7"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 8"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 9"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 7"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 8"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 9"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="0" Name="footnote text"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="0" Name="footer"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="35" QFormat="true" Name="caption"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="0" Name="footnote reference"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="0" Name="page number"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="0" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Title"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="1" Name="Default Paragraph Font"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="0" Name="Body Text"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="0" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtitle"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="0" Name="Body Text 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="22" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Strong"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="20" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Emphasis"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="59" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Table Grid"/> <w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Placeholder Text"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="1" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="No Spacing"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Revision"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="34" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="List Paragraph"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="29" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Quote"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="30" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Quote"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="19" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Emphasis"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="21" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Emphasis"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="31" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Reference"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="32" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Reference"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="33" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Book Title"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="37" Name="Bibliography"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" QFormat="true" Name="TOC Heading"/> </w:LatentStyles> </xml><![endif]--><!--[if gte mso 10]> <style>
/* Style Definitions */
table.MsoNormalTable
{mso-style-name:"Normal Tablo";
mso-tstyle-rowband-size:0;
mso-tstyle-colband-size:0;
mso-style-noshow:yes;
mso-style-priority:99;
mso-style-qformat:yes;
mso-style-parent:"";
mso-padding-alt:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt;
mso-para-margin:0cm;
mso-para-margin-bottom:.0001pt;
mso-pagination:widow-orphan;
font-size:11.0pt;
font-family:"Calibri","sans-serif";
mso-ascii-font-family:Calibri;
mso-ascii-theme-font:minor-latin;
mso-fareast-font-family:"Times New Roman";
mso-fareast-theme-font:minor-fareast;
mso-hansi-font-family:Calibri;
mso-hansi-theme-font:minor-latin;
mso-bidi-font-family:"Times New Roman";
mso-bidi-theme-font:minor-bidi;}
</style> <![endif]--> <br />
<div class="MsoTitle" style="margin-right: -14.4pt;"><span>SOCIALISATION WITHIN THE POLICE SERVICE AND POLICE PROFESSIONAL ETHICS:</span></div><div align="left" class="MsoTitle" style="margin-right: -14.4pt; text-align: left;"><span><span> </span>An Examination of Legal and Ethical Consequences of Professional Socialization</span></div><div align="right" class="MsoSubtitle" style="margin-right: -14.4pt; text-align: right;"><i><span style="font-size: 10pt;">İbrahim CERRAH</span></i><a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftn1" name="_ftnref1" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><i><span style="font-family: Symbol; font-size: 10pt;"><span>*</span></span></i></span></a><i><span style="font-size: 10pt;"></span></i></div><div align="right" class="MsoSubtitle" style="margin-right: -14.4pt; text-align: right;"><i><span style="font-size: 10pt;">M. Bedri ERYILMAZ</span></i><a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftn2" name="_ftnref2" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><i><span style="font-family: Symbol; font-size: 10pt;"><span>*</span></span></i></span></a><i><span style="font-size: 10pt;"></span></i></div><div align="left" class="MsoSubtitle" style="margin-right: -14.4pt; text-align: left; text-indent: 35.4pt;"><span lang="EN-US">Abstract</span></div><div class="MsoSubtitle" style="margin-right: -14.4pt; text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><span lang="EN-US" style="font-weight: normal;">Within a society, the more differential status attached to the police the more likely that the police will feel socially isolated and alienated from the society. Socially isolated police will feel less the power of the law and ethical standards on their daily working practices to the harm of the society. </span></div><div class="MsoSubtitle" style="margin-right: -14.4pt; text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><span lang="EN-US" style="font-weight: normal;">Furthermore, there is a direct correlation between the differential status afforded to the police and closeness of the policies and practices reflecting the majority view of the society. Therefore, it is suggested that the police and the society for whom the police service has in fact been established should share the same environment in every respect of social life. In the absence of such condition, the gap between the individuals and the police will be broadened and<span> </span>producing the policies which meet the needs of the society will be hardened.</span></div><div class="MsoSubtitle" style="margin-right: -14.4pt; text-align: justify;"><span lang="EN-US" style="font-weight: normal;"><span> </span>In this article, the environment where the police are educated and they conduct social activities will be examined as major causes of isolation of the alienation. And, possible legal and ethical adverse affects of social isolation of the police at the police schools and police social facilities on the police service will be indicated. At the end, it is going to be suggested that the policies of providing the state-based police education and social facilities accessible only to the police should be kept at the minimum.</span></div><div class="MsoSubtitle" style="margin-right: -14.4pt; text-align: justify;"><br />
</div><div align="left" class="MsoSubtitle" style="margin-right: -14.4pt; text-align: left; text-indent: 35.4pt;"><br />
</div><div align="left" class="MsoSubtitle" style="margin-right: -14.4pt; text-align: left;"><span><span> </span>Özet</span></div><div class="MsoSubtitle" style="margin-right: -14.4pt; text-align: justify;"><span style="font-weight: normal;"><span> </span>Polisin toplum içinde bulunduğu </span><span style="font-weight: normal;">farklı konum, doğal olarak, kendisine has, çok belirgin etik değerler içeren bir meslek alt kültürü oluşturmasına sebep olmaktadır. Bu alt kültürün şekillendirdiği hayatta, polis, kendisine sağlanan ayrıcalıkların boyutu ile doğru orantılı olarak, kendisini toplumun diğer fertlerinden soyutlamakta, sosyal olaylara sivil vatandaşlardan farklı bir yaklaşım sergilemektedir. </span></div><div class="MsoSubtitle" style="margin-right: -14.4pt; text-align: justify;"><span style="font-weight: normal;"><span> </span><span> </span>Bu makalede, polisin ‘eğitim’ ve ‘sosyal imkanlar’ bakımından içinde bulunduğu farklılığın, kamu hizmeti üzerinde oluşturabileceği muhtemel yasal ve etik olumsuzluklardan ‘kurumsal paranoyaya’ ve ‘kutsal amaç yolsuzluklarına” (noble cause corruption) işaret edilecektir.</span></div><div class="MsoSubtitle" style="margin-right: -14.4pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoSubtitle" style="margin-right: -14.4pt; text-align: justify;"><span style="font-weight: normal;"><span> </span></span><span>Anahtar Kelimeler<span> </span></span></div><div class="MsoSubtitle" style="margin-right: -14.4pt; text-align: justify;"><span><span> </span></span><span style="font-weight: normal;">Mesleki Sosyalleşme</span></div><div class="MsoSubtitle" style="margin-right: -14.4pt; text-align: justify;"><span style="font-weight: normal;"><span> </span>Meslek etiği</span></div><div class="MsoSubtitle" style="margin-right: -14.4pt; text-align: justify;"><span style="font-weight: normal;"><span> </span>Polis alt kültürü</span></div><div class="MsoSubtitle" style="margin-right: -14.4pt; text-align: justify;"><span style="font-weight: normal;"><span> </span>Polis Eğitimi<span> </span></span></div><div class="MsoSubtitle" style="margin-right: -14.4pt; text-align: justify;"><span style="font-weight: normal;"><span> </span>Kurumsal Paronaya</span></div><div align="left" class="MsoSubtitle" style="margin-right: -14.4pt; text-align: left;"><span style="font-weight: normal;"><span> </span>Kutsal amaç yolsuzlukları</span><span><br clear="all" style="page-break-before: always;" /> </span></div><div align="left" class="MsoSubtitle" style="margin-right: -14.4pt; text-align: left;"><span><span> </span>Giriş</span></div><div class="MsoSubtitle" style="margin-right: -14.4pt; text-align: justify;"><span style="font-weight: normal;"><span> </span>Emniyet mensuplarının meslek öncesi ve meslek içinde yaşadıkları sosyalleşme sürecinin hizmet üzerine etkileri araştırılması gereken bir konudur. Emniyet mensuplarının yerine getirdikleri görevler bir hizmet üretme olarak ele alındığında mesleki sosyalleşmenin bu hizmetlerin iç müşterileri olan meslek mensupları ile dış müşterileri olan vatandaşlara yansımaları beraberce ele alınmalıdır. Mesleki sosyalleşme ve onun sonucu olarak oluşan polis alt-kültürü ve mesleki değer yargılarının görev üzerinde ‘etik’ ve ‘yasal’ etkiler oluşturabilmektedir. Bu makalede, Türk polisinin ‘eğitim süreci’ ve görev yaşamında kullandığı ‘sosyal imkanların’ sunduğu hizmet üzerinde oluşturabileceği olası etkilere işaret edilecektir.</span></div><div class="MsoSubtitle" style="margin-right: -14.4pt; text-align: justify;"><span><span> </span></span><span style="font-weight: normal;">Etik değerler ve doğru yanlış gibi kavramların kaynağının ne olduğu felsefenin ve diğer bazı sosyal bilimlerin devamlı olarak tartışa geldikleri konulardandır. Bazı felsefi akımlara göre, birey doğuştan kötü (suçlu) veya kötüye (suça) eğilimli iken, buna katılmayan ve bireyin doğuştan masum, temiz ve güzele eğilimli olduğunu iddia edenler de bulunmaktadır. Bireyin doğuştan kötü olduğunu ileri süren yaklaşıma göre birey, iyi-kötü, güzel-çirkin ve doğru-yanlış gibi değerlere doğuştan sahiptirler. Bireyin doğuştan kötü ve suçlu olmadığını, aksine masum ve temiz olduğunu iddia eden görüş ise sosyalleşme süreci üzerinde durarak bireyin içinde yetiştiği ailenin, toplumun ve diğer çevresel faktörlerin onu şekillendirdiğini göz ardı etmez.</span></div><div class="MsoSubtitle" style="margin-right: -14.4pt; text-align: justify;"><span style="font-weight: normal;"><span> </span>Bu çalışmada bireylerin polislik mesleğine başlamadan önce çevrenin etkisi ile oluşturduğu iyi-kötü, doğru-yanlış değerlerin yanısıra, polisin sosyalleşme sürecinde gelişmekte olan mesleki etik değerleri ele alınacaktır.</span></div><div class="MsoSubtitle" style="margin-right: -14.4pt; text-align: justify;"><span style="font-weight: normal;"><span> </span>Polislik mesleği mensupları uzun bir meslek öncesi eğitim sürecinden geçmektedir. Melek mensupları, sivillerin çok az olduğu iş ortamlarında ve oldukça uzun çalışma saatlerinde görev yapmaktadırlar. Meslek mensuplarının hayatları, yaptıkları görevin niteliği gereği, devamlı olarak tehlikededir. Emniyet teşkilatı personelinin ezici bir çoğunluğu erkek ve üniformalıdır.<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftn3" name="_ftnref3" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">[1]</span></span></span></span></a> Vatandaşlar ile polisin güvenlik hizmetleri bağlamında gerçekleşen ilişkileri sivil personelin yok denecek kadar az olduğu tamamen uniformalı personelin görev yaptığı ortamlarda gerçekleşmektedir. Diğer bir anlatım ile güvenlik hizmetleri sivil ve bayan personelin olmadığı veya çok az olduğu ortamlarda üniformalı erkek personel tarafından verilmektedir. Kurum içinde çok belirgin hiyerarşik ilişkiler vardır. Bu ilişkiler kurumda görev yapan sivil personeli de kapsamaktadır. Hiyerarşik ilişkiler sadece görev süresi ile sınırlı kalmayıp, özel yaşamın tamamına yakın bir bölümüne de yayılmaktadır. Meslek mensupları yaygın bir şekilde lojman ve diğer sosyal tesisler gibi kurumsal imkanlardan yararlanmaktadır. Ayrıca, polis, toplumda diğer hiçbir ferdin sahip olmadığı ve kullanamadığı ‘durdurma’, ‘arama’, ‘kimlik sorma’, ‘el koyma’, ‘yakalama’, ‘zor kullanma’ ve ‘sorgulama’ gibi bireysel özgürlükleri sınırlayıcı yetkiler ile donatılmıştır. (Eryılmaz, 1999)</span></div><div class="MsoSubtitle" style="margin-right: -14.4pt; text-align: justify;"><span style="font-weight: normal;"><span> </span>Bütün bu farklılıklara ilave olarak, görev dışı yaşamın büyük bir bölümünün meslek mensupları ile beraberce yaşanması meslek mensupları arasında zamanla bir tür mesleki dayanışma ve gettolaşma doğurmaktadır. Getto kavramı ilk anlamıyla her ne kadar barınılan mekanların fiziki şartlarının olumsuzluğunu ifade etse de, bu aynı zamanda toplumdan bir tür soyutlanmayı ve kendi içerisinde homojen bir sosyal yapıya sahip olma ve farklı düşüncelere kapalı olma anlamını da içermektedir.</span></div><div class="MsoSubtitle" style="margin-right: -14.4pt; text-align: justify;"><span style="font-weight: normal;"><span> </span>Polisin içinde bulunduğu b</span><span style="font-weight: normal;">u farklı konum, doğal olarak, polise has, çok belirgin bir meslek alt kültürü ve mesleki etik değerler doğurmaktadır. Tanınan farklılıkların boyutu ile doğru orantılı olarak da, polis, kendisini toplumun diğer fertlerinden soyutlamakta, mesleği ile özdeşleşmekte ve neticede sosyal olaylara sivil vatandaşlardan farklı yaklaşımlar sergilemektedir.</span></div><div class="MsoSubtitle" style="margin-right: -14.4pt; text-align: justify;"><span style="font-weight: normal;"><span> </span>Gerçekten de, </span><span style="font-weight: normal;">poliste, bu farklılığa bağlı olarak, çok yoğun ve etkin bir alt-kültür ve buna bağlı etik değerlerin varlığı görülmektedir. Türk polis alt-kültürü alanında yapılan araştırmalar oldukça yakın bir geçmişe uzanmakla beraber, halen bu alanda yeterli çalışma olduğu söylenemez. Eldeki araştırma ve yayınların azlığına bakılarak bu alanın hala bakir olduğu sonucuna varılabilir.</span></div><div class="MsoSubtitle" style="margin-right: -14.4pt; text-align: justify;"><span style="font-weight: normal;"><span> </span>Öte yandan, yakın geçmişte yapılan araştırmaların medyanın ilgisini çektiği görülmüştür<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftn4" name="_ftnref4" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">[2]</span></span></span></span></a>. Ancak, bu alanda yapılacak bilimsel araştırmaların sadece medyaya malzeme veya entelektüel ve bir tür bilimsel birikim olarak kalmayıp</span><span>,</span><span style="font-weight: normal;"> güvenlik hizmetlerinde son yıllarda daha sıkça gün yüzüne çıkan ve tartışılan, yolsuzluk ve görev suiistimallerinin nedenlerini ve kaynaklarını anlamak gibi somut yararları da olacaktır.</span></div><div class="MsoSubtitle" style="margin-right: -14.4pt; text-align: justify;"><span style="font-weight: normal;"><span> </span>Hemen hemen tüm polis teşkilatı mensuplarında bazı ortak polis alt-kültürü özellikleri bulunmaktadır. Örneğin, polis teşkilatı mensuplarının kendilerini ait oldukları toplumdan farklı, bazen de üstün görerek, ‘biz ve onlar’ (them and us) ayrımı yapmaları, polisin ‘otoriter ve sert’ olması gerektiğine inanarak vatandaş ilişkilerinde katı olmaları, ‘polisin bazı mal ve hizmetlerden ücretsiz yararlanmasının doğal ve normal bir hak olduğuna’ (material corruption) inanarak farklı miktar ve şekillerde maddi menfaat elde etmeleri örnek olarak sayılabilir. (Sokullu-Akıncı, 1990, </span><span style="font-weight: normal;">Crank ve Caldero 2000)</span><span style="font-weight: normal;"> Bunlara ilave olarak, ‘yasalara harfiyen uyulması durumunda görevin layıkı ile yerine getirilemeyeceğine inanmak’ düşüncesinin doğuracağı bazı ‘yasal’ ve ‘etik’ sorunlar olmaktadır. (Cerrah, 2000) Bu makalede daha çok bu son karakter üzerinde durulacaktır.</span></div><div class="MsoSubtitle" style="margin-right: -14.4pt; text-align: justify;"><span style="font-weight: normal;"><span> </span>Polis alt kültürünü şekillendiren bu tip yanlış değer yargılarının, her zaman, hukuki yollarla (idari ve cezai tedbirlerle) yok edilemediği görülmektedir. Bundan dolayı, polislik mesleğine alınan adayların kişi hak ve özgürlüklerine ve hukukun üstünlüğüne inanan ve iyi bir aile terbiyesi almış kişiler arasından seçilmesine dikkat edilmesinin yanı sıra polislere verilecek olan etik eğitimi ile bu tür düşüncelerin azaltılması ve kontrol edilmesi yoluna gidilmektedir.</span></div><div class="MsoSubtitle" style="margin-right: -14.4pt; text-align: justify;"><span style="font-weight: normal;"><span> </span>Sorunun her zaman yasal düzenleme ve önlemlerle çözülememesinin en önemli nedenlerinden birisi meslek mensupları arasında var olan mesleki dayanışmadır. Polislik mesleği mensupları istisnai ve zorunlu durumlar dışında birbirlerini koruma-kollama ve birbiri aleyhine konuşmama konusunda adeta bir tür yazısız anlaşma içerisindedirler. Bu durum Amerikan polisinde, üniformanın renginden esinlenerek, ‘mavi sessizlik duvarı’ (blue wall of silence) olarak tanımlanır.<span> </span>Her ne kadar son yıllarda Türk polis teşkilatı içerisinde bu kuralın zaman zaman ihlal edildiği görülse de, aslında yapılan yasal ve etik kural ihlallerinin çokluğuna bakılarak bu tür bir anlaşmanın yaygın bir şekilde var olduğu söylenebilir. </span></div><div class="MsoSubtitle" style="margin-right: -14.4pt; text-align: justify;"><span style="font-weight: normal;"><span> </span>Polislik mesleği mensupları tarafından yapılan yasal ve etik ihlallerin üzerinin kapatılmasının ve gerçek boyutunun bilinememesinin diğer bir nedeni ise bunları ortaya çıkarması gerekenlerin bizzat kendilerinin de polis (polis müfettişi) olmalarıdır. Bir polisin işlediği bir yasal ve etik ihlalinin tanığının yine bir başka polis olması da işlenilen suçun ispatını zorlaştırmaktadır.<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftn5" name="_ftnref5" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">[3]</span></span></span></span></a> (Eryılmaz, 1999)</span></div><div class="MsoSubtitle" style="margin-right: -14.4pt; text-align: justify;"><span style="font-weight: normal;"><span> </span>Hangi nedenle olursa olsun yasal olmayan veya etik dışı olan uygulama ve davranışların devamlı olarak ‘ört-bas’ edilmesi bir yandan personelin kendi içinde huzursuzlukları beslemekte, öte yandan kamu vicdanında polise olan güven duygusunu zedelemektedir. Bu da, demokratik toplumlarda, önem arz eden kurumsal meşruiyet kavramını erozyona uğratmaktadır.</span></div><div class="MsoSubtitle" style="margin-right: -14.4pt; text-align: justify;"><span style="font-weight: normal;"><span> </span>Bu tip bir makalede polis alt kültür özelliklerinin tamamının eşit ağırlıkta ele alınması şüphesiz beklenmemelidir. Avrupa ve Kuzey Amerika polis teşkilatlarından farklı olarak Türk polis teşkilatında var olan faktörlere ağırlıklı olarak değinilecektir.<span> </span>Bu konu özellikle Avrupa Birliğine girme aşamasında olan Türk polisi için ayrı bir anlam ve önem taşımaktadır. Doğu toplumlarına ait kültürel özellikleri koruma konusunda ortodoks özellikler gösteren kültürel yapısı ile, profesyonelliği ve liyakatin ön planda olduğu bir dünyaya entegre olmaya çalışılmanın zorluklarına işaret edilecektir.</span></div><div class="MsoSubtitle" style="margin-right: -14.4pt; text-align: justify;"><span style="font-weight: normal;"><span> </span>Türk polisinin etik değerlerini şekillendiren sosyalleşme süreci ve bunun etik değerlerin oluşumuna etkileri iki temel etken incelenmeden anlaşılamaz. Bunlardan birincisi, polisin meslek öncesi eğitim sürecidir. İkincisi ise, lojman, makam ve servis aracı, polis evi ve polis moral eğitim merkezleri gibi sosyal imkanların kullanımıdır. Aşağıda detaylıca ele alınacak olan tüm bu etkenler polisin ürettiği hizmetlerde etik ikilemlerin gerektiği<span> </span>gibi çözümünü zaman zaman zorlaştırmaktadır. Ayrıca, meslek mensuplarına ekonomik açıdan bir tür katkı olması düşüncesi ile sunulan sosyal imkan ve tesisler aslında zannedildiği kadar ekonomik değildir. Öte yandan bu sosyal tesisleri kullanmak aşırı meslek içi sosyalleşme ve ‘sosyal uzaklaşma ve yabancılaşma’ sonucunu doğurmaktadır. </span></div><div class="MsoSubtitle" style="margin-right: -14.4pt; text-align: justify;"><span style="font-weight: normal;"><span> </span>Nitekim bu makalede ağırlıklı olarak meslek içi sosyalleşmenin etik değerlerin oluşumu üzerine olumsuz etkilerine değinilecektir. Bununla beraber, sorunun ekonomik maliyeti ve sosyal boyutlarının daha net bir şekilde tespit edilebilmesi için özgün bilimsel alan araştırmaları yapılması gerektiği açıktır.</span></div><div class="MsoSubtitle" style="margin-right: -14.4pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoSubtitle" style="margin-right: -14.4pt; text-align: justify;"><span><span> </span>(1) Polis Eğitimi ve Sosyalleşme</span></div><div class="MsoSubtitle" style="margin-right: -14.4pt; text-align: justify;"><span style="font-weight: normal;"><span> </span>Türk polis teşkilatının amir ve memur eğitimi yatılı okul ortamında gerçekleşmektedir. 4652 sayılı Polis Yüksek Öğretim Kanunu (PYÖK) ile yapılan düzenleme ile polis eğitimi süresi memurlar için iki yıla çıkartılmıştır. Amir adaylarının eğitim süresi ise Polis Akademisine liseden gelenler için dört yıl, Polis Koleji mezunu öğrenciler için ise sekiz yıldır. Bu sürelerin tamamı yatılı okul ortamında geçmekte ve doğal olarak öğrenciler arasında birincil ilişkiler düzeyinde derin dostluk ve arkadaşlık bağları kurulmaktadır. Öte yandan, sadece dostluklar değil bazı durumlarda, mesleğin ileri dönemlerinde görülen, çekememezlik, kıskançlık, düşmanlık gibi istenmeyen duyguların başlangıcı da yine bu öğrencilik yıllarına dayanabilmektedir.</span></div><div class="MsoBodyText" style="margin-right: -14.4pt;"><span><span> </span>Polislik mesleği, göreceli olarak toplumun sosyo ekonomik açıdan alt katmanlarında bulunan bireylerin yoğunlukla başvurduğu meslekler arasındadır. Eldeki veriler polis adaylarının ve dolayısı ile emniyet teşkilatı mensupların ağırlıklı olarak köy ve küçük ilçe gibi kırsal kesimden geldiklerini göstermektedir. 1997 yılında polis okullarında yapılan bir ankete göre, adayların % 70 den daha fazlası küçük yerleşim birimlerinden gelmektedir (Cerrah ve Semiz, 2000; Polis Akademisi, 2001).</span></div><div class="MsoNormal" style="margin-right: -14.4pt; text-align: justify;"><span style="font-size: 12pt;"><span> </span>Polis adayları, doğal olarak içinde doğup büyüdükleri ve ilk, orta ve lise eğitimlerini tamamladıkları bu sosyal yapının etkilerini taşımaktadırlar. İçinde yetiştikleri sosyal yapının değer yargılarını taşıyarak polis okullarına gelen adaylar<b>,</b> polis okullarında da daha önceden yaşadıkları sosyalleşme sürecininin değer yargıları paralelinde bir sosyalleşme yaşamaktadırlar.</span></div><div class="MsoSubtitle" style="margin-right: -14.4pt; text-align: justify;"><span style="font-weight: normal;"><span> </span>Kısacası, polis adayları içinde doğup büyüdükleri ‘akrabalık’ ve ‘hemşehrilik’ gibi dayanışma gerektiren sosyal bağların çok önemli olduğu bir toplumsal yapının özellikleri ile polis okullarına gelmektedir. Polis okullarında da benzer arkadaşlık ve dostluk dayanışmaları kurulmakta ve öğrenciler arasında zaten var olan ‘akrabalık' ve ‘hemşehrilik’, gibi sosyal bağlara ilave olarak ‘arkadaşlık’, ‘abilik’, ‘devrelik’ ve ‘meslektaşlık’ gibi mesleki-sosyal bağlar kolayca gelişmektedir.</span></div><div class="MsoSubtitle" style="margin-right: -14.4pt; text-align: justify;"><span style="font-weight: normal;"><span> </span>Öğrencilik yıllarında oluşan değerlerin izleri tüm meslek yaşamı boyunca devam edebilmektedir. Üst düzey rütbe ve makamlara atanan emniyet mensupları beraber çalışacakları kadroları seçerken ‘liyakat’, ‘ehliyet’, ‘bilgi’ ve ‘uzmanlık’ gibi objektif kriterlerden daha çok öğrencilik yıllarına kadar uzanan ‘devrecilik” “arkadaşlık’, ‘abilik’ gibi bireysel ilişki ağırlıklı tercihler yapmaktadır. Bu tür etkiler altında çalışma arkadaşlarını seçerek personel istihdam etme, en olumlu yaklaşımla ‘ekip’ veya ‘takım kurma’ olarak tanımlanabilir. Ancak, bu tür dostluklar üzerine kurulan çalışma arkadaşlığı ile başlayan birlikteliklerin, yolsuzluk, adam kayırma ve görev suiistimali gibi uygulamalara kayması durumunda ise bir tür ‘çeteleşme’ riski taşımaktadır. Örneğin, 1990 lı yıllarda ortaya çıkan Söylemez Kardeşler çetesinin kökeninin öğrencilik yıllarına kadar uzandığı görülmektedir.</span></div><div class="MsoSubtitle" style="margin-right: -14.4pt; text-align: justify;"><span style="font-weight: normal;"><span> </span>Bu tür arkadaşlık gruplaşmaları, her zaman tüm bir devreyi kapsamamaktadır. Bir devrede birden fazla arkadaşlık grubu olabileceği gibi, bazı öğrenciler gruplar dışında kalabilmekte veya bazen grup dışı kalan öğrenciler adeta bir grupsuzlar grubu oluşturabilmektedir.</span></div><div class="MsoSubtitle" style="margin-right: -14.4pt; text-align: justify;"><span style="font-weight: normal;"><span> </span>Gruplaşmalar, zaman zaman, Karadenizli, Doğulu, Egeli olarak bölgesel anlamda arkadaşlık grupları olarak şekillendiği gibi İzmit’liler veya Adana’lılar gibi şehircilik üzerine de kurulabilmektedir. Ancak burada şunu da belirtmek gerekir ki</span><span>,</span><span style="font-weight: normal;"> öğrencilik yıllarında başlayan ve meslek yaşamı boyunca birincil ilişkiler düzeyinde devam eden bu tür ilişkilerin her zaman olumsuz sonuçlar doğurduğu ve bir tür çeteleşmeye dönüştüğü söylenemez. Bunların bir kısmının, göreve olumsuz şekilde yansımayan sağlıklı sosyal ilişkiler düzeyinde devam ettiği de bir gerçektir.</span></div><div class="MsoSubtitle" style="margin-right: -14.4pt; text-align: justify;"><span style="font-weight: normal;"><span> </span>Yatılı okul ortamının doğası gereği masum sosyal ilişkiler olarak başlayan bu arkadaşlıklar, birbirlerini meslek yaşamı içinde devamlı olarak gözetip-kollama sonucunu doğururken</span><span>,</span><span style="font-weight: normal;"> öte yandan grup dışı kalanlara karşı bir tür dışlama politikası güdülmesi ihtimalini de taşımaktadır. Bu dışlama, pastadaki dilim sayısının azalarak büyüdüğü üst rütbelere tırmandıkça daha da belirginleşmekte ve grubun dışında kalanların öğrencilik yıllarına kadar uzanan suçlama ve ithamlar yapılabilmektedir. Öğrencilik yıllarında birbirleri hakkında bildikleri, güncelliğini yitirmiş bazı bilgiler yeniden gündeme gelmekte, hatta yatakhanede, sınıfta ve derste yaptıkları davranışlar hatırlanarak pastadan pay alma yarışında suçlama aracı olarak kullanılabilmektedir. Birçok üst düzey emniyet mensubu kendi devre arkadaşı hakkındaki yargılarını, onun bu gün ne yaptığına ve/veya düşündüğüne bakmaktan daha çok, öğrencilik yıllarındaki ilişki ve izlenimlerine dayandırmaktadır. İnsanların adeta değişmeyeceği bundan 30 yıl önce ne ise şimdide o olacağı varsayılmaktadır.</span></div><div class="MsoSubtitle" style="margin-right: -14.4pt; text-align: justify;"><span style="font-weight: normal;"><span> </span>Sonuç olarak, yatılı okul ortamında gerçekleşen çok erken ve yoğun bir sosyalleşme süreci bir yandan meslek mensupları ve arkadaş ilişkilerini, öte yandan emniyet mensuplarının topluma bakışını da şekillendirmektedir. Bu gün birçok üst düzey emniyet mensubu </span><span>‘</span><span style="font-weight: normal;">biz ve onlar’</span><span> </span><span style="font-weight: normal;">kavramı ile 13-14 yaşlarından itibaren tanışmaktadırlar. Kısacası, polislik mesleği mensuplarında öğrencilik yıllarında başlayan ve meslek hayatı boyunca yoğun bir şekilde yaşanan bir mesleki sosyalleşme söz konusudur. Okul ortamında sürekli olarak vurgulanan ‘devre’ psikolojisi ile ‘aidiyet’ duygusu kökleşmektedir. Eğitim sürecinden başlayarak sistemli olarak sivil toplumdan izole edilen emniyet mensuplarında kendilerini toplumun dışında ve farklı görme duygusu yerleşmektedir. Sekiz yıla kadar varan uzun süreli bir eğitim ortamında yetişen polis amirlerinin değer yargıları ile ‘hukukun üstünlüğü’ (rule of law) ilkesinin gereklerini algılamakta zorlanabilmektedirler. Herkesin kanun önünde eşit olduğu veya haklının üstün ve güçlü olduğu ilkesi, yerine ‘dostumun’, ‘arkadaşımın’ ‘devremin’ ve ‘meslektaşımın’ daha eşit, daha haklı veya her zaman haklı olduğu ve korunması gerektiği gibi mesleki değer yargıları arasında bir çatışma yaşanmaktadır.</span></div><div class="MsoSubtitle" style="margin-right: -14.4pt; text-align: justify;"><span style="font-weight: normal;"><span> </span>Emniyet mensuplarının değer yargıları ve meslek etik ilkeleri doğal olarak bu eğitim kurumlarında yaşanan sosyal ilişkiler çerçevesinde şekillenmektedir. Emniyet mensuplarının büyük bir kesimi medyanın, yargı organlarının ve üst düzey yöneticilerin kendilerine yeteri kadar sahip çıkmadığı ve hatta dışladığı ve yapılan hizmetlerin takdir edilmediğini düşünmektedir. Bu düşünce, polisin hiç kimsenin sahip çıkmadığına inandığı diğer polis arkadaşına ve meslektaşına sahip çıkma duygusunu beslemektedir. Bu bakış açısı, gerçekte doğru bile olsa, sistematik olarak beslenmesi halinde toplumu polisten, polisi de toplumdan uzaklaştırarak zamanla sosyal uzaklaşma şeklinde kısır bir döngüye dönüşmektedir.</span></div><div class="MsoNormal" style="margin-right: -14.4pt; text-align: justify;"><span style="font-size: 12pt;"><span> </span>Öte yandan, 8 yıl kadar bir süreye varan yatılı okul öğrenciliği süresinde öğrencilerin yiyecek ve barınma gibi tüm temel ihtiyaçları kendi kurumu tarafından karşılanmaktadır. Gelecekte yapacakları bir mecburi hizmet karşılığında kendilerine sağlanan bu imkanlar, tüm okul giderleri, kitapları, kıyafetleri, mendil, tırnak makası, diş fırçası ve macununa ile cep harçlıklarına kadar tüm ihtiyaçları içermektedir. Uzun süren öğrencilik yıllarında tüm ihtiyaçları kurumu tarafından karşılanan öğrenciler mezuniyet sonrası pek de yeterli olmayan bir maaş ile görevlendirilmektedir. Uzun yıllar devam eden bu durumun bireyler üzerinde ne tür etkileri olabileceği araştırılması gereken bir diğer konudur.</span></div><div class="MsoNormal" style="margin-right: -14.4pt; text-align: justify;"><span style="font-size: 12pt;"><span> </span>Fakat, şu kadarı söylenebilir ki, yıllarca tüm ihtiyaçları kurumu tarafından karşılanan ve yine bu süre içerisinde kullandığı elektriğin suyun ve ısınmanın masrafına hiç bir katkısı olmayan öğrencilerde meslek hayatında bazı şeylerin ücretsiz karşılanması beklentisi doğurabilir. Öğrenciliğinde buna alışmış olan bireylerin, meslek hayatında da yine sosyal imkanlar adı altında bazı hizmetlerden ücretsiz yararlanmaları bu beklentileri besleme ve sürdürme sonucunu doğurabilir. Bu uygulamanın bireyde kendi kurumuna karşı bir minnet borcu ve bağlılık doğuracağı düşünülebilir.<span> </span>Oysa gerçek minnet borcunun, bu kaynakları sağlayan topluma karşı duyulması gerekir. Dolayısı ile Türk toplumunda kökleşmiş bir kavram olan ‘devlet memuru’ kavramı yerine ‘kamu personeli’ kavramının vurgulanması daha uygun olacaktır. Devlet, toplumun kaynaklarını aktarma ve kullanmada sadece aracılık rolü yapan soyut bir kavramdır.<span> </span>Oysa bu maddi imkanlar gerçekte toplum tarafından karşılanmaktadır. Kamu personelinin toplumu dışlayacak bir şekilde sadece devlete minnet duyması çarpık bir bilinçlendirmedir. </span></div><div class="MsoNormal" style="margin-right: -14.4pt; text-align: justify;"><span style="font-size: 12pt;"><span> </span>Bazı durumlarda da, devlet memurları kendilerini yönetmek için seçilmişlerin değil yine sadece devletin memuru olarak görebilmektedirler. Oysa devlet aracılığı ile kendilerine bu imkanları sunan toplum, yine seçmiş olduğu yöneticiler aracılığı ile bu hizmetleri yönetmekte ve denetlemektedir. Devleti seçilmişlerin dışında sadece bürokratlar olarak düşünmek eksik bir yaklaşım olacaktır. Demokratik mekanizmalar ile seçilmiş siyasi otorite tarafından kontrol edilip yönetilmeyen bir devletin meşruluğu tartışılabilir. Kim olduğu ve kimlere hizmet ettiği net olmayan ve siyasi mekanizmalarla denetlenmeyen soyut devlet kavramı zamanla bir ‘bürokrat hegemonyasına’ dönüşecektir.<span> </span>Bu tür bir devlet yapısı son zamanların popüler kavramı olan ‘derin devlet’ ifadesi ile tanımlanmaktadır.<span> </span>Kısacası, derin devlet kendisini halkın seçmiş olduğu siyasileri kontrol etmesine izin vermeyen ve direnen devlet şeklidir.</span></div><div class="MsoSubtitle" style="margin-right: -14.4pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoSubtitle" style="margin-right: -14.4pt; text-align: justify;"><span><span> </span>(2) Sosyal İmkan Kullanımı ve Sosyalleşme </span></div><div class="MsoSubtitle" style="margin-right: -14.4pt; text-align: justify;"><span style="font-weight: normal;"><span> </span>Türkiye’deki birçok kurum gibi emniyet mensuplarının kendileri ve yakınlarının yararlandığı makam aracı, servis aracı, polis evleri, lokaller ve lojmanlar bulunmaktadır. Bunlardan bazıları görev yerlerinde yeterli mesken bulunmaması gibi zorunlu ve gerekli nedenlerle yapılmakla beraber, barınma ve sosyal imkanların geniş olduğu büyük yerleşim yerlerinde de bulunmaktadır.</span></div><div class="MsoSubtitle" style="margin-right: -14.4pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoSubtitle" style="margin-right: -14.4pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoSubtitle" style="margin-right: -14.4pt; text-align: justify;"><i><span><span> </span></span></i><span>a) Lojman</span></div><div class="MsoSubtitle" style="margin-right: -14.4pt; text-align: justify;"><span style="font-weight: normal;"><span> </span>Kullanım amacı ne olursa olsun cok sayıda personelin lojman ve diğer sosyal tesisleri kullanması, emniyet mensuplarının görev dışı zamanlarda da birlikteliklerini arttırmaktadır. Uzun çalışma saatleri, çoğunlukla içe dönük ve görevin doğasından kaynaklanan gerilim ve ‘olumsuz ilişkileri’ içeren çalışma atmosferi meslek içi sosyalleşmeyi arttıran bir diğer önemli faktördür. Buna ilave olarak, emniyet mensuplarının iş ve evleri arasındaki ulaşımlarının servisler aracılığı ile gerçekleştirilmesi, örgüt çalışanlarını toplumdan ayıran diğer bir engel görünümündedir. Özellikle sadece emniyet mensuplarına tahsis edilmiş site şeklindeki lojmanlarda oturulması durumunda ise bu beraberlik günün tamamına yayılmakta ve sivil toplum ile olan görev dışı temas ve ilişkiler daha da azalmaktadır. Bir tür toplumsal tecrit içinde yaşayan bu bireylerin eş ve çocukları da bu etkiden nasibini almaktadır.</span></div><div class="MsoSubtitle" style="margin-right: -14.4pt; text-align: justify;"><span style="font-weight: normal;"><span> </span>Emniyet örgütünde toplam 35.144 adet lojman bulunmakta olup, bunu yanında 3.000 den fazla lojmanın inşaatı ise halen devam etmektedir. Örgüte ait hizmet binalarının bir kısmının üst katları da lojman olarak kullanılabilecek şekilde yapılmıştır. Bu şekilde toplam 7.628 adet lojman bulunmaktadır. Daha çok şehirlerin banliyölerinde, siteler halindeki yapılmış 27.516 adet lojman ise adeta birer polis kasabası görünümündedir. Örgütün tamamının lojmanlaşma oranı %19 dur. Bu oran ülkenin doğusundaki Kars, Bitlis gibi illerde % 50’yi aşmakta iken, Ankara ve İstanbul gibi çok sayıda polisin görev yaptığı şehirlerde ise % 8 ila % 9 arasında değişmektedir.</span><span class="MsoFootnoteReference"><span> </span></span><a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftn6" name="_ftnref6" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-weight: normal;"><span><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">[4]</span></span></span></span></span></a><span style="font-weight: normal;"></span></div><div class="MsoSubtitle" style="margin-right: -14.4pt; text-align: justify;"><span style="font-weight: normal;"><span> </span>Lojmanlardan 3.400 adedi 60m<sup>2</sup>, fiziki şartlar açısından yetersiz ve bakımsız olmasına rağmen üst düzey emniyet mensupları tarafından da kullanılmaktadır. Mevcut lojmanların % 50’si 60 ila 80 m<sup>2</sup> % 40’ı 80 ila 100 m<sup>2</sup> iken, çok az bir bölümü 100 m<sup>2 </sup>nin üstünde bir büyüklüğe sahiptir. Bu lojmanlardan bazıları gerek fiziki şartlarının yetersizliği ve gerekse bir meslek grubunu toplumdan ‘tecrit’ ederek uzaklaştırması açısında adeta bir getto görüntüsü arz etmektedir. Fiziki açıdan iyi olan ve ancak çok üst düzey emniyet mensuplarının yararlanabileceği kadar sınırlı sayıdaki lojman ise, bu kez israf ve lüks olmak açısından, eleştirilerek yine toplumun kuruma bakışını olumsuz olarak etkilemektedir.</span></div><div class="MsoSubtitle" style="margin-right: -14.4pt; text-align: justify;"><span style="font-weight: normal;"><span> </span>Lojmanların fiziki şartları ne olursa olsun burada bir tür mesleki gettolaşma söz konusu olmaktadır. Lojmanlar sakinlerini de pek fazla memnun etmezken, toplum ile kurum arasındaki sosyal uzaklaşmaya katkıda bulunmaktadır. Gettolaşmanın bir değişik şekli lojmanda oturmayan polisler için de söz konusudur. Ekonomik güçlükler nedeniyle özellikle polis memuru ve orta düzey yöneticilerin küçümsenemeyecek bir kısmı şehrin banliyö ilçelerinde oturmaktadır. Bu açıdan bakıldığında, her ne kadar lojmanlarda oturanlar kadar toplumdan uzaklaşma söz konusu olmasa da, bir tür polis mahallelerinin varlığından söz edilebilir. Geri kalmış ve gelişmekte olan ülkelerde daha fazla olan bu tür mesleki gettolaşmalar Türkiye’de sadece emniyet teşkilatı ile sınırlı değildir. Hemen hemen tüm kamu kurumlarının üst düzey mensupları bu tür bir lojman gettolaşması içinde yaşamaktadırlar. Bu lojmanlarda yaşayan insanların sivil toplum ile temasları azalmakta ve kendi toplumlarının sorunlarını yaşayarak görme imkanı bulamadıkları için giderek kendi toplumlarına yabancılaşmaktadırlar.</span></div><div class="MsoSubtitle" style="margin-right: -14.4pt; text-align: justify;"><span style="font-weight: normal;"><span> </span>Ancak şunu da ilave etmek gerekir ki, toplumsal soyutlanmadan en çok rahatsızlık duyan yine emniyet örgütü mensuplarıdır. Örgütün servis araçlarının sivil görünüme kavuşturulması, güvenlik gerekçesi yanında toplumsal kaynaşma yolunda atılmış bir adım olarak görülebilir. Emniyet Genel Müdürlüğü’nde görevli çalışanların görevlerine geliş ve evlerine dönüşlerinde sivil kıyafet giymeyi tercih etmeleri, hatta yasal olarak zorunluluk olmasına karşın örgütün üst düzey yöneticilerinin hemen hemen tamamının çalışma saatleri boyunca sivil kıyafet giymeyi tercih etmeleri de yine bu cümledendir. Yine ekonomik güçlüklerin yaşanmaması durumunda lojmanlarda oturmayı tercih etmeyeceğini söyleyen bir çok örgüt mensubu bunun en önemli kanıtıdır. Yakın zamanda hükümetin lojman kiralarına yüksek oranda zam yapması ile ekonomik açıdan da çekiciliğini yitiren lojman uygulamasının 20-30 yıllık dönemde ülkenin gündeminden kalkacağını söylemek kehanet olmasa gerektir.</span></div><div class="MsoBodyText" style="margin-right: -14.4pt;"><span><span> </span>Lojman uygulamasının her kurum açısından güvenlik ve ulaşım kolaylığı gibi bazı haklı gerekçeleri öne sürülebilir.<span> </span>Ancak bunlardan hemen hemen hepsinden daha çok ortaya çıkan ortak nokta, maaşları yeterli olmayan üst düzey kamu görevlilerine bir tür destek olmak düşüncesidir. Oysa, bir tür ekonomik yardım olarak düşünülen lojman uygulamasının olumsuz sosyal etkilerinin yanı sıra ekonomik açıdan da çok verimli bir kaynak kullanımı olduğu söylenemez.</span></div><div class="MsoBodyText" style="margin-right: -14.4pt;"><span><span> </span>Gelişmiş ülkelerde gerek sivil vatandaşların ve gerekse kamu personelinin konut sorunu uzun dönemli politikalar ile çözülürken, lojman ve makam aracı gibi imkanların kullanımı çok üst düzey makamlar için sınırlı, hatta çok istisnai<b> </b>olarak düşünülmektedir. Örneğin, dünyada en uzun terör tecrübesine sahip olan Kuzey İrlanda’da terörden sorumlu Emniyet Genel Müdür yardımcısının devlet tarafından şahsi kullanımına tahsis edilmiş bir lojmanı olmadığı gibi yine kendi hizmetine verilmiş bir makam aracı, koruması ve şoförü de bulunmamaktadır. İngiltere ana kara parçasındaki 43 eyalet müdürlüklerinde de durum aynıdır. Bu kurumlarda sadece eyalet polis şefinin bir lojmanı ve sadece bir makam aracı bulunmaktadır.</span></div><div class="MsoBodyText" style="margin-right: -14.4pt;"><br />
</div><div class="MsoBodyText" style="margin-right: -14.4pt;"><b><i><span><span> </span></span></i></b><b><span>b) Makam aracı kullanımı</span></b></div><div class="MsoBodyText" style="margin-right: -14.4pt;"><span><span> </span>Lojman kullanımında olduğu gibi makam aracı kullanımı da gelişmiş ülkelere oranla Türkiye’de oldukça yaygın bir uygulamadır. Gelişmiş ülkelerde ise kamu personeline makam aracı tahsis etme yerine özel ulaşım aracı alacak imkan ve alternatifler sağlanmaktadır.</span></div><div class="MsoBodyText" style="margin-right: -14.4pt;"><span><span> </span>Polis teşkilatında kullanılan makam araçlarının büyük bir çoğunluğu hizmet aracı adı altında kullanıldığı için makam aracı olarak kullanılan araçların sayısı hakkında bir rakam vermek oldukça zordur. Ancak, halen aktif görevde bulunan birçok orta ve üst düzey emniyet mensubunun makam aracı kullandığı söylenebilir. Bazı durumlarda bir makam sahibi tarafından kullanılan araç sayısı birden fazla olup, bunların o personelin aile mensuplarının kullanımına da sunulduğu görülmektedir.</span></div><div class="MsoBodyText" style="margin-right: -14.4pt;"><span><span> </span>Lojman kullanımında olduğu gibi makam aracı kullanımı da bir yandan devlete oldukça yüksek bir ekonomik maliyet getirmekte öte yandan bu araçları kullanan bireylerin toplum ile sosyal ilişkilerini azaltmaktadır.</span></div><div class="MsoBodyText" style="margin-right: -14.4pt;"><span><span> </span>Emniyet teşkilatında yaklaşık 22. 000 adet araç bulunmaktadır. Bu araçlardan 21.999 adedi resmen hizmet aracı olup, sadece 1 tanesi Emniyet Genel Müdürünün makam aracıdır. Ancak hizmet araçlarının bir kısmının örgütün üst düzey yöneticilerinin makamına tahsis edildiği bilinen bir gerçektir. Hizmet araçlarının nitelikleri incelendiğinde bu görüşü destekler verilere ulaşılmıştır. Bir başka ifade ile Türk emniyet örgütünde klima, hava yastığı, ABS, deri iç döşeme ve ahşap kaplamalı ön konsol gibi lüks özelliklere sahip hizmet otolarının bulunduğu görülmektedir. 1.099 adet aracın bulunduğu Emniyet Genel Müdürlüğünde toplam 56 adet araç Genel Müdürlüğe bağlı üst düzey yöneticilerin kullanımına tahsis edilmiştir. 2002 yılında bu araçlar için 98. 6 trilyon harcama yapılmıştır. Bu harcamanın 85. 5 trilyonu yakıt, 11.6 trilyonu onarım, 1. 5 trilyonu ise sigorta gideridir<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftn7" name="_ftnref7" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">[5]</span></span></span></span></a>.</span></div><div class="MsoBodyText" style="margin-right: -14.4pt;"><br />
</div><div class="MsoBodyText" style="margin-right: -14.4pt;"><b><i><span><span> </span></span></i></b><b><span>c) Polis evleri ve diğer sosyal tesisler</span></b></div><div class="MsoBodyText" style="margin-right: -14.4pt;"><span><span> </span>Sosyal hizmet adı altında oluşturulan imkanlar arasında Polis Moral Eğitim Merkezleri, Eğitim ve Dinlenme Tesisleri, Lokaller, Misafirhaneler ve hatta Termal Tesisler bile bulunmaktadır. Yukarıda belirtildiği gibi kısmen yeterli maddi imkana sahip olmayan emniyet mensuplarına ucuz barınma, dinlenme ve tatil yapma imkanı sağlamak amacı ile kurulan bu tesisler meslek mensuplarının toplumsal temas ve ilişkilerini tatillerinde bile sınırlamaktadır. Polis evlerinde barınma ve yemek yeme daha ucuz ve güvenli olarak algılandığı için doğal olarak mensuplar kendilerini dışarıda daha az güvende ve yalnız hissedebilmektedirler.</span></div><div class="MsoNormal" style="margin-right: -14.4pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoBodyText" style="margin: 0cm -14.4pt 0.0001pt 18pt;"><b><span style="font-size: 11pt;">Tablo 1:</span></b><span style="font-size: 11pt;"> Emniyet mensuplarının yararlandıkları sosyal tesis ve imkanlar.</span><a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftn8" name="_ftnref8" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><b><span><span><span class="MsoFootnoteReference"><b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">[6]</span></b></span></span></span></b></span></a><span style="font-size: 11pt;"></span></div><div class="MsoBodyText" style="margin-right: -14.4pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="margin-right: -14.4pt; text-align: justify;"><br />
</div><table border="1" cellpadding="0" cellspacing="3" class="MsoNormalTable" style="border: 1pt inset; margin-left: 29.45pt; width: 586px;"><tbody>
<tr> <td colspan="6" style="border-color: -moz-use-text-color rgb(236, 233, 216) -moz-use-text-color -moz-use-text-color; border-style: outset; border-width: 1pt; padding: 0cm 5.4pt; width: 435.4pt;" valign="top" width="581"> <div align="center" class="MsoNormal" style="margin: 0cm -14.4pt 0.0001pt 18pt; text-align: center;"><b><span>EMNİYET GENEL MÜDÜRLÜĞÜ SOSYAL TESİSLERİ</span></b><b><span style="font-family: "Arial","sans-serif";"></span></b></div></td> </tr>
<tr> <td style="border: 1pt outset; padding: 0cm 5.4pt; width: 119.25pt;" valign="top" width="159"> <div align="center" class="MsoNormal" style="margin: 0cm -14.4pt 0.0001pt -1.1pt; text-align: center;"><span>TESİS ADI</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif";"></span></div></td> <td style="border: 1pt outset; padding: 0cm 5.4pt; width: 50.7pt;" valign="top" width="68"> <div align="center" class="MsoNormal" style="margin: 0cm -14.4pt 0.0001pt -8.95pt; text-align: center;"><span>İL</span></div><div align="center" class="MsoNormal" style="margin: 0cm -14.4pt 0.0001pt -8.95pt; text-align: center;"><span>SAYISI</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif";"></span></div></td> <td style="border: 1pt outset; padding: 0cm 5.4pt; width: 65.25pt;" valign="top" width="87"> <div align="center" class="MsoNormal" style="margin: 0cm -14.4pt 0.0001pt -4.95pt; text-align: center;"><span>TOPLAM</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif";"></span></div></td> <td style="border: 1pt outset; padding: 0cm 5.4pt; width: 55.75pt;" valign="top" width="74"> <div align="center" class="MsoNormal" style="margin: 0cm -14.4pt 0.0001pt -8.4pt; text-align: center;"><span>ODA SAYISI</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif";"></span></div></td> <td style="border: 1pt outset; padding: 0cm 5.4pt; width: 57.9pt;" valign="top" width="77"> <div align="center" class="MsoNormal" style="margin: 0cm -14.4pt 0.0001pt -9.45pt; text-align: center;"><span>YATAK SAYISI</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif";"></span></div></td> <td style="border: 1pt outset; padding: 0cm 5.4pt; width: 76.55pt;" valign="top" width="102"> <div align="center" class="MsoNormal" style="margin: 0cm -1.05pt 0.0001pt -5.55pt; text-align: center;"><span>İNŞAAT HALİNDE</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif";"></span></div></td> </tr>
<tr> <td style="border: 1pt outset; padding: 0cm 5.4pt; width: 119.25pt;" valign="top" width="159"> <div class="MsoNormal" style="margin: 0cm -14.4pt 0.0001pt -1.1pt;"><span>MORAL EĞİTİM MERKEZİ</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif";"></span></div></td> <td style="border: 1pt outset; padding: 0cm 5.4pt; width: 50.7pt;" valign="top" width="68"> <div align="center" class="MsoNormal" style="margin: 0cm -14.4pt 0.0001pt 18pt; text-align: center;"><span>6</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif";"></span></div></td> <td style="border: 1pt outset; padding: 0cm 5.4pt; width: 65.25pt;" valign="top" width="87"> <div align="center" class="MsoNormal" style="margin: 0cm -14.4pt 0.0001pt 18pt; text-align: center;"><span>6</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif";"></span></div></td> <td style="border: 1pt outset; padding: 0cm 5.4pt; width: 55.75pt;" valign="top" width="74"> <div align="center" class="MsoNormal" style="margin: 0cm -14.4pt 0.0001pt 18pt; text-align: center;"><span>508</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif";"></span></div></td> <td style="border: 1pt outset; padding: 0cm 5.4pt; width: 57.9pt;" valign="top" width="77"> <div align="center" class="MsoNormal" style="margin: 0cm -14.4pt 0.0001pt 18pt; text-align: center;"><span>1239</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif";"></span></div></td> <td style="border: 1pt outset; padding: 0cm 5.4pt; width: 76.55pt;" valign="top" width="102"> <div align="center" class="MsoNormal" style="margin: 0cm -14.4pt 0.0001pt 18pt; text-align: center;"><br />
</div></td> </tr>
<tr> <td style="border: 1pt outset; padding: 0cm 5.4pt; width: 119.25pt;" valign="top" width="159"> <div class="MsoNormal" style="margin: 0cm -14.4pt 0.0001pt -1.1pt;"><span>EĞİTİM VE DİNLENME TESİSİ</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif";"></span></div></td> <td style="border: 1pt outset; padding: 0cm 5.4pt; width: 50.7pt;" valign="top" width="68"> <div align="center" class="MsoNormal" style="margin: 0cm -14.4pt 0.0001pt 18pt; text-align: center;"><span>13</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif";"></span></div></td> <td style="border: 1pt outset; padding: 0cm 5.4pt; width: 65.25pt;" valign="top" width="87"> <div align="center" class="MsoNormal" style="margin: 0cm -14.4pt 0.0001pt 18pt; text-align: center;"><span>15</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif";"></span></div></td> <td style="border: 1pt outset; padding: 0cm 5.4pt; width: 55.75pt;" valign="top" width="74"> <div align="center" class="MsoNormal" style="margin: 0cm -14.4pt 0.0001pt 18pt; text-align: center;"><span>982</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif";"></span></div></td> <td style="border: 1pt outset; padding: 0cm 5.4pt; width: 57.9pt;" valign="top" width="77"> <div align="center" class="MsoNormal" style="margin: 0cm -14.4pt 0.0001pt 18pt; text-align: center;"><span>3241</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif";"></span></div></td> <td style="border: 1pt outset; padding: 0cm 5.4pt; width: 76.55pt;" valign="top" width="102"> <div align="center" class="MsoNormal" style="margin: 0cm -14.4pt 0.0001pt 18pt; text-align: center;"><span>1</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif";"></span></div></td> </tr>
<tr> <td style="border: 1pt outset; padding: 0cm 5.4pt; width: 119.25pt;" valign="top" width="159"> <div class="MsoNormal" style="margin: 0cm -14.4pt 0.0001pt -1.1pt;"><span>TERMAL TESİSLER</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif";"></span></div></td> <td style="border: 1pt outset; padding: 0cm 5.4pt; width: 50.7pt;" valign="top" width="68"> <div align="center" class="MsoNormal" style="margin: 0cm -14.4pt 0.0001pt 18pt; text-align: center;"><span>2</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif";"></span></div></td> <td style="border: 1pt outset; padding: 0cm 5.4pt; width: 65.25pt;" valign="top" width="87"> <div align="center" class="MsoNormal" style="margin: 0cm -14.4pt 0.0001pt 18pt; text-align: center;"><span>2</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif";"></span></div></td> <td style="border: 1pt outset; padding: 0cm 5.4pt; width: 55.75pt;" valign="top" width="74"> <div align="center" class="MsoNormal" style="margin: 0cm -14.4pt 0.0001pt 18pt; text-align: center;"><span>55</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif";"></span></div></td> <td style="border: 1pt outset; padding: 0cm 5.4pt; width: 57.9pt;" valign="top" width="77"> <div align="center" class="MsoNormal" style="margin: 0cm -14.4pt 0.0001pt 18pt; text-align: center;"><span>197</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif";"></span></div></td> <td style="border: 1pt outset; padding: 0cm 5.4pt; width: 76.55pt;" valign="top" width="102"> <div align="center" class="MsoNormal" style="margin: 0cm -14.4pt 0.0001pt 18pt; text-align: center;"><br />
</div></td> </tr>
<tr> <td style="border: 1pt outset; padding: 0cm 5.4pt; width: 119.25pt;" valign="top" width="159"> <div class="MsoNormal" style="margin: 0cm -14.4pt 0.0001pt -1.1pt;"><span>POLİS EVİ</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif";"></span></div></td> <td style="border: 1pt outset; padding: 0cm 5.4pt; width: 50.7pt;" valign="top" width="68"> <div align="center" class="MsoNormal" style="margin: 0cm -14.4pt 0.0001pt 18pt; text-align: center;"><span>53</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif";"></span></div></td> <td style="border: 1pt outset; padding: 0cm 5.4pt; width: 65.25pt;" valign="top" width="87"> <div align="center" class="MsoNormal" style="margin: 0cm -14.4pt 0.0001pt 18pt; text-align: center;"><span>56</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif";"></span></div></td> <td style="border: 1pt outset; padding: 0cm 5.4pt; width: 55.75pt;" valign="top" width="74"> <div align="center" class="MsoNormal" style="margin: 0cm -14.4pt 0.0001pt 18pt; text-align: center;"><span>1255</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif";"></span></div></td> <td style="border: 1pt outset; padding: 0cm 5.4pt; width: 57.9pt;" valign="top" width="77"> <div align="center" class="MsoNormal" style="margin: 0cm -14.4pt 0.0001pt 18pt; text-align: center;"><span>2487</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif";"></span></div></td> <td style="border: 1pt outset; padding: 0cm 5.4pt; width: 76.55pt;" valign="top" width="102"> <div align="center" class="MsoNormal" style="margin: 0cm -14.4pt 0.0001pt 18pt; text-align: center;"><br />
</div></td> </tr>
<tr> <td style="border: 1pt outset; padding: 0cm 5.4pt; width: 119.25pt;" valign="top" width="159"> <div class="MsoNormal" style="margin: 0cm -14.4pt 0.0001pt -1.1pt;"><span>MİSAFİRHANE</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif";"></span></div></td> <td style="border: 1pt outset; padding: 0cm 5.4pt; width: 50.7pt;" valign="top" width="68"> <div align="center" class="MsoNormal" style="margin: 0cm -14.4pt 0.0001pt 18pt; text-align: center;"><span>11</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif";"></span></div></td> <td style="border: 1pt outset; padding: 0cm 5.4pt; width: 65.25pt;" valign="top" width="87"> <div align="center" class="MsoNormal" style="margin: 0cm -14.4pt 0.0001pt 18pt; text-align: center;"><span>14</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif";"></span></div></td> <td style="border: 1pt outset; padding: 0cm 5.4pt; width: 55.75pt;" valign="top" width="74"> <div align="center" class="MsoNormal" style="margin: 0cm -14.4pt 0.0001pt 18pt; text-align: center;"><span>101</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif";"></span></div></td> <td style="border: 1pt outset; padding: 0cm 5.4pt; width: 57.9pt;" valign="top" width="77"> <div align="center" class="MsoNormal" style="margin: 0cm -14.4pt 0.0001pt 18pt; text-align: center;"><span>192</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif";"></span></div></td> <td style="border: 1pt outset; padding: 0cm 5.4pt; width: 76.55pt;" valign="top" width="102"> <div align="center" class="MsoNormal" style="margin: 0cm -14.4pt 0.0001pt 18pt; text-align: center;"><span>14</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif";"></span></div></td> </tr>
<tr> <td style="border: 1pt outset; padding: 0cm 5.4pt; width: 119.25pt;" valign="top" width="159"> <div class="MsoNormal" style="margin: 0cm -14.4pt 0.0001pt -1.1pt;"><span>LOKAL</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif";"></span></div></td> <td style="border: 1pt outset; padding: 0cm 5.4pt; width: 50.7pt;" valign="top" width="68"> <div align="center" class="MsoNormal" style="margin: 0cm -14.4pt 0.0001pt 18pt; text-align: center;"><span>20</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif";"></span></div></td> <td style="border: 1pt outset; padding: 0cm 5.4pt; width: 65.25pt;" valign="top" width="87"> <div align="center" class="MsoNormal" style="margin: 0cm -14.4pt 0.0001pt 18pt; text-align: center;"><span>26</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif";"></span></div></td> <td style="border: 1pt outset; padding: 0cm 5.4pt; width: 55.75pt;" valign="top" width="74"> <div align="center" class="MsoNormal" style="margin: 0cm -14.4pt 0.0001pt 18pt; text-align: center;"><br />
</div></td> <td style="border: 1pt outset; padding: 0cm 5.4pt; width: 57.9pt;" valign="top" width="77"> <div align="center" class="MsoNormal" style="margin: 0cm -14.4pt 0.0001pt 18pt; text-align: center;"><br />
</div></td> <td style="border: 1pt outset; padding: 0cm 5.4pt; width: 76.55pt;" valign="top" width="102"> <div align="center" class="MsoNormal" style="margin: 0cm -14.4pt 0.0001pt 18pt; text-align: center;"><br />
</div></td> </tr>
<tr> <td style="border: 1pt outset; padding: 0cm 5.4pt; width: 119.25pt;" valign="top" width="159"> <div class="MsoNormal" style="margin: 0cm -14.4pt 0.0001pt -1.1pt;"><span>REHEBİLİTASYON MERKEZİ</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif";"></span></div></td> <td style="border: 1pt outset; padding: 0cm 5.4pt; width: 50.7pt;" valign="top" width="68"> <div align="center" class="MsoNormal" style="margin: 0cm -14.4pt 0.0001pt 18pt; text-align: center;"><span>2</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif";"></span></div></td> <td style="border: 1pt outset; padding: 0cm 5.4pt; width: 65.25pt;" valign="top" width="87"> <div align="center" class="MsoNormal" style="margin: 0cm -14.4pt 0.0001pt 18pt; text-align: center;"><span>2</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif";"></span></div></td> <td style="border: 1pt outset; padding: 0cm 5.4pt; width: 55.75pt;" valign="top" width="74"> <div align="center" class="MsoNormal" style="margin: 0cm -14.4pt 0.0001pt 18pt; text-align: center;"><span>119</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif";"></span></div></td> <td style="border: 1pt outset; padding: 0cm 5.4pt; width: 57.9pt;" valign="top" width="77"> <div align="center" class="MsoNormal" style="margin: 0cm -14.4pt 0.0001pt 18pt; text-align: center;"><span>246</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif";"></span></div></td> <td style="border: 1pt outset; padding: 0cm 5.4pt; width: 76.55pt;" valign="top" width="102"> <div align="center" class="MsoNormal" style="margin: 0cm -14.4pt 0.0001pt 18pt; text-align: center;"><span>2</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif";"></span></div></td> </tr>
<tr> <td style="border: 1pt outset; padding: 0cm 5.4pt; width: 119.25pt;" valign="top" width="159"> <div class="MsoNormal" style="margin-right: -14.4pt;"><b><span>TOPLAM</span></b><b><span style="font-family: "Arial","sans-serif";"></span></b></div></td> <td style="border: 1pt outset; padding: 0cm 5.4pt; width: 50.7pt;" valign="top" width="68"> <div align="center" class="MsoNormal" style="margin: 0cm -14.4pt 0.0001pt 18pt; text-align: center;"><b><span>107</span></b><b><span style="font-family: "Arial","sans-serif";"></span></b></div></td> <td style="border: 1pt outset; padding: 0cm 5.4pt; width: 65.25pt;" valign="top" width="87"> <div align="center" class="MsoNormal" style="margin: 0cm -14.4pt 0.0001pt 18pt; text-align: center;"><b><span>121</span></b><b><span style="font-family: "Arial","sans-serif";"></span></b></div></td> <td style="border: 1pt outset; padding: 0cm 5.4pt; width: 55.75pt;" valign="top" width="74"> <div align="center" class="MsoNormal" style="margin: 0cm -14.4pt 0.0001pt 18pt; text-align: center;"><b><span>3020</span></b><b><span style="font-family: "Arial","sans-serif";"></span></b></div></td> <td style="border: 1pt outset; padding: 0cm 5.4pt; width: 57.9pt;" valign="top" width="77"> <div align="center" class="MsoNormal" style="margin: 0cm -14.4pt 0.0001pt 18pt; text-align: center;"><b><span>7602</span></b><b><span style="font-family: "Arial","sans-serif";"></span></b></div></td> <td style="border: 1pt outset; padding: 0cm 5.4pt; width: 76.55pt;" valign="top" width="102"> <div align="center" class="MsoNormal" style="margin: 0cm -14.4pt 0.0001pt 18pt; text-align: center;"><b><span>17</span></b><b><span style="font-family: "Arial","sans-serif";"></span></b></div></td> </tr>
</tbody></table><div class="MsoBodyText" style="margin: 0cm -14.4pt 0.0001pt 18pt;"><br />
</div><div class="MsoBodyText" style="margin-right: -14.4pt;"><span><span> </span>Diğer sosyal imkanlar da olduğu gibi bu imkanlar da olumsuz sosyal maliyetlerinin yanı sıra ekonomik açıdan etkin bir kaynak kullanımı olarak görülmemektedir. Asli görevi güvenlik hizmeti üretmek olan bir çok amir ve memur bu tesislerde istihdam edilmektedir.<span> </span>Personel istihdam politikaları açısından rasyonel olarak ele alındığında bu işletmelerin de ekonomik olmadığı görülecektir. Sekiz yıl yatılı okul ortamında polislik ve üst düzey yöneticilik eğitimi almış orta ve üst düzey amirler bu tesislerde otel işletmeciliği yapmaktadırlar. Yukarıdaki tabloda da görüldüğü gibi barınma amacı ile kurulmuş olan tesislerde bulunan oda sayısı 3. 020, yatak sayısı ise 7. 602 ye ulaşmıştır. Kendisi başlı başına bir sektör olan otelciliğin, polislik eğitimi almış personel tarafından yürütülmesi konusu üzerinde durulması gerekli bir durumdur.<span> </span>Öte yandan, bu tesislerde görev yapan personel de kendisini pasivize edilmiş olarak hissetmektedir.</span></div><div class="MsoNormal" style="margin-right: -14.4pt; text-align: justify;"><span style="font-size: 12pt;"><span> </span>Makam aracı, lojman ve diğer sosyal imkanlardan devamlı olarak yararlanmanın bireyler üzerine bazı etkileri de olabilmektedir. Görev ilişkileri dışına sarkan özel zaman dilimlerinde de, sürekli olarak “Amirim!, Müdürüm!” hitaplarına muhatap<b> </b>olma, kişileri bütün insan ilişkilerine hiyerarşik bakma ve bu tür beklentiler içinde olmaya itmektedir.<span> </span>Saygı ve itaat ifade eden bu tür hitap kelimelerine devamlı olarak muhatap olan ve yine devamlı olarak kendilerine öncelikli ve ayrıcalıklı davranılmasına alışan bireyler bunun dışındaki ortamlara uyum sağlamada zorlanmaktadırlar.</span></div><div class="MsoNormal" style="margin-right: -14.4pt; text-align: justify;"><span style="font-size: 12pt;"><span> </span>Meslek yaşamının tamamına yakınında rütbe, sicil ve kıdem gibi hiyerarşik kavramlar çerçevesinde yaşamaya alışan kamu personelinin, her bireyin bir vatandaş olarak yer aldığı sivil topluma uyum sağlaması zorlaşmaktadır. Özellikle, amir ve müdürlük gibi mesleki rollerin görev süresi dışında da sürekli olarak oynanması bu rolü çok baskın bir hale getirmekte ve emniyet mensupları ‘insanlar arasında onlardan bir insan olabilmekte’ zorlanmaktadırlar. Sivil toplum içerisindeki yürüyüşleri oturup-kalkmaları, konuşma üslupları ve ses tonları ile kolayca fark edilebilmektedirler. Bir çoğu da bu ‘fark edilebilirliği’ bir mesleki gereklilik olarak algılamaktadır.<span> </span>Kendilerine sıradan bir insan gibi davranıldığı bazı durumlarda “Sen benim kim olduğumu biliyor musun!” tartışmaları olabilmektedir. Sorunun bu boyutu emniyet mensupları ile sınırlı olmayıp geçmişte, başta parlamenterler ve onların yakınları olmak üzere birçok farklı meslek mensuplarının da yaşadığı görülmektedir.</span></div><div class="MsoNormal" style="margin-right: -14.4pt; text-align: justify;"><b><span style="font-size: 12pt;"><span> </span></span></b><span style="font-size: 12pt;">Toplum içinde ayrıcalıksız ve önceliksiz bir şekilde yaşamada zorlanan bireyler adeta bir kaçış olarak kendi kurumlarına sığınmaktadırlar. Bu da günlük çalışma saatlerini uzatma ve hafta sonu izinlerini evde kalma yerine görev yerine gelmelere dönüşmektedir. Mesai saatleri bittikten sonra evine gitmeyen veya evinin dışında sosyalleşeceği çevresi pek olmayan bir çok emniyet mensubu bulunmaktadır. Evde sıkıldığı, ev dışında da uyum sağlayabileceği bir ortam bulamadığı için hafta sonlarında karakola veya çalıştığı birime gelenler bulunmaktadır. Hatta emekli olduktan sonra bile zamanının bir kısmını polis karakollarında geçiren ve bunu mesleğine bir tür sadakat olarak yorumlayanlar da olmaktadır. Çalışma ortamında gördükleri saygı ve ilgiye alışan insanlar tatillerini bile polis evleri ve polis kampları gibi hiyerarşik unvanlarından yararlanabilecekleri ortamlarda geçirmeyi tercih etmektedirler.</span></div><div class="MsoBodyText" style="margin-right: -14.4pt;"><br />
</div><div class="MsoBodyText" style="margin-right: -14.4pt;"><b><span><span> </span></span></b></div><div class="MsoBodyText" style="margin-right: -14.4pt;"><b><span><span> </span>(3) Meslek İçi Sosyalleşmenin Olası Sonuçları</span></b></div><div class="MsoBodyText" style="margin-right: -14.4pt;"><span><span> </span>Kamu personeline ve emniyet mensuplarına sağlanan sosyal imkanların ekonomik ve sosyolojik boyutlarının olduğu görülmektedir. Kamu kaynaklarının bu şekilde kullanımının ne kadar etkin ve verimli olduğu konusu sorunun araştırılması gereken ekonomik boyutudur. Bu makalede ise ağırlıklı olarak sorunun sosyal etkilerine değinilmektedir. Sorunun sosyal etkilerinin yasal ve etik bağlamda bazı çıkmazlara gebe olduğu görülmektedir.<span> </span>Aşağıda poliste gerçekleşen yoğun mesleki sosyalleşmenin olası iki olumsuz sosyal etkisi olarak ‘kurumsal paranoya’ ve ‘kutsal amaç yolsuzlukları (noble cause corruption)’ ele alınacaktır.</span></div><div class="MsoBodyText" style="margin-right: -14.4pt;"><br />
</div><div class="MsoBodyText" style="margin-right: -14.4pt;"><b><i><span><span> </span></span></i></b><b><span>a) Kurumsal Paranoya</span></b></div><div class="MsoNormal" style="margin-right: -14.4pt; text-align: justify;"><span style="font-size: 12pt;"><span> </span>Güvenlik birimlerinin temel görevi toplumun sadece belli bir kısmının güvenliğini sağlamak ve çıkarlarını korumak değil, aksine o ülkede yaşayan tüm insanlara aynı yakınlıkta olmak ve eşit hizmet götürmektir. Güvenlik birimlerinin bunu başarabilmeleri için toplumun tüm kesimleri ile fiziki ve sosyal olarak yakın bir ilişki içinde olmalıdırlar (</span><span style="font-size: 12pt;">Council of Europe, (2001).</span><span style="font-size: 12pt;"> Ancak, eğitim, görev ve özel yaşamının büyük bir kısmı sivil toplumdan uzak ortamlarda gerçekleşen ve dolayısı ile yoğun bir kurum içi sosyalleşme yaşayan meslek mensupları arasında zamanla çok yoğun bir mesleki dayanışma ve birlik duygusu gelişecektir. Bu yoğun duygu zamanla o meslek dışındaki herkesi bir tehlike ve düşman olarak görme boyutuna da ulaşabilecektir. Bu tür bir sosyalleşme benzer şekilde toplumdan soyutlanmış ve çok yoğun bir meslek içi sosyalleşme yaşayan tüm mesleklerde söz konusu olabilir. Bu şekilde sosyalleşen meslek mensuplarının toplumu ve kurumları algılamada önyargılı davrandıkları görülmektedir. Örneğin, güvenlik mensuplarının yazılı ve görsel medya mensuplarının kendilerini hiç sevmediklerini düşünmesi veya bunun tam tersinin söz konusu olması gibi (Cerrah, 2003).<span style="position: relative; top: -3pt;"></span></span></div><div class="MsoBodyText" style="margin-right: -14.4pt;"><span style="position: relative; top: -3pt;"><span> </span></span><span>Polis alt-kültürü üzerine yapılan bilimsel araştırmalarda, polislik mesleği mensuplarının kendileri dışındaki sivilleri potansiyel suçlu olarak görme eğilimi içinde olduklarını ortaya koymaktadır (Sokullu-Akıncı, 1990, Cerrah ve Semiz, 2000). Hatta, bu kurumlar içinde üst düzey makamlarda görev yapan sivil personele bile zaman zaman tam olarak güvenilmeyip dışlandıkları görülür. Kendi mensupları dışındakilere güvenmeyip, hatta onları potansiyel suçlu olarak görme duygusunun bir kuruma hakim olması bir tür ‘kurumsal paranoya’(Cerrah, 2003). Böyle bir duygunun zamanla devletin diğer kurumlarında da oluşarak yaygınlaşması sağlıklı bir devlet işleyişi olarak algılanamaz. Toplumsal kurumların fonksiyonlarını sağlıklı bir şekilde yerine getirebilmeleri için hizmet eden ile kendisine hizmet üretilen toplum arasında karşılıklı güven esastır. Güvenmeme ve şüphelenme bir kural değil, ancak belli şartlarda söz konusu olan geçici bir durum olmalıdır. Kamu personelinin bilinç altında topluma güvenmeme duygusunun yaygın bir şekilde yerleştiği ülkelerin insanları arasındaki farklılıklar, o toplum için bir zenginlik olmaktan daha çok potansiyel yıkıcı ve bölücü bir unsur olarak algılanacak ve bu da zamanla personelinin görev davranışlarına yansıyabilecektir.<span style="position: relative; top: -3pt;"></span></span></div><div class="MsoBodyText" style="margin-right: -14.4pt;"><span style="position: relative; top: -3pt;"><span> </span></span><span>Psikologlar, paranoyayı özellikle büyüklük hezeyanları ve kendilerine kötülük yapılacağı kuşkularının belirgin olduğu bir ruhsal bozukluk olarak tanımlamaktadırlar. (Öztürk, 1990:199-201; Arkonaç, 1999:144, 384-385) Böyle bir birey çevresine güvenmemekle birlikte kendi güvensizlik duygularını da geleceğe taşımaktadır. Birey, kendisine yönelik aşırı derecede bir tehdit ve tehlike olduğu duygusuna kapılmaktadır. Ancak, geliştirdikleri ‘projeksiyon’ (yansıtma) mekanizmasıyla da kendi güvensizliklerini dışarıya yansıtırlar. Bu kişiler aynı zamanda kendi hezeyanlarını ve ruhsal bozukluklarını şiddetle ‘reddederler’ (yadsıma). Kısacası, temelde kendisine güveni olmayan birey, başkalarını da kendisine düşman olarak algılamaktadır (Öztürk, 1990:199-201; Arkonaç, 1999:144, 384-385).</span></div><div class="MsoBodyText" style="margin-right: -14.4pt;"><span><span> </span>Yukarda kısaca değinilen, bireysel paranoyanın altında yatan dinamiklerin bir benzerinin kurumsal paranoya için ne derece söz konusu olduğunun disiplinler arası bir çalışma ile ele alınması yararlı olacaktır. Bilişim teknolojisi aracılığı ile ulusal sınırların yıkıldığı bir dünyada artık bir toplumun devletinden beklentileri de artmıştır. Fonksiyonlarını tam anlamıyla yerine getiremeyen bir devlet ve onun kurumları zamanla, kendilerine olan güvenlerini yitirmeleri, bu güvensizliğin zamanla topluma güvenmemeye dönüşmesi söz konusu olabilir. Görev ve fonksiyonlarını profesyonelce ve sağlıklı bir şekilde yerine getiremediği için kendine güvenmeyen kurumlar başka kurumları veya toplumu kendilerine bir düşman olarak algılayabilir. Bu ihtimallerin uygulamadaki gerçeklik boyutunun başta sosyoloji, sosyal psikoloji ve psikoloji olmak üzere disiplinler arası bir yaklaşım ile araştırılması yararlı olacaktır.</span></div><div class="MsoBodyText" style="margin-right: -14.4pt;"><span><span> </span>Eğitim süresinde başlayan ve meslek yaşamında sözde sosyal imkanlarla desteklenen çok yoğun sosyalleşme süreci, meslek mensuplarının toplumun genel değer yargıları ile çelişebilen ve hatta zaman zaman da toplumun arzusuna aykırı olabilecek ‘değer yargıları’, ‘doğru ve yanlış’ kavramları üretmelerine neden olmaktadır. Toplum ile ilişkileri oldukça sınırlı olan emniyet mensupları zamanla içe kapanmakta ve diğer kurumları ve toplumu kendilerine düşman olarak görebilmektedir.</span></div><div class="MsoBodyText" style="margin-right: -14.4pt;"><span><span> </span>Ayrıca, yüksek teknoloji ürünü dinleme ve izleme cihazlarıyla ilgili elde edilebilen istihbari bilgilerin, bu imkanlara sahip kamu kurumlarını bir tür kurumsal paranoyaya itmektedir. Emniyet mensupları görevlerinin doğası gereği çoğunlukla toplumdaki sanık ve suçlular ile diyalog halindedir. Sunulan hizmetin müşterileri sadece suç mağdurları değil aynı zamanda cinayet, hırsızlık saldırganlık, yolsuzluk ve benzeri suçların failleridir. Yüksek teknolojinin sağladığı bilgi elde etme araçları geçmişe oranla çok daha fazla olumsuz bilgiye sahip olma sonucunu doğurmaktadır. Bir yandan, yoğun bir meslek içi sosyalleşme, öte yandan ‘olumsuz bilgi’ baskısı altında olan emniyet mensuplarının toplumun geneline bakışı bu etkilerle şekillenebilmektedir. Bireyler ve görev yaptıkları kurum kendi dışındaki kurumları ve hatta toplumun tamamını bir tür potansiyel suçlu ve hatta düşman olarak görmektedir.</span></div><div class="MsoBodyText" style="margin-right: -14.4pt;"><span><span> </span>Böyle bir bakış açısı ve bunun uygulamaya yansıması başlı başına etik bir sorun olarak ele alınmalıdır. Oysa, toplumun tüm kurumları gibi güvenlik hizmeti üreten kurumlar da bu ülkenin insanlarından toplanan vergileri kullanarak yine bu ülkenin kendi insanlarına hizmet etmektedirler. Tüm kamu kurumlarının kuruluş amacı ve personelinin en temel görevi kendi toplumuna hizmet etmektir. Toplumdaki gerçek suçlu veya potansiyel suçlu oranı ne kadar yüksek olursa olsun toplumdaki masum ve dürüst insan sayısı her zaman ezici bir çoğunluktur. Bundan dolayı, güvenlik hizmeti üreten kurumlar kendilerini topluma karşı bir ‘kuvvet’ olmaktan daha çok ‘hizmet’ üreten bir birim yaklaşımına sahip olmalıdırlar. Güvenlik birimlerinin görevleri zaman zaman kuvvet kullanmayı içerse bile özünde bir hizmetdir.</span></div><div class="MsoBodyText" style="margin-right: -14.4pt;"><span><span> </span>Üretilen iş bir hizmet ise, bu hizmeti üreten birey ve kurumların kendilerini toplumun üstünde görmeleri sağlıklı bir yaklaşım olarak görülmemelidir. Ancak, bu söylemin bir retorik olarak kalmaması için, toplumun sistematik bir şekilde güvenlik hizmetlerine katılması ve bunu denetlemesi gerekir. Sivil Toplum Kuruluşlarının çalışmaları bu şekilde bir katılım olarak görülebilir (Cerrah, 2000). Güvenlik hizmetlerine katılım ve denetleme ulusal düzeyde demokratik olarak seçilmiş merkezi hükümet tarafından yapılacağı gibi, yine ulusal ve yerel düzeyde örgütlenmiş olan sivil toplum örgütlerinin katılımı ile de desteklenmelidir.</span></div><div class="MsoSubtitle" style="margin-right: -14.4pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoSubtitle" style="margin-right: -14.4pt; text-align: justify;"><i><span><span> </span></span></i><span>b) Kutsal amaç </span><span><span> </span>yolsuzlukları</span></div><div class="MsoBodyText2"><span> </span>Güvenlik hizmeti veren kurum ve birimlerin en fazla yaşadıkları diğer bir etik sorun da ‘vatan ve millet menfaati’, ‘mağdurun yanında olmak’ veya ‘meslektaşa sahip çıkmak’ gibi ‘kutsal (ulvi) amaçlar’ arkasına sığınılarak yapılan görev ‘suistimalleridir’ (corruption). (Kleinig, 1996; Lynch, G. W., 1999; Crank, J. P and Caldero, M. A. 2000). Polis literatüründe ‘kutsal amaç yolsuzlukları’ (noble cause corruption) olarak tanımlanan bu tür suiistimaller her ne kadar zaman zaman gerçekten iyi niyetlerle başlasa bile giderek bireysel menfaatlerin ön plana çıktığı görülmektedir. Bazı durumlarda güvenlik mensupları daha işin başında art niyetli olabilmekte ve kendi şahsi çıkarlarını bu kılıf ve mazeret ile süsleyerek sahip oldukları konumu kötüye kullanarak yasa dışı uygulamalar yapabilmektedir. Örneğin, bazı kamu görevlileri, güvenlik birimlerinin sahip olduğu yüksek teknoloji ürünü cihazlar ile iletişimin dinlenmesi ve istihbarat faaliyetinde bulunma yetkilerini kullanırken sivil kişilerin özel yaşamları hakkında elde edilen bilgileri daha sonra bireysel menfaat ve siyasi motivler ile kullanabilmektedir. Elde edilen bilgiler gerçekten suçun aydınlatılmasında kullanılsa bile, suçun aydınlatılması ile ilgili olmayan kişisel bilgilerin yok edilmeyip kullanılması veya iletişimin dinlenmesi veya istihbarat yetkilerinin kullanılması için sunulan teknolojinin hukuka aykırı olarak sadece belirli<span> </span>kişilerin aktiviteleri ile ilgili bilgi toplama amacı ile kullanılması ve karşılığında şahsi veya siyasi bir çıkar elde etmesi, yetkilerin ve teknolojinin kullanımını yasal ve mesleki etik açısından bir soruna dönüştürmektedir.</div><div class="MsoSubtitle" style="margin-right: -14.4pt; text-align: justify;"><span style="font-weight: normal;"><span> </span>“Güzel amaçları elde etmek için kullanılacak olan araçların da güzel olmasının” gerekli ve mümkün olup olmadığı, genel anlamda felsefenin, özel anlamda ise polis etiği alanında çalışan sosyal bilimcilerin üzerinde durdukları bir konudur (Crank, J. P and Caldero, M. A. 2000). Bu konuda hukuksal açıdan da yaygın ve kabul edilebilir olan görüş; gayri meşru yöntemlerle meşru amaçlara hizmet edilemeyeceğidir. Bu nedenle, kanuna aykırı elde edilen bilgi, bulgu ve delillerin hiçbir şekilde kişi aleyhine kullanılamayacağı Anayasal bir prensip haline getirilmiştir. (AY m.38) (Eryılmaz, 1999)<span> </span></span></div><div class="MsoSubtitle" style="margin-right: -14.4pt; text-align: justify;"><span style="font-weight: normal;"><span> </span>İtirafçı bir Mossad ajanının ifade ettiği gibi, “ahlaki bir amaç için ahlak dışı davranışlarda bulunulmamalıdır”. Meşru yollardan elde edilse dahi görev gereği elde edilen bilgilerin şahıs, grup veya</span><span> </span><span style="font-weight: normal;">ekip menfaatleri için kullanılamaz.<span> </span>Her ne kadar bazı birey ve gruplar kendi çıkar ve menfaatlerini ülke menfaatleri ile özdeşleştirerek bu tür davranışlara kaysa da ülke menfaatlerinin nasıl korunacağı ancak yasalarda belirtilmiştir.</span></div><div class="MsoBodyText" style="margin-right: -14.4pt;"><br />
</div><div class="MsoBodyText" style="margin-right: -14.4pt;"><b><span><span> </span>Sonuç</span></b></div><div class="MsoSubtitle" style="margin-right: -14.4pt; text-align: justify;"><span style="font-weight: normal;"><span> </span></span></div><div class="MsoSubtitle" style="margin-right: -14.4pt; text-align: justify;"><span style="font-weight: normal;"><span> </span></span><span style="font-weight: normal;">Emniyet mensuplarının iç ve dış müşteri için üretmiş oldukları hizmetlerde temel kriter toplumda “hukukun üstünlüğünü hakim kılma” ve “kişi hak ve özgürlüklerine maksimum saygı içinde bulunma” olmalıdır. Güvenlik hizmetlerinde bu kriterlere göre hizmet üretilebilmesi için personel seçiminde ‘profesyonellik’, ‘liyakat’ ve ‘uzmanlık’ gibi kriterler ön plana çıkarılmalıdır. Mesleki uygulama ve atamalara öğrencilik yıllarına kadar uzanan dostluk, arkadaşlık ve devrelik gibi birincil ilişkilerin etkin olması durumunda, topluma üretilen hizmetin içeriğinin belirlenmesinde yukarıda sayılan objektif kriterler yerine bireylerin özel yaşamlarının detayları, siyasi görüş ve eğilimleri ve kişisel tecrübeleri rol oynayacaktır. Bu da doğal olarak çağdaş toplumların kamu hizmeti felsefesini özetleyen ‘liyakat’ (meritokrasi) ilkesiyle bağdaşmadığı gibi, az gelişmiş toplumlarda yaygın olan ‘adam kayırmacılığı’ (nepotism) ön plana çıkacaktır. </span></div><div class="MsoSubtitle" style="margin-right: -14.4pt; text-align: justify;"><span style="font-weight: normal;"><span> </span>Emniyet hizmetlerinin, iç müşterisi olan meslek mensupları ve dış müşteri olan vatandaş ilişkilerinde ve onlara yönelik hizmetlerde ‘hukukun üstünlüğü’ ve “insan haklarına saygı” ilkesinden daha çok birincil ilişkilere dayanan ‘dayanışmanın’ etkin olması yasal bir sorun olmanın yanında etik bir sorun olarak ta ortaya çıkmaktadır. Personel seçim ve istihdamında bireysel dostluk ve düşmanlıklar ve bireylerin özel yaşamlarının detayları gibi kriterleri ön plana çıkartan bir sosyal ve kurumsal yapının, ‘hukukun üstünlüğü’ ve ‘liyakat’ gibi objektif kriterlere değer veren Batı dünyasına entegre olması oldukça güç görünmektedir.</span></div><div class="MsoSubtitle" style="margin-right: -14.4pt; text-align: justify;"><span style="font-weight: normal;"><span> </span>Kısacası, gerek kurumsal düzeyde ve gerekse bireysel düzeyde Türk polis teşkilatında yaşanan etik sorunların nedenlerinden birisi yoğun mesleki sosyalleşmedir. İster ekonomik, </span><span style="font-weight: normal;">isterse güvenlik olsun hangi gerekçe ve nedene dayanırsa dayansın, emniyet mensuplarının uzun süreli yatılı okul psikolojisi ile yetişmesi ve görev ve özel yaşamlarının tamamına yakınını sivil toplum dışında ve kendi kontrollerinde olan zaman ve mekanlarda yaşamaları aşırı bir mesleki sosyalleşme doğuracaktır. Bu aşırı mesleki sosyalleşme de zamanla toplumdan uzaklaşma ve yabancılaşmayı ortaya çıkaracaktır.Temsili demokrasilerden katılımcı demokrasilere dönüşümün yaşandığı bir dünyada bu orandaki bir mesleki sosyalleşmenin korunması çağın gereklerine direnmek olacaktır.</span></div><div class="MsoSubtitle" style="margin-right: -14.4pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoBodyText" style="margin-right: -14.4pt;"><b><span style="font-size: 10pt;">Yararlanılan Kaynaklar:</span></b></div><div class="MsoBodyText" style="margin-right: -14.4pt;"><span style="font-size: 10pt;">Arkonaç, O. (1999) <i>Açıklamalı Psikiyatri Sözlüğü</i>, İstanbul: Nobel Tıp Kitapları.</span></div><div class="MsoNormal" style="margin-right: -14.4pt; text-align: justify;"><span>Cerrah, I. ve Semiz, E. (Editörler) (2000) <i>21. Yüzyılda Polis: Temel Sorunlar-Çağdaş Yaklaşımlar</i>, Ankara: Sibel Matbaası.</span></div><div class="MsoNormal" style="margin-right: -14.4pt; text-align: justify;"><span>Cerrah, I., Eryılmaz, M. B. (2001) <i>Avrupa Polis Etiği Yönetmeliği & Açıklayıcı Notlar</i>, Ankara: Polis Akademisi. Ankara.</span></div><div class="MsoNormal" style="margin-right: -14.4pt; text-align: justify;"><span>Cerrah, İ. (2000) ‘Güvenlik Hizmetlerine Sivil Katılım ve Sapma Davranışlarının Analizi: Türkiye Örneği’, <i><span style="position: relative; top: -3pt;">Polis Bilimleri Dergisi</span></i><span style="position: relative; top: -3pt;">, (<i>Turkish Journal of Police Studies</i>), Vol.2 (7-8).</span></span></div><div class="MsoNormal" style="margin-right: -14.4pt; text-align: justify;"><span>Cerrah, İ. (2003) ‘Bilişim Teknolojileri ve Etik: bilişim teknolojilerinin güvenlik hizmetlerinde kullanımının ‘etik boyutu’ ve ‘sosyal’ sonuçları’, Tülin Günşen İçli ve Fatih Karaosmanoğlu (Editörler) (2002) <i>Uluslararası Polislik ve İçgüvenlik,</i> Ankara: Nobel Yayın Dağıtım, sayfa: 449-468.</span></div><div class="MsoNormal" style="margin-right: -14.4pt; text-align: justify;"><span>Council of Europe (2001) <i>The European Code of Police Ethics and Explanatory Memorandum</i>: Strasbourg.</span></div><div class="MsoNormal" style="margin-right: -14.4pt;"><span>Crank, J. P and Caldero, M. A. (2000) <i>Police Ethics: The Corruption of Noble Cause</i>, Cincinnati: Alderson Publishing Co.</span></div><div class="MsoNormal" style="margin-right: -14.4pt; text-align: justify;"><span>Emniyet Genel Müdürlüğü (2001) Emniyet Genel Müdürlüğünün ilgili dairelerinde Aralık 2001 tarihinde var olan veriler esas alınarak hazırlanmıştır.</span></div><div class="MsoNormal" style="margin-right: -14.4pt; text-align: justify;"><span>Eryılmaz, M. Bedri, <i>Arrest and Detention Powers in English and Turkish Law and Practice in the Light of the European Convention on Human Rights</i>, 1999, Kluwer Law International.</span></div><div class="MsoNormal" style="margin-right: -14.4pt; text-align: justify;"><span>John Kleinig (1996) <i>The Ethics of Policing</i>, Cambridge UP.</span></div><div class="MsoNormal" style="margin-right: -14.4pt; text-align: justify;"><span>Lynch, G. W. (1999) <i>Human Dignity and the Police:</i> <i>Ethics and Integrity in Police Work</i>, Illinois: Charles C Thomas.</span></div><div class="MsoBodyText" style="margin-right: -14.4pt;"><span style="font-size: 10pt;">Öztürk, O. (1990) <i>Ruh Sağlığı ve Bozuklukları</i>, İstanbul: Evrim Basım-Yayım-Dağıtım.</span></div><div class="MsoBodyText" style="margin-right: -14.4pt;"><span style="font-size: 10pt;">Polis Akademisi Başkanlığı Yayınları. (2001) <i>Polis Meslek Yüksek Okulu Öğrencilerinin Sosyo-Kültürel Duru</i>mu, No:3</span></div><div class="MsoSubtitle" style="margin-right: -14.4pt; text-align: justify;"><span style="font-size: 10pt; font-weight: normal;">Sokullu-Akıncı, R. F. (1990) Polis: Toplumsal bir kurum olarak gelişmesi, Polis alt-kültürü ve İnsan Hakları, Istanbul: Gümüş Basımevi.</span></div><div class="MsoBodyText" style="margin-right: -14.4pt;"><span style="font-size: 10pt;">Türkiye Cumhuriyeti Anayasası Madde 38.</span></div><div><br clear="all" /> <hr align="left" size="1" width="33%" /> <div id="ftn1"> <div class="MsoFootnoteText" style="margin-right: -0.9pt; text-align: justify;"><a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftnref1" name="_ftn1" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: Symbol;"><span>*</span></span></span></a> Doç Dr., Polis Akademisi, Güvenlik Bilimleri. Fakültesi Öğretim Üyesi.</div></div><div id="ftn2"> <div class="MsoFootnoteText" style="margin-right: -0.9pt; text-align: justify;"><a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftnref2" name="_ftn2" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: Symbol;"><span>*</span></span></span></a> Yard. Doç. Dr., Polis Akademisi, Güvenlik Bilimleri Fakültesi Öğretim Üyesi.</div><div class="MsoFootnoteText" style="margin-right: -0.9pt; text-align: justify;"><br />
</div></div><div id="ftn3"> <div class="MsoFootnoteText" style="margin-right: -0.9pt; text-align: justify;"><a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftnref3" name="_ftn3" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">[1]</span></span></span></span></a> <span>Üniformalı ve sivil personel sayısının toplamı 188. 162 dir.<span> </span>Emniyet teşkilatı içinde görev yapan, öğretim elemanı, doktor, hemşire, sağlık personeli, yardımcı hizmetli ve şoför gibi karakol ortamı dışında çalışan personel sivil personel olarak tanımlanmaktadır.Bu rakamın 168. 939’u üniformalı geri kalan 17. 323 ise sivil personeli oluşturmaktadır. Sivil personel sayısı toplam personelin sadece % 9.2’sini oluşturmaktadır. Üniformalı bayan personel sayısının toplamı ise 8.367 dir. Polis memuru ile emniyet müdürü rütbesi arasındaki tüm bayan personel sayısını içeren bu rakam toplam üniformalı personelin % 4.9’unu oluşturmaktadır. Bayan emniyet mensupları içindeki bayan polis memuru sayısı ise 7.888’dir. Rütbesiz bayan polis memurlarının rütbeli bayan memurlara oranı ise % 94.2’dir. Burada yer alan ra</span>kamlarda, Emniyet Genel Müdürlüğü, Personel Dairesi Başkanlığında Mayıs 2003 tarihinde var olan veriler esas alınmıştır.</div></div><div id="ftn4"> <div class="MsoNormal" style="margin-right: -0.9pt; text-align: justify;"><a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftnref4" name="_ftn4" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">[2]</span></span></span></span></a> Gülden Aydın (23 Kasım 1998) 'Emniyetin özeleştirisi', <i>Hürriyet</i>; Gülden Aydın (24 Kasım 1998) 'Halkın efendisi değiliz',<i> Hürriyet;</i> Şakir Süter, (11 Şubat 1999) '21. Yüzyılda Polis'.<i> Akşam; Cumhuriyet,</i> (12 Şubat 1999) 'Polisin kökeni muhafazakar'; <i>Hürriyet</i>, (13 Şubat 1999) 'Türk polisinin profili'; <i>Yeni Asya</i>, (13 Şubat 1999) 'Muhafazakarlık polisin fıtratında var'; Aykut Işıklar (18 Şubat 1999) '21. Yüzyılda Polis'<i> Akşam; Aydınlık, </i>- Dergi (21 Şubat 1999) 'Türk polisi muhafazakar'. <i>NTV,</i> -Televizyon - <i>Röportaj</i> (6 Mart 1999) Yazarın adı geçen kitapta yer alan makalesi ile ilgili olarak NTV tarafından yapılan bir röpörtaj NTV-Aktüel programında yayınlanmıştır.<span style="font-size: 9pt;"></span></div></div><div id="ftn5"> <div class="MsoFootnoteText" style="margin-right: -0.9pt;"><a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftnref5" name="_ftn5" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">[3]</span></span></span></span></a> Burada söz konusu edilen endişeler sadece polis ile sınırlı olmayıp Jandarma gibi iç güvenlik hizmeti üreten kurumlar içinde söz konusu olabiliir.</div></div><div id="ftn6"> <div class="MsoFootnoteText" style="margin-right: -0.9pt; text-align: justify;"><a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftnref6" name="_ftn6" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">[4]</span></span></span></span></a><span> </span>Makalede yer alan lojman, makam aracı ve diğer sosyal tesislerle ilgili rakamsal verilerde Emniyet Genel Müdürlüğü, Sosyal Hizmetler Dairesi Başkanlığınca yazarlara verilen Aralık 2002 kayıtları esas alınmıştır.</div></div><div id="ftn7"> <div class="MsoFootnoteText" style="margin-right: -0.9pt;"><a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftnref7" name="_ftn7" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">[5]</span></span></span></span></a><span> </span>Burada sunulan rakamsal verilerde Emniyet Genel Müdürlüğü, Sosyal Hizmetler Dairesi Başkanlığınca yazarlara verilen Aralık 2002 tarihli kayıtlar esas alınmıştır<b>.</b></div></div><div id="ftn8"> <div class="MsoNormal" style="margin-right: -0.9pt; text-align: justify;"><a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftnref8" name="_ftn8" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">[6]</span></span></span></span></a> Bu tabloda yer alan sayısal bilgiler Emniyet Genel Müdürlüğü, İdari Mali İşler Daire Başkanlığı ile İnşaat Emlak Daire Başkanlıklarınca yazarlara verilen Aralık 2003 tarihili veriler esas alınarak hazırlanmıştır.</div><div class="MsoFootnoteText" style="margin-right: -0.9pt;"><br />
</div></div></div>Unknownnoreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-1995902381731834676.post-13353147493377419392010-11-11T13:34:00.000-08:002010-11-11T13:39:01.258-08:00AVRUPA İNSAN HAKLARI MAHKEMESİ TÜRKİYE KARARLARININ ANALİZİ (2002-2005) VE CEZA MUHAKEMESİNE YANSIMALARI<!--[if !mso]> <style>
v\:* {behavior:url(#default#VML);}
o\:* {behavior:url(#default#VML);}
w\:* {behavior:url(#default#VML);}
.shape {behavior:url(#default#VML);}
</style> <![endif]--><!--[if gte mso 9]><xml> <w:WordDocument> <w:View>Normal</w:View> <w:Zoom>0</w:Zoom> <w:TrackMoves/> <w:TrackFormatting/> <w:HyphenationZone>21</w:HyphenationZone> <w:PunctuationKerning/> <w:ValidateAgainstSchemas/> <w:SaveIfXMLInvalid>false</w:SaveIfXMLInvalid> <w:IgnoreMixedContent>false</w:IgnoreMixedContent> <w:AlwaysShowPlaceholderText>false</w:AlwaysShowPlaceholderText> <w:DoNotPromoteQF/> <w:LidThemeOther>TR</w:LidThemeOther> <w:LidThemeAsian>X-NONE</w:LidThemeAsian> <w:LidThemeComplexScript>X-NONE</w:LidThemeComplexScript> <w:Compatibility> <w:BreakWrappedTables/> <w:SnapToGridInCell/> <w:WrapTextWithPunct/> <w:UseAsianBreakRules/> <w:DontGrowAutofit/> <w:SplitPgBreakAndParaMark/> <w:DontVertAlignCellWithSp/> <w:DontBreakConstrainedForcedTables/> <w:DontVertAlignInTxbx/> <w:Word11KerningPairs/> <w:CachedColBalance/> </w:Compatibility> <w:BrowserLevel>MicrosoftInternetExplorer4</w:BrowserLevel> <m:mathPr> <m:mathFont m:val="Cambria Math"/> <m:brkBin m:val="before"/> <m:brkBinSub m:val="--"/> <m:smallFrac m:val="off"/> <m:dispDef/> <m:lMargin m:val="0"/> <m:rMargin m:val="0"/> <m:defJc m:val="centerGroup"/> <m:wrapIndent m:val="1440"/> <m:intLim m:val="subSup"/> <m:naryLim m:val="undOvr"/> </m:mathPr></w:WordDocument> </xml><![endif]--><!--[if gte mso 9]><xml> <w:LatentStyles DefLockedState="false" DefUnhideWhenUsed="true"
DefSemiHidden="true" DefQFormat="false" DefPriority="99"
LatentStyleCount="267"> <w:LsdException Locked="false" Priority="0" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Normal"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="heading 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 7"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 8"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 9"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 7"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 8"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 9"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="0" Name="footer"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="35" QFormat="true" Name="caption"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="0" Name="page number"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="10" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Title"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="1" Name="Default Paragraph Font"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="0" Name="Body Text Indent"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="0" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtitle"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="0" Name="Body Text 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="22" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Strong"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="20" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Emphasis"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="59" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Table Grid"/> <w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Placeholder Text"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="1" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="No Spacing"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Revision"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="34" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="List Paragraph"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="29" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Quote"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="30" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Quote"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="19" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Emphasis"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="21" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Emphasis"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="31" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Reference"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="32" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Reference"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="33" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Book Title"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="37" Name="Bibliography"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" QFormat="true" Name="TOC Heading"/> </w:LatentStyles> </xml><![endif]--><!--[if gte mso 10]> <style>
/* Style Definitions */
table.MsoNormalTable
{mso-style-name:"Normal Tablo";
mso-tstyle-rowband-size:0;
mso-tstyle-colband-size:0;
mso-style-noshow:yes;
mso-style-priority:99;
mso-style-qformat:yes;
mso-style-parent:"";
mso-padding-alt:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt;
mso-para-margin:0cm;
mso-para-margin-bottom:.0001pt;
mso-pagination:widow-orphan;
font-size:10.0pt;
font-family:"Times New Roman","serif";}
</style> <![endif]--><!--[if gte mso 9]><xml> <o:shapedefaults v:ext="edit" spidmax="1027"/> </xml><![endif]--><!--[if gte mso 9]><xml> <o:shapelayout v:ext="edit"> <o:idmap v:ext="edit" data="1"/> </o:shapelayout></xml><![endif]--> <br />
<div align="center" class="MsoNormal" style="text-align: center;"><br />
</div><div align="center" class="MsoNormal" style="text-align: center;"><b>Doç.Dr. Bülent ÇİÇEKLİ</b></div><div align="center" class="MsoNormal" style="text-align: center;"><b>Doç Dr. M. Bedri ERYILMAZ</b></div><div align="center" class="MsoNormal" style="text-align: center;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><b>Giriş</b></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Çalışmanın amacı, AİHM’in 2002-2005 yılları arasındaki dört yıllık periyot içerisinde Türkiye hakkında vermiş olduğu kararların yıllık bazda ve incelenen dönem genelinde nitelik ve sayısal olarak analizini yapmaktır.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Bu amaçla, ilk olarak AİHM’in Türkiye hakkında vermiş olduğu kararların sonuçlarına (ihlal, dostane çözüm, düşme ve ihlal edilmeme) göre yıllık bazda oransal dağılımı yapılmaktadır. Daha sonra, yıllık bazda, verilen ihlal kararlarının Sözleşme maddelerine göre dağılımı incelenerek, en çok ihlal edilen maddeler tespit edilmektedir.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">İkinci olarak, incelenen dönem genelinde verilen kararların nitelik ve sayısal analizi ile birlikte, dönem genelinde verilen ihlal kararlarının Sözleşme maddelerine göre dağılımı yapılmaktadır.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span>Üçüncü olarak, dönem genelinde en çok ihlal edilen Sözleşme maddeleri ayrı ayrı incelemeye tabi tutulmaktadır. Bu bağlamda, her bir Sözleşme maddesinin sağlamış olduğu güvencenin niteliği, Mahkemenin verdiği ihlal kararlarının nedenleri ile Mahkeme içtihadında ortaya konan gerekçeler incelenerek, Devlet organları ile görevlileri açısından ortaya çıkan sorumluluk ve yükümlülükler tartışılmaktadır.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span>Nihai olarak, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi organlarınca 1990 yılından 2005 yılı sonuna kadar verilen kararların sonuçlarına (ihlal, dostane çözüm, düşme ve ihlal edilmeme) göre oransal dağılımı yapılmakta ve bu kapsamda Türkiye hakkında verilen kararların genel resmi ortaya konmaktadır.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Sonuç kısmında, verilen ihlal kararlarının maddelere göre dağılımı göz önünde bulundurularak, Türkiye hakkında verilen ihlal kararlarının ceza yargılaması süreci ile ilişkisine dikkat çekilmektedir. Yeni ceza yasalarının Türkiye hakkında verilebilecek olası ihlal kararlarına yapacağı etki tartışılmaktadır.</div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><b>1. 2002-2005 DÖNEMİNDE VERİLEN KARARLARIN YILLIK BAZDA NİTELİK VE SAYISAL ANALİZİ</b></div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><b>1.1. 2002 Yılı </b></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">2002 yılı içerisinde Türkiye ile ilgili verilen toplam 104 kararda; 47 ihlal, 54 dostane çözüm, 2 ihlal edilmeme ve 1 düşme kararı verilmiştir. Bu verilerle ilgili tablolar aşağıda sunulmuştur. </div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal"><img height="354" src="file:///C:/DOCUME%7E1/ADMINI%7E1/LOCALS%7E1/Temp/msohtmlclip1/01/clip_image002.gif" width="457" /></div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal"><img height="353" src="file:///C:/DOCUME%7E1/ADMINI%7E1/LOCALS%7E1/Temp/msohtmlclip1/01/clip_image004.gif" width="457" /></div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal"><img height="373" src="file:///C:/DOCUME%7E1/ADMINI%7E1/LOCALS%7E1/Temp/msohtmlclip1/01/clip_image006.gif" width="480" /></div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal"><img height="373" src="file:///C:/DOCUME%7E1/ADMINI%7E1/LOCALS%7E1/Temp/msohtmlclip1/01/clip_image008.gif" width="480" /></div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><b>1.2. 2003 Yılı </b></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">2003 yılı içerisinde Türkiye ile ilgili verilen toplam 123 kararda; 76 ihlal, 44 dostane çözüm, 1 ihlal edilmeme ve 2 düşme kararı verilmiştir. Bu verilerle ilgili tablolar aşağıda sunulmuştur. </div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal"><img height="373" src="file:///C:/DOCUME%7E1/ADMINI%7E1/LOCALS%7E1/Temp/msohtmlclip1/01/clip_image010.gif" width="480" /></div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal"><img height="373" src="file:///C:/DOCUME%7E1/ADMINI%7E1/LOCALS%7E1/Temp/msohtmlclip1/01/clip_image012.gif" width="480" /></div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal"><img height="401" src="file:///C:/DOCUME%7E1/ADMINI%7E1/LOCALS%7E1/Temp/msohtmlclip1/01/clip_image014.gif" width="517" /></div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal"><img height="401" src="file:///C:/DOCUME%7E1/ADMINI%7E1/LOCALS%7E1/Temp/msohtmlclip1/01/clip_image016.gif" width="517" /></div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><b>1.3. 2004 Yılı </b></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">2004 yılı içerisinde Türkiye ile ilgili verilen toplam 171 kararda; 154 ihlal, 10 dostane çözüm, 3 ihlal edilmeme ve 4 düşme kararı verilmiştir. Bu verilerle ilgili tablolar aşağıda sunulmuştur. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal"><img height="363" src="file:///C:/DOCUME%7E1/ADMINI%7E1/LOCALS%7E1/Temp/msohtmlclip1/01/clip_image018.gif" width="468" /></div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal"><img height="364" src="file:///C:/DOCUME%7E1/ADMINI%7E1/LOCALS%7E1/Temp/msohtmlclip1/01/clip_image020.gif" width="468" /></div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal"><img height="401" src="file:///C:/DOCUME%7E1/ADMINI%7E1/LOCALS%7E1/Temp/msohtmlclip1/01/clip_image022.gif" width="517" /></div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal"><img height="401" src="file:///C:/DOCUME%7E1/ADMINI%7E1/LOCALS%7E1/Temp/msohtmlclip1/01/clip_image024.gif" width="517" /></div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><b>1.4. 2005 Yılı </b></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">2005 yılı içerisinde Türkiye ile ilgili verilen toplam 290 kararda; 269 ihlal, 10 dostane çözüm, 8 ihlal bulunmadığı, 1 düşme kararı verilmiş ayrıca daha önce ihlal kararı verilmiş olan iki karar ile ilgili olarak tazminata hükmedilmiştir. Bu verilerle ilgili tablolar aşağıda sunulmuştur.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><img height="323" src="file:///C:/DOCUME%7E1/ADMINI%7E1/LOCALS%7E1/Temp/msohtmlclip1/01/clip_image026.gif" width="505" /></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><img height="327" src="file:///C:/DOCUME%7E1/ADMINI%7E1/LOCALS%7E1/Temp/msohtmlclip1/01/clip_image028.gif" width="505" /></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><img height="349" src="file:///C:/DOCUME%7E1/ADMINI%7E1/LOCALS%7E1/Temp/msohtmlclip1/01/clip_image030.gif" width="548" /></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><img height="349" src="file:///C:/DOCUME%7E1/ADMINI%7E1/LOCALS%7E1/Temp/msohtmlclip1/01/clip_image032.gif" width="548" /></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><b>2. 2002–2005 YILLARI ARASINDA VERİLEN KARARLARIN DÖNEM BAZINDA NİTELİK VE SAYISAL ANALİZİ</b></div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal">2002–2005 yılları arasında Türkiye ile ilgili verilen toplam 686 kararda 546 ihlal kararı, 118 dostane çözüm, 14 ihlal bulunmadığı ve 8 düşme kararı verilmiştir.</div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal"><img height="306" src="file:///C:/DOCUME%7E1/ADMINI%7E1/LOCALS%7E1/Temp/msohtmlclip1/01/clip_image034.gif" width="481" /></div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal"><img height="306" src="file:///C:/DOCUME%7E1/ADMINI%7E1/LOCALS%7E1/Temp/msohtmlclip1/01/clip_image036.gif" width="481" /></div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal"><img height="411" src="file:///C:/DOCUME%7E1/ADMINI%7E1/LOCALS%7E1/Temp/msohtmlclip1/01/clip_image038.gif" width="517" /></div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal"><img height="487" src="file:///C:/DOCUME%7E1/ADMINI%7E1/LOCALS%7E1/Temp/msohtmlclip1/01/clip_image040.gif" width="517" /></div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><b>3. 2002–2005 YILLARI ARASINDA EN ÇOK İHLAL EDİLEN MADDELERİN ANALİZİ</b></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><b>3.1. Yaşam Hakkı – Madde 2</b></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">2002–2005 yılları arasında Türkiye ile ilgili olarak verilen toplam 546 ihlal kararının 52 tanesi 2. madde ihlali ile ilgilidir.</div><div align="center" class="MsoNormal" style="text-align: center;"><br />
</div><div align="center" class="MsoNormal" style="text-align: center;"><img height="297" src="file:///C:/DOCUME%7E1/ADMINI%7E1/LOCALS%7E1/Temp/msohtmlclip1/01/clip_image042.gif" width="492" /></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">AİHS’nin 2. maddesi genel olarak yaşam hakkını güvence altına almaktadır. Bununla birlikte, 2. maddenin 1. fıkrası ölüm cezasının uygulanmasına olanak sağlayan ve 1950li yılların Avrupa gerçeğini yansıtan istisnai bir düzenlemeye yer vermektedir. Ancak zamanla idam karşıtı düşünceler Avrupa kamu düzeninde hakim anlayış halini gelmiş ve Avrupa’yı “idamdan arınmış bir kıtaya” dönüştürme hedefi aşamalı olarak gerçekleştirilmiştir. Bu amaçla, önce barış zamanında idam cezasını yasaklayan Sözleşmeye Ek 6 No.lu Protokol hazırlanmış; daha sonra da idamı bütün durumlarda mutlak olarak yürürlükten kaldıran 13 No.lu Protokol yürürlüğe girmiştir.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Türkiye, idam cezalarını 1984 yılından bu yana infaz etmediği halde, yakın zamana kadar barış döneminde idamı kaldıran adımları atmamıştı. 2001 Anayasa değişikliği sırasında Anayasanın 38. maddesine “savaş, çok yakın savaş tehdidi ve terör suçları halleri dışında ölüm cezası verilemez” hükmünü ekleyerek ilk adımı atmış oldu. Ardından “terör suçları” için de idamı kaldıran yasal düzenlemeyi yaptı. Son olarak, 2004 anayasa değişikliği ile idamı mutlak surette kaldırdı. Türkiye, bir süre önce de Sözleşme’ye ek 13 No.lu Protokolü onaylamıştır.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span>2. maddenin ilk paragrafında yer alan “hiç kimse <i>kasten</i> öldürülemez” ifadesi, ihmal ve kusur nedeniyle öldürme olaylarının yaşam hakkının ihlali sayılmayacağı anlamına gelmemektedir. Avrupa İnsan Hakları Komisyonu, 1985 tarihli <i>Stewart v. England</i> davasında Kuzey İrlanda’da bir gösteri sırasında İngiliz güvenlik güçleri tarafından bir çocuğun plastik mermiyle öldürülmesinde, <i>kasıt</i> olmamasına rağmen, yaşam hakkının ihlalinin söz konusu olduğuna karar vermiştir.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span>Sözleşme organlarının 2. maddeye ilişkin yorumlarından hareketle, yaşam hakkı konusunda devletlerin “negatif” ve “pozitif” olmak üzere iki tür yükümlülüğünün olduğunu söyleyebiliriz. Negatif yükümlülük, şartları oluşmadan, Sözleşmede öngörülen meşru amaçlar dışında “öldürmeyeceksin!” emrini içermektedir.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Pozitif yükümlülük ise, öldürme olayına güvenlik güçleri müdahil olmasa bile, devletin yaşam hakkını korumaya yönelik önleyici tedbirler almasını gerektirmektedir. Geniş anlamda tedbir, devletin (a) bir kişinin yaşamına yönelik gerçek ve kaçınılmaz bir tehlike olduğunda bu kişinin korunmasını, (b) her şeye rağmen bir öldürme olayı gerçekleşmişse olayla ilgili olarak etkili, hızlı ve kapsamlı inceleme yapmasını gerektirmektedir. Bu yükümlülüklerini yerine getirmeyen taraf devletler, AİHM tarafından Sözleşme’nin 2. maddesini ihlal etmiş kabul edilmektedirler.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span>Yaşam hakkı ile ilgili olarak iki tip ihlal kararı verilmektedir. Maddi ihlal olarak nitelenebilecek ilk durumda, kişilerin Devlet görevlilerinin, mutlak gereklilik bulunmadığı halde, kasıtlı veya kusurlu hareketleri neticesinde hayatlarını kaybetmeleri söz konusudur. Bu tip ihlal olaylarında, Mahkemenin, kamu makamlarının kusurunun varlığı noktasında, makul şüphenin ötesinde kesinlik içeren bir delil standardını temel aldığını görmekteyiz (<i>İrlanda v. Birleşik Krallık, par. 161</i>)</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Bu tip ihlal iddiaları genellikle Güneydoğu Anadolu Bölgesinde PKK terör örgütüne karşı yapılmış olan askeri harekâtlar neticesinde ileri sürülmüştür. Bununla birlikte bu tip iddialarda bu delil standardına ulaşılamadığı için maddi ihlal kararı oldukça az sayıda çıkmaktadır.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Bununla birlikte yaşam hakkı ile ilgili olarak maddi ihlal kararı verilmesinin sebebi daha ziyade gözaltında meydana gelen ölüm ve kayıp olaylarından kaynaklanmaktadır. Bu bağlamda gözaltına alınan kişilerin akıbeti hakkındaki açıklama yapma yükümlülüğü Devlete düşmektedir.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">İkinci olarak ise, Devletin yaşam hakkının korunmasındaki pozitif yükümlülüğünü yerine getirmemesi sebebi ile ihlal kararları verilmektedir ki; 2. madde altındaki ihlal kararlarının büyük bir oranı da bu hususa dayanmaktadır. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span>Mahkemeye göre, Devletin öldürülme olayları üzerine etkili bir soruşturma yapılmasını sağlaması gerekmektedir. Bu yaşam hakkının devletlere yüklediği en önemli pozitif yükümlülüktür. Etkili soruşturmanın bir çok unsuru vardır. Soruşturmanın etkili olabilmesi, onun hızlı, kapsamlı ve sonuç getirici olmasına bağlıdır. <span> </span>Örneğin, <i>Mahmut Kaya v. Türkiye</i> kararında, başvuru konusu kişilerin öldürülmeleri olayı üzerine etkili ve hızlı soruşturmanın yapılamadığını belirten Mahkeme, yaşam hakkının ihlal edildiğine karar vermiştir.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span>Diğer yandan öldürme olayları sonrasında otopsi yapılmaması veya eksik otopsi yapılması yada otopsinin uzmanlar tarafından yapılmaması da etkili soruşturma eksikliğinden dolayı yaşama hakkının ihlaliyle sonuçlanabilmektedir.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><i><span> </span></i>Pozitif yükümlülüğün diğer bir boyutu Devletin bireylerin yaşamlarını korumak için gerekli tedbirleri almamasıdır. Örneğin <i>Mahmut Kaya v. Türkiye</i> kararında, PKK’ya mensup yaralı teröristlere yardım ettiği için ölüm tehditleri aldığını söyleyen bir doktorla onun arkadaşı olan bir avukatın öldürülmesi olayında, AİHM’e göre, Devlet, bu kişilerin yaşamına yönelik gerçek ve kaçınılmaz tehdit karşısında gerekli önlemleri almada başarısız olduğu için yaşam hakkını ihlal etmiştir.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span>Yine aynı şekilde, Ümraniye çöplüğünde <span style="color: black;">28 Nisan 1993'te meydana gelen gaz patlaması sonucunda 9 yakınını kaybeden Maşallah Öneryıldız’ın açtığı davada AİHM, devletin yaşam hakkını korumak için gerekli tedbirleri almadığını, dolayısıyla Sözleşme’nin 2. maddesini ihlal ettiğini belirlemiştir. AİHM, yetkili ulusal makamların çöplüğün yakınlarında yaşayan bir çok insan için gerçek ve açık bir risk bulunduğunu bildiği yada bilmesi gerektiğini düşünmektedir. Ulusal makamlar, bölgedeki bireyleri korumaya yönelik gerekli ve yeterli koruyucu işletim önlemlerini alma konusunda pozitif yükümlülüklerini yerine getirmemişlerdir. Sonuç olarak, AİHM, Devletin yaşam hakkını korumak için gerekli tedbirleri almaması ve gelecekte insan hayatını tehlikeye atan benzeri davranışları da caydırmaması nedeniyle 2. maddenin ihlal edildiğine karar vermiştir. <i>(Öneryıldız v. Türkiye<span>)</span></i></span></div><div class="JuPara" style="text-indent: 0cm;"><span style="color: black;"><span> </span>Etkili soruşturma yapma mecburiyeti, </span><span>Devletin gözaltına alındıktan sonra <i>kaybolan </i>kişilere ne olduğunu inandırıcı bir şekilde açıklama yükümlülüğü de getirmektedir. Örneğin, <i>Taş v. Türkiye </i>davasında, PKK ile bir çatışma sırasında bacağından yaralı olarak ele geçirilen bir kişinin daha sonra bir çatışma sırasında kaçtığının söylenmesi Türkiye’nin yaşam hakkını ihlalden tazminata mahkum edilmesini engellememiştir. Olayın somut koşullarında, Mahkeme, davalı devletin ilgiliye yakalandıktan sonra ne olduğunu tam olarak açıklamada inandırıcı olmadığını belirtmiştir. Ayrıca, Mahkeme’ye göre Taş’ın kaybolmasından sonraki inceleme, hızlı, yeterli ve etkili olmadığı için 2. madde ihlal edilmiştir. </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><i><span> </span>Tanış ve Diğerleri v. Türkiye </i>kararında, HADEP Silopi İlçe Başkanı ile sekreterinin kaybolmasında devletin sorumluluğu gündeme gelmiştir. Başvuru sahipleri, ilgili kişilerin yargısız infaz sonucu devlet tarafından öldürüldüklerini iddia etmişlerdir. Hükümet AİHM önünde yaptığı savunmada, ilgili kişilerin kayboldukları gün jandarmaya gittiklerini, ancak yarım saat sonra oradan ayrıldıklarını, nitekim bunu kayıt defterindeki imzalarının gösterdiğini, daha sonra Irak’tan Türkiye’ye giriş yapan bir araçta ele geçirilen mektuptan bu kişilerin Kuzey Irak’ta olduklarının anlaşıldığını ileri sürmüştür. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span>Sonuç olarak, AİHM heyeti, Tanış ve Deniz’in Silopi Jandarma Komutanlığına geldikten sonraki durumları hakkında güvenilir ve makul gerekçeli bir açıklama sunamadığını tespit etmiştir. Buradan hareketle Mahkeme, bu kişilerin jandarma tarafından tehdit edildiklerine dair tutarlı bilgilerin bulunduğunu, kayboldukları gün kaçırılmaya teşebbüs edildiğini, aradan 4 yıl geçmesine rağmen bu kişilerin akıbeti hakkında hiç bir haber alınamadığını dikkate alarak 2. maddenin ihlal edildiğine karar vermiştir.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span>Ayrıca, kaybolma olayı üzerine hiç bir adli soruşturmanın başlatılmaması, jandarma komutanı ve diğer görevliler ile ilgili idari soruşturmaların da sonuçsuz kalması, bu konuda etkili bir soruşturmanın yapılmadığını göstermektedir. Dolayısıyla etkili soruşturma eksikliğinden dolayı da, Mahkeme, 2. maddenin ihlali sonucuna ulaşmıştır. (<i>Tanış ve Diğerleri v. Türkiye</i>).</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span style="color: black;"><span> </span>P</span>ozitif yükümlülüğün diğer bir sonucu olarak, Devletin, gözetim altında tutulan kişilerin kendilerine veya başkalarına zarar vermelerini engelleme yükümlülüğü vardır. <i>Kılınç ve Diğerleri v. Türkiye </i>kararında, bu anlamda, Türkiye’nin yaşam hakkını korumak için pozitif yükümlülüğünü yerine getirmediği tespit edilmiştir. Atipik depresyon teşhisi konulmasına rağmen askere alınan ve askere alındığı andan itibaren de psikolojik tedavi görmesine rağmen eline bir kalaşnikof verilerek nöbete gönderilen Mustafa Canan Kılınç, nöbeti sırasında silahla kendisini vurarak intihar etmiştir. AİHM, Sözleşme’nin 2. maddesinin ihlaline karar vermiştir.<span style="color: black;"></span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;">AİHS m. 2’ye göre, ayrıca, Devletin, kontrolü altında bulunup da (örneğin gözaltındayken veya cezaevindeyken) içeride veya dışarıda ölü bulunan kişilere ne olduğunu açıklama yükümlülüğü vardır. Örneğin, <i>Süheyla Aydın v. Türkiye </i>davasında başvurucu, Tüm Sağlık Sen başkanı olan kocası Necati Aydın’ın 1994’te öldürülmesinden Devlet görevlilerini sorumlu tutarak yaşam hakkı ve işkence yasağı ihlali olduğunu ileri sürmüştür.</div><div class="JuPara" style="text-indent: 0cm;"><span><span> </span>AİHM, Hükümet’in Aydın’a eşlik eden polis memurlarının kimliğini bildirmemesi ve serbest bırakılma belgesini sunamaması ışığında, Aydın’ın salıverildiğini ispatlayamadığı sonucuna ulaşmıştır. Dolayısıyla Mahkemeye göre Aydın, bu tarihten sonra da gözaltında kalmıştır. Devlet görevlilerinin elindeyken Aydın’ın nasıl olup da öldürüldüğünü açıklama görevi de devlete düşmektedir. Bu açıklamayı yapamadığı için de Aydın’ın ölümünden devlet sorumludur.</span></div><div class="JuPara" style="text-indent: 35.4pt;"><span>Diğer yandan, cesedin bulunduğu yerde anlamlı bir inceleme ve tam bir otopsi gerçekleştirilmemiş, olayın aydınlatılması için de etkili bir soruşturma yapılmamıştır. Bu açıdan da (etkili soruşturma eksikliğinden) 2. madde ihlal edilmiştir. (<i>Süheyla Aydın v. Türkiye)</i></span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Yaşam hakkı ile ilgili davalarda AİHM, Türkiye’yi ayrıca, araştırmalarda gerekli kolaylığı sağlamadığı için de Sözleşme’nin 38. maddesini ihlalden dolayı mahkum etmiştir. Örneğin, <i>Tanış ve Diğerleri v. Türkiye</i> davasında Mahkeme, olguların tespiti sürecinde Türkiye’nin bazı engellemeler çıkardığını belirtmiştir. Ayrıca, Mahkeme, soruşturma dosyasındaki bazı belgelerin kendilerine verilmediğini belirterek, Türkiye’nin olguları tespit etme sürecinde gerekli kolaylığı göstermediğini, dolayısıyla Sözleşme’nin 38. maddesini ihlal ettiğini tespit etmiştir. <span> </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><b>3.2. İşkence ve Kötü Muamele Yasağı – Madde 3</b></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">2002–2005 yılları arasında Türkiye ile ilgili olarak verilen toplam 546 ihlal kararının 43 tanesi 3. madde ihlali ile ilgilidir.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div align="center" class="MsoNormal" style="text-align: center;"><img height="297" src="file:///C:/DOCUME%7E1/ADMINI%7E1/LOCALS%7E1/Temp/msohtmlclip1/01/clip_image044.gif" width="492" /></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">3. maddenin güvence altına aldığı işkence ve kötü muamele yasağı Sözleşme koruma sisteminde hiçbir istisnası olmayan mutlak bir yasaklamadır. Sözleşmenin 15. maddesine göre pek çok temel hak ve özgürlüğün olağanüstü hallerde sınırlandırılabilmeleri mümkün iken, işkence veya kötü muamele yasağının hiçbir sınırlamaya tabi tutulması söz konusu olamaz.. Sözleşmeci devletlerin 3. maddeyi askıya alma (<i>derogation</i>) yetkileri bulunmamaktadır.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span>3. madde metninden de anlaşılacağı üzere üç tür kötü muamele vardır. Bunlar işkence, insanlık dışı ve onur kırıcı muameledir. Her kötü muamele türü işkence olmamakla birlikte, her işkence aynı zamanda insanlık dışı ve onur kırıcı muameledir. Bu kötü muamele türleri arasındaki fark yoğunluk farkıdır; işkence en şiddetli kötü muamele türüdür.<span> </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">AİHM, ilk kez <i>İrlanda v. İngiltere</i> kararında işkence ve diğer kötü muamele türleri arasındaki farkı belirlemeye çalışmıştır. 1978 tarihli bu kararda, Mahkeme İngiliz güvenlik güçlerinin bir dönem Kuzey İrlanda’da tutuklulara uyguladıkları beş sorgulama tekniğinin işkence kapsamına girmediğine, bunların insanlık dışı ve onur kırıcı muamele oluşturduğuna hükmetmiştir.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Mahkemenin aksine Komisyonun işkence olarak nitelendirdiği beş sorgulama tekniği şunları içermekteydi:</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">(1) tutuklunun başına gözlerini kapatan bir torba geçirme,</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">(2) sürekli gürültüye (sese) maruz bırakma,</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">(3) uykusuz bırakma,</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">(4) yiyecek kısıtlama ve</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">(5) duvara karşı uzun süre ayakta tutma.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Mahkeme’ye göre bu tekniklerin uygulanması, tutukluya işkence sayılacak kadar “çok ciddi ve dayanılmaz acılar” vermemektedir. Dolayısıyla, kötü muamelenin şiddeti onu işkence olarak tanımlayacak kadar yoğun değildir. 3. madde ihlalinden bahsedebilmek için, Mahkemeye göre, kötü muamelenin minimum düzeyde bir yoğunluk taşıması gerekmektedir. Muamelenin süresi, fiziki ve ruhsal etkisi, bazı durumlarda da mağdurun cinsiyeti, yaşı ve sağlık durumu asgari yoğunluğu belirlemede etkili olmaktadır. Ancak işkence için bu asgari yoğunluk yeterli değildir; fiilin ciddi ve dayanılması zor bir acı yaratması gerekmektedir. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span>AİHM, 1996 tarihli <i>Aksoy v. Türkiye</i> davasında, ilk defa, aradığı işkence kriterlerine uygun bir olay bulmuştur. Başvuru sahibinin, karakolda Filistin askısına alındığını, bundan dolayı da kollarının felç olduğunu iddia etmesi ve iddiasını doktor raporuyla desteklemesi, davalı devletin 3. maddedeki işkence yasağından dolayı mahkum olmasını doğurmuştur. Mahkeme, işkencenin ancak “çok ciddi ve dayanılmaz acıya yol açılması durumunda” söz konusu olacağını, kişinin kollarını felç edecek şekilde bir uygulamanın “ciddi ve dayanılmaz acı”ya yol açacağı için işkence teşkil ettiğini belirlemiştir. Mahkeme, <i>Aydın v. Türkiye</i> ve <i>Tekin v. Türkiye</i> davalarında da işkence yasağına uyulmadığına karar vermiştir. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">AİHS m. 3’e göre de, Devletin, kontrolü altındaki kişinin yaralanmalarını inandırıcı şekilde izah etmesi gerekmektedir. AİHM’nin yerleşik içtihatlarına göre, gözaltına alındığı sırada sağlam ve sağlıklı bir kişinin serbest bırakıldığında yaralı olduğunun tespiti durumunda bu kişiye ne olduğunu makul bir şekilde açıklama yükümlülüğü devlete düşmektedir. Örneğin <i>Aksoy v. Türkiye</i> kararında, Mahkeme, gözaltına alındığında sağlıklı olan başvurucunun salıverildikten sonra tedavi görmesi, iki kolunu kullanamaz hale gelmesi ve bunun Filistin askısına alma gibi bir zorlama sonucu olabileceğinin belirtilmesi durumunda, Devlet savunmasında bu rahatsızlığa alternatif bir açıklama getirmemiştir.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span>AİHM, Devletin yaralanmalara yönelik izahlarını bazı durumlarda inandırıcı ve tutarlı bulmamaktadır. Örneğin <i>Biyan v. Türkiye</i> davasında başvurucu gözaltındayken kendisine işkence yapıldığını ileri sürmüştür. Yapılan muayenelerde vücudunun değişik bölgelerinde yara ve çiziklere rastlanmıştır. Başvurucunun bu yaraları kendi kendisine yaptığına dair de bir rapor düzenlenmiş ve gözaltında bulunan başvurucuya da imzalattırılmıştır. Hükümet, başvurucunun ceketinin düğmesi ve pantolonunun fermuarı ile kendisine zarar verdiğini ileri sürmüştür. Ancak, Mahkeme bu açıklamaları inandırıcı bulmamış ve sonuçta gayri insani ve küçük düşürücü muameleden dolayı 3. maddenin ihlal edildiğine karar vermiştir.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><i><span> </span>Sunal v. Türkiye</i> davasında da, oto hırsızlığı iddiasıyla 1 Nisan 1996’da İzmir’de gözaltına alınan başvurucu, vücudunun değişik yerlerinin darp edildiğini ve dili dahil bir çok yerine de elektrik verildiğini ileri sürmüştür. Devlet ise, başvurucunun alkolün etkisiyle kendisine zarar verdiğini, kafasını sorgu odasının penceresine çarptığını belirtmiştir. Başvuru sahibinin vücudunun bir çok yerinde yara, çizik ve şişlikler olduğu tespit edilmiş, ayrıca dil de yapılan biyopsi sonucunda da “dile uygulanan elektrik şokundan mütevellit yaralanmaya” rastlanmıştır. AİHM, bu olayda Hükümetin açıklamalarını inandırıcı bulmamış, alkol muayenesi yaptırılmamasına, iki doktor raporu arasındaki farklılıkların izah edilemeyişine dikkat çekerek, Sözleşme’nin 3. maddesinin ihlal edildiğine karar vermiştir.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span><i>3. maddenin ihlaline neden olan diğer durumlar:</i></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><i><span> </span>Sınır dışı etme işlemleri</i></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span>Sınır dışı edilecek kişiye yönelik olarak gönderileceği ülkede işkenceye maruz bırakılacağına dair ciddi bir risk varsa, bu durum 3. maddenin ihlali olarak değerlendirilmektedir.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><i><span> </span>Mülkiyete zarar verme</i></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span>Özellikle terörle mücadele kapsamında gündeme gelen köy yakmalar, ev ve tarlalara zarar verme olayları da, kişilerde acıya yol açtığı ve insanlık dışı ve onur kırıcı muamele oluşturduğu gerekçesiyle, 3. maddenin ihlali olarak değerlendirilmiştir. (<i>Bilgin v. Türkiye</i>)</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><i><span> </span></i></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><i><span> </span>Ölüm koridoru</i></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span>Mahkeme, idamla yargılanan kişilerin infazı beklerken çektikleri acının da 3. maddenin ihlali olabileceğini vurgulamaktadır.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><i><span> </span>Adil olmayan yargılama sonucu ölüme mahkum etme</i></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span>AİHM, <i>Öcalan v. Türkiye</i> davasında başvuru sahibinin adil olmayan bir yargılama sonucu idama mahkum edilmesinin insanlık dışı bir muamele olduğuna hükmetmiştir.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><i><span> </span>“Sivil ölüm”e mahkum edilme</i></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span>AİHM, <i>Ülke v. Türkiye</i> kararında, başvuru sahibinin vicdani nedenlerle askerlik görevini yapmamasından dolayı defalarca yargılanıp, mahkum olmasına rağmen yeniden yargılanma tehdidi ile karşı karşıya olduğuna dikkat çekmiştir. Bu tür bir cezalandırmanın işlenen suçla orantılı olmadığını belirten Mahkeme, bu cezalandırma yönteminin kişi üzerinde korku, endişe ve kırılganlık oluşturduğuna dikkat çekmiştir. Mahkeme, sürekli yakalanıp yargılanacağı korkusuyla “kaçak” bir şekilde yaşamaya zorlanmanın “sivil ölüm” anlamına geldiğini, bunun da demokratik bir toplumun cezalandırma rejimi ile bağdaşmadığını vurgulamıştır. Sonuç olarak, Mahkemeye göre, muamelenin yoğunluğu ve mükerrerliği dikkate alındığında meydan gelen acı ve ızdırabın normal bir cezalandırma sisteminde olması gerekenin üzerinde olduğu, dolayısıyla 3. madde kapsamındaki küçük düşürücü/aşağılayıcı davranışı teşkil ettiği açıktır.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><i>Yakınların, gözaltına alındıktan sonra kaybolması</i></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Mahkemeye göre, gözaltına alındıktan sonra bir daha kendisinden haber alınamayan kişilerin yakınlarının çektiği acı da, 3. maddenin ihlalini oluşturmaktadır. (<i>Kurt v. Türkiye, Çiçek v. Türkiye, Akdeniz v. Türkiye, Tanış ve Diğerleri v. Türkiye)</i> </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><b>3.3. Kişi Özgürlüğü ve Güvenliği Hakkı – Madde 5</b></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">2002–2005 yılları arasında Türkiye ile ilgili olarak verilen toplam 546 ihlal kararının 62 tanesi 5. madde ihlali ile ilgilidir.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div align="center" class="MsoNormal" style="text-align: center;"><img height="297" src="file:///C:/DOCUME%7E1/ADMINI%7E1/LOCALS%7E1/Temp/msohtmlclip1/01/clip_image046.gif" width="492" /></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">5. madde, öncelikle, herkesin kişi özgürlüğü ve güvenliği hakkına sahip olduğunu belirttikten sonra bu hakkın kısıtlanabileceği halleri saymakta, daha sonra da özgürlüğü sınırlanan kişilerin sahip olduğu minimum hakları belirtmektedir.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Bu maddenin her paragrafıyla ilgili mahkumiyet kararı verilmiş olmakla birlikte, mahkumiyetler genelde, gözaltı sürelerinin uzunluğu ve 13. madde ile ilgili de bağlantılı olarak, yakalamaya itiraz hakkının kullanılmaması ile ilgilidir. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Bir kişinin özgürlüğünün kısıtlanabilmesi için, her şeyden önce, 5. maddenin birinci fıkrasında sayılan hallerden birisinin gerçekleşmiş olmalıdır. İkinci olarak, özgürlük kısıtlamasının iç hukukta kanuni bir temelinin bulunması gerekir. Üçüncü olarak, özgürlük kısıtlamasının belirtilen kanuni düzenlemeye uygun olarak gerçekleştirilmiş olması gerekir. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Sözleşmenin 5. maddesinin 1. paragrafı, kolluk görevlilerinin aşağıdaki hallerde kişi özgürlüğünü kısıtlama yetkisine sahip olduğunu bildirmektedir:</div><div class="MsoBodyTextIndent"><b>1.</b> Kişinin yetkili bir mahkemece hükmedilen bir cezayı çekmek için hukuka uygun olarak yakalanması, tutuklanması veya hapsedilmesi veya güvenlik tedbirini yerine getirmek için gözaltına alınması durumu.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">İç hukuka uygun olarak verilmiş bir mahkeme kararı esas alınarak mahkumiyet veya tutuklama şeklinde ortaya çıkan bir özgürlük kısıtlamasının gayri kanuniliğinden veya keyfiliğinden bahsedilemez. AİHM de kendisini bir temyiz mercii olarak görmediğinden, iç hukukta mahkeme kararına dayanarak yapılan bir özgürlük kısıtlamasının AİHS’e dayanarak keyfiliğini ileri sürmekte mümkün değildir.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><b>2.</b> Bir mahkeme kararının veya kanunda öngörülen bir yükümlülüğün gereği olarak ilgilinin yakalanması veya tutuklanması.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span>Bir kişi hakkında, kan örneği alınmasına, tanık olarak mahkemede hazır bulunmasına, tıbbi bir muayeneye tabi tutulmasına, akli durumunun yerinde olup olmadığının araştırılmasına, belirli bir yerde ikamet etme mecburiyetine veya para cezasına karar vermesi hallerinde olduğu gibi, bir mahkeme kararının yerine getirilmesi için kişinin yakalama veya tutuklama yoluyla özgürlüğü sınırlanabilir.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Bu nedenle özgürlüğün kısıtlanmasının söz konusu olabilmesi için ise yükümlülüğün spesifik ve somut bir nitelik taşıması gerekir.<span> </span>Örneğin, askerlik yükümlülüğünün veya onun yerine geçen bir kamu hizmetinin yerine getirilmemesi, kimlik taşınmaması ve kimliğin kontrol noktasında yetkililere gösterilmemesi ve belli bir bölgede oturma mecburiyetine uyulmaması, bir yükümlülüğün yerine getirilmemesi ve bu manada bir özgürlük kısıtlaması sebebi olabilir.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><b>3.</b> Bir kişinin, suç işlemiş veya suç işlemekte olduğuna veya suçu işledikten sonra kaçacağına dair makul şüphenin bulunması üzerine, suçun önlenmesi, suç işleyen kişinin kaçmasının engellenmesi ve yetkili adli merci önüne çıkarılması düşüncesi ile gözaltına alınması veya tutuklanması.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Bu halde özgürlüğün kısıtlanabilmesi, makul bazı sebeplerin (makul şüphenin) varlığına bağlıdır. Makul şüphenin varlığı için suçun işlendiğinin açıkça ortaya konması ve özgürlüğü kısıtlanan kişinin o suçu işlediğinin açıkça ispat edilmesi gerekmez. Bir kişinin söz konusu suçu işlemiş olabileceğine dair tarafsız bir gözlemciyi tatmin edecek bilgi, belge ve realitelerin yokluğunda, o kişinin o suçu işlediğine dair makul şüphenin varlığından söz edilemez. Yargılama aşamasında, isimsiz bilgi kaynaklarından gelen bilgilerin kullanılması kabul edilebilir bir uygulama olmazken, makul şüphenin değerlendirilmesinde, bu tip bilgilere dayanılabilir. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Makul şüphenin varlığı için özgürlük kısıtlama anında, kolluğun, dava açılacak veya mahkumiyeti haklı kılacak kadar delile sahip olması aranmaz. Gözaltı sürecinde şüphelinin ifadesinin alınmasının amacı, özgürlük kısıtlanmasına esas teşkil eden somut sebepleri doğrulamak veya yok etmektir. Bununla beraber, ne gibi bilgi, belge ve delillerin ‘makul’ sayılacağı olaydan olaya farklılık gösterir. Şüphenin makul olup olmadığının değerlendirilmesinde daha sonra ortaya çıkan değil, özgürlüğü kısıtlama anındaki şartlar esas alınır. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Kolluğa verilen yakalama yetkisi yakalanan şahsı yakalamayı müteakiben hemen bir yargıç veya adli fonksiyon yapmaya kanunla yetkili kılınmış diğer bir görevli önüne çıkarılma şartına bağlı olarak verilmiştir. Bu şekilde yakalanan şahsın neticede bir hakim veya diğer adli bir görevli önüne götürülmemiş olması (gözaltında serbest bırakılması) veya götürülen şahsın mahkemece tutuklanmamış olması yakalama anında kolluğun böyle bir amacı olmadığı veya yakalamanın keyfi olduğu anlamına gelmez. Yeter ki, yakalama anında, o kişinin suçu işlediğine dair makul şüphe bulunsun ve bu şüpheyi kuvvetlendirecek ve kamu davası için yeterli delilleri elde etmek amacıyla yakalama gerçekleştirilmiş olsun. Benzer bir suçtan dolayı daha önce var olan bir mahkumiyet, tekrar yakalamayı haklı kılan makul sebep sayılamaz.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">AİHS’e göre suç işleme düşüncesinin icra hareketlerine dönüştürme sürecini başlatmayan bir kişinin yakalanması mümkün değildir. Başka bir deyişle, bir kişinin ileride suç işleyeceği düşüncesi veya öngörüsü ile, suç işlemesini önlemek amacıyla yakalama ve gözaltına alınması söz konusu olamaz. AİHS’de sözü edilen ve işlenmesine engel olunması noktasında failinin özgürlüğünün kısıtlanmasına izin verilen suç, işlenmekte veya işlenmek üzere olan “somut ve spesifik” bir suçtur. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Yakalamaya temel teşkil edecek olan suçun cinsi, cürüm veya kabahat olması veya sadece askeri ceza kanunda suç sayılmış olması bir farklılık oluşturmamaktadır.<span> </span>Eylemin iç hukukta suç olarak kabul edilmiş olması yeterlidir. Fakat, disiplin suçları ve idarenin düzenleyici işlemleri ile oluşturduğu suçlar, AİHS m. 5 anlamında bir suç değildir.<span> </span>Dolayısıyla, bu tip suçlardan dolayı yakalanma ve gözaltına alınma söz konusu olamaz. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><b>4.</b> Bir küçüğün gözetim altında eğitilmesi veya başka bir amaçla gözetim altında tutulması konusunda karar verecek olan yetkili merci önüne çıkarılmasını sağlamak üzere, kanuna uygun olarak verilmiş bir karar gereğince alıkonulması.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span>Küçüğün (18 yaşından küçük) gözetim altında tutulmasının amacı, eğitilmesi veya kendisine zarar verici ortamdan uzaklaştırılarak ıslahevi gibi bir yere konularak korunması olmalıdır. Burada küçüğün mahkeme önüne getirilmesinin amacı, küçük herhangi bir suç işlemiş olma şüphesi altında olmadığından, yargılamak değildir. Amaç, hakkında verilecek olan koruma altına alma kararının verilmesini temin ve nasıl bir koruma altına alınacağını karar vermektir. Bir eğitim kurumuna aktarılmadan önce veya çocuk esirgeme kurumu gibi bir kuruma yerleştirilmeden önce, söz konusu küçük, bir nezarethane veya gözaltı biriminde geçici olarak tutulabilir.<span> </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><b>5.</b> Toplum için tehlike teşkil eden bir akıl hastası, uyuşturucu madde veya alkol tutkunu, bir serseri veya hastalık yayabilecek bir kişinin bir müessesede tedavi, eğitim veya ıslahı için kanunda belirtilen esaslara uygun olarak alınan tedbirlerin yerine getirilmesi.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Burada sayılan kişilerin belirli bir yerde gözlem altına alınması suretiyle özgürlüğünün sınırlanmasının amacı bu kişilerin kamu güvenliği için tehlike oluşturmasının yanında kendilerini koruyacak durumda olmamalarından dolayı toplumdan kendilerine yönelecek tehlikelere karşı korumaktır.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Acil durumlarda, bir sağlık kuruluşuna aktarılmadan önce veya rehabilite amacıyla bir kuruma yerleştirilmeden önce, söz konusu kişi, bir doktor raporu veya tavsiyesi veya bir mahkeme kararı olmadan bir gözaltı biriminde geçici olarak tutulabilir. Bu geçici tutma sırasında söz konusu kişinin tedavi edilmesi yönünde herhangi bir adım atılmaması, AİHS bu bent anlamında bir ihlal oluşturmamakla birlikte, AİHS m. 3 anlamında insanlık dışı muamele anlamına gelebilir.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><b>6.</b> Usulüne aykırı şekilde ülkeye girmek isteyen veya giren, yada hakkında sınır dışı etme yahut geri verme kararı verilen bir kişinin usulüne uygun olarak yakalanması veya tutuklanması.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Bu sebeple sınır dışı edilecek veya geri verilecek olan kişinin gereğinden fazla göz altında tutulmasını engellemek için işlemlerin bir an önce bitirilmesi adına gerekli özenin gösterilmesi gerekir.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">AİHS’de belirtilen kişi özgürlüğünün kısıtlanabileceği bu haller sınırlı (tahdidi) olarak sayılmıştır. Dolayısıyla, uygulamacılar bu istisnaları dar yorumlamalı ve kıyas yoluyla özgürlüğü kısıtlamayı haklı kılan yeni durumlar öngörmemelidir. </div><div class="MsoBodyText3" style="text-align: justify;"><span> </span><span style="font-size: 12pt;">Kişilerin özgürlüğünün kısıtlanmasından söz edebilmek için özgürlüğün sınırlanmasının çok uzun sürmesi gerekmez. Çok kısa dahi olsa kişinin fiziksel özgürlüğünün sınırlanması bu hakkın ihlali için yeterlidir. Kolluk görevlileri, kişilerin özgürlüklerini güç kullanarak sınırlayabileceği gibi sözlü olarak veya davranışları ile yanlarından ayrılmamaları gerektiğini belirterek de sınırlayabilir. Bir kişi, bilgi almak amacıyla sokakta veya başka bir yerde sorgulanırken veya üzeri aranırken veya mahkemede delil olarak kullanmak amacıyla biyolojik bir teste tabi tutulurken, bu işleme tabi olmaktan başka bir alternatifi olmadığına inandırılması halinde de, özgürlüğün sınırlanması söz konusudur.</span></div><div class="MsoBodyText3" style="text-align: justify;"><span style="font-size: 12pt;"><span> </span>Özgürlüğünün kısıtlanmasını haklı kılan sebepler yoksa, bir kişinin özgürlüğünün kısıtlanmasına rıza göstermiş olması özgürlüğü kısıtlama işlemini haklı hale getirmez.<span> </span>Özgürlüğün kısıtlanmasına rıza gösterilmesi özgürlüğün kısıtlanan kişilere verilen haklardan yararlanamayacağı anlamına gelmez. </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span>Özgürlüğü kısıtlayan güvenlik kuvvetleri, kişiyi kendi ülkeleri dışında yakalamış olsalar bile, kişi özgürlüğü ve güvenliği ile ilgili kendi iç hukukundan ve AİHS’den kaynaklanan ilke ve haklara uymak zorundadır.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><b><i><span> </span></i></b>AİHS m.5, yakalama veya tutuklama yoluyla özgürlüğü kısıtlanan kişilere bazı haklar sağalamakatdır;</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><b>1.</b> Özgürlüğü kısıtlanan kişiye, hemen, özgürlüğü kısıtlamayı gerekli kılan sebepler ve yöneltilen suçlamalar anladığı bir dilde bildirilir. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Bir terör olayında, yakalama anından itibaren 19 saat sonra yapılan bildirim hemen yapılan bildirim sayılmıştır. Bildirimde kullanılan dilin basit olması ve teknik olmaması, özgürlüğü kısıtlamayı haklı kılan temel hukuki ve maddi sebepleri açıklayıcı nitelikte olması gerekir. Bu anlamda, özgürlüğü kısıtlanan kişiye, örneğin, sadece olağanüstü hal kanunu hükümlerini ihlal ettiğinin söylenmesi yeterli değildir.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Bu hakkın amacı, özgürlüğü kısıtlanan kişiye, özgürlüğünün kısıtlanmasının hukuka aykırı olduğunu dava etme hakkı vermektir. Bildirimin özel bir şekli olmayıp yazılı olması gerekmez. Bu sebepler belirtilerek, özgürlüğü kısıtlanan kişiye hakkında yöneltilen suçlamaları kabul edip etmediğini belirtme imkanı tanınmalıdır.<span> </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><b>2.</b> Bir suç şüphesi üzerine özgürlüğü kısıtlanarak yakalanan ve tutuklanan herkes, hemen bir yargıç veya kanunla yetkili kılınmış diğer bir adli görevli önüne çıkarılır. Kimse, kanunen belirtilen gözaltı süresi dolduktan sonra hakim kararı olmaksızın hürriyetinden yoksun bırakılamaz. Mahkeme, kural olarak, bir kişinin dört günü aşacak bir şekilde hakim önüne çıkarılmaksızın göz altında tutulmasını bir ihlal nedeni olarak değerlendirmektedir.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><b>3.</b> Tutuklanan kişilerin, makul süre içinde yargılanmayı ve soruşturma veya kovuşturma sırasında serbest bırakılmayı isteme hakları vardır. Serbest bırakılma ilgilinin yargılama süresince duruşmada hazır bulunmasını veya hükmün yerine getirilmesini sağlamak için bir teminata bağlanabilir. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">AİHS’e göre, teminatla salıverme yerine, tutuklama kararı verilmesi, kaçma tehlikesi, delilleri karartma tehlikesi, yeni suçların işlenme tehlikesi, kamu düzenin korunması, mağdurun korunması amaçlarından birisine dayandırılabilir. Türk hukuku, bu amaçlardan sadece ikisini, kaçma ve delilleri karatma tehlikesini, tutuklama sebebi olarak kabul etmiştir.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Teminat, kişinin mahkemede hazır bulunması amacına hizmet edecek miktarda olmalıdır. Bu aşamada, suçluluğu ispat edilene kadar herkes suçsuzdur prensibinin gereği olarak tutuksuz yargılama kuraldır.<span> </span>Hakim, tutuklama yerine, adli kontrol tedbirlerinden birisine başvurabilir. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><b>4.</b> Yakalanma veya tutuklama nedeniyle özgürlüğünden yoksun kılınan herkes, özgürlük kısıtlamasının kanuna uygunluğu hakkında kısa bir süre içinde karar verilmesini ve kanuna uygun görülmemesi halinde serbest bırakılmasını sağlamak için mahkemeye başvurma hakkına sahiptir.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><b>5.</b> Bu maddenin hükümlerine aykırı olarak özgürlüğü kısıtlanan herkesin tazminat isteme hakkı vardır. Kanuna aykırı şekilde özgürlüğü kısıtlanan kişilerin uğradıkları zarar, devletçe ödenir. Kişilerin keyfi olarak özgürlüğünün kısıtlanması halinde sadece tazminat hukuku değil ceza hukuku da devreye girer. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><b>3.4. Adil Yargılanma Hakkı – Madde 6</b></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">2002–2005 yılları arasında Türkiye ile ilgili olarak verilen toplam 546 ihlal kararının 267 tanesi 6. madde ihlali ile ilgilidir.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div align="center" class="MsoNormal" style="text-align: center;"><img height="297" src="file:///C:/DOCUME%7E1/ADMINI%7E1/LOCALS%7E1/Temp/msohtmlclip1/01/clip_image048.gif" width="492" /></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Bu madde ile ilgili olarak verilen ihlal kararların çok büyük bir bölümü, Devlet Güvenlik Mahkemelerinin bünyesinde barındırdıkları askeri hakim sebebi ile bağımsız ve tarafsızlıktan yoksun olmasına dayanmaktadır. Bu bağlamda, 80 ihtilalinden sonra kurulan Sıkıyönetim Mahkemeleri’nin yapmış oldukları yargılamalar da, bu maddenin ihlaline sebebiyet vermiştir. Ayrıca, yargılamaların uzun sürmesi de bu fıkranın ihlal nedenleri arasında yer almaktadır.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Yargıtay bünyesinde yapılan temyiz incelemelerine savunma avukatlarının katılmamaları, 6. maddenin 3(c) bendi kapsamında savunma hakkının ihlali nedeni olarak değerlendirilmiştir. Ancak, 6. maddenin ilk fıkrasının ihlaline karar verilmesi durumunda, bu bentle ilgili ayrıca bir incelemeye gerek görülmemektedir.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span>Mahkeme içtihatlarına göre, idari, hukuki ve cezai bir yargılama süreci ile ilgili olarak AİHS m.6’da sağlanan haklar arasında şu hususlar yer almaktadır:</div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 18pt; text-align: justify;">- <span> </span>Yargılamayı yapan mahkeme kanunla kurulmalıdır. </div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify; text-indent: -18pt;"><span>-<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span>Mahkeme bağımsız olmalıdır. Yürütmenin ve tarafların mahkeme üzerinde herhangi bir baskısı veya etkisi olmamalıdır. Mahkemenin bağımsız olup olmadığının değerlendirmesinde, mahkemenin yapısı, üyelerin atanma şekli ve atanma süresi önemlidir.</div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify; text-indent: -18pt;"><span>-<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span>Mahkeme üyeleri önyargılı ve taraflı davranmış olmamalıdır. Davranırsa örneğin, daha önce ihsası reyde bulunmuşsa, hakimin reddi gündeme gelir. Bu amaçla, hakimlerin kimliklerinin taraflara açıklanma mecburiyeti vardır. </div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify; text-indent: -18pt;"><span>-<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span>Mahkemede tartışılmayan bir husus hükme esas alınamaz .</div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify; text-indent: -18pt;"><span>-<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span>Herkes, davacı ve davalı olarak, dava açma ve kendini savunma hakkına sahiptir. Bu amaçla getirilen süre sınırlamaları, yargılama ve dava açma giderlerini ödeme mecburiyeti, toplumun ve kişilerin ihtiyaçlarını dikkate alması, gerekli, makul ve meşru amacı olması şartı ile kabul edilebilir.</div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify; text-indent: -18pt;"><span>-<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span>Taraflar uzlaşarak dava açma ve yargılanma hakkından feragat edebilirler. </div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify; text-indent: -18pt;"><span>-<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span>Yargılama kural olarak halka açık olmalıdır. Taraflar isterse bu hakkından vazgeçebilmelidir. Kararın halka açık bir oturumda açıklanması gerekir. </div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify; text-indent: -18pt;"><span>-<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span>Yargılama makul süre içinde bitirilmelidir: yargılama süresinin makullüğünün değerlendirilmesinde; davanın kompleksliği, sanığın içinde bulunduğu özel durumu, soruşturma ve kovuşturma organlarının tutumu, sanığın tutumu gibi faktörler dikkate alınmaktadır. Mahkemenin işlerinin yoğunluğu, personel sayısının azlığı gibi faktörler davanın uzunluğunu açıklamada geçerli mazeretler değildir. Süre, ilk işlemin başlatıldığı andan (yakalama anından) hükmün kesinleşmesine kadar geçen zaman dilimi esas alınarak hesaplanır.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Bunların dışında, cezai bir soruşturma ile ilgili olarak, herkesin, </div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify; text-indent: -18pt;"><span>-<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span>Suçluluğu ispat edilene kadar suçsuz sayılma hakkı vardır. Bu hak susma hakkını da kapsar. </div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify; text-indent: -18pt;"><span>-<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span>Mahkumiyet hükmü sadece sanığın susmasına dayandırılamaz.<span> </span>Fakat, başka maddi deliller sanığın suçu olduğunu gösterir ve sanığın konuşması beklenirken konuşmaması aleyhine dayandırılabilir.</div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify; text-indent: -18pt;"><span>-<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span>İspat yükü iddia makamındadır.</div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify; text-indent: -18pt;"><span>-<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span>Kişiler, suçluluğu yüzde yüz ortaya konulmadan mahkum edilmemelidir. Şüphe olması halinde sanık yararlanmalıdır.</div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify; text-indent: -18pt;"><span>-<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span>Hiç kimse kamu görevlilerince (bakan, vali, savcı veya polis tarafından)<span> </span>ve medya tarafından mahkum olmadan suçlu olarak ilan edilemez.</div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify; text-indent: -18pt;"><span>-<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span>İşkence ile elde edilen deliller sanığın aleyhine kullanılamaz.</div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify; text-indent: -18pt;"><span style="color: black;"><span>-<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span></span><span style="color: black;">Şüpheli ve sanık, savunmasını yapabilmek için, kendisine yöneltilen suçlamanın niteliği ve nedeninden (değişse bile) en kısa zamanda, anladığı bir dille ve ayrıntılı olarak haberdar edilmelidir.<span> </span><span> </span></span></div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify; text-indent: -18pt;"><span>-<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span style="color: black;">Sanık kendi kendini savunmak veya kendi seçeceği bir savunmacının yardımından yararlanmak ve eğer savunmacı tutmak için mali olanaklardan yoksun bulunuyor ve adaletin selameti gerektiriyorsa, mahkemece görevlendirilecek bir avukatın para ödemeksizin yardımından yararlanabilmelidir.</span></div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify; text-indent: -18pt;"><span>-<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span style="color: black;">Sanığın iddia tanıklarını sorguya çekmek veya çektirmek, savunma tanıklarının da iddia tanıklarıyla aynı koşullar altında çağırılmasının ve dinlenmesinin sağlanmasını istemek hakkı vardır<span> </span>(Çapraz sorgu ve doğrudan doğruya sorgu).</span></div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify; text-indent: -18pt;"><span>-<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span style="color: black;">Sanık duruşmada kullanılan dili anlamadığı veya konuşamadığı takdirde bir tercümanın yardımından para ödemeksizin yararlanmalıdır. Bu tercüme hakkı, sanığın aleyhine var olan bütün yazılı dokümanların da tercüme edilmesini kapsamaktadır. Ancak, bu tercümenin tamamının yazılı olması gerekmez.</span> <span style="color: black;">Bu hak, duruşmanın sanığın istediği dilde yürütülmesini isteme hakkını içermez.<span> </span></span></div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify; text-indent: -18pt;"><span>-<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span>Gıyapta yargılama yapılamamalıdır. Kişi mahkemede aleyhine ileri sürülen delilleri dinlemeli, gerekirse, kendini savunabilmelidir .</div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify; text-indent: -18pt;"><span>-<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span>Mahkemenin verdiği kararlar gerekçeli olmalıdır. </div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify; text-indent: -18pt;"><span>-<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span>Terör suçları mağdurlarının uğradığı zararlar devletçe karşılanmalıdır. </div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify; text-indent: -18pt;"><span>-<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span>Sanığın mahkum olduğu suç ve verilen ceza işlendiği anda yürürlükte olan bir kanun maddesine dayanmalıdır.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span>AİHM’in 6. madde çerçevesinde geliştirmiş olduğu ve adil yargılanma hakkı olarak nitelendirilebilecek hak ve özgürlükler kümesi, yeni CMK’daki pek çok düzenleme ve güvenceyle paralellik arz etmektedir. Bu bağlamda, Mahkemenin içtihat hukukunun, AİHM önündeki daha sonraki Mahkumiyetleri önleme adına, yeni CMK çerçevesinde daha yakından takip edilmesi gereken bir kaynak haline geldiği gözlenmektedir.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><b>3.5. İfade Özgürlüğü – Madde 10</b></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">2002–2005 yılları arasında Türkiye ile ilgili olarak verilen toplam 546 ihlal kararının 72 tanesi 10. madde ihlali ile ilgilidir.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div align="center" class="MsoNormal" style="text-align: center;"><img height="297" src="file:///C:/DOCUME%7E1/ADMINI%7E1/LOCALS%7E1/Temp/msohtmlclip1/01/clip_image050.gif" width="492" /></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Mahkeme’nin ifade özgürlüğü ile ilgili temel yaklaşımına göre, <i>“ifade özgürlüğü, sadece hoşa giden ya da insanları incitmeyen veya önemsenmeyen bilgi ve düşünceler için değil aynı zamanda Devletin veya toplumun herhangi bir kesimini inciten, şoke eden veya rahatsız eden bilgi ve düşünceler için de geçerlidir”</i> . (<i>Handyside v. Birleşik Krallık</i>)</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Mahkeme, Türkiye ile ilgili vermiş olduğu kararlarda, kullanılan ifadelerin şiddet kullanımını, silahlı direnişi yada ayaklanmayı teşvik eden bir yanı olup olmadığını ve ifadenin bir kin ve nefret söylemi içerip içermediğini değerlendirmektedir. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Mahkeme’nin ifade özgürlüğü ile ilgili içtihatları yapılan müdahalenin demokratik bir toplumda gerekli olup olmadığı konusunda yoğunlaşmaktadır. Bu bağlamda verilen cezanın türü ve ağırlığı bir müdahalenin orantılı olup olmadığı konusu da dikkate alınmaktadır. Mahkemeye göre, demokratik bir toplumda devlet görevlileri ve yetkilileri, kışkırtıcı olarak değerlendirilse bile, eleştirilere karşı hoşgörülü olmalıdır.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Mahkeme, terörizmle mücadeleye ilişkin güçlükleri özellikle dikkate aldığını hep vurgulamakla birlikte, ifade özgürlüğü ile ilgili davalarda kullanılan ifadelerin içeriğine ve yapıldığı bağlama ve özellikle bu ifadeyi yapan kişinin siyasi kimliğine özel önem atfetmektedir. </div><div class="MsoSubtitle" style="text-align: justify;"><span style="font-size: 12pt;"><span> </span>Mahkeme, ifade özgürlüğünün ihlal edilip edilmediğini değerlendirirken, sözü söyleyen kişinin siyasi kimliğine, konumuna, sözün söylendiği ortam, bağlam ve konjonktüre, sözün yayınlandığı organın niteliğine ve ifadenin etkisine önem vermektedir. (<i>Zana v. Türkiye)</i></span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span>AİHM, siyasi aktörlere yönelik eleştirilerde sınırın ve hoşgörünün, normal kişilere yönelik eleştirilerle karşılaştırıldığında, daha geniş olduğunu kabul etmektedir. Ancak burada da temel şartlardan biri, ifadenin şiddete, teröre, ayaklanmaya teşvik edici mahiyette olmamasıdır. Bir sendika mitinginde yaptığı konuşmada, dönemin Adalet Bakanı hakkında “eli kanlı faşistleri Adalet Bakanı yapıyorlar" şeklinde bir söz kullandığı için ilgilinin cezalandırılmasını 10. maddenin ihlali olarak değerlendirilmiştir. Mahkemeye göre <i>“konuşmanın bazı kısımları dönemin Adalet Bakanının kişiliği hakkında negatif bir tablo çizse de, şiddet kullanmaya, başkaldırıya, silahlı direnişe teşvik edici mahiyeti bulunmamaktadır ve kin güden bir beyanat içermemektedir”</i> . <i>(Birol v. Türkiye)</i></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span>1995 yılında bir milletvekilinin dönemin Cumhurbaşkanın kişilik haklarını ihlal ettiği gerekçesiyle tazminat ödemeye mahkum edilmesi olayında, Mahkeme, başvuru sahibinin kullandığı ifadeleri siyasi eleştiri sınırlarını zorlayan, küçük düşürücü, hakaret içeren sözler olarak değerlendirmiştir. Ancak, ödenen yüklü tazminat miktarının (60,000 Euro civarında bir meblağ) “demokratik bir toplumda gerekli” olmadığı sonucuna ulaşan Mahkeme, Sözleşmenin 10. maddesinin ihlal edildiğini değerlendirmiştir.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Mahkeme, hükümetlere yönelik eleştiri sınırının çok daha geniş olduğunu kabul etmektedir. <i>Ceylan v. Türkiye</i> kararında, Petrol-İş Sendikası Başkanı olan başvuru sahibi “Doğu ve Güneydoğu Anadolu'da giderek yoğunlaşan devlet terörü”nden ve “Türkiye'de giderek yoğunlaşan soykırımı”ndan bahsetmektedir. Eleştirinin sert ve kullanılan dilin keskin olduğunu kabul etmekle birlikte, Mahkeme, Hükümet ile ilgili olarak yapılmasına müsaade edilen eleştirinin sınırı, bireyler veya siyasetçiler hakkında yapılan eleştiriye oranla daha büyük olduğunu düşünmektedir. Demokratik bir sistemde, Hükümetin fiilleri ve ihmalleri sadece yasama ve yargı otoritelerinin değil, aynı zamanda kamuoyunun da incelemesine açık olmalıdır. Mahkeme, ayrıca, başvuru sahibinin sendika lideri ve bir siyasetçi olarak yazı yazdığını ve makaledeki sert üsluba rağmen, şiddeti, silahlı direnişi yada isyanı teşvik etmediğini değerlendirmiştir.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Mahkeme, başvuru sahibine verilen cezasının ağırlığını ve bu cezanın sonucu olarak ilgilinin Sendika Başkanlığı görevini gibi bir takım siyasi ve medeni haklarını kaybetmesini de göz önünde bulundurmuştur. Bu bağlamda, ifade özgürlüğüne yapılan müdahalenin ölçüsü değerlendirilirken, verilen cezanın şiddeti ve çeşidi dikkate alınması gereken unsurlar olarak kabul edilmiştir. Sonuç olarak, başvuru sahibinin mahkumiyeti, takip edilen amaçlara ve “demokratik bir toplumda gereklilik” ilkesine uygun görülmemiştir.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span>Mahkeme, şiddete teşvik niteliğindeki ifadelerin edebi metinlerde yer alması halinde ifade özgürlüğünün alanını geniş yorumlamaktadır. <i>Karataş v. Türkiye</i> kararına neden olan olayda, başvuru sahibi, “Dersim - Bir İsyanın Türküsü<span style="color: black;">” adlı şiir kitabında şiddete çağrı niteliğinde olabilecek bazı şiirlere yer vermiştir.</span> Komisyon, başvuru sahibinin şiirlerinin bir bölümünün Türk Devleti aleyhine silahlı ayaklanmayı ve bu mücadelede şehitliği övdüğünü tespit etmiştir. Bu koşullar altında, başvuru sahibinin mahkumiyeti ve kendisine uygulanan ceza acil bir sosyal ihtiyaca cevap verme ve sonuç olarak, demokratik bir toplumda gerekli kabul edilebilir.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Ancak, Mahkemeye göre, söz konusu şiirde, r<span style="color: black;">enkli bir hayal gücü kullanılarak, Türkiye’deki Kürt kökenli nüfusun tümünün köklü hoşnutsuzluğu ifade edilmiştir. Şiirlerin bazı bölümlerinin ton açısından gayet agresif olmasına ve şiddet kullanmaya davet etmesine rağmen, şiirlerin sanatsal yönü ve sınırlı bir etkiye sahip olması bir ayaklanmaya davetten ziyade derin bir üzüntüye neden olacağı göz önünde bulundurulmaktadır. Ayrıca ve hepsinden öte, Mahkeme, uygulanan cezaların özellik ve ağırlıklarının müdahalenin orantılı olup olmadığının değerlendirilmesi hususunda da dikkate alınması gereken etkenler olduğunu belirtmektedir. <span> </span></span>Sonuç olarak, başvuru sahibinin <span style="color: black;">mahkumiyeti hedeflenen amaçlar açısından orantısız olup “demokratik bir toplumda gerekli” görülmemektedir.</span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><b>3.6. Etkili Başvuru Hakkı – Madde 13</b></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">2002–2005 yılları arasında Türkiye ile ilgili olarak verilen toplam 546 ihlal kararının 63 tanesi 13. madde ihlali ile ilgilidir.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div align="center" class="MsoNormal" style="text-align: center;"><img height="297" src="file:///C:/DOCUME%7E1/ADMINI%7E1/LOCALS%7E1/Temp/msohtmlclip1/01/clip_image052.gif" width="506" /></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Mahkemeye göre 13. maddenin ihlal edilebilmesi, Sözleşme bağlamında tartışılabilir bir şikayetin varlığına bağlı olup Mahkeme’nin 13. maddeden bir ihlal kararı verebilmesi Sözleşme’de düzenlenen bir başka hakkın ihlalini gerektirmektedir. Diğer bir ifadeyle, 13. maddenin ihlal edilebilmesi için, Sözleşme gereğince tartışılabilir olan bir şikayetin esası hakkında uygun çözüm sunan etkili bir iç hukuk yolunun bulunmaması gerekir.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Bu manada, Sözleşme bağlamında hakları ihlal edilen kişilerin, bu ihlal eylemlerine itiraz edebilecekleri, karşı koyabilecekleri veya tazminat talep edebilecekleri etkili bir iç hukuk yolunun bulunması gerekir. Sözleşmenin güvence altına aldığı hak ve özgürlüklerin esası ulusal düzeyde ne şekilde düzenlenirse düzenlensin, bu hak ve özgürlüklerin sağlanan kanun yolları ile etkili bir biçimde elde edilebilir olması gerekmektedir.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">13. maddenin sağladığı korumanın kapsamı şikayetin niteliğine göre değişmektedir. Ancak 13. maddenin gerektirdiği iç hukuk yolu teorik olduğu kadar, pratikte de etkili olmalıdır. Özellikle iç hukuk yolunun uygulanması devlet görevlilerinin eylem ve ihmallerinden etkilenmemelidir.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">13. madde mümkün olan hallerde tazminat ödenmesi ile birlikte faillerin tespiti ve cezalandırılabilmesi için şikayetçinin de aktif bir şekilde dahil olacağı tam ve etkin bir soruşturmanın yapılmasını gerektirmektedir.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><b>3.7. Mülkiyet Hakkı – 1 No.lu Protokolün 1. Maddesi</b></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">2002–2005 yılları arasında Türkiye ile ilgili olarak verilen toplam 546 ihlal kararının 112 tanesi 1 No.lu Protokolün 1. maddesinde güvence altına alınan mülkiyet hakkının ihlali ile ilgilidir.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div align="center" class="MsoNormal" style="text-align: center;"><img height="297" src="file:///C:/DOCUME%7E1/ADMINI%7E1/LOCALS%7E1/Temp/msohtmlclip1/01/clip_image054.gif" width="506" /></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">1 No.lu Protokolün 1. maddesi altındaki ihlaller; Karayolları Genel Müdürlüğü’nün yol yapımı, Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğünün baraj yapımı ve diğer kamu kurumlarının çeşitli sebeplerle yapmış oldukları kamulaştırmalar neticesinde, düşük kamulaştırma bedeli tespit edilmesi, bunlara karşı açılan davalarda yeni hükmedilen ek kamulaştırma bedellerinin geç ödenmesi veya ödenmemesi, yüksek enflasyon ve bu miktarlara uygulanan faizin düşüklüğü sebeplerine dayanmaktadır.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><i>“Genel olarak, ödemedeki gecikme ve uzun süren işlemler sebebi ile Mahkeme, kamu yararı gereklilikleri ile kişisel mülkiyet hakkından faydalanma arasında korunması gereken adil dengeyi bozacak şekilde, başvuru sahiplerinin kişisel ve aşırı bir sorumluluk üstlenmek zorunda kaldıklarına karar vermiştir.”</i></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Mahkemeye göre, devletin kamulaştırma işlemleri neticesinde belirlediği bedelin ödeme anında yüksek enflasyon nedeni ile gerçek değerinin çok altında kalması mülkiyet hakkının bir ihlali olarak kabul edilmektedir.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Her geçek veya tüzelkişi mallarından yararlanmasına saygı gösterilmesini isteme hakkına sahiptir.<span> </span>Herhangi bir kimse ancak kamu yararı icabı olarak ve kanunun gösterdiği şartlar ve devletler hukukunun genel ilkeleri çerçevesinde mülkünden mahrum edilebilir. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.25pt;">Diğer bir ifade ile bu hak da, bir çok uluslararası belgenin konusunu oluşturmasına rağmen, mutlak olmayıp, kamu yararı amacıyla, kanunla, uluslar arası hukukun genel ilkelerine uygun olarak sınırlanabilir. Mülkiyet hakkının kullanılması toplum yararına aykırı olamaz. Bu hak, her türlü menkul ve gayrimenkulun yanında o mal üzerindeki hisse ve patent gibi ekonomik değeri olan maddi ve manevi hakları da kapsamaktadır.<span> </span></div><div class="BodyTextIndent3" style="margin-left: 0cm; text-indent: 35.25pt;"><span style="font-size: 12pt;">Bu hakkın ihlali iddiasında bulunulabilmesi için iddia sahibinin hali hazırda söz konusu malın maliki olduğunu ispat etmesi gerekir.<span> </span>Gelecekte elde edilecek menfaat ve mallar </span><span style="font-size: 12pt;">üzerinde önceden yapılan müdahaleler bu hakkın koruma alanı içinde değildir. Bu anlamda, gelir, elde edildikten sonra veya elde edilme hakkı doğduktan sonra mülkiyet hakkının konusunu oluşturur.</span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.25pt;">Bu hak, sahip olunan mal üzerinde sahibine dilediği gibi tasarruf etme hakkı verir.<span> </span>Bu amaçla sahibi, malını başkasına borç verebileceği gibi malını imha da edebilir. Bununla beraber, bu hak kişilere sahip bulunduğu mallardan yararlanmak için devletten mali yardım talep hakkı doğurmaz.<span> </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span>Kişiler bu hakkını kullanmak için mallarını dilediği zaman ziyaret edebilir.<span> </span>Malından faydalanmak isteyen kişinin hareket özgürlüğünün kısıtlanarak engel olunması aynı zamanda bu hakka yapılan haksız bir müdahaledir. <span> </span>Başkasının malını izinsiz kullanmak (arazisinde avlanmak)<span> </span>mülkiyet hakkına yapılan bir saldırı oluşturur. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.25pt;">Devletin, sadece, kendisinin haksız olarak bireylerin mülkiyet hakkını kullanmasına engel olması yeterli değildir.<span> </span>Devlet, özel kişilerinde kişilerin mülkiyet hakkını kullanmasını engel olmasını da engelleme yükümlülüğü altındadır.</div><div class="BodyTextIndent3" style="margin-left: 0cm; text-indent: 35.25pt;"><span style="font-size: 12pt;">Yukarıda da belirtildiği gibi, kişilerin mülkiyetine saygı gösterilmesini isteme hakkı mutlak bir hak olmadığı için, gerektiğinde, kullanımı, devlet tarafından sınırlanabilir. Bu hakka devletçe müdahale, genelde, kamulaştırma veya devletleştirme yoluyla söz konusu olmakla birlikte, el koyma ve müsadere yolu ile de gerçekleşebilir.</span></div><div class="BodyText2" style="margin-left: 0cm; text-indent: 35.4pt;"><span style="font-size: 12pt;">Bu müdahale, kişinin elinden malının tamamen alınması sureti ile gerçekleşebileceği gibi kişinin mal üzerindeki tasarruf hakkının (kiralama yasağı veya belli bir şekilde kullanma mecburiyeti yolu ile) kontrol altına alınma sureti ile de gerçekleştirilebilir. Bununla beraber, enflasyon, çevre düzenlemeleri veya gürültü kirliliği sebebiyle malda meydana gelen değer kayıpları bu hakka yapılan bir müdahale sayılmaz.</span></div><div class="BodyTextIndent3" style="margin-left: 0cm; text-indent: 35.25pt;"><span style="font-size: 12pt;">Mülkiyet hakkından, kişiler, ancak, kamu yararının varlığı halinde mahrum bırakılabilir. Dolayısıyla, kamulaştırma ve devletleştirme yetkileri ve işlenilen bir suç araştırılırken suçun ve suçlunun ortaya konması adına, devletin kolluğa suçta kullanılan suçun delillerine ve suçun işlenmesi ile elde edilen gelire geçici veya devamlı el koyma yetkisi, kamu yararı adına<span> </span>kullanılabilir.</span></div><div class="BodyTextIndent3" style="margin-left: 0cm; text-indent: 35.25pt;"><span style="font-size: 12pt;">Türk hukukunda da, kamulaştırma ve devletleştirme işlemlerine başvuru kamu yararının varlığı şartına bağlanmıştır. Kamulaştırma işleminde, normal şartlarda,<span> </span>malın tam karşılığının ödenmemesi mülkiyet hakkının ihlali sayılmaz. Malın değerinin hiç ödenmemesi halinde bu hakkın ihlal edileceğinde şüphe yoktur. Aynı şekilde, ödemenin yapılmasındaki aşırı gecikmede de bu hak ihlal edilmiş sayılır. </span></div><div class="BodyTextIndent3" style="margin-left: 0cm; text-indent: 35.25pt;"><span style="font-size: 12pt;">Kamulaştırma ve devletleştirme işlemlerinden farklı olarak müsadere işlemi yolu ile bu hakka bir müdahalenin söz konusu olabilmesi için AİHS m.6 anlamında adil bir yargılamanın yapılması şarttır.</span></div><div class="BodyTextIndent3" style="margin-left: 0cm; text-indent: 35.25pt;"><span style="font-size: 12pt;">Kamu yararının gerekliliğini kendi ihtiyaçlarına göre belirleme hakkına sahip olan her devlet, bu takdir yetkisini; makul (yerinde) ve amaca uygun olarak kullanma mecburiyetindedir; başvurulan yol ile elde edilmek istenen amaç arasında orantılılık bulunmalıdır; devletin müdahalesi iç hukuk kurallarına uygun olarak gerçekleşmelidir; uluslararası hukukun genel ilkelerine riayet ederek müdahale gerçekleştirilmelidir.<span> </span></span></div><div class="BodyTextIndent3" style="margin-left: 0cm; text-indent: 35.25pt;"><span style="font-size: 12pt;">Bu noktada, en önemli uluslararası hukuk kuralı, bu hakka müdahale halinde yabancılara gecikmeksizin, uygun ve gerçek bir tazminatın ödenmesini öngören hükümdür.<span> </span>Bu nedenle, bu hakka müdahale halinde, müdahaleye karşılık teşkil eden makul bir tazminatın yabancılara ödenmesi gerekir. </span></div><div class="BodyTextIndent3" style="margin-left: 0cm; text-indent: 35.25pt;"><span style="font-size: 12pt;">Bu hakka müdahale halinde, tazminat ödeme yükümlülüğü sadece ülkedeki yabancılar için geçerli olan bir yükümlülük değildir.<span> </span>Devletin kendi vatandaşlarına da tazminat ödemesi, maddede korunan ‘mülkiyet hakkına saygı ilkesinin’ bir gereği olarak kabul edilmektedir. Böyle bir mecburiyetin maddede zımnen var olduğunun varsayılmaması halinde madde de sağlanmak istenen koruma hayali ve etkisiz kalacaktır. </span></div><div class="BodyTextIndent3" style="margin-left: 0cm; text-indent: 35.25pt;"><span style="font-size: 12pt;">Bu hakka kamu yararı adına müdahalede olduğu gibi, bu kontrol yetkisinin kullanımının da, yerinde, orantılılık ilkesine ve iç hukuk kurallarına uygun olarak yapılması gerekir. </span></div><div class="BodyTextIndent3" style="margin-left: 0cm; text-indent: 35.25pt;"><span style="font-size: 12pt;"><span> </span></span><span style="font-size: 12pt;">Arama neticesi suç işleyen kişilere veya üçüncü kişilere ait bazı eşyaya el konularak ispat vasıtası olarak kullanılmasında veya müsadereye tabi eşyanın müsadere edilmesinde kamu </span><span style="font-size: 12pt;">yararı olduğundan mülkiyet hakkına yapılan müdahale hukuka aykırı sayılmayacaktır..</span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><b>4. 1990’dan Bugüne AİHM Kararlarının Nitelik ve Sayısal İncelemesi</b></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">1990-2002 yılları arasında verilen toplam 321 karardan; 244 ihlal kararı, 70 dostane çözüm ve 7 ihlal bulunmadığı kararı çıkmıştır.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><img height="315" src="file:///C:/DOCUME%7E1/ADMINI%7E1/LOCALS%7E1/Temp/msohtmlclip1/01/clip_image056.gif" width="627" /> </div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal"><br />
</div><br clear="ALL" /> <div class="MsoNormal">2002-2005 yılları arasında Türkiye hakkında verilen 686 kararda; 546 ihlal kararı, 118 dostane çözüm, 8 düşme kararı ve 14 ihlal bulunmadığı kararı verilmiştir. </div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal"><img height="400" src="file:///C:/DOCUME%7E1/ADMINI%7E1/LOCALS%7E1/Temp/msohtmlclip1/01/clip_image058.gif" width="624" /></div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal">1990 yılından itibaren Türkiye hakkında verilen toplam 1007 kararda; 790 ihlal kararı, 188 dostane çözüm, 8 düşme ve 21 ihlal bulunmadığı kararı verilmiştir.</div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal"><img height="377" src="file:///C:/DOCUME%7E1/ADMINI%7E1/LOCALS%7E1/Temp/msohtmlclip1/01/clip_image060.gif" width="589" /></div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal"><img height="377" src="file:///C:/DOCUME%7E1/ADMINI%7E1/LOCALS%7E1/Temp/msohtmlclip1/01/clip_image062.gif" width="589" /></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><b>SONUÇ</b></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">Görüldüğü üzere, incelenen dönem içerisinde en çok ihlal edilen maddeler AİHS’nin 2, 3, 5, 6, 10 ve 13. maddeleri ile 1 No.lu Protokolün 1. maddesi olmuştur. En çok ihlal edilen bu maddeler göstermektedir ki, mülkiyet hakkını güvence altına alan 1 No.lu Protokolün 1. maddesi bir tarafa bırakılacak olursa, ihlal nedenleri, büyük ölçüde terörizmle mücadelede çerçevesinden alınan önlemlerden kaynaklanmaktadır.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span>Yine en çok ihlal edilen maddeler ile ihlal nedenleri incelendiğinde, AİHS’nin 2, 3, 5, 6 ve 13. maddelerinin, ceza yargılamasına ilişkin nedenlerden dolayı ihlal edildiği görülmektedir. Bu manada, Türkiye tarafından en çok ihlal edilen maddeler ile ceza yargılamasına ilişkin yasal altyapısı ve uygulaması arasında doğrudan bir ilişki bulunmaktadır.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">2. maddeden verilen ihlal kararlarının önemli bir kısmı, gözaltında meydana gelen ölüm ve kayıp olayları ile başka durumlarda meydan gelen ölüm olayları üzerine Devletin etkili bir soruşturma yapmamasından kaynaklanmaktadır. Halbuki, CMK, C. Savcılarına suç soruşturmasını eksik yapması konusunda bir telkinde bulunmamaktadır. Tam tersine, C. Savcıları her türlü, bilgi, belge ve delile ulaşma konusunda tam yetkilidir ve bu yöndeki bir eksiklik, maddi gerçeğin ortaya çıkarılmasındaki en büyük eksiklik olacak, eksik bir soruşturma da TCK anlamında C. Savcılarının cezai sorumluluğunu gündeme getirebilecektir.<span> </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">3. maddeden verilen ihlal kararları da, büyük ölçüde gözaltında meydana gelen kötü muamele ve işkence olaylarından kaynaklanmaktadır. Son yıllarda hazırlanan raporlarda kötü muamele ve işkence olaylarında büyük azalmalar olduğu vurgulanmakla birlikte, uygulamada gözaltı işlemleri sırasında ve özellikle yakalama sonrası gözaltı birimine götürme aşamasında yapılan muameleler hala önemli bir ihlal potansiyeline sahip olmaya devam etmektedir.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">5. maddenin güvence altına almış olduğu kişi özgürlüğü ve güvenliği hakkıyla ilgili olarak, yakalamanın kanunla düzenlenmiş usule uygun olarak yapılması prensibi önemini artırarak korumaktadır. Bu bağlamda, yeni Ceza Muhakemesi Kanunundaki düzenlemeler ile AİHS arasındaki hukuki uyumsuzluğun ortadan kaldırıldığı söylenebilir. Ancak, bu getirilen usul ve esasların C. Savcılıkları ve kolluk kuvvetlerince uygulanmaması yeni ihlal nedenleri oluşturabilir.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">6. maddedeki adil yargılanma hakkı hem yukarıda incelenen dönem içerisinde hem de bundan sonraki dönemde önemli ihlal nedeni olmaya devam edecektir. Özellikle yargılamanın ve tutukluluk halinin uzun sürmesi, yargılamaların makul sürede bitirilememesi yeni CMK döneminde de, AİHS’nin 6. maddesi bağlamında yeni ihlal kararlarının verilmesine neden olabilecektir.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Etkili başvuru hakkını güvence altına alan 13. madde de, ceza yargılaması ile yakından ilişkili maddeler arasında yer almaktadır. Sözleşme tarafından korunan hak ve özgürlüklerinin esası ile ilgili olarak iç hukukta etkili bir soruşturma yürütülmediği düşüncesinde olan kişiler, bu maddeye dayanarak AİHM’ne gidebileceklerdir.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">İncelenen dönem içerisinden hem yıllık bazda hem de dönem genelinde Türkiye tarafından en çok ihlal edilen maddelerin önemli bir kısmının ceza yargılaması süreci ile ilişkili olduğu net bir şekilde ortaya konmuş bulunmaktadır. Yeni çıkarılan CMK ve ilgili diğer ceza yasaları ile birlikte bu alanda önemli yeniliklere imza atılmış bulunmaktadır. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Yapılan bu reformlarla birlikte geçmişin kötü uygulamalarına neden olan yasal çerçeve ortadan kaldırılmış ve daha özgürlükçü bir ceza yargılaması altyapısı oluşturulmuştur. Bu değişiklikler, ceza yargılamasına ilişkin konularda Türkiye aleyhine açılan davalarda ve verilen kararlarda azalmaya neden olabileceği gibi, getirilen yeni ve özgürlükçü standartlara yeterince uyulmaması da daha çok davanın açılmasına ve ihlal kararının verilmesine neden olabilecektir.</div>Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-1995902381731834676.post-43042000997071145082010-11-11T13:19:00.000-08:002013-06-26T15:57:43.404-07:00TÜRK HUKUKUNDA ZOR VE SİLAH KULLANMA YETKİSİ<!--[if gte mso 9]><xml> <w:WordDocument> <w:View>Normal</w:View> <w:Zoom>0</w:Zoom> <w:TrackMoves/> <w:TrackFormatting/> <w:HyphenationZone>21</w:HyphenationZone> <w:PunctuationKerning/> <w:ValidateAgainstSchemas/> <w:SaveIfXMLInvalid>false</w:SaveIfXMLInvalid> <w:IgnoreMixedContent>false</w:IgnoreMixedContent> <w:AlwaysShowPlaceholderText>false</w:AlwaysShowPlaceholderText> <w:DoNotPromoteQF/> <w:LidThemeOther>TR</w:LidThemeOther> <w:LidThemeAsian>X-NONE</w:LidThemeAsian> <w:LidThemeComplexScript>X-NONE</w:LidThemeComplexScript> <w:Compatibility> <w:BreakWrappedTables/> <w:SnapToGridInCell/> <w:WrapTextWithPunct/> <w:UseAsianBreakRules/> <w:DontGrowAutofit/> <w:SplitPgBreakAndParaMark/> <w:DontVertAlignCellWithSp/> <w:DontBreakConstrainedForcedTables/> <w:DontVertAlignInTxbx/> <w:Word11KerningPairs/> <w:CachedColBalance/> </w:Compatibility> <w:BrowserLevel>MicrosoftInternetExplorer4</w:BrowserLevel> <m:mathPr> <m:mathFont m:val="Cambria Math"/> <m:brkBin m:val="before"/> <m:brkBinSub m:val="--"/> <m:smallFrac m:val="off"/> <m:dispDef/> <m:lMargin m:val="0"/> <m:rMargin m:val="0"/> <m:defJc m:val="centerGroup"/> <m:wrapIndent m:val="1440"/> <m:intLim m:val="subSup"/> <m:naryLim m:val="undOvr"/> </m:mathPr></w:WordDocument> </xml><![endif]--><!--[if gte mso 9]><xml> <w:LatentStyles DefLockedState="false" DefUnhideWhenUsed="true"
DefSemiHidden="true" DefQFormat="false" DefPriority="99"
LatentStyleCount="267"> <w:LsdException Locked="false" Priority="0" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Normal"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="heading 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="0" QFormat="true" Name="heading 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="0" QFormat="true" Name="heading 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 7"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 8"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 9"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 7"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 8"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 9"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="0" Name="footnote text"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="0" Name="header"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="0" Name="footer"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="35" QFormat="true" Name="caption"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="0" Name="footnote reference"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="0" Name="page number"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="10" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Title"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="1" Name="Default Paragraph Font"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="0" Name="Body Text"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="0" Name="Body Text Indent"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="11" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtitle"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="0" Name="Body Text 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="22" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Strong"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="20" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Emphasis"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="0" Name="Plain Text"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="0" Name="HTML Preformatted"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="0" Name="No List"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="59" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Table Grid"/> <w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Placeholder Text"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="1" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="No Spacing"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Revision"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="34" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="List Paragraph"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="29" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Quote"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="30" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Quote"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="19" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Emphasis"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="21" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Emphasis"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="31" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Reference"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="32" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Reference"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="33" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Book Title"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="37" Name="Bibliography"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" QFormat="true" Name="TOC Heading"/> </w:LatentStyles> </xml><![endif]--><!--[if !mso]><img src="http://img2.blogblog.com/img/video_object.png" style="background-color: #b2b2b2; " class="BLOGGER-object-element tr_noresize tr_placeholder" id="ieooui" data-original-id="ieooui" /> <style>
st1\:*{behavior:url(#ieooui) }
</style> <![endif]--><!--[if gte mso 10]> <style>
/* Style Definitions */
table.MsoNormalTable
{mso-style-name:"Normal Tablo";
mso-tstyle-rowband-size:0;
mso-tstyle-colband-size:0;
mso-style-noshow:yes;
mso-style-priority:99;
mso-style-qformat:yes;
mso-style-parent:"";
mso-padding-alt:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt;
mso-para-margin:0cm;
mso-para-margin-bottom:.0001pt;
mso-pagination:widow-orphan;
font-size:10.0pt;
font-family:"Times New Roman","serif";}
</style> <![endif]--> <br />
<div align="center" class="MsoBodyTextIndent" style="text-align: center; text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<br />
<div align="center" class="MsoBodyTextIndent" style="text-align: center; text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<div align="center" class="MsoBodyTextIndent" style="text-align: center; text-indent: 0cm;">
<b> Doç. Dr. M. Bedri ERYILMAZ Ayhan BOZLAK</b></div>
<div align="center" class="MsoBodyTextIndent" style="text-align: center; text-indent: 0cm;">
<b>Polis Akademisi Öğretim Üyesi Adalet Müfettişi </b></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;">
<b> </b></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;">
<b> </b></div>
<div align="center" class="MsoBodyTextIndent" style="text-align: center; text-indent: 0cm;">
<b><i>Özet</i></b></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 35.4pt;">
Bu makalede; Türk Hukukunda güvenlik güçlerine tanınmış bulunan ‘zor ve silah kullanma yetkisi’ hem idari hem de adli yönleri ile birlikte incelenmiştir. Çalışmanın başında, ülkemiz açısından ‘zor ve silah kullanma yetkisi’ ile ilgili hüküm içeren mevzuat düzenlemeleri üzerinde durulmuştur. Devamla ise, hukukumuzda zor kullanma çeşitleri ve bunların uygulanma şartlarına değinilmiştir. Bu bölümde, ‘silah kullanma’ yetkisi de zor kullanma çeşitlerinden bir tanesi olarak sayılmış ancak önemine binaen bu konuya daha geniş ve ayrıntılı olarak yer verilmiştir. Sonraki bölümlerde ise, ‘zor ve silah kullanma yetkisinin’ hukuki statüsü ile bu yetki bağlamında uygulamada ortaya çıkabilecek sorunlara yer verilmiştir. Bu bölümlerde, ilgili Yargıtay kararları da konu içerisinde geniş şekilde işlenmeye çalışılmıştır. Çalışma boyunca, ‘zor ve silah kullanma yetkileri’nin kullanılması esnasında tehlike altında bulunabilecek kişi hak ve özgürlüklerinin zarar görmeden bu yetkilerin nasıl ve hangi şartlar altında kullanılması gerektiği hususu üzerinde özellikle durulmuştur. Çalışmanın son bölümünde ise, ‘zor ve silah kullanma yetkisi’ ile ilgili olarak uygulayıcılar açısından başarı ölçütleri ve değerlendirme kriterleri olarak göze alınabilecek hususlara yer verilmiştir. </div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 35.4pt;">
<b><i>Anahtar Kelimeler: </i></b>Zor ve silah (kuvvet) kullanma yetkisi, hukuka uygunluk sebepleri, hukuka uygunluk sebebi sınırlarının aşılması.</div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 35.4pt;">
<b>1. Giriş</b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
Toplumsal güvenliğin sağlanması için öncelikle önleyici görevleri yerine getirme ve bundan sonuç alınamaması halinde ise suçla mücadele etmeleri konusunda güvenlik kuvvetlerine kâfi ve etkili yetkilerin tanınması zorunlu bulunmaktadır. Ancak bu yetkilerin kullanılması çağımızda evrensel bir değer kazanmış olan ve artık ne bireylerin, ne devletlerin ve nede uluslararası hukuk ilişkilerinin vazgeçemeyeceği insan haklarına müdahale konusunu da gündeme getirmektedir. Ortada, bir taraftan insan hak ve özgürlüklerinin de kullanılabilmesi için kamu güvenliğini sağlama ve suçla mücadele etme zorunluluğu varken diğer taraftan da bu mücadele yapılırken aynı hak ve özgürlüklerin tehlike altında olması gibi girift ve/veya paradoksal bir konu bulunmaktadır.</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
Bu çalışmada, güvenlik güçlerine gerek adli, gerek idari anlamda tanınmış bulunan “zor ve silah kullanma yetkisi” ile bu yetkinin kullanılması esnasında tehlike altında bulunan kişi hak ve özgürlüklerine genel bir bakış yapılmıştır.</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-indent: 35.4pt;">
Çalışmada, hukukumuzda “zor ve silah kullanmama yetkisi” konusunda en temel düzenleme olan; 2559 sayılı Polis Vazife ve Salahiyet Kanunu (PVSK) esas alınmıştır. Ancak bunun yanında, söz konusu çalışma; konu ile ilgili diğer tüm genel veya özel kanun hükümleri ile ikincil mevzuat düzenlemelerine de kapsayacak şekilde düzenlenmiştir. Bu konuda temel olarak 2559 sayılı Kanun’un esas alınmasının nedeni, anılan Kanunun hâlihazırda belirtilen hususta en güncel ve en kapsamlı düzenleme olmasından dolayıdır. Diğer bir neden ise, PVSK’nun 25. maddesinde, öbür önemli bir genel kolluk kuvveti olan jandarmanın da PVSK’nundaki yetkileri kullanabileceğinin belirtilmesidir. Ayrıca 2803 sayılı Jandarma Görev ve Teşkilatı Kanunu’nda da zaten “zor ve silah kullanma yetkisi” esaslı olarak düzenlenmiş olmayıp bu hususa ilgili Yönetmelik içinde yer verilmiş bulunmaktadır. Yaşam hakkı gibi en önemli temel insan hakkı ve özgürlüklerini sınırlayan yetkilerin, Ülkemiz’de hukuki olarak gelinen nokta itibariyle “Kanun” dışındaki düzenlemelerle kullanılması artık mümkün bulunmamaktadır.<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftn1" name="_ftnref1" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">[1]</span></span></span></a> Belirtilen bu gerekçe nedeniyledir ki, çalışmada, yönetmeliklerle düzenlenen “zor ve silah kullanma” yetkilerine kısmen yer verilmiş ve konu bu husustaki temel kanuni düzenlemelere öncelik verilerek tüm teorik ve uygulamaya bakan yönleri ile birlikte incelenmeye çalışılmıştır. </div>
<div class="MsoBodyText">
<br /></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 35.4pt;">
<b>2. Polis Vazife Salahiyet Kanunu’nun 16. Maddesine Göre Zor ve Silah Kullanma Yetkisi</b></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 35.4pt;">
Türk hukukunda, kolluk görevlileri görevlerini yerine getirirken direnişle karşılaşmaları halinde veya meşru savunma yapmak zorunda kaldıkları durumlarda zor ve silah (kuvvet) kullanmaya yetkilidir ve bu yetkiler esas itibariyle sadece kolluk görevlileri tarafından kullanılabilinir.<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftn2" name="_ftnref2" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">[2]</span></span></span></a> Bir kolluk görevlisinin hangi durumlarda kuvvet kullanabileceği temel olarak PVSK’nın 16. maddesinde düzenlenmiştir. </div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 35.4pt;">
PVSK m.16’da 02.06.2007 tarih ve 5681 sayılı Yasa ile yapılan değişiklikle daha önce iki ayrı maddede ( PVSK, m. 16 ve ek m. 6’da) düzenlenen zor ve silah kullanma yetkileri aynı maddede toplanmıştır. </div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 35.4pt;">
Söz konusu PVSK’nın “Zor ve silah kullanma” başlıklı 16. maddesinin 5681 sayılı Yasa ile değişik son hali şöyledir:<i><span style="font-size: 10pt;"></span></i></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 35.4pt;">
<span style="font-size: 10pt;">“Madde 16- (Değişik: 2/6/2007-5681/4 md.)<b> </b></span></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 35.4pt;">
<span style="font-size: 10pt;">(1)<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftn3" name="_ftnref3" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">[3]</span></span></span></a> Polis, görevini yaparken direnişle karşılaşması halinde, bu direnişi kırmak amacıyla ve kıracak ölçüde zor kullanmaya yetkilidir. </span></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 35.4pt;">
<span style="font-size: 10pt;">(2) Zor kullanma yetkisi kapsamında, direnmenin mahiyetine ve derecesine göre ve direnenleri etkisiz hale getirecek şekilde kademeli olarak artan nispette bedenî kuvvet, maddî güç ve kanunî şartları gerçekleştiğinde silah kullanılabilir. </span></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 35.4pt;">
<span style="font-size: 10pt;">(3) İkinci fıkrada yer alan; </span></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 35.4pt;">
<span style="font-size: 10pt;">a) Bedenî kuvvet; polisin direnen kişilere karşı veya eşya üzerinde doğrudan doğruya kullandığı bedenî gücü, </span></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 35.4pt;">
<span style="font-size: 10pt;">b) Maddî güç; polisin direnen kişilere karşı veya eşya üzerinde bedenî kuvvetin dışında kullandığı kelepçe, cop, basınçlı su, göz yaşartıcı gazlar veya tozlar, fizikî engeller, polis köpekleri ve atları ile sair hizmet araçlarını, </span></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 35.4pt;">
<span style="font-size: 10pt;">ifade eder. </span></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 35.4pt;">
<span style="font-size: 10pt;">(4) Zor kullanmadan önce, ilgililere direnmeye devam etmeleri halinde doğrudan doğruya zor kullanılacağı ihtarı yapılır. Ancak, direnmenin mahiyeti ve derecesi göz önünde bulundurularak, ihtar yapılmadan da zor kullanılabilir.</span></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 35.4pt;">
<span style="font-size: 10pt;">(5) Polis, zor kullanma yetkisi kapsamında direnmeyi etkisiz kılmak amacıyla kullanacağı araç ve gereç ile kullanacağı zorun derecesini kendisi takdir ve tayin eder. Ancak, toplu kuvvet olarak müdahale edilen durumlarda, zor kullanmanın derecesi ile kullanılacak araç ve gereçler müdahale eden kuvvetin amiri tarafından tayin ve tespit edilir.</span></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 35.4pt;">
<span style="font-size: 10pt;">(6) Polis, kendisine veya başkasına yönelik bir saldırı karşısında, zor kullanmaya ilişkin koşullara bağlı kalmaksızın, 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun meşru savunmaya ilişkin hükümleri çerçevesinde savunmada bulunur. </span></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 35.4pt;">
<span style="font-size: 10pt;">(7) Polis; </span></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 35.4pt;">
<span style="font-size: 10pt;">a) Meşru savunma hakkının kullanılması kapsamında, </span></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 35.4pt;">
<span style="font-size: 10pt;">b) Bedenî kuvvet ve maddî güç kullanarak etkisiz hale getiremediği direniş karşısında, bu direnişi kırmak amacıyla ve kıracak ölçüde, </span></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 35.4pt;">
<span style="font-size: 10pt;">c) Hakkında tutuklama, gözaltına alma, zorla getirme kararı veya yakalama emri verilmiş olan kişilerin ya da suçüstü halinde şüphelinin yakalanmasını sağlamak amacıyla ve sağlayacak ölçüde,</span></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;">
<span style="font-size: 10pt;">silah kullanmaya yetkilidir. </span></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 35.4pt;">
<span style="font-size: 10pt;">(8) Polis, yedinci fıkranın (c) bendi kapsamında silah kullanmadan önce kişiye duyabileceği şekilde "dur" çağrısında bulunur. Kişinin bu çağrıya uymayarak kaçmaya devam etmesi halinde, önce uyarı amacıyla silahla ateş edilebilir. Buna rağmen kaçmakta ısrar etmesi dolayısıyla ele geçirilmesinin mümkün olmaması halinde ise kişinin yakalanmasını sağlamak amacıyla ve sağlayacak ölçüde silahla ateş edilebilir. </span></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;">
<span style="font-size: 10pt;">(9) Polis, direnişi kırmak ya da yakalamak amacıyla zor veya silah kullanma yetkisini kullanırken, kendisine karşı silahla saldırıya teşebbüs edilmesi halinde, silahla saldırıya teşebbüs eden kişiye karşı saldırı tehlikesini etkisiz kılacak ölçüde duraksamadan silahla ateş edebilir.”</span></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 35.4pt;">
5681 sayılı Kanunla değişik anılan 16. maddenin Kanun teklifindeki gerekçesi, Madde hakkında gayet açıklayıcı bilgiler içermektedir. Gerekçeye göre;<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftn4" name="_ftnref4" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">[4]</span></span></span></a> </div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
<i>“Zor kullanma, polisin kolluk kuvveti olması dolayısıyla diğer kamu görevlilerinden farklı olarak sahip olduğu temel yetkisidir. PVSK'nın ek 6 ncı maddesinde öngörülen bu yetki, yeniden ve daha açık şekilde bu maddede düzenlenmiş bulunmaktadır. </i></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
<i>İlk fıkrada, polisin, görevini yaparken direnişle karşılaşması halinde, bu direnişi kırmak amacıyla ve kıracak ölçüde zor kullanmaya yetkili olduğu gösterilmektedir. Buradaki direniş, polisin tüm görevlerinin ifası sırasında karşılaşılan direnişi ifade etmektedir. Örneğin durdurulması gereken bir aracın durmayarak kaçtığı durumlarda, bu aracın durdurulması da bu kapsamdadır. Ayrıca zor kullanan polise, aktif şekilde direniş gösteren kişinin bu eylemi, meşru savunma kapsamında değerlendirilemeyeceğinden, bu aktif direniş, Türk Ceza Kanununun 265 inci maddesi kapsamında ayrıca suç oluşturacaktır. </i></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
<i>İkinci fıkrada, zor kullanma yetkisinin derece ve kademeleri gösterilmektedir. Buna göre zor kullanma yetkisi; bedeni kuvvet, maddi güç ve silah kullanmadan oluşmaktadır. Bunlar, direnmenin mahiyetine ve derecesine göre ve direnenleri etkisiz hale getirecek şekilde kademeli olarak artan nispette kullanılacaktır. </i></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
<i>Ayrıca zor kullanmanın direnmeyle orantılı olması; aynı nitelik ve derecede değil, direnmeyi etkisiz kılacak ölçüde güç kullanımını ifade etmektedir. Diğer bir ifadeyle, zor kullanmada amaç, direnen kişileri etkisiz hale getirmektir. Kullanılacak kuvvetin derecesi, direnmenin ve saldırının derecesine bağlıdır. Direnme ne kadar fazla ise, kullanılacak kuvvetin derecesi de o kadar fazla olacaktır. Polis, etkisiz hale getirme için sahip olduğu metotlara kademeli olarak başvuracak, polisin seçtiği metodun, her zaman, derece olarak direnmeden üstün olması gerekecektir. Aksi takdirde, saldırı ve direncin etkisiz hale gelmesi söz konusu olamayacaktır. Dolayısıyla bu madde kapsamında zor kullanma yetkisi, direnme veya saldırıda kullanılan ile aynı nitelikte zor veya silah kullanılması anlamında yorumlanamaz. Polis, direnme veya saldırıyı defedecek üstünlükte zor veya silah kullanır. </i></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
<i>Maddenin üçüncü fıkrasında, bedeni kuvvet ve maddi gücün ne olduğu gösterilmektedir. Zor kullanma sırasında, bedeni kuvvetin dışında; fıkrada belirtildiği gibi kelepçe, cop, basınçlı su, göz yaşartıcı gazlar veya tozlar, fiziki engeller, polis kopekleri ve atları ile sair hizmet araçları maddi güç olarak kullanılabilecektir. </i></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
<i>Dördüncü fıkraya göre, zor kullanmadan önce, doğrudan doğruya zor kullanılacağı ihtarı yapılacak; ancak direnmenin mahiyeti ve derecesi göz önünde bulundurularak, ihtar yapılmadan da zor kullanılabilecektir. </i></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
<i>Polisin, zor kullanma yetkisi kapsamında direnmeyi etkisiz kılmak amacıyla üçüncü fıkranın (b) bendi kapsamındaki araç ve gererlerden hangisini kullanacağını ve zorun derecesini kendisinin takdir ve tayin edeceği; ancak, toplu kuvvet olarak müdahale edilen durumlarda, zor kullanmanın derecesi ile üçüncü fıkranın (b) bendi kapsamındaki araç ve gereçlerden hangisinin kullanacağının müdahale eden kuvvetin amiri tarafından tayin ve tespit edileceği de besinci fıkrada düzenlenmiştir. </i></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
<i>Altıncı fıkrada da, polisin, kendisine veya başkasına yönelik bir saldırı karşısında, zor kullanmaya ilişkin koşullara bağlı kalmaksızın, 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun meşru savunmaya ilişkin hükümleri çerçevesinde savunmada bulunacağı belirtilmiş bulunmaktadır. </i></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
<i>Zor kullanmada olduğu gibi, kolluk kuvveti olarak polisin ayırt edici yetkilerinden birisi olan silah kullanma, maddede yeniden düzenlenmektedir. </i></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
<i>Yedinci fıkrada üç temel durumda polisin silah kullanma yetkisinin olduğu belirtilmektedir. Bunlardan ilki meşru savunma hakkının kullanılması kapsamında silah kullanma; ikincisi bedeni kuvvet ve maddi güç kullanarak etkisiz hale getiremediği direniş karşısında, bu direnişi kırmak amacıyla ve kıracak ölçüde silah kullanma; üçüncüsü ise yakalanması gereken kişinin yakalanması amacıyla ve yakalanmasını sağlayacak ölçüde silah kullanmadır. </i></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
<i>Silah kullanılacak hallerden üçüncüsü olarak gösterilen durumla ilgili olarak sekizinci fikrada ayrıca bir sınırlamaya gidilmiş; bu durumlarda öncelikle "dur" çağrısının<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftn5" name="_ftnref5" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">[5]</span></b></span></span></a> yapılması, buna ragmen kişinin kacması halinde uyarı amacıyla silahla ateş edilebilmesi; bu uyarı atışına rağmen hala kaçmakta ısrar etmesi ve kaçması dolayısıyla ele geçirilmesinin mümkün olmaması halinde, yakalanmasının sağlanması amacıyla ve sağlayacak ölçüde silahla ateş edilmesi öngörülmüştür.</i></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
<i>Maddenin dokuzuncu fıkrasında da, zor veya silah kullanma yetkisinin kullanılması sırasında, kendisine karşı silahla saldırıya teşebbüs edilmesi halinde, polisin, silahla saldırıya teşebbüs eden kişiye karşı saldırı tehlikesini etkisiz kılacak ölçü ve oranda<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftn6" name="_ftnref6" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">[6]</span></b></span></span></a> duraksamadan silahla ateş edebileceği düzenlenmiştir.” </i></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
Maddedeki düzenleme ve gerekçede yer alan açıklamalara göre, bir hukuka uygunluk sebebi olarak görevin ifası bağlamında, kolluk görevlileri zor ve silah kullanma yetkisine sahiptir. Hukuk belli bir hususta görev yüklenen kişinin bu görevi yerine getirebilmesini sağlayacak ölçüde yetki ile donatılmasını gerekli kılmaktadır. Keza, kişi yetkili kılındığı ölçüde de sorumluluk altına girmektedir. Bu ilişki kısaca, “ne kadar görev varsa, o kadar yetki; ne kadar yetki varsa, o kadar sorumluluk vardır” şeklinde ifade edilebilir.<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftn7" name="_ftnref7" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">[7]</span></span></span></a> </div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
Kolluğun, görevini yaparken kullandığı yetkinin niteliğine bakılmaksızın, yetkisini kullanmasına engel olmak için direnen herkese karşı, bu direnişi kırmak amacıyla ve kıracak ölçüde zor kullanma yetkisine sahip olduğu öncelikli olarak bilinmesi gereken bir konudur. Direnme, saldırma veya saldırıya yeltenme şeklinde olabileceği gibi, bedeni kuvvet kullanma, taş, sopa, silah gibi bazı maddi varlığı olan cisimlerden faydalanma yolu ile de olabilir. </div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
Zor kullanma; kişilerin kendilerine terettüp eden belirli bir yükümlülüğün gereklerine uygun davranmamaları halinde, bu yükümlüğün gereklerine uygun davranmalarını sağlamak amacıyla ve ancak kanunla verilen yetkiye dayalı olarak başvurulabilecek bir yetkidir. Bu bakımdan, zor kullanma yetkisinin mutlaka kanuni bir dayanağı olmalıdır.<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftn8" name="_ftnref8" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">[8]</span></span></span></a> Bizim hukuk düzenimiz açısından, “zor ve silah kullanma yetkisi” için gerekli bulunan bu kanuni düzenlemeler, çalışmanın içeriğinde de sıkça verildiği gibi, bu konudaki temel düzenleme olan PVSK’nun yanında yine esas olarak Ceza Muhakemesi Kanunu (CMK) ve diğer bazı kanunlarda düzenlenmiş bulunmaktadır. </div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
Örneğin, ceza yargılaması sürecinde “usulüne uygun olarak çağrılıp da mazeretini bildirmeksizin gelmeyen tanık zorla getirilir...” düzenlemesinde ( CMK, m. 44/1) ve aynı şekilde CMK’nun 43, 44, 146 ve 176 ıncı maddelerindeki düzenlemelerde belirtildiği üzere, kolluğun zor kullanma yetkisinin kanuni dayanağı gösterilmiştir. Bahsedilen bu yetkilerin usulünce kullanılmasının görevin ifası kabilinden hukuka uygunluk sebebi oluşturacağı açık bulunmaktadır.<u> </u> </div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
Kolluk görevlileri, yakalama işlemi (CMK md 90; PVSK md 13) sırasında da, sıklıkla zor kullanma yetkisini kullanmak durumunda kalmaktadır. Kolluk kuvvetlerinin yakalama anında zor kullanma yetkisine sahip oldukları kuşkusuzdur. Ancak CMK’nun 90/1. maddesine göre; suçüstü halinde herkese şüpheli kişiyi yakalama yetkisi verilmiş bulunmasına nazaran, bu durumda “herkesin” zor kullanma yetkisi bulunmakta mıdır? Bu soruya bazı yazarlar; şüpheliyi yakalama yetkisi verilen kişiler, bunun zorunlu sonucu olarak, şüphelinin kaçmasını önlemek amacına yönelik olacak şekilde ve bunu sağlayacak ölçüde zor kullanma yetkisini haizdir şeklinde cevap vermektedirler.<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftn9" name="_ftnref9" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">[9]</span></span></span></a> </div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
Kuvvet kullanmanın amacı hiçbir zaman yakalanan kişiyi cezalandırmak olamayacağı gibi, direnişi yok etmek için kullanılan kuvvet, saldırıyı gerçekleştirmek için kullanılan kuvvete göre orantısız da olmamalıdır. Başka bir ifade ile kişi, zor kullanılarak etkisiz hale getirildikten sonra artık zor kullanma işlemi derhal sona erdirilmelidir.</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
Kullanılan kuvvetin kademeli olmasının gereği olarak kolluk, her aşamada karşı tarafı etkisiz hale getirme amacına ulaşılıp ulaşılmadığını kontrol etmelidir. Etkisiz hale getirme işlemi hangi aşamada tamamlanmışsa kuvvet (zor) kullanma işlemi de o aşamada sona erdirilmelidir.</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
Kolluk, zor kullanma yetkisi kapsamında direnmeyi etkisiz kılmak amacıyla kullanacağı araç ve gereç ile başvuracağı zorun derecesini kendisi takdir ve tayin eder. Ancak, toplu kuvvet olarak müdahale edilen durumlarda, zor kullanmanın derecesi ile kullanılacak araç ve gereçler müdahale eden kuvvetin amiri tarafından tayin ve tespit edilir (PVSK, m. 16/5).</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
Toplu olarak hareket edilen durumlarda, kuvvet kullanmanın şartları doğmamasına rağmen amir kuvvet kullanma emri vermişse, eylem, niteliği itibari ile her halükarda suç teşkil edeceğinden hukuka aykırı emri yerine getiren memurlar da emri veren amir gibi sorumlu olacaktır.<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftn10" name="_ftnref10" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">[10]</span></span></span></a> Bu nedenle, memur seviyesindeki kolluk görevlilerinin amirleri kadar kuvvet kullanmanın şartlarını bilmesi gerekir.</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
Kuvvet kullanılması için muhakkak surette tehlikenin doğmuş olması gerekmez. Kolluk, teşebbüs aşamasında ve kaçma tehlikesini bertaraf etmek için de kuvvet kullanabilir. </div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
<b>3. Diğer Bazı Düzenlemelere Göre Kuvvet ve Disiplin Zorlaması Kullanma Yetkisi</b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
<b>a) CMK’nun 60. ve 124. Maddesine Göre Disiplin Zorlaması</b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
Yukarıdaki anlatılanlardan farklı olarak kolluğun, kuvvet kullanmanın yanı sıra, görevini yaparken aldığı tedbirlere kasten muhalefet edenleri veya zorlaştıranları, bir disiplin yaptırımı uygulanmasını sağlama, muamelenin sonuna kadar bundan men etme ve zor kullanarak görevini yerine getirme yetkileri de bulunmaktadır. Bu durumlarda amaca ulaştıktan sonra o kişinin salıverilmesi gerekir. Söz konusu durumlar aşağıda açıklanmıştır. </div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
CMK’nın 60. maddesinde “tanıklıktan ve yeminden sebepsiz yere çekinenler” hakkında başvurulacak disiplin uygulamaları ve usulü düzenlenmiştir. Madde aşağıya alınmıştır: </div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 35.4pt;">
<span style="font-size: 10pt;">“Madde 60 -<b> </b> (1) Yasal bir sebep olmaksızın tanıklıktan veya yeminden çekinen tanık hakkında, bundan doğan giderlere hükmedilmekle beraber, yemininin veya tanıklığının gerçekleştirilmesi için dava hakkında hüküm verilinceye kadar ve her hâlde üç ayı geçmemek üzere disiplin hapsi verilebilir. Kişi, tanıklığa ilişkin yükümlülüğüne uygun davranması halinde, derhâl serbest bırakılır. </span></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 35.4pt;">
<span style="font-size: 10pt;">(2) Bu tedbirleri almaya naip hâkim ve istinabe olunan mahkeme ile soruşturma evresinde sulh ceza hâkimi yetkilidir.</span></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 35.4pt;">
<span style="font-size: 10pt;">(3) Davanın görüldüğü sırada bu tedbirler alındıktan ve yukarıdaki süreler suçun türüne göre tümüyle uygulandıktan sonra o dava veya aynı işe ilişkin diğer davada tekrar edilmez.</span></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 35.4pt;">
<span style="font-size: 10pt;">(4) Disiplin hapsi kararına itiraz edilebilir.”</span></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 35.4pt;">
Bu madde, belirtilen durumların tanık dinleme ve yemin verme yetkisine sahip bulunan Cumhuriyet savcıları ve mahkemeler huzurunda vuku bulması halinde uygulanacaktır. Kolluğun ifade alma konusunda zorlayıcı yetkisi ve yemin verme yetkisi bulunmadığından (PVSK, m. 15), haliyle kolluk aşamasındaki işlemlerde bu maddenin uygulama alanı olmayacaktır.<span style="font-size: 10pt;"></span></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 35.4pt;">
Ayrıca Maddenin gerekçesinde şu hususlara yer verilmiştir:</div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 35.4pt;">
<i>“Maddede tanıklıktan ve yeminden çekinmenin yaptırımları ve uygulama koşulları yer almıştır. Ceza muhakemesi faaliyeti süreklilik arz ettiğinden ve en kısa sürede bitirilmesi de gerektiğinden tanığın gelmemesi, bu iki hedefe ulaşılmasını engelleyecektir. Bu nedenle, gelmeyen tanığa, o celsenin giderlerinin yüklenmesi âdil ve etkili bir yaptırımdır. Mazeretsiz gelmemenin büyük ölçüde önünün alınması böylece söz konusu olabilecektir.</i></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;">
<i> </i></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 35.4pt;">
<i>Tanımlardaki (CMK m. 2) düzenleme doğrultusunda "hapis yolu ile tazyik" yerine "disiplin hapsi" kelimesi kullanılmıştır.</i></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 35.4pt;">
<i>Beyanda bulunmaktan veya yeminden kaçınan tanığın, üç ayı geçmemek ve herhâlde dava hakkında hüküm verilinceye kadar disiplin hapsine konacağı maddede belirtilmiştir. Disiplin hapsi (tanımı, yerine getirilme şekli ve sonuçları) için 2 nci maddeye ve gerekçesine bakılmalıdır. </i></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 35.4pt;">
<i>Maddenin üçüncü fıkrasında açıklandığı üzere disiplin hapsi aynı işte yeniden verilse bile tümü için aynı suçlarda üç ayı aşamaz.</i></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 35.4pt;">
<i>Disiplin hapsine karşı itiraz yolu açıktır.”<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftn11" name="_ftnref11" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">[11]</span></b></span></span></a></i></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
Yukarıda değinilen CMK’nun 60. maddesinden başka, diğer bir zorlama hapsine ilişkin düzenleme, CMK’nun, 123. maddeye gönderme yapan 124. maddesinde bulunmaktadır. Söz konusu madde metinleri aşağıdadır:</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 35.4pt;">
<span style="font-size: 10pt;">“Madde 123</span><span style="font-size: 10pt;"> - (1) İspat aracı olarak yararlı görülen ya da eşya veya kazanç müsaderesinin konusunu oluşturan malvarlığı değerleri, muhafaza altına alınır.</span></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 35.4pt;">
<span style="font-size: 10pt;">(2) Yanında bulunduran kişinin rızasıyla teslim etmediği bu tür eşyaya elkonulabilir.”</span></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 35.4pt;">
<span style="font-size: 10pt;">Madde 124 - </span><span style="font-size: 10pt;"> (1) 123 üncü Maddede yazılı eşya veya diğer malvarlığı değerlerini yanında bulunduran kişi, istem üzerine bu şeyi göstermek ve teslim etmekle yükümlüdür.</span></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 35.4pt;">
<span style="font-size: 10pt;">(2) Kaçınma hâlinde bu şeyin zilyedi hakkında 60 ıncı Maddede yer alan disiplin hapsine ilişkin hükümler uygulanır. Ancak, şüpheli veya sanık ya da tanıklıktan çekinebilecekler hakkında bu hüküm uygulanmaz.”</span></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 35.4pt;">
124. maddenin gerekçesinde şu hususlara yer verilmiştir:</div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 35.4pt;">
<i>“Madde, kamu davasında suçun ispatı bakımından yararlı görülen veya müsadereye veya Devletin mülkiyetine geçmesi yaptırımına tâbi olan eşyanın muhafazası veya başka bir şekilde güvence altına alınması yetkisini vermektedir. Eşyanın önce yanında bulundurandan teslimi istenecek, vermezse eşyaya elkonulabilecektir. Elkoyma terimi Tasarıda zapt yerine kullanılmakta ve rıza bulunmayan hâllerde zorla şeyi alma yetkisini ifade etmektedir. </i></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 35.4pt;">
<i>Madde böylece önemli bir koruma tedbirine yer vermiş olmaktadır. </i></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 35.4pt;">
<i>Maddeye göre teslimi istenen şeyleri yanında bulunduranlar, istem üzerine bu şeyi göstermez veya teslim etmezlerse, haklarında 60 ncı maddede yer alan disiplin hapsi uygulanacaktır.</i></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 35.4pt;">
<i>Tanıklıktan çekinebilecek olan kişilere tanınan ayrıcalık, Anayasamızın 38 inci maddesinin beşinci fıkrasında yer alan, "Hiç kimse kendisini ve kanunda gösterilen yakınlarını suçlayan bir beyanda bulunmaya veya bu yolda delil göstermeye zorlanamaz." kuralının ifadesi olduğundan, tanıklıktan çekinebilecekler hakkında disiplin hapsinin uygulanamayacağı son fıkrada açıkça belirtilmiştir.</i>”<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftn12" name="_ftnref12" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">[12]</span></span></span></a></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 35.4pt;">
Bu maddelerde arama ve elkoyma sırasında “istenen eşyayı vermekten ya da yerini göstermekten kaçınanlar hakkında, CMK’nın 60. maddesinde belirtilen disiplin hapsine ilişkin hükümlerin uygulanacağı düzenlenmiştir. Belirtilen hükümler, arama ve elkoyma uygulamasını kolluk yapacağından dolayı, kolluk işlemleri sırasında da uygulanacak ve istenen eşyayı vermeyenler hakkında düzenlenecek evrak ve disiplin uygulaması talebinin, kolluk tarafından Cumhuriyet savcılığına ve bu makam tarafından da sulh ceza hakimine iletilmesi üzerine, benzer şekilde uygulama yürütülecektir.</div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 35.4pt;">
<b>b) CMK’nun 168. ve PVSK’nun Ek 6/6. Maddelerine Göre Men Etme Yetkisi</b></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 35.4pt;">
Adlî kolluğun olay yerinde aldığı tedbirlere uyulmaması halindeki yetkisine işaret eden yasal düzenlemelerden CMK’nun 168. maddesine öncelikle aşağıda yer verilmiştir: </div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 35.4pt;">
<span style="font-size: 10pt;">“Madde 168 -<b> </b></span><span style="font-size: 10pt;"> (1) Olay yerinde görevine ait işlemlere başlayan adlî kolluk görevlisi, bunların yapılmasına engel olan veya yetkisi içinde aldığı tedbirlere aykırı davranan kişileri, işlemler sonuçlanıncaya kadar ve gerektiğinde zor kullanarak bundan men eder.”</span></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 35.4pt;">
168. maddenin gerekçesinde şu hususlara yer verilmiştir:</div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 35.4pt;">
<i>“Bu Madde, 164 ncı maddenin (Adli kolluk ve görevi başlıklı) belirttiği görevin icrasında ortaya çıkabilecek (engelleyecek) olaylar karşısında kolluğun yetkisini belirtmektedir. Olay yerinde kolluk, görevini yaparken giriştiği işlemleri kasten ihlâl eden veya yetkili olarak aldığı tedbirlere aykırı davranan kişileri gerektiğinde kuvvet de kullanarak zorla bu eylemlerinden men edecektir. Bu men ediş, işlemler sonuçlanıncaya kadar devam edebilecektir. </i></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 35.4pt;">
<i>1412 sayılı Kanunun 157 nci maddesinde bu gibi hâllerde gözaltına alma yetkisinin uygulanması söz konusu idi. Tasarı bunun yerine işlemleri engelleyen eylemleri zor kullanarak giderme yetkisini ikâme etmiş ve böylece hem soruşturmanın etkinliği ve hem de kişi özgürlüğü ilkelerine yer verilmiştir. Maddenin yasakladığı eylemler nedeniyle koşulları varsa Türk Ceza Kanununun 526 ncı maddesi<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftn13" name="_ftnref13" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">[13]</span></b></span></span></a> uygulanabilecektir.”</i></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 35.4pt;">
Görüldüğü gibi, madde gerekçesi birçok hususu açıklamıştır. Ancak gerekçede belirtilen, “bu men ediş, işlemler sonuçlanıncaya kadar devam edebilecektir” cümlesinden ne anlamak gerektiği hususu açık değildir. Buradaki “men etme” tabirinin, sorun çıkaran kişilerin olay yerinden uzaklaştırılmalarının yanında gözaltına alınmalarına da imkân verip vermediği, şayet gözaltına almaya imkân verdiği düşünülürse bunun azami süresinin ne kadar olacağı gibi hususular tam olarak belirlenmemiştir. Bu konu henüz yargı kararları ile de vuzuha kavuşmuş değildir. Belirtilen konu hakkında yazarların görüşlerinin de farklı olması nedeniyle söz konusu görüşlerin aşağıda dipnot olarak verilmesi ile yetinilmiştir.<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftn14" name="_ftnref14" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">[14]</span></span></span></a> </div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 35.4pt;">
Aynı konuda PVSK’nun “adlî görev ve yetkiler” başlıklı Ek 6/6. maddesi de, CMK’nun 168. maddesinde yapılan düzenlemeyi aynen tekrar etmiştir. Bu Madde de aşağıdadır: </div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 35.4pt;">
<span style="font-size: 10pt;">“Ek Madde 6/6 – (Ek: 16/6/1985 - 3233/7 md.; Değişik: 2/6/2007-5681/5 md.)</span></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 35.4pt;">
<span style="font-size: 10pt;">Olay yerinde görevine ait işlemlere başlayan polis, bunların yapılmasına engel olan veya yetkisi içinde aldığı tedbirlere aykırı davranan kişileri, işlemler sonuçlanıncaya kadar ve gerektiğinde zor kullanarak bundan men eder.”</span></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 35.4pt;">
Ek 6 ıncı maddenin yukarıda metni verilen altıncı fıkrası; CMK’nun 168. maddesine paralel bir tarzda düzenleme altına alınmıştır. Kolluk, adli görevinin icrası sırasında bir engelleme ile karşılaşması durumunda, bu kişileri, işlemler sonuçlanıncaya kadar ve gerektiğinde zor kullanarak bundan men etme yetkisine sahiptir. </div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 35.4pt;">
Ek 6 ıncı maddenin üçüncü fıkrasında ise; kolluğun suç işlendiğini öğrenmesinden sonra gerekli tedbirleri alması ile ilgili yapacağı işlemler tamamen CMK’nun 161. maddesine uygun bir şekilde kaleme alınmıştır. Kolluk, olay yerinde gerekli tedbirleri aldıktan sonra Cumhuriyet savcısının emir ve talimatları doğrultusunda hareket edecektir. Kolluk bu işleri yaparken alması gereken önlemlerde güce başvurabilecektir.<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftn15" name="_ftnref15" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">[15]</span></span></span></a></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 35.4pt;">
<b>c) 2911 Sayılı Yasa’ya Göre Kuvvet Kullanma</b></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 35.4pt;">
Hukuka aykırı bir toplantı ve gösterinin dağıtılmasını sağlamak amacıyla zor kullanma yetkisi, 2911 sayılı Yasa’nın 24. maddesinin iki, üç<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftn16" name="_ftnref16" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">[16]</span></span></span></a>, dört ve altıncı fıkralarında düzenlenmiştir.<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftn17" name="_ftnref17" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">[17]</span></span></span></a> Bu maddeye göre, hukuka aykırı şekilde, örneğin geceleyin umumi yerlerde toplantı veya gösteri düzenlenmesi halinde, kolluk toplanan kişilerin dağılmasını sağlayacak ölçüde zor kullanma yetkisine sahip bulunmaktadır. 2911 sayılı Kanunun, dağılma yönündeki ihtarata rağmen dağılmayan ve bu nedenle kendilerine karşı zor kullanılan kişilerle ilgili olarak 32. maddesinde ise suç tanımı yapılarak ceza yaptırımı öngörülmüştür. </div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 35.4pt;">
<b>d) 3713 Sayılı Terörle Mücadele Kanunu’na Göre Kuvvet Kullanma</b></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 35.4pt;">
Belirtilen Kanunun ek 2. maddesinde terörle mücadele sırasında zor ve silah kullanma yetkisi düzenlenmiştir. 29.06.2006 tarih ve 5532 sayılı Yasa ile değişik Ek 2. madde şu şekildedir; “Terör örgütlerine karşı icra edilecek operasyonlarda "teslim ol" emrine itaat edilmemesi veya silah kullanmaya teşebbüs edilmesi halinde kolluk görevlileri, tehlikeyi etkisiz kılabilecek ölçü ve orantıda, doğrudan ve duraksamadan hedefe karşı silah kullanmaya yetkilidirler”.</div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;">
</div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 35.4pt;">
<b>e) 2559 Sayılı Polis Vazife ve Salahiyetleri Kanunu’nun Diğer Bazı Maddelerine Göre Zor Kullanma </b></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 35.4pt;">
Yukarıda sayılanlardan başka yine, PVSK’nın 11. maddesindeki, genel ahlak ve edep kurallarına aykırı davrananlar; 14. maddesindeki, saat 24’den sonra gürültü yapanlar; 5681 sayılı Yasa ile değişik 17. maddesindeki; kolluğun aldığı önlemler ve usulü dairesinde verdiği emirlere karşı gelenleri yakalaması ve karakola götürme yetkileri bakımından da, kuvvet kullanma sayılacak, engelleme, men etme, yakalama ve karakola götürme gibi yetkileri bulunmaktadır. Çok sık uygulama imkanı bulunmadığı için anılan bu maddelere ayrıntılı şekilde yer verilmemiş, madde numaraları belirtilmekle yetinilmiştir.</div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 35.4pt;">
<b>f) 3201 Sayılı Emniyet Teşkilatı Kanunu’na Göre Kuvvet Kullanma </b></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 35.4pt;">
Bahis konusu Kanunun “Polis Çevik Kuvvet Birimleri görev ve yetkileri”nin düzenlendiği Ek 13. maddesinde de polisin kuvvet kullanma ve zora başvurma yetkisi ayrıntılı olarak düzenleme altına alınmıştır. Görüldüğü gibi, kolluğun kuvvet kullanma konusundaki tereddütlerini gidermek için, bu konuya, hemen hemen ilgili tüm mevzuat hükümlerinde yer verilmiş bulunmaktadır.</div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 35.4pt;">
<b>g) 1481 Sayılı Asayişe Müessir Bazı Fiillerin Önlenmesi Hakkında Kanun’a Göre Kuvvet Kullanma </b></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 35.4pt;">
Sözü geçen Kanun’un ilgili maddeleri aşağıda verilmiştir.</div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 35.4pt;">
<span style="font-size: 10pt;">“Madde 1 - </span><span style="font-size: 10pt;">Polis ve jandarma, diğer kanun ve tüzüklerde yazılı yetkileri saklı kalmak üzere, aşağıda yazılı hallerde de silah kullanmaya yetkilidirler:</span></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 35.4pt;">
<span style="font-size: 10pt;">A) 2559 sayılı Polis Vazife ve Salahiyet Kanununun 16 ncı maddesinde yazılı hallerde,</span></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 35.4pt;">
<span style="font-size: 10pt;">B) (A) bendindeki yetkiler saklı kalmak üzere, ağırlaştırılmış müebbet ağır hapis veya ağır hapis cezasını gerektiren suçlardan bir veya birkaçını işlemekten sanık veya hükümlü olup da haklarında tevkif veya yakalama müzekkeresi çıkarılan ve silahlı dolaşarak emniyet ve asayişi tek başına veya toplu olarak fiilen tehdit ve ihlal ettikleri anlaşılanlardan, teslim olmaları için İçişleri Bakanlığınca tesbit edilen tarihte başlamak üzere 10 günden az ve 30 günden çok olmamak şartiyle verilecek mühlet ile ad, san ve eylemleri de belirtilerek sanık veya hükümlünün dolaştığı bölgelerde mutat vasıtalarla ve uygun görülen yayın organlariyle radyo ve televizyonla da ilan edilenlerin belirtilen süre sonuna kadar adli makamlara, zabıtaya veya herhangi bir resmi mercie teslim olmamaları hallerinde”. </span></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 35.4pt;">
<span style="font-size: 10pt;">“Madde 2 - </span><span style="font-size: 10pt;">Birinci maddenin (B) bendinde sayılan hallerde:</span></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 35.4pt;">
<span style="font-size: 10pt;">a. Sanık veya hükümlünün teslim olması için yapılan (Teslim ol) ihtarından sonra,</span></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 35.4pt;">
<span style="font-size: 10pt;">b. Polis veya jandarmaya karşı silah kullanmaya filhal teşebbüs etmeleri halinde ise ihtara lüzum olmaksızın,</span></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 35.4pt;">
<span style="font-size: 10pt;">Silah kullanılır.</span></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 35.4pt;">
<span style="font-size: 10pt;">Müsademe sırasında; sanık veya hükümlüye müsademede veya kaçmada yardımcı olanlar haklarında da birinci fıkra hükmü uygulanır”.</span></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 35.4pt;">
<b>h) 5607 Sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanununa Göre Silah Kullanma Yetkisi</b><b><span style="font-size: 10pt;"></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
Anılan Kanunun “Silah kullanma yetkisi” başlıklı kuvvet kullanmayla ilgili maddesi aşağıya alınmıştır. </div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
<span style="font-size: 10pt;">“Madde 22 - </span><span style="font-size: 10pt;">(1) Gümrük Kanunu gereğince belirlenen kapı ve yollardan başka yerlerden gümrük bölgesine girmek, çıkmak veya geçmek isteyen kişiye "dur" uyarısında bulunulmasına rağmen bu uyarıya uymaması halinde, havaya ateş edilmek suretiyle uyarı yinelenir. Ancak silâhla karşılığa yeltenilmesi ve sair surette meşru müdafaa durumuna düşülmesi halinde, yetkili memurlar saldırıyı etkisiz kılacak oranda doğrudan hedefe ateş edebilir. Memurların silâh kullanmalarından dolayı haklarında soruşturma ve kovuşturma açılması halinde, bağlı bulunduğu kurum tarafından avukat sağlanır ve avukatlık ücreti kurumlarınca karşılanır.</span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: 10pt;"> </span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
<span style="font-size: 10pt;">(2) Kaçakçılığı önleme, izleme ve araştırmakla yükümlü olanlar, gümrük bölgesindeki her nevi deniz araçlarına yanaşıp yük ve belgelerini incelemeye yetkilidir. Görevlilerin yanaşmasına izin vermeyerek kaçan veya kaçmaya teşebbüs eden her nevi deniz araçlarına uluslararası deniz işaretlerine göre telsiz, flama, mors ve benzeri işaretlerle durması ihtar olunur. Bu ihtara uymayan deniz araçlarına uyarı mahiyetinde ateş edilir. Buna da uymayıp kaçmaya devam ettiği takdirde durmaya zorlayacak şekilde üzerine ateş edilir.”</span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 35.4pt;">
<b>ı) Adli ve Önleme Aramaları Yönetmeliğine Göre Zor Kullanma Yetkisi </b></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 35.4pt;">
Özellikle aramanın icrası sırasındaki kuvvet kullanma konusunda Adli ve Önleme Aramaları Yönetmeliğinin ilgili madde ve fıkraları aşağıya alınmıştır: </div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 35.4pt;">
<span style="font-size: 10pt;">“Karar veya yazılı emir üzerine üst ve eşya aramasının icrası</span></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;">
<span style="font-size: 10pt;">Madde 28/6: Kişi direndiği takdirde üst ve eşya araması orantılı güç kullanılarak gerçekleştirilir.”</span></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 35.4pt;">
<span style="font-size: 10pt;">“Konut, işyeri ve eklentilerinde aramanın yapılması</span></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;">
<span style="font-size: 10pt;">Madde 30/7: Aramayla görevlendirilenler, aramaya karşı çıkılması hâlinde, durumun haklı kıldığı ölçüde güç kullanarak direnci ortadan kaldırabilirler. Bilgilendirme yapıldıktan sonra, kapı açılmadığı takdirde güç kullanılacağı ihtar edilir ve buna rağmen kapı açılmazsa zorla eve girilir ve arama gerçekleştirilir. Güç, kademeli bir şekilde artarak kullanılabilir.”</span></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 35.4pt;">
Giriş bölümünde izah edildiği gibi, yönetmeliklerin, zor ve silah kullanarak temel insan haklarını sınırlandırmaya yeterli yasal dayanak teşkil edememesi nedeniyle, burada belirtilen güç kullanma şekillerinin, yukarıda açıklanan ilgili kanun hükümlerine dayanmak ve onların kuralları çerçevesinde uygulanmak zorunda olduğu nazara alınmalıdır. </div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 35.4pt;">
<b>i) Diğer Bazı Durumlarda Kuvvet Kullanma Yetkisi </b></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 35.4pt;">
Yukarıda anlatılanlardan başka, 2935 sayılı OHAL Kanunu’nun 23., 1402 sayılı Sıkıyönetim Kanunu’nun 4. ve 211 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri İç Hizmet Kanunu’nun da 47, 82, 87, 89, 90, ve 96. maddelerinde kuvvet (zor ve silah) kullanma ile ilgili çeşitli hükümler mevcut bulunmaktadır. Bu hususlara uygulamada istisna oluşturması nedeniyle ayrıntılı şekilde yer verilmemiştir. </div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 35.4pt;">
Yine “Jandarma Teşkilatı Görev ve Yetkileri Yönetmeliği”nin 38-41. maddeleri ile “Polis Çevik Kuvvet Yönetmeliği”nin 15. maddesinde de kuvvet (zor ve silah) kullanma ile ilgili uzun ve ayrıntılı hükümler mevcut bulunmaktadır. </div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 35.4pt;">
Elbette, belirtilen bütün bu kuvvet kullanma durumlarının, bu konuda esas ve genel son hukuki düzenlemeler olan, TCK’nun 24. ve 25. maddeleri ile PVSK’nun 16. maddesinde belirlenen şekil şartlarına uygun olması gereklidir. </div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 35.4pt;">
Üst kısımlarda da değinildiği gibi, söz konusu zor ve silah kullanma yetkilerinin bu şekilde ilgili tüm mevzuatlarda düzenleme altına alınmasının nedeni, kolluğun önleyici ve koruyucu hizmetlerini yerine getirirken etkin davranmasının istenmesi ve kuşkulu ve duraksamalı tavrının önünün alınmak istenmesidir. Bir diğer ifadeyle kolluğun görevlerini yaparken zora başvurursam acaba başıma bir şey gelir mi? endişesinden kolluk mensuplarını kurtarmaktır.<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftn18" name="_ftnref18" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">[18]</span></span></span></a> </div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 35.4pt;">
Zor ve silah kullanma konusunda herhangi bir özel düzenleme bulunmayan durumlarda (örneğin gerekli kararlara rağmen beden muayenesine gitmek istemeyen bir kişiye yönelik durumda olduğu gibi) kolluğun görevinin icrasına direnme babında, belirtilen bu örnekte görevin verilen bir yetkili emirle yapıldığı da göze alınarak, TCK’nun 24/2. maddesi ile birlikte bu hususta genel düzenleme olan PVSK’nun 16/1. maddesi hükümlerinin ve şartlarının uygulanması gerekli bulunmaktadır.</div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 35.4pt;">
Bahusus, kolluğun yetkili bir merci emri ile değil de yasaların kendisine verdiği bir görevi yerine getirmesi durumlarında ise, PVSK’nun 16. maddesi yanında TCK’nun 24/1. maddesi hükümlerinin birlikte göze alınması gerekecektir. </div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
<b>4. Zor (Kuvvet) Kullanma Çeşitleri ve Bunların Uygulanma Şartları</b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
Kolluk, zor kullanma yetkisi kapsamında, direnmenin mahiyetine ve derecesine göre direnenleri etkisiz hale getirecek şekilde kademeli olarak artan nispette bedeni kuvvet, maddi güç ve kanuni şartları gerçekleştiğinde silâh kullanma yetkisi ile haiz kılınmıştır. Bu şekilde meydana çıkan kuvvet kullanma şekillerine aşağıda biraz daha ayrıntılı olarak bakılmıştır. </div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
<b>a) İkaz (Uyarma)</b> </div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
PVSK’nun 16/4. ve 16/8. maddelerinde belirtildiği gibi, zor kullanmadan önce, ilgililere direnmeye devam etmeleri halinde doğrudan doğruya zor kullanılacağı ihtarı yapılmalıdır. Böylece belirtilen “ihtar” şekli ya da “dur!” ikazı gibi hususlar uyarmayı ifade etmektedir. Ancak burada, direnmenin mahiyeti ve derecesi göz önünde bulundurularak, ihtar yapılmadan da zor kullanılabilir. </div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
<b>b) Kelepçe Takma</b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
Başta CMK’nun 93. maddesi olmak üzere, PVSK’nun 16/3(b) ve Yakalama Gözaltına Alma ve İfade Alma Yönetmeliği (YGAvİAY)’nin 7. maddelerinde görüleceği gibi, değişik mevzuat metinlerinde kelepçe takma, maddi güç kullanmanın ve direnmeyi kırmanın bir çeşidi olarak kabul edilmiştir. </div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
Maddi güç kullanma araçlarından kelepçe, yakalanan kişinin direnmesi, saldırıya yeltenmesi veya saldırıda bulunması hallerinde takılır.<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftn19" name="_ftnref19" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span style="color: black;"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="color: black; font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">[19]</span></span></span></span></a> Dolayısı ile her yakalanan kişiye kelepçe takılmaz. Kelepçe bir kontrol aracı olduğundan öncelikle kontrol edilmesi gereken bir kişinin var olması gerekir. Bununla beraber, yakalanan kişinin kaçma ihtimali varsa kelepçe takılması gerekip gerekmediğine karar verilmesi kolluğun takdirine bırakılmıştır (CMK, m. 93). Kolluk, bu takdir yetkisini kullanırken, yakalananların kaç kişi olduğu, faillerin fiziki yapısı, tehlikeliliği, yaşı, psikolojik durumu gibi şüphelilere ait özellikler ile işlenen suçun ağırlığı, failin yakalandığı yerin kalabalık olup olmaması, müdahalede bulunan görevli sayısı ve ekipmanı gibi olaya ve çevresel faktörlere ait özellikleri dikkate almalıdır. Yakalanan kişinin 18 yaşından küçük olması halinde kelepçe takılamayacaktır.<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftn20" name="_ftnref20" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">[20]</span></span></span></a> </div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
<b>c) Bedeni Kuvvet Uygulama</b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
PVSK’nun 16/2. ve 16/3(a) maddelerinde belirlendiği gibi bedeni kuvvet; polisin direnen kişilere karşı veya eşya üzerinde doğrudan doğruya kullandığı bedeni gücü ifade etmektedir. </div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
<b>d) Maddi Güç Uygulama</b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
PVSK’nun 16/2. ve 16/3(b) maddelerinde düzenlenmiş bulunduğu gibi, maddi güç kavramı; polisin direnen kişilere karşı veya eşya üzerinde bedeni kuvvetin dışında; kullandığı kelepçe, cop, basınçlı su, göz yaşartıcı gazlar veya tozlar, fiziki engeller, polis köpekleri ve atları ile sair zor kullanma araçlarını ifade etmektedir. </div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
<b>e) Silah<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftn21" name="_ftnref21" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">[21]</span></b></span></span></a> Kullanma</b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
Kolluğa tanınan zor kullanma yetkisinin en etkili olanı ve en ağır sonuç doğuran şekli PVSK’nun 16/7. maddesinde düzenlenmiş bulunan silah kullanma yetkisidir. Belirtilen nedenle bu husus aşağıda biraz daha ayrıntılı incelenmiştir. </div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
PVSK’nun 16. maddesindeki çok önemli sayılacak değişikliklerden birisi de silah kullanma yetkisi hakkında olmuştur. Kolluk kuvvetleri, görevlerinin gereği olarak caydırıcı etki doğurması için zaten görünür şekilde silahla donatılmış bulunmaktadır. Ancak bu yeni düzenleme ile kolluğun silah kullanabileceği durumlar genişletilmiştir. Burada kolluğun zor kullanma yetkisi ile bağlantılı olarak, silah kullanma yetkisini inceleyecek olursak, </div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
PVSK’nun 16/7. maddesine göre; </div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;">
“Polis; </div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;">
a) Meşru savunma hakkının kullanılması kapsamında, </div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;">
b) Bedeni kuvvet ve maddi güç kullanarak etkisiz hale getiremediği direniş karşısında, bu direnişi kırmak amacıyla ve kıracak ölçüde, </div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;">
c) Hakkında tutuklama, gözaltına alma, zorla getirme kararı veya yakalama emri verilmiş olan kişilerin ya da suçüstü halinde şüphelinin yakalanmasını sağlamak amacıyla ve sağlayacak ölçüde,</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;">
silah kullanmaya yetkilidir.” </div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;">
Yine PVSK’nun 16/9. maddesine göre de;</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;">
<br /></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;">
<span style="font-size: 10pt;"> “</span>Polis, direnişi kırmak ya da yakalamak amacıyla zor veya silah kullanma yetkisini kullanırken, kendisine karşı silahla saldırıya teşebbüs edilmesi halinde, silahla saldırıya teşebbüs eden kişiye karşı saldırı tehlikesini etkisiz kılacak ölçüde duraksamadan silahla ateş edebilir.”</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
<b>aa)</b> Görüldüğü gibi, PVSK’na göre silah kullanma yetkisi, <b>birinci olarak,</b> meşru savunma hakkının kullanılması kapsamında tanınmıştır (PVSK, m. 16/7-a). 5237 sayılı TCK’nun 25/1. maddesi ile meşru savunmanın alanı, haksız saldırının söz konusu olacağı bütün haklar bakımından uygulanacak şekilde genişlediği için, dolayısıyla silah kullanmanın alanı da genişlemiş bulunmaktadır. Buna göre, kolluk sadece kişilerin ve kendisinin canına ve ırzına karşı değil, mal varlığı (mülkiyet) hakları da dâhil, her türlü hak ve kişilik haklarına yönelik haksız bir saldırı ile gerçekleşmesi veya tekrarı muhakkak haksız bir saldırıyı def etmek için de silah kullanabilecektir. Ancak, mahiyeti gereği meşru savunmaya elverişli bulunmayan (örneğin insana yönelik sövme suçu gibi) haksız saldırılar bundan müstesnadır.<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftn22" name="_ftnref22" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">[22]</span></span></span></a> </div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
Meşru savunma için, saldırının illa cebir ve şiddet içermesi zorunlu olmayıp ihmali davranışla gerçekleşen bir eylem nedeniylede meşru savunma yapılması mümkündür. Örneğin, tutukluluğu kaldırıldığı halde, serbest bırakılmayan bir kişinin meşru savunma hakkı doğmuş bulunmaktadır.<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftn23" name="_ftnref23" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">[23]</span></span></span></a> </div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
Burada, meşru müdafaa dolayısıyla kuvvet kullanmanın şartlarını biraz daha açmak amacıyla, TCK’nun meşru savunmayı (müdafaayı) düzenleyen 25/1. maddesi, yukarıdaki diğer bölümlerde bu hususa yer verilmiş bulunmasına rağmen konuyla ilişkisi bakımından, gerekçesi ile birlikte aşağıda verilmiş ve bu konuda kısa açıklamalar yapılmıştır:<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftn24" name="_ftnref24" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">[24]</span></span></span></a> </div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
<span style="font-size: 10pt;">“Madde 25/</span><span style="font-size: 10pt;">(1)- Gerek kendisine ve gerek başkasına ait bir hakka yönelmiş, gerçekleşen, gerçekleşmesi veya tekrarı muhakkak olan haksız bir saldırıyı o anda hâl ve koşullara göre saldırı ile orantılı biçimde defetmek zorunluluğu ile işlenen fiillerden dolayı faile ceza verilmez.”</span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
Söz konusu 25/1. maddenin gerekçesinde şu hususlara yer verilmiştir:</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "Arial TUR","sans-serif"; font-size: 10pt;"> </span><i>“Maddenin birinci fıkrasında bir hukuka uygunluk nedeni olarak meşru savunma düzenlenmiştir.</i></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
<i>Meşru savunma bakımından Tasarı şu koşulları saptamıştır:</i></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
<i>Bir kere her türlü hakka yönelik haksız bir saldırıya karşı meşru savunmanın söz konusu olduğu belirtilmiş ve böylece kurumun, bazen anlamsız ve sosyal gereklere aykırı düşecek derecede dar tutulmasının önüne geçilmesi istenilmiştir.</i></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
<i>Ayrıca, şu husus da belirtilmelidir ki, kişileri suç işlemekten caydıracak en etkin araçlardan birisi, suç işlediklerinde karşılık görebilecekleri endişesi olduğundan, meşru savunma hakkının böylece genişletilmesi, kriminolojik yönden caydırıcı etki de yapabilecektir.</i></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
<i>İkinci olarak meşru savunmanın "haksız saldırı" koşulu bakımından, "gerçekleşen haksız saldırı" ile "gerçekleşmesi muhakkak haksız saldırı" veya "tekrarı muhakkak haksız saldırı" aynı sayılmıştır. Böylece kişilerin haksız saldırılara karşı kendilerini korumaları olanağı daha da genişletilmiş olmaktadır.</i></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
<i>Savunmanın "saldırı ile orantılı biçimde" olması, yani saldırıyı defedecek ölçüde olması, meşru savunmanın temel koşullarından birisi olarak kabul edilmiştir. Saldırıya uğrayan kişi, ancak bu saldırıyı etkisiz kılacak ölçüde bir davranış gerçekleştirdiği takdirde, meşru savunma hukuka uygunluk nedeninden yararlanacaktır.” </i></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
Görüleceği üzere, 25. maddenin gerekçesinin hemen başlangıcında açıkça vurgulandığı gibi meşru savunma bir hukuka uygunluk sebebi olarak düzenlenmiştir ve bu durum meşru savunmada bulunan kişiler lehine yapılmış bir düzenlemedir. Şöyle ki, CMK’nın 223. maddesinin 2. fıkrasının d bendine göre, hukuka uygunluk nedenine dayanan bir kişi hakkında beraat kararı verilmesi gerekmektedir. Beraat kararı verilen kişi için ise disiplin ya da tazminat sorumluluğu da doğmayacaktır. </div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
PVSK’nun 16/7(a) maddesine göre, kolluk görevlileri, kendilerine veya başkalarına karşı gerçekleşen saldırıyı etkisiz kılmak amacıyla silah kullanabilmektedir. Bu durumda herkesin sahip bulunduğu meşru savunma (müdafaa) hukuka uygunluk sebebinin varlığı söz konusudur. Meşru müdafaanın uygulanması açısından kolluk görevlileri ile herhangi bir kişi arasında fark bulunmamaktadır. Meşru savunmanın söz konusu olduğu durumlarda kolluğun zor ve silah kullanmasını düzenleyen mevzuat hükümlerine müracaat etmeden, doğrudan TCK’nun meşru savunmaya ilişkin hükümlerine dayalı olarak değerlendirme yapmak gerekir. Bu durumda, kolluk görevlileri gerek kendine, gerekse sair kişilere karşı gerçekleşen ya da gerçekleşmesi/tekrarı muhakkak olarak öngörülen bir saldırıyı etkisiz kılmak amacıyla ve bu saldırıyı etkisiz kılacak ölçüde savunma hareketi yapabilir. Yani TCK’nun 25. maddesine dayalı olarak meşru savunmada bulunabilir. Yukarıda da vurgulandığı gibi bu hareket hukuka uygun olacaktır (TCK, m. 25/1). Örneğin, bir rehinenin kurtarılması için, başka türlü kurtarma imkânının olmadığı durumlarda, kolluk kuvvetlerinin rahatlıkla faillere yönelik olarak rehineleri kurtaracak ölçüde ateş açmaları bu kapsamda bulunmaktadır.<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftn25" name="_ftnref25" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">[25]</span></span></span></a></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
Meşru savunmayla ilgili konuda göz önünde tutulması gereken çok önemli bir nokta da, kolluğun zor ve silah kullanma yetkisinin aynı zamanda yaşam hakkı bağlamında Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi (AİHS) m. 2 ve Anayasa m. 17 ile birlikte değerlendirilmesi zorunluluğudur. Bilindiği üzere, AİHS’nin 2. maddesi “mal için değil, sadece nefse bağlı (vücut bütünlüğü anlamında hayat) meşru savunmayı” kabul etmektedir.<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftn26" name="_ftnref26" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">[26]</span></span></span></a> Bu durumda, sadece nefse (yaşam hakkına) yönelik olan saldırılarda ölüm meydana getirecek şekilde uygulanan meşru savunma AİHS’nin 2. ve Anayasa’nın 17. maddelerine aykırı olmayacaktır. Zaten zor ve silah kullanmaya ilişkin PVSK’nın 16. maddesindeki hükümde “saldırı tehlikesini etkisiz kılacak ölçüde” şeklindeki ibare konunun böyle yorumlanmasına uygun bulunmaktadır. Belirtilen bu husus (nefse; yaşam hakkına yönelik saldırılar) dışındaki durumlarda, meşru savunmanın ölüm sonucu doğurmayacak şekilde yapılması gerekmektedir. Aksi halde, hukuka uygunluk sebebinde sınırın aşılması ve yaşam hakkının ihlali söz konusu olacaktır. Ancak yukarıda da değinildiği gibi yaşam hakkını korumak için gerektiğinde meşru savunma yapmak zorunlu bulunmaktadır. </div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
Kolluk görevlilerinin silah kullanma yetkisi sadece kendilerine ya da diğer kişilere yönelik olarak yapılacak herhangi bir saldırı sırasındaki meşru savunma durumuna ilişkin değildir. Bundan başka belirli hallerde kolluk kuvvetleri yine silah kullanma yetkisini haizdirler. Silah, aşağıda açıklanacağı üzere bazı hallerde zor kullanma yetkisi bağlamında kullanılabilir. Bu itibarla kolluk görevlileri, zor kullanma yetkisi kapsamında ve bu yetkinin sınırları dâhilinde de silah kullanabilirler. </div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
<b>bb)</b> Kolluğun silah kullanma yetkisi bağlamında, <b>ikinci olarak,</b> PVSK’nun 16/2 ve 16/7(b) maddelerine göre, kolluğun “bedeni kuvvet ve maddi güç kullanarak etkisiz hale getiremediği direniş karşısında, bu direnişi kırmak amacıyla ve kıracak ölçüde” silah kullanılabileceği belirlenmiştir. Maddenin bu fıkrası ile ilgili düzenlemenin yanlış kaleme alındığı söylenebilir. Bu durumda kolluk elbette silah kullanabilecektir. Fakat bu durum, kolluğun silah kullanabileceği 16/7. maddenin diğer (a) ve (c) bentlerinde sayılan durumlarda da silah kullanmanın zaten ön şartıdır. </div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
<b>cc)</b> Bahse konu silah kullanma yetkisi ile ilgili, <b>üçüncü olarak,</b> PVSK’nun 16/7(c) maddesine göre, kolluk tarafından, suçun niteliğine bakılmaksızın, hakkında hapis, tutuklama, gözaltına alma, zorla getirme kararı veya yakalama emri verilmiş olan kişilerin ya da suçüstü halinde şüphelinin yakalanmasını sağlamak amacıyla, yakalamayı sağlayacak ölçüde silah kullanabilecektir. </div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
Belirtilen bu 16/7(c) maddesi kapsamında kolluk ayrıca, -örneğin suçüstü halinde kaçan şüphelinin durumunda olduğu gibi- yakalanması veya yaptığı eylemden men’i gerekip de, yakalanmamak için kaçan bir kişiye karşı da silah kullanma yetkisine sahiptir. Ancak böyle bir durumda hukuka uygunluk sebebinde sınırın aşılmaması için, kaçan kişinin başka türlü yakalanmasının mümkün bulunmaması (Örneğin, kimliğinin belirsiz olması ve silahın hayati noktalara hedef alınmaması) gerekir. Bu durumlarda amacın, kişiyi en fazla yaralama sonucunu doğuracak ölçüde ve canlı şekilde ele geçirmek olması gereklidir. </div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
Söz konusu 16/7. maddenin (c) bendinde sayılan bu durumda, silah kullanmanın şartları oluştuğu takdirde, silah kullanmadan önce kişiye yine bir ön şart olarak duyabileceği şekilde “dur” ihtarında bulunulur, bu ihtara uymayarak kişinin kaçmaya devam etmesi halinde, önce uyarı amacıyla silahla ateş edilir, buna rağmen kaçmakta ısrar etmesi dolayısıyla ele geçirilmesinin mümkün olmaması halinde ise, kişinin yakalanmasını sağlamak amacıyla ve sağlayacak ölçüde silahla ateş edilebilir (PVSK, m. 16/8).</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
Eski düzenleme ile yukarıda belirtilen 16/7. maddenin (c ) bendindeki yeni düzenleme arasında, suçla mücadele adına kolluğu gereğinden fazla güçlü kılan ciddi farklar bulunmaktadır.</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
Bunlardan birincisi, eski PVSK m.16, gerek suçüstü gerekse diğer durumlarda, şüphelilerin yakalanmasını sağlamak için silah kullanmayı, suçun ağır cezalık bir suç olmasına<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftn27" name="_ftnref27" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">[27]</span></span></span></a> bağlamışken, yeni PVSK m.16, adli para cezasını gerektiren suçlar dâhil, her türlü suç için bu yetkiyi kolluğa vermektedir. </div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
İkinci olarak, eski PVSK m.16, tutuklu ve mahkûmlar için ikili bir ayrım yapmaktadır; Mahkûm ve tutukluların kaçmalarını önlemek amacıyla silah kullanılması her türlü suç için mümkün iken, mahkûm ve tutukluların kaçtıktan sonra tekrar yakalanması aşamasında silah kullanmaları suçun ağır ceza mahkemesinin görevine giren bir suç olmasına bağlı tutulmuştur. </div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
<b>dd)</b> PVSK’na göre kolluğun silah kullanma yetkisi ile ilgili, <b>dördüncü olarak ise,</b> kolluk tarafından direnişi kırmak ya da yakalamak amacıyla zor veya silah kullanma yetkisi kullanılırken, kendisine karşı silahlı saldırıya teşebbüs edilmesi halinde, böyle bir saldırıya teşebbüs eden kişiye karşı saldırı tehlikesini etkisiz kılacak ölçü ve oranda duraksamadan silahla ateş edebilme yetkisi (PVSK, m. 16/9) sayılabilir. Esasında, bu yetki zaten “meşru savunma” içerisinde bulunmaktadır. Ayrıca böyle bir düzenlemeye gerek bulunmamasına rağmen, kolluğun suçla ve suçlularla yaptığı mücadelede tereddüt yaşamaması (mütereddit kalmaması) için bu şekilde açık bir düzenleme yapılmıştır.</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
<b>ee)</b> Silah kullanma ile ilgili değinilen hususlar özetlenecek olursa, <b>bu konudaki temel ilkeler</b> şunlardır: </div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
- Yaşama hakkı tehlikeye girmedikçe (meşru müdafaa ve zorda kalma hali) başkasının yaşama hakkı tehlikeye sokulmamalıdır,</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
- Silah öldürmek kastı ile kullanılmamalıdır, </div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
- Başka surette saldırıyı ve direnişi def etmek imkanı varsa, silah asla kullanılmamalıdır,</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
- Başka türlü saldırıyı ya da direnişi def etme veya kaçan kişiyi yakalama imkanı yoksa sağlığa en az zarar verecek şekilde silah kullanılmalıdır, </div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
- Kaçan kişiler bakımından, anılan kişiler açıkça ve ısrarla ikaz edilmedikçe silah kullanılmamalıdır,</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
- Mutlaka her olayda ölçülü (orantılılık) olunmalıdır.<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftn28" name="_ftnref28" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">[28]</span></span></span></a> </div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
PVSK’nun yeni 16. maddesinde, silah kullanma yetkisi, kolluğun istediği doğrultuda, hiçbir durumu dışarıda bırakmayacak şekilde genişletilmişse de, kolluğun gelişigüzel silah kullanmasını engelleyecek ve yönlendirecek en önemli husus “orantılılık” prensibi olacaktır. Buna göre, kişinin yakalanması ile elde edilecek faydanın silah kullanarak kişiye verilen zarardan fazla olması gerekli bulunmaktadır. </div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
Bu konuyu biraz daha açmak gerekirse, orantılılık prensibine göre, kolluk, her olayda silah kullanmaya gerek olup olmadığına karar verme aşamasında, “suçun ağırlığını”; “silah en son çare mi?”, “silah kullanmadan da kişi etkisiz hale getirilebilir mi?”, “silah kullanmam gerekli mi?”, “silah hemen kullanılmalı mı?”, “elde edilecek fayda ile verilecek zarar arasında bir orantı var mı?” gibi soruların cevabı ile birlikte değerlendirmek zorundadır.</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
Neticeten, silah kullanma, amaca ulaşmak için en son çare olmalıdır. Diğer bir ifade ile basınçlı su, fiziki engeller, uyuşturucu, göz yaşartıcı veya patlayıcı maddeler gibi imkânların kullanımı ile aynı amaca ulaşılmasının mümkün olmaması, silah kullanma için gerekli bulunmaktadır.<u> </u></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
AİHM’ne göre de, bir kuvvet (zor ve silah) kullanımı “mutlak olarak gerekli ve kesin olarak fiil ile orantılı olmalı, hedeflenen amacın mahiyeti, yaşama yönelik tehlikeler ve kullanılan kuvvetteki risk derecesinin bir yaşama son verip vermeyeceğine bütün olarak bakılmalıdır. Türkiye hakkındaki 1998 tarihli Yaşa ve 1999 tarihli Güleç kararlarında da bu esastan hareket edilerek belirtilen ilkelere riayet edilmesi gerektiği vurgulanmıştır.<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftn29" name="_ftnref29" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">[29]</span></span></span></a></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
<b>5. Zor ve Silah Kullanmaya İlişkin Hukuka Uygunluk Sebebi Çeşitleri</b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
PVSK’nın 16/6 ıncı maddesinde düzenlenmiş bulunan, polisin kendisine veya başkasına saldırı olması durumunda, 16 ıncı maddeden bağımsız olarak, TCK’nun meşru savunmaya ilişkin hükümlerinin uygulanacağı yukarıda belirtilmişti. Dolayısıyla, meşru savunma (TCK, m. 25/1) ile PVSK’nun 16/1 inci maddesinde belirtilen polisin görevini yaparken karşılaştığı direnişi kıracak ölçüde başvurduğu zor kullanma yetkisi birbirinden farklı kurumlardır ve bunları birbirinden ayırmak gerekir. </div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
Bunlardan birincisi olan PVSK’nun 16/6 ıncı maddesindeki yetki kullanımı açısından; TCK’nun 25/1. maddesinde belirtilen “meşru savunmaya” ilişkin hukuka uygunluk nedeni ve şartları geçerlidir. </div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
Söz konusu durumlardan ikincisi olan PVSK’nun 16/1 inci maddesindeki yetki kullanımı açısından ise; yine TCK’nun 24. maddesinin 1. fıkrasındaki “kanunun hükmünü yerine getirme” ya da görev yetkili bir merciin emri üzerine yapılıyorsa TCK’nun 24. maddesinin 2. fıkrasındaki “yetkili merciin emrini ifa” şeklinde düzenlenmiş bulunan hukuka uygunluk nedenleri ve şartları geçerli olacaktır. </div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
Şayet, 16. maddenin 6 ıncı fıkrası olmasaydı dahi yine genel hükümler uyarınca bu şekilde bir ayrıma gidilmesi gerekli bulunmaktaydı. Bu durumda 6 ıncı fıkranın kendi kendini şerh eden bir madde olduğu söylenebilir.<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftn30" name="_ftnref30" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">[30]</span></span></span></a> </div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
Burada dikkat edilmesi gereken husus, somut olayda, birden fazla hukuka uygunluk nedeni gündeme geldiğinde ve bu durumda hukuka uygunluk nedenlerinin birinin sınırı aşılmış; ancak diğerinin sınırları içinde kalınmış olması halinde, ilgili davranışın hukuka uygun olacağının kabul edilmesi gerektiğinin gözden kaçırılmamasıdır.<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftn31" name="_ftnref31" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">[31]</span></span></span></a> </div>
<pre style="text-align: justify;"><b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"> </span></b></pre>
<pre style="text-align: justify;"><b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"> Bu konuyla ilgili Yargıtay 1. CD’nin </span></b><b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">12.06.2008 Tarih ve 8050/4953 Sayılı Kararı şu şekildedir:</span></b><a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftn32" name="_ftnref32" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><b><span style="font-family: "Times New Roman","serif";"><span class="MsoFootnoteReference"><b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">[32]</span></b></span></span></b></span></a><b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"> </span></b></pre>
<pre style="text-align: justify;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"> </span></pre>
<pre style="text-align: justify;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"> “Görevli memura mukavemet, 8 ayrı 6136 sayılı Yasaya aykırılık ve 3 ayrı hırsızlık suçlarından aranan maktül Bülent ile 6136 sayılı Yasaya aykırılık ve 5 ayrı ev ve işyerinden hırsızlık suçlarından aranan mağdur Şükrü’nün Ankara Ulucanlar civarında bulunduğuna ilişkin telefon ihbarı gelmesi üzerine, Emniyet Müdürlüğü Asayiş Şube Gasp Büro Amirliğinde görevli polis memurları olan sanıkların, beraat eden polis memuru ve komiser sanıklar ile birlikte Ulucanlar caddesine geldikleri, polis aracını caddede bıraktıkları, mahalle sokaklarında yaya olarak önlü arkalı ve aralarında mesafe olduğu halde ilerledikleri sırada, önlerine iki gün önce çalınan kırmızı Ford Escord araç ile maktül ve mağdurun çıktığı, en önde yürüyen polis memuru Atila’nın araçtaki mağduru görüp tanıması ve ismiyle seslenmesi üzerine aracı kullanan maktulün, aracın sol tarafı ile Atila’ya çarparak 5 gün iş ve gücüne engel olacak şekilde yaraladığı, ardından aracı sağ tarafa yönlendiren maktulün aracın sağında bulunan polis memuru sanık Ahmet’e çarparak 7 gün iş ve gücünden kalacak şekilde yaralanmasına sebep olduğu, bunun üzerine polis memuru sanık Etem’in MP-5 görev silahı ile havaya 2 el uyarı atışı yaptığı, bu kez maktulün aracı sola kıvırıp önündeki duvara çarptığı ve geri gelmeye başladığı sırada da araçtan ateş edildiği, bunun üzerine sanıklar Etem ve Ahmet’in MP-5 görev silahları ile araca doğru arka tarafından ateş ettikleri, aracın kamyonete çarparak durması üzerine de maktül ve mağdurun yakalandıkları, çalıntı aracın içerisinden maktulün çıkarılması üzerine gaz ve fren pedallarının altından 7.65 çapında Çek Vizör marka tabancanın ele geçtiği, yine araç içerisinde bulunan 2 adet 7.65 mm. kovanın bu silahtan atıldığının kriminal raporu ile belirlendiği, sanıkların açtığı ateş sonucu aracın arka kısmında rüzgarlık üzerinde, bagaj kapağında, stop lambasında, arka plakada, arka plaka altı kaportada, çamurlukta, tamponda ve oto iç kısmı tavan döşemesinde toplam 10 adet isabet bulunduğu, mağdurun sol ayak bileğinde yumuşak doku seyirli ateşli silah yaralanması mevcut olup 10 gün iş ve gücüne engel olacak nitelikte olduğu, maktulde ise kafa sağ arka pariatelde, sağ omuz arkada, sol lomberde ve sağ dirsekte olmak üzere toplam 4 adet ateşli silah yarası giriş deliği bulunduğu ve ateşli silah mermi çekirdeği yaralanmasına bağlı kafatası ve kaide kemiği kırıkları ile karakterli beyin doku harabiyeti ve beyin zarları kanaması sonucu öldüğü anlaşılmakla; sanıkların, Polis Vazife ve Salahiyet Kanunu’nun 16.maddesinin “A” ve “H” bentleri uyarınca nefsini müdafaa etmek ve vazifelerini yapmalarına saldırı ile engel olmalarını bertaraf etmek için silah kullanmaya yetkili oldukları, maktül ve mağdurdan gelen, önce araç ile çarpma şeklinde, daha sonra da silahlı saldırı boyutuna ulaşan ve devam etmekte olan hayat bütünlüklerine yönelik saldırı sırasında rast gele ateş etme eylemlerin tümüyle meşru savunma koşullarında gerçekleştirildiği ve aşırıya kaçılmadığı anlaşıldığı halde, 5237 sayılı TCK’nun 25. maddesi uyarınca sanıkların beraatlerine karar verilmesi yerine yazılı şekilde hüküm kurulması... bozma nedeni olarak kabul edilmiştir.” </span></pre>
<pre style="text-align: justify;"><b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"> </span></b></pre>
<pre style="text-align: justify;"><b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"> Yargıtay 1. CD’nin </span></b><b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">30.10.2007 Tarih ve 4717/7842 Sayılı Kararı şu şekildedir: </span></b></pre>
<pre style="text-align: justify;"><b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"> </span></b></pre>
<pre style="text-align: justify;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"> “Sanığın arkadaşı tanık Eyüp ile Ümraniye İlçe Jandarma Karakol Komutanlığı Yeni Doğan Karakolu Sorumluluk Bölgesinde, olay gecesi saat 01 ile 05 arasında, önleyici yaya kolluk devriyesi görevini yaparken, İl Jandarma Komutanlığı Muhabere Merkezi Telsizinden 34 VL 1219 plakalı beyaz renkli Uno marka hususi otonun çalıntı olduğu, çeşitli yerlerde kapkaç olayına karıştığı, aracın mıntıka dâhilinde görüldüğünde yakalanarak gerekli yasal işlemlerin yapılmasının anos edildiği, maktulün, yanında tanık Başar ile saat 02.45 sıralarında sevk ve idaresindeki 34 VL 1219 plakalı beyaz renkli Uno marka arabanın, Mimar Sinan Bulvarında nöbet tutan sanık ve tanık Eyüp tarafından görülmesi üzerine tanık Eyüp’ün defalarca düdük çalarak ve el işareti ile dur ihtarında bulunduğu, maktulün arabayı sanığın üzerine sürerek kaçmaya çalıştığı, sanık ve arkadaşının dur ihtarına devam ettiği, sanığın havaya 1 el uyarı atışı yaptığı, uyarıya rağmen kaçan araca, durmasını temin için tekerleğini hedef alarak arkasından 1 el ateş ettiği, aracın bagajından giren merminin maktule isabetle ölümünü tevlit ettiği, araç içinde yapılan kontrolde yağmaya maruz kalan mağdurelerin çantaları ve özel eşyalarının bulunduğu, arabanın düz kontak yapılarak çalındığının anlaşıldığı olayda, 2803 sayılı Jandarma Teşkilat Görev ve Yetkileri Kanunu’nun 11, 25/a, 2559 sayılı PVSK’nun 16, 211 sayılı Yasa’nın 80/a, 87/1-c ve ilgili Yönetmeliğin 39. maddelerinin verdiği yetkiye istinaden silah kullanan sanığın 5237 sayılı TCK’nun 24. maddesine göre kanunun hükmünü yerine getirdiği anlaşılmakla; hakkında ceza verilmesine yer olmadığına karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde 5237 sayılı TCK’nun 27/1, 85, 62. maddeleri gereğince cezalandırılmasına karar verilmesi... bozma nedeni sayılmıştır.” </span></pre>
<pre style="text-align: justify;"><b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"> </span></b></pre>
<pre style="text-align: justify;"><b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"> Yargıtay 1. CD’nin </span></b><b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">12.12.2002 Tarih ve 3659/4665 Sayılı Kararı şöyledir: </span></b></pre>
<pre style="text-align: justify;"><b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"> </span></b></pre>
<pre style="text-align: justify;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"> “Olay tarihinde yol kontrolünde görevli olan devriyenin kontrolden sonra Mustafa’nın jandarmanın görev ve yetkilerini düzenleyen 2803 sayılı Jandarma Teşkilat Görev ve Yetkileri Kanunu ile 3.11.1983 tarihli Jandarma teşkilatı Görev ve Yetki Yönetmeliğine ve ayrıca 211 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri İç Hizmet Kanununa uygun olarak devriye görevini yürütürken, asker firarisi olduğundan şüphelendiği ve daha önceden de asker olması nedeniyle birliğine yakalayıp teslim ettiği maktulü, olay günü tekrar yakalayıp ardından maktulün kaçmaya teşebbüs etmesi üzerine emrindeki erata önce dur ihtarı yapıp onun ardından havaya ikaz atışı emri ve sonra ayaklarına doğru atış emri vermesi şeklinde gelişen ve başkaca bir davranışı da olmayan olayda, yasaya aykırı bir davranışın gözlenmediği sanığın 765 sayılı TCK’nun 49/1. maddesi anlamımda, kanunun hükümlerini icra etmek suretiyle sonu öldürmeye varan atış emrini verdiği, emri verirken doğal olarak emrin sınırlarında kalınacağını düşündüğü, emrin sınırlarının aşılması sebebiyle meydana gelen neticeden sorumlu tutulamayacağı, emri verenle vuranın hukuki durumlarının bu anlamda farklılık arz ettiği düşünülmeden, sanık hakkında 765 sayılı TCK’nun 49/1. maddesi</span><a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftn33" name="_ftnref33" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif";"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">[33]</span></span></span></span></a><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"> gereğince ceza tertibine yer olmadığına ve beraatine karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde mahkûmiyet hükmü tesis edilmesi... bozma nedeni sayılmıştır.” </span></pre>
<pre style="text-align: justify;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"> </span></pre>
<pre style="text-align: justify;"><b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"> Yargıtay 1. CD’nin </span></b><b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">11.03.1996 Tarih ve 219/679 Sayılı Kararı şöyledir: </span></b></pre>
<pre style="text-align: justify;"><b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"> </span></b></pre>
<pre style="text-align: justify;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"> “Olay gecesi başka bir suçtan dolayı aranan sanıkları yakalamak sanığın adli görevi olup, olay anında karakola gitmek için sanık ve diğer polis memurlarına kırık şişe ve bıçaklarla saldıran maktul ve yanındakilerin saldırısını def etmek ve aranan şahısları karakola götürmek polisin genel görevi içinde bulduğundan, PVSK’nun 16. maddesi çerçevesinde bu sırada nefsine yönelen saldırıyı bertaraf etmek için ateş etmesinde, 765 sayılı TCK’nun 49. maddesinin birinci fıkrası koşulları doğduğu halde yaralı olarak yerde yatan ve halen saldırıya maruz kalan sanık polis memurunun yaralanmanın acısıyla meşru müdafaa hudutlarını tecavüz ederek maktulü öldürdüğünden bahisle 765 sayılı TCK nun 50. maddesi</span><a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftn34" name="_ftnref34" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif";"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">[34]</span></span></span></span></a><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"> uygulaması... bozma nedeni sayılmıştır.” </span></pre>
<pre style="text-align: justify;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"> </span></pre>
<pre style="text-align: justify;"><b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"> Yargıtay 1. CD’nin </span></b><b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">08.06.1995 Tarih ve 1366/1681 Sayılı Kararı şöyledir: </span></b></pre>
<pre style="text-align: justify;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"> </span></pre>
<pre style="text-align: justify;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"> “Olay günü saat 19.30-20.00 sularında maktulün “ne biçim araba kullanıyorsun, beni öldüreceksin” diyen bir motosikletli şahısla kavga ederken polis aracının gelmesi üzerine maktulün süratle olay yerinden uzaklaştığı, on dakika sonra olay yerine gelen maktulün, sarhoşluğunun da etkisiyle kahvede bulunanlara orakla saldırdığı, bu esnada polis otosunun tekrar olay yerine gelmesi üzerine, maktulün talimatıyla direksiyona geçen Burak ile birlikte kaçmaya başladıkları, polis otosunun siren çalarak takip ettiği sırada polis otosuna gece 21.00 sıralarında ateş edilmeye başlandığı, jandarma barikatı nedeniyle durmak zorunda kalan maktulün, sanığın bulunduğu polis otosuna ateş edip ön taraftan iki isabet kaydettirdiği sırada sanığın, PVSK’nun 16. maddesinden kaynaklanan silah kullanma yetkisini kullandığı ve yaptığı atışlarla maktulün ölümüne neden olduğu, dosya içeriğinden açıklıkla anlaşılması karşısında, 765 sayılı TCK’nun 49/1. maddesi gereğince ceza verilmesine imkan olmayan sanığın beraatine karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde mahkumiyetine karar verilmesi... bozma nedeni sayılmıştır.”</span></pre>
<pre style="text-align: justify;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"> </span></pre>
<pre style="text-align: justify;"><b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"> Yargıtay 1. CD’nin </span></b><b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">06.12.1989 Tarih ve 3495/3477 Sayılı Kararı şöyledir: </span></b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"></span></pre>
<pre style="text-align: justify;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"> </span></pre>
<pre style="text-align: justify;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"> “Sanık Necati’nin Karşıyaka Emniyetinde görevli gece bekçisi olduğu, olay günü sanığın, ölen polis memuru Gazi ve polis memuru Hulusi ile birlikte, hırsızlık yapan Muzaffer adlı kişiyi yakalamak için peşine düştükleri, Gazi’nin, Muzaffer’e “dur” ihtarında bulunup arkasından havaya silahla ateş ettiği, buna rağmen Muzaffer’in kaçmaya devam edip, oradaki bir evin çatısına çıktığı, arkasından ölenin de çatıya tırmandığı, bu sırada çıkmaz sokak içerisinde beklemekte olan sanığın, duvardan çatıya tırmanan kişinin Muzaffer olduğunu sanarak gece karanlığında bir el ateş ettiği, bu atış sonucu Gazi’nin başından yaralanarak öldüğü, oluşa göre dosya içeriğine uygun şekilde yerel mahkemece kabul edilmiş olmasına göre, sanığın PVSK’nun 16/E maddesinin verdiği yetkiye dayanarak silah kullandığı, iyi eğitilmiş bir atıcının bile gece karanlığında hareket halindeki bir şahsı, istediği bir bölgeden yaralayamayacağı da göz önünde tutulduğunda, sanığa 765 sayılı TCK’nun 49/1 maddesinin uygulanmasında zorunluluk bulunduğu halde, yazılı şekilde hüküm tesisi... bozma nedeni sayılmıştır.”</span></pre>
<pre style="text-align: justify;"><b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"> </span></b></pre>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 35.4pt;">
<b>6. Kuvvet (Zor ve Silah) Kullanma ve Meşru Savunmada Hukuka Uygunluk Sebebi Sınırlarının Aşılması</b></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 35.4pt;">
<b>a) Sınırın Kast Olmaksızın (Taksirle) Aşılması</b></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
Bu konuyla ilgili TCK’nın 27. maddesi, gerekçesi ile birlikte aşağıda verilmiştir:</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
<span style="font-size: 10pt;">“Madde 27 -<b> </b></span><span style="font-size: 10pt;">(1) Ceza sorumluluğunu kaldıran nedenlerde<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftn35" name="_ftnref35" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">[35]</span></span></span></a> sınırın kast olmaksızın aşılması hâlinde, fiil taksirle işlendiğinde de cezalandırılıyorsa, taksirli suç için kanunda yazılı cezanın altıda birinden üçte birine kadarı indirilerek hükmolunur.</span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
<span style="font-size: 10pt;">(2) Meşru savunmada sınırın aşılması mazur görülebilecek bir heyecan, korku veya telaştan ileri gelmiş ise faile ceza verilmez.”</span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
27. maddenin gerekçesinde ise şu hususlara yer verilmiştir:</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
<i>“Madde ile ceza sorumluluğunu ortadan kaldıran nedenlerin hepsini kapsamına alacak surette sınırın kast olmaksızın aşılması hâli düzenlenmiştir. </i></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
<i>Sınır kasten aşıldığında, örneğin, meşru savunmada bulunan kişi vaki saldırıyı defetmek için saldırganı öldürmenin şart olmadığını bile bile ve sırf tecavüze uğramış olması fırsatından yararlanarak saldırganı öldürdüğü takdirde hukuka aykırılığın kalkmayacağı ve failin bu maddedeki herhangi bir ceza indiriminden yararlanamayacağı şüphesizdir. Bu nedenle madde sınırın kast olmaksızın aşılması hâlini kapsamaktadır. </i></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
<i>Yukarıda verilen örnekte fail, maruz kaldığı saldırı dolayısıyla ve içinde bulunduğu durum itibarıyla esasta gerekli olandan fazla bir savunmada bulunmuş olabilir. Sınırın aşılmasındaki bu taksir kendisinin cezalandırılmasına yol açabilirse de, bunun için işlenen suçun taksirle işlendiği takdirde de cezalandırılabilen bir fiil olması zorunludur. Demek oluyor ki, bu gibi hâllerde işlenen suçun niteliğine bakılacak ve sadece kast bulunduğu takdirde cezalandırılabilen bir suç söz konusu ise faile ceza verilmeyecek buna karşılık, suç taksirle işlendiği takdirde de cezalandırılabilen fiillerden birini oluşturduğunda, maddede öngörülen biçimde ve cezadan indirim yapılarak faile taksirli suçtan dolayı ceza verilecektir. </i></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
<i>Bölüm başlığına paralel olarak, madde metnindeki "hukuka uygunluk nedenleri" yerine, "ceza sorumluluğunu kaldıran nedenler" ibaresi konulmuştur. </i></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
<i>Maddenin ikinci fıkrasında meşru savunma hakkına ilişkin özel bir sınırın aşılması hâli düzenlenmiştir. Buna göre, meşru savunmada sınırın aşılması, fail bakımından mazur görülebilecek bir heyecan, korku veya telaştan ileri gelmiş ise, faile ceza verilmeyecektir.</i></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
<i>Hükümet Tasarısında, maddenin ikinci fıkrası bütün hukuka uygunluk nedenlerini kapsayacak şekilde düzenlenmiştir. Oysa heyecan, korku veya telaş, ancak meşru savunma hâlinde söz konusu olabileceği için, fıkra metninin başına "meşru savunmada" ibaresi konulmuştur.” </i></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
Görüldüğü gibi gerekçede, meşru savunma ve diğer hukuka uygunluk sebeplerinde sınırın aşılması halindeki uygulama ile ilgili, gayet açık ve yeterli bilgiler düzenleme altına alınmıştır. </div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<pre style="text-align: justify;"><b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"> Bu konuyla ilgili Yargıtay CGK’nun </span></b><b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">22.3.2005 Tarih ve 1/219-35 Sayılı Kararı aşağıda verilmiştir</span></b><a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftn36" name="_ftnref36" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><b><span style="font-family: "Times New Roman","serif";"><span class="MsoFootnoteReference"><b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">[36]</span></b></span></span></b></span></a><b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">:</span></b><b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"> </span></b></pre>
<pre style="text-align: justify;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"> </span></pre>
<pre style="text-align: justify;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"> “Beyoğlu ... karakolunda görevli bulunan polis memurları (D), (S) ve (H)’nin 10.10.2001 günü saat 19.00’da görevlerinin sona ermesi üzerine, sivil giyimli olarak karakoldan ayrılıp, önce bir kahvehanede, bilahare bir lokantada oturarak, yemek yiyip, alkol aldıkları ve maç seyrettikleri, saat 02.00’da lokantadan ayrılıp, birlikte (H)’nin Kasımpaşa’daki evine gitmek üzere yaya olarak yola koyuldukları, saat 03.20 sıralarında Bahariye caddesinde, 10.10.2001 gecesi Mustafa ve Özgür isimli şahıslara yönelik gasp, nas-ı ızrar ve müessir fiil suçları ve aynı gece 02.30 sıralarında polis otosuna saldırmaları nedeniyle aranan Fahri, Fahrettin ve üç arkadaşıyla karşılaştıkları, maktül Fahri, Fahrettin ve yanlarında bulunan kişilerin, bir gün önceki gasp olayına katıldıkları iddiaları nedeniyle aranıyor olmaları, aynı olay nedeniyle maktülün kardeşi Harun’un gözaltına alınmış olmasının etkisi ve her iki grubun alkollü olmasının verdiği cesaretle tanıdıkları polis memurlarına önce sözlü sataşmada, sonra da fiili saldırıda bulundukları, bu sırada maktül ve yanındakileri tanıyan polis memurlarının, aranan şahıslar olduklarını bildikleri maktül ve arkadaşlarını yakalamak için harekete geçtikleri esnada, maktül ve arkadaşlarının da bira şişelerini kırarak polis memurlarına saldırdıkları ve silahlarını almaya çalıştıkları, boğuşma esnasında yere düşen polis memuru Hacın’ın şarjörünün yere düştüğü, arkadaşının silahının yere düştüğünü gören sanık Demir’in, havaya bir-iki el ateş etmek suretiyle arkadaşını saldırganlardan kurtardığı, bu esnada aynı şekilde kendisine saldırılan Serkan’ın da saldırıdan kurtulmak için silahını çekip, ağzına mermi verdiği ancak kullanmadığı, sanık Demir’in uyarı ateşi sonucu dağılan gruptan, maktül Fahrin’in ayrılarak sokağa yöneldiği, sanık Demir’in ise, kaçma dur diyerek, maktülün peşinden koşmaya başlayıp önce iki el havaya olmak üzere üç el ateş ettiği, mermilerden bir tanesinin maktül Fahri’ye isabet ederek, ateşli silah yaralanmasına bağlı vertabra kırığı ile birlikte iç organ delinmesiyle gelişen iç ve dış kanama sonucu ölümüne neden olduğu anlaşılmıştır. </span></pre>
<pre style="text-align: justify;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"> </span></pre>
<pre style="text-align: justify;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"> Yukarıda oluş ve gelişimi ayrıntılı olarak anlatılan olayda, Yerel Mahkemece sanığın eylemi kasten adam öldürme olarak nitelendirilmiş ise de, öldürme kastıyla hareket edildiği keyfiyetinin her tür kuşkuyu yenecek düzeyde saptanamadığı dur ihtarı ve uyarı ateşine rağmen durmayan maktülü yakalamak için peşinden koşan sanığın, gecenin karanlığında, mobil olan ve sokak aralarına girip izini kaybettirmeye çalışan maktüle hedef gözeterek ve öldürücü vücut nahiyelerine silahını tevcih ederek ateş ettiğinin netlik kazanmadığı sanığın öldürmek amacı gütmediği yönündeki savunmasının aksini sübuta erdirecek bir sonuca da ulaşılmaması nedeniyle kuşkunun lehe yorumlanması sonucu eylemin -suç tarihi itibariyle- 765 sayılı TCK’nun 452/1. maddesinde düzenlenen kastın aşılması suretiyle adam öldürme suçunu oluşturacağı kabul edilmelidir.</span></pre>
<pre style="text-align: justify;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"> </span></pre>
<pre style="text-align: justify;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"> İkinci uyuşmazlık konusuna gelince;</span></pre>
<pre style="text-align: justify;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"> </span></pre>
<pre style="text-align: justify;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"> 765 sayılı TCK’nun 49. maddesinde</span><a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftn37" name="_ftnref37" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif";"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">[37]</span></span></span></span></a><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"> düzenlenen ve hukuka uygunluk nedenlerinden birini oluşturan yasa hükmünü icra, hukuka aykırılığı ortadan kaldırıp, eylemi hukukun meşru saydığı bir fiil haline getirmektedir. 765 sayılı TCK’nun 50. maddesinde</span><a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftn38" name="_ftnref38" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif";"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">[38]</span></span></span></span></a><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"> düzenleme altına alınan “zorunluluk sınırının aşılması” ise, aynı Yasa’nın 49. maddesinde yazılı fiillerden birini icra ederken, yasada öngörülen sınırların aşılması suretiyle eylemin gerçekleştirilmesidir.</span></pre>
<pre style="text-align: justify;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"> </span></pre>
<pre style="text-align: justify;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"> Bu bağlamda; polis memuru olan sanığın somut olaydaki durumu, silah kullanma ile ilgili yasal düzenlemeler ışığında belirlenmelidir.</span></pre>
<pre style="text-align: justify;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"> </span></pre>
<pre style="text-align: justify;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"> Bu konudaki düzenlemeler 2559 sayılı Polis Vazife ve Selahiyet Kanunu’nun 16. maddesi</span><a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftn39" name="_ftnref39" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif";"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">[39]</span></span></span></span></a><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"> ile 1681 sayılı Asayişe Müessir Bazı Fiillerin Önlenmesi Hakkındaki Yasa’nın 1 vd. maddelerinde yer almıştır. </span></pre>
<pre style="text-align: justify;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"> </span></pre>
<pre style="text-align: justify;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"> Ayrıca PVSK’nun Ek. 4. maddesinin 1. fıkrasında ise; “Polis, görevli bulunduğu mülki sınırlar içinde, hizmet branşı, yeri ve zamanına bakılmaksızın, bir suçla karşılaştığında suça el koymak, önlemek, sanık ve suç delillerini tesbit, muhafaza ve yetkili zabıtaya teslim etmekle görevli ve yetkilidir” hükmüne yer verilmiştir.</span></pre>
<pre style="text-align: justify;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"> </span></pre>
<pre style="text-align: justify;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"> Somut olayda, PVSK’nun Ek 4. maddesi uyarınca görevli ve yetkili bulunan polis memuru sanık ve arkadaşlarının, bir gün önce sanığın görevli bulunduğu mülki sınırlar içinde işlenen gasp suçu nedeniyle aranan maktül ve arkadaşlarına rastlayıp, onları yakalamaya çalıştıkları, maktül ve arkadaşlarının da sanık ve diğer polis memurlarına kırmak suretiyle silah haline getirdikleri şişelerle saldırıda bulundukları esnada, sanığın yaptığı uyarı ateşi üzerine polis memurlarının ellerinden kurtularak kaçan maktülü, yakalamak için dur ihtarında bulunarak, ateş açan sanığın silah kullanması yasa gereği ise de, Polis Vazife ve Selahiyet Nizamnamesinin 17. maddesi gereğince “suçlunun öldürülmekten ziyade yaralı olarak yakalanmasına dikkat edilmesi gerekirken” bu itinayla hareket edilmediği, böylece yasa hükmüne dayalı silah kullanma hak ve yetkisinin icrasında aşırılığa kaçılarak yasaya uygunluk hududunun aşılması neticesi ölüm sonucunun doğduğu anlaşılmaktadır. Durum 765 sayılı TCK’nun 50. maddesince uygunluk arzetmektedir...”</span></pre>
<pre style="text-align: justify;"><b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"> </span></b></pre>
<pre style="text-align: justify;"><b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"> Yargıtay 1. CD’nin </span></b><b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">09.02.2004 Tarih ve 1762/185 Sayılı Kararı ise şu şekilde bulunmaktadır (YKD, Ağustos, 2008) :</span></b></pre>
<pre style="text-align: justify;"><b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"> </span></b></pre>
<pre style="text-align: justify;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"> “Maktülün üst kat komşusunun, apartman çatısında dolaşan birisinin varlığını sezinleyip hırsız olduğundan bahisle telefon ederek gece vakti jandarma ekibini çağırması sonrasında, maktulü de telefonla haberdar etmesi üzerine, tabancasını eline alan ve hırsızın kaçmasını önlemek niyetiyle apartman giriş kapısından çıkan maktulü, o anda bahçeye giren sanık er (G)’nin hırsız sanması ve elindeki silahı da gördüğünde mukavemete hazırlandığı yanılgısına düşmesi sonucu, hiçbir ikaz ve uyarıda bulunmadan ve silahını, sair vücut aksamı yerine doğrudan baş bölgesine yöneltip ateşleyerek yaraladığı, baştan aldığı isabetle maktulün öldüğü olayda; yerel mahkemenin “hukuka uygunlukta yanılgı” bulunduğuna, bu yanılgının hukuka uygunluk düzeyinde değerlendirilmesi zarureti olduğuna, ancak; sanık erin kolluğun silah kullanma yetkisini düzenleyen 2803 sayılı Yasa’nın 11 ve ilgili Yönetmeliğin 39 ve 40. maddeleri normlarına uymada aşırılığa kaçtığına, bu itibarla sanığın hukuki durumunun “kanunun bir hükmünü icrada zaruretin tayin ettiği ahvali aşmak” olacağına ilişkin yorumunda isabetsizlik bulunmamakta ve sonuç olarak 765 sayılı TCK’ nun 448 maddesine mümas öldürme, aynı Yasa’nın 49/1 maddesi sevkiyle 50. maddesinin tatbikiyle hüküm kurulması yasaya uygun düşmekte ise de;</span></pre>
<pre style="text-align: justify;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"> </span></pre>
<pre style="text-align: justify;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"> Sanık er (G)’nin tek mermi attığı, bu merminin maktulün önce elini, bilahare el içindeki tabanca kabzasını deldiği, müteakiben dış gömlek ile iç çekirdek biçiminde ikiye ayrılarak gömlek aksamının sol yanaktan çekirdeğin ise alından kafaya nüfuzla ölüme neden olduğu, balistik rapor ve otopsi ile belirlenmesine ve kullanılan merminin bir adetten ibaret bulunduğunun da eksilen mermi sayısıyla doğrulanmasına karşın, maddi olayda yanılgı neticesi “sanığın maktule tevcih ile iki mermi attığından ve böylece zaruret sınırını aşmış olduğundan” bahisle 765 sayılı TCK’nun 50. maddesinin, cezayı 1/6 nispetine indiren ölçüsü yerine, 2/6’ya indiren nispetinin tercihiyle, ağır tahrike paralellik yaratacak düzeyde teşdiden uygulama yapılması... bozma nedeni kabul edilmiştir.” </span></pre>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 35.4pt;">
<b>b) Sınırın Kasten Aşılması</b></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 35.4pt;">
Bu konudaki, TCK’nın 256. maddesi, gerekçesi ile birlikte aşağıda verilmiştir:</div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 35.4pt;">
<span style="font-size: 10pt;">“Madde 256 - (1) Zor kullanma yetkisine sahip kamu görevlisinin, görevini yaptığı sırada, kişilere karşı görevinin gerektirdiği ölçünün dışında kuvvet kullanması hâlinde, kasten yaralama suçuna ilişkin hükümler uygulanır.” </span></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 35.4pt;">
Söz konusu 256. maddenin gerekçesi şu şekildedir:</div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 35.4pt;">
<i>“MADDE 256 - Bazı kamu görevlileri, görevlerinin gereği olarak zor kullanma yetkisiyle donatılmışlardır. Örneğin emniyet görevlileri, suç şüphesi altında bulunan kişiyi yakalamak yetkisiyle donatılmıştır. Yakalanan kişi, gerekli soruşturma işlemlerinin yapılabilmesi için, emniyet görevlisinin görevinin gereği olarak ve mevzuattan kaynaklanan talimatlarına uygun davranmak yükümlülüğü altındadır. Bu yükümlülüğe aykırı davranan kişinin örneğin hâkim veya savcı huzuruna çıkarılmamak için direnmesi hâlinde, emniyet görevlileri zor kullanarak bu kişiyi hâkim veya savcı huzuruna çıkarabilirler. Keza, bir meydanda hukuka uygun olmayan, örneğin gece yarısı gösteri yürüyüşü yapmak isteyen kişilerin, dağılmaları hususunda çağrıda bulunan emniyet görevlilerinin bu çağrısına rağmen, dağılmasını sağlamak amacıyla kuvvet kullanılabilir. Kullanılan zorun, birinci örnekte suç şüphesi altında bulunan kişinin hâkim veya savcı huzuruna çıkmamak konusundaki direncini kırmaya yetecek ölçüde, ikinci örnekte ise hukuka aykırı gösteri yürüyüşü yapan kişilerin dağılmasını sağlamaya yetecek ölçüde olması gerekir. Bu ölçünün dışında kuvvet kullanılması durumunda, bunun ceza sorumluluğunu gerektireceği muhakkaktır. Örneğin hukuka aykırı gösteri yürüyüşü yapan kişilerin dağılmamakta direnmenin ötesinde, kamu görevlilerine karşı bir saldırıda bulunmamalarına rağmen, bu kişilere karşı vücutlarının yaralanmasını sonuçlayacak şekilde silâh kullanılması hâlinde, emniyet görevlileri açısından artık hukuka uygun bir davranışın varlığından söz edilemez. Bu durumda, zor kullanma yetkisine sahip kamu görevlilerinin, kasten yaralama suçuna ilişkin hükümlere göre cezalandırılması gerekmektedir. Ancak, bunun için, emniyet görevlisinin kasten hareket etmesi gerekir. Aksi takdirde, sorunun hukuka uygunluk sebeplerinde sınırın aşılmasına ilişkin hükümler çerçevesinde değerlendirilmesi gerekmektedir.” </i></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 35.4pt;">
Yukarıda verilen ilgili madde metni ile gerekçesinde de gayet açık şekilde görüleceği üzere, hukuka uygunluk sebeplerinin kullanılması sırasında sınırın kasten aşılması halinde ilgili kişiler işlediği suçun “kasten işlenen şeklinden” sorumlu tutulacaklardır. </div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<pre style="text-align: justify;"><b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"> Bu konuyla ilgili Yargıtay 1. CD’nin 21/03/2008 Tarih ve 1000/2218 Sayılı Kararı şu şekildedir:</span></b><a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftn40" name="_ftnref40" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><b><span style="font-family: "Times New Roman","serif";"><span class="MsoFootnoteReference"><b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">[40]</span></b></span></span></b></span></a><b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"> </span></b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"></span></pre>
<pre style="text-align: justify;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"> </span></pre>
<pre style="text-align: justify;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"> “Toplanan deliller karar yerinde incelenip, sanığın taksirle insan öldürme suçunun sübutu kabul, oluşa ve soruşturma sonuçlarına uygun şekilde suç niteliği tayin, cezayı azaltıcı ceza sorumluluğunu kaldıran nedende sınırın kast olmadan aşılması ve takdiri indirim sebebinin nitelik ve derecesi takdir kılınmış, savunması inandırıcı gerekçelerle reddedilmiş, incelenen dosyaya göre verilen hükümde düzeltme nedeni dışında isabetsizlik görülmemiş olduğundan sanık müdafiinin yasal savunmaya, müdahil vekilinin suç vasfına, cumhuriyet savcısının 5237 sayılı TCK nun 27. maddesinin uygulanamayacağına yönelen ve yerinde görülmeyen sair temyiz itirazlarının reddiyle, hükmün ONANMASINA karar verilmiştir.”</span></pre>
<pre style="text-align: justify;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"> </span></pre>
<pre style="text-align: justify;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"> KARŞI DÜŞÜNCE : </span></pre>
<pre style="text-align: justify;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"> </span></pre>
<pre style="text-align: justify;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"> Kolluğun görevleri genel olarak, 2559 sayılı Polis Vazife Salahiyeti Kanunun birinci maddesinde sayılmıştır: “Kamu düzenini, kişi özgürlüklerini, konut dokunulmazlığını, halkın ırz ve namusunu, can ve malını korur, kamu güvenliğini sağlar.” Kamu düzeni en genel anlamda sivil yaşamın olağan işleyişi olarak tanımlanabilir. Devletler kamu düzeninin sağlanmasından sorumludurlar. Bununla birlikte, her türlü koşulda devletin kamu düzenini savunmak için hareket ettiği durumda bile insanların temel haklarına saygı gösterilmesi gerekir. Genellikle söz konusu olan özgürlüğün yasal ve maddi güvenceleri, bireyin toplum içindeki huzur ve güvenliğini sağlayan şeylerdir. Ne pahasına olursa olsun bireysel haklarını sonuna kadar özgürce kullanılması sağlanmalıdır. Bu nedenle devlet erkini elinde bulunduranların yasadışı güçlerini bireyler üzerinde kullanması polis devletinde rastlanan bir olgu olsa da, demokratik hukuk devleti anlayışında yeri yoktur. Kolluk, yasalarda belirlenen görevlerini yaparken direnişle karşılaşması durumunda, bu direnişi kırmak amacıyla ve kıracak ölçüde zor kullanmaya yetkilidirler. Genel deyimiyle zor kullanma olgusunun özelde içerdiği silah kullanma yetkisi doğrudan yaşama hakkına yönelik olduğundan, hukuk alanında konuyu çok önemli kılmaktadır. Yasalardan doğan bu yetkinin kullanılmasında uyulması gereken ilkeler ulusal ve ulusalüstü hukuk metinlerinde ayrıntılı bir şekilde düzenlenmiştir. </span></pre>
<pre style="text-align: justify;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"> </span></pre>
<pre style="text-align: justify;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"> Ülkemiz açısından Anayasamızın 90. maddesi hükmüne göre iç hukukumuzda doğrudan uygulanabilir olan, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin (AİHS) 2. maddesi yaşama hakkını ve silâh kullanmaya izin verilen zorunlu durumları şöyle açıklamıştır: “Her ferdin yaşama hakkı kanunun himayesi altındadır. Kanunun ölüm cezası ile cezalandırdığı bir suçtan dolayı hakkında mahkemece hükmedilen bu cezanın yerine getirilmesi dışında hiç kimse kasten öldürülemez. Öldürme, aşağıdaki durumlardan birinde kuvvete başvurmanın mutlak surette gerekli olduğu haller sonucunda meydana gelmişse, bu maddenin ihlâli suretiyle</span></pre>
<pre style="text-align: justify;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">yapılmış sayılmaz:</span></pre>
<pre style="text-align: justify;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"> </span></pre>
<pre style="text-align: justify;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"> a) Bir kimsenin yasa dışı şiddete karşı korunması için;</span></pre>
<pre style="text-align: justify;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"> </span></pre>
<pre style="text-align: justify;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"> b)Usulüne uygun olarak yakalamak veya usulüne uygun olarak tutuklu bulunan bir kişinin kaçmasını önlemek için;</span></pre>
<pre style="text-align: justify;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"> </span></pre>
<pre style="text-align: justify;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"> c) Ayaklanma veya isyanın, yasaya uygun olarak bastırılması için.” </span></pre>
<pre style="text-align: justify;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"> </span></pre>
<pre style="text-align: justify;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"> Şunu önemle vurgulamak gerekir ki, ulusalüstü hukuk, kamu düzeninin korunması konusunun öncelikli bir öneme sahip olduğunu kabul etmektir. Çünkü bir devletin (tehlike durumunun gerektirdiği kesin ölçüler içinde) insan haklarını koruma konusundaki yükümlülüklerini askıya alabileceğini kabul etmektedir. Bu hükme göre, yaşama hakkı, mutlak bir hak değildir. Sözleşmenin 2/2. maddesinde, yorumla genişletilemez bir şekilde, silâh kullanmanın koşulları gösterilmiştir. AİHS’ne göre, yasal savunma, yakalama, tutuklama kararının yerine getirilmesi, bir tutuklu ya da hükümlünün kaçmasının önlenmesi, bir ayaklanmanın bastırılması durumlarında silâh kullanılmasının ölüme yol açması sözleşmeye aykırılık oluşturmayacaktır. Bu hâllerde dahi silâh kullanmaya, sözleşmenin 2/2. maddesinde belirtilen amaçlara ulaşmak için “mutlak zorunluluk, orantılılık, son çare olma” ilkelerine uygun, tehlikenin başka yoldan savuşturulması, şüphelinin başka yöntemle ele geçirilmesi olanağı yoksa” başvurulması gerekmektedir. </span></pre>
<pre style="text-align: justify;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"> </span></pre>
<pre style="text-align: justify;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"> Avrupa Mahkemesince, “orantılık” amaca ulaşmak için bireylere ez az zarar verecek yöntemle yapılacak zor kullanma olarak tanımlamaktadır. Birleşmiş Milletler Medeni ve Siyasal Haklar Sözleşmesinin 6/1. maddesinde: “Her insan doğuştan yaşama hakkında sahiptir. Bu hak, hukuk tarafından korunacaktır. Hiç kimse yaşamından keyfi olarak yoksun bırakılmayacaktır” hükmünü içermektedir. İnsan Hakları Komitesinin anılan Sözleşmenin 6.</span></pre>
<pre style="text-align: justify;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">maddesine ilişkin, Guerero v. Kolombiya kararıyla yaptığı yorumda, “yaşama hakkının yasayla korunması gereğine vurguladıktan sonra, ölüm sonucunu doğuran polis eylemi, yasal zeminde ve kuvvet kullanma gerekleriyle orantılı olmadığı durumlarda yaşama hakkını keyfi bir biçimde sınırlandırılması” olarak kabul etmiştir (Gemalmaz, Mehmet Semih, İnsan Hakları Komitesi Kararlarında Yaşama Hakkı ve İşkence Yasağı, s. 42).</span></pre>
<pre style="text-align: justify;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"> </span></pre>
<pre style="text-align: justify;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"> Birleşmiş Milletler, Kuvvet Kullanmaya Yetkili Memurlar Tarafından Zor ve Ateşli Silah Kullanılması Hakkında Temel İlkeler Kararının, “Genel Hükümler” başlığı altında yer alan 5. maddesinde aynen şöyle denilmiştir: </span></pre>
<pre style="text-align: justify;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"> </span></pre>
<pre style="text-align: justify;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"> “Zor ve ateşli silah kullanılması kaçınılmaz hale geldiği zaman, kuvvet kullanmaya yetkili memurlar:</span></pre>
<pre style="text-align: justify;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"> </span></pre>
<pre style="text-align: justify;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"> (a) Bu tür araçların kullanımına sınırlı olarak başvurmalı ve suçun ağırlığı ve başarılması hedeflenen meşru amaç ile orantılı biçimde tasarrufta bulunmalıdır;</span></pre>
<pre style="text-align: justify;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"> </span></pre>
<pre style="text-align: justify;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"> (b)Zararı ve ziyanı asgariye indirmelidir ve insan yaşamına saygı gösterilmeli ve korumalıdır;</span></pre>
<pre style="text-align: justify;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"> </span></pre>
<pre style="text-align: justify;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"> (c) Yaralanan ya da uygulamadan etkilenen kişilere, mümkün en erken anda yardım edilmesini ve tıbbi müdahalede bulunulmasını temin etmelidir;</span></pre>
<pre style="text-align: justify;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"> </span></pre>
<pre style="text-align: justify;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"> (d) Yaralanan ya da uygulamadan etkilenen kişilerin akrabalarına yahut yakın arkadaşlarına mümkün en erken anda bildirimde bulunulmasını temin etmelidir.”</span></pre>
<pre style="text-align: justify;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"> </span></pre>
<pre style="text-align: justify;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"> İç hukukumuzda düzenlemelere göz atıldığında, genel olarak polisin silah kullanma yetkisi, 5681 sayılı Yasayla değişiklik yapılmazdan önce 2559 sayılı Polis Vazife ve Salahiyeti Kanunun, (olay tarihinde yürürlükte bulunan) 16. maddesinde şöyle düzenlenmiştir:</span></pre>
<pre style="text-align: justify;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"> </span></pre>
<pre style="text-align: justify;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"> “Polis, öz savunmada bulunmak, başkalarının canına ve ırzına yönelik saldırıyı önlemek, kaçan tutuklu ve hükümlü kişilerin durdurulması, suçüstü durumunda ağır cezalık bir suçtan şüphelinin arandığı yerden çıkıp kaçmaya çalışanın yakalanması, ağır cezalık bir suçtan sanık</span></pre>
<pre style="text-align: justify;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">veya mahkûm olup da aranmakta olan kişinin yakalanması, dur uyarısına karşın kaçmaya kalkışması durumunda ele geçirilmesi, karakola karşı yapılan saldırıların önlenmesi, silâhını teslim etmesi istenenlerin karşı gelmesi durumunda saldırılarını ve karşı koymalarını önlenmesi amacıyla ve Devlet nüfuz ve icraatına silâhla karşı gelinen olaylarda silah kullanılabilir.” </span></pre>
<pre style="text-align: justify;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">Hiç kuşkusuz, yasalarda öngörülmeyen durumlarda görevlilerin kişilere karşı silah kullanması, gerekçesi ne olursa olsun yaşama hakkına haksız ve hukuk dışı bir saldırı olarak nitelendirilmesi gerekir. </span></pre>
<pre style="text-align: justify;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"> </span></pre>
<pre style="text-align: justify;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"> Bu açıklamalar ışığında somut olay değerlendirildiğinde:</span></pre>
<pre style="text-align: justify;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"> </span></pre>
<pre style="text-align: justify;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"> Kabul ve oluşa göre olayın öyküsü özetle şöyledir: 09.08.2003 tarihi saat 24 sıralarında, öldürülen Ufuk Tuncer yönetimindeki 58 DK 234 plaka sayılı traktörle yanında tanık Köksal Caymaz bulunduğu halde karayolunda seyrederken yolda park etmiş bir araca çarpmamak için yoldan çıkarak kapalı olan bir işyerinin cam ve çerçevesini kırarak eşyaya zarar vererek olay yerinden kaçmıştır. Yapılan ihbar üzerine görevli polis memurları sanık Hayrullah Aydoğan ve Oğuzhan Cinci’nın öldürülenin kullandığı traktörü polis otosuyla izledikleri, “dur” çağırısına ve silahla uyarı atışına karşın maktul yakalanmamak amacıyla bu uyarılara uymadığı, polis otosunun giremeyeceği bir yola saptığı, sanığın kendisini yaya olarak yetişip traktöre tırmandıktan sonra arkadan tabancayla yaptığı atışla ölümüne neden olduğu, ölü muayene ve otopsi tutanağına, dosyadaki diğer belgelere ve tanık anlatımlarına göre, traktörün sürücü koltuğunda bir, maktulün arkasından iki adet ateşli silah giriş ve önden bir çıkış deliği bulunduğu, çekirdeğin elde edilemediği, sanığın ölene tıbbi müdahalede bulunulması girişimi bulunmadığı, olay yerinde hemen ayrıldığı, yeri jandarma bölgesi olmasına karşın olaydan dört saat sonra jandarma görevlilerinin haberdar edildiği anlaşılmaktadır. </span></pre>
<pre style="text-align: justify;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"> </span></pre>
<pre style="text-align: justify;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"> Oluşa göre, öldürülenin takibini gerektiren eylemi taksirli mala zarar vermek ve alkollü araç kullanmaktır. Ortada kamu düzenini ağır şekilde bozan durum yoktur. Alkollü araç kullanma şeklinde oluşan Karayolları Trafik Yasasına kapsamındaki kabahat türünden eylemi bir yana bırakılırsa, ortada taksirli mala zarar vermek şeklinde oluşan, özel hukuku ilgilendiren haksız eylem kalmaktadır. </span></pre>
<pre style="text-align: justify;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"> </span></pre>
<pre style="text-align: justify;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"> Öldürülen yakalanmamak için uyarılara karşın kaçmaya kalkışarak edilgen direniş göstermiştir. Sanığa karşı etken hiçbir saldırısı ve davranışı yoktur. Tek amacı takipten kurtulmak ve yakalanmamaktır. Bu nedenle sanığın yasal savunma içinde bulunduğu kesinlikle söylenemez.</span></pre>
<pre style="text-align: justify;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"> </span></pre>
<pre style="text-align: justify;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"> Yukarıda açıklandığı gibi, olay tarihinde yürürlükte bulunan şekliyle (5681 sayılı Yasayla değişiklik yapılmazdan önce) 2559 sayılı Polis Vazife ve Salahiyeti Kanunun, 16. maddesinde yazılı koşulların hiçbirisi gerçekleşmemiştir. Sanığın maktulü hedef alacak şekilde yasal bağlamda silah kullanma yetkisi yoktur. </span></pre>
<pre style="text-align: justify;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"> </span></pre>
<pre style="text-align: justify;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"> Kaldı ki, maktulün kullandığı traktörün plakası belirlenmiştir. Ayrıca, sanık bu araca ulaşmış ve üzerine çıkmıştır. Silah kullanmadan başka şekilde yakalama koşulları gerçekleşmiştir. </span></pre>
<pre style="text-align: justify;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"> </span></pre>
<pre style="text-align: justify;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;"> Sonuç olarak, sanığın ölüm sonucunu doğuran eyleminin, yasal zeminde ve kuvvet kullanma gerekleriyle orantılı olmadığı, yaşama hakkını keyfi bir biçimde saldırı oluşturduğu, dolayısıyla ortada 5237 sayılı TCK’nun 24. maddesinde tanımlanan hukuka uygunluk, 25 ile 27. maddelerinde açıklanan yasal savunma nedenleri bulunmadığı açıktır. Eylemin kasten tahrik altında öldürme eylemini oluşturduğu kanısında olduğumuzdan, olayda hukuka uygunluk ve yasal savunma koşulları oluşmadığı halde, sanığın 5237 sayılı TCK’nun 87/4, 27/1. maddeleri yollamasıyla 85/1, 27/1, 62, 53. maddeleri gereğince 1 yıl 1 ay 10 gün hapis cezasıyla cezalandırılmasına ilişkin yerel mahkeme kararının onanmasına ilişkin sayın çoğunluğun görüşüne katılmıyorum. S.Z İskender.”</span></pre>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
<b>7. Kolluk Kuvvetlerinin Gerekli Durumlarda Kişiler İçin Kuvvet Kullanma ve Meşru Savunma Yapma Zorunluluğu</b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="nor" style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
Bu konudaki PVSK’nun 1. maddesi şu şekildedir: </div>
<div class="nor" style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="nor" style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
<span style="font-size: 10pt;">“</span><span style="font-size: 10pt;">Polis, asayişi amme, şahıs, tasarruf emniyetini ve mesken masuniyetini korur. Halkın ırz, can ve malını muhafaza ve ammenin istirahatını temin eder. </span></div>
<div class="nor" style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="nor" style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
<span style="font-size: 10pt;">Yardım isteyenlerle yardıma muhtaç olan çocuk, alil ve acizlere muavenet eder. Kanun ve nizamnamelerinin kendisine verdiği vazifeleri yapar.”</span></div>
<div class="nor" style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-indent: 35.4pt;">
<span style="color: black;">Yine 5237 sayılı TCK’nun “Kasten öldürmenin ihmali davranışla işlenmesi” başlıklı 83. maddesi de aşağıdaki gibidir:</span></div>
<div class="MsoNormal">
</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
<span style="font-size: 10pt;">“Madde 83 - (1) Kişinin yükümlü olduğu belli bir icrai davranışı gerçekleştirmemesi dolayısıyla meydana gelen ölüm neticesinden sorumlu tutulabilmesi için, bu neticenin oluşumuna sebebiyet veren yükümlülük ihmalinin icrai davranışa eşdeğer olması gerekir. </span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="nor" style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
<span style="font-size: 10pt;">(2) İhmali ve icrai davranışın eşdeğer kabul edilebilmesi için, kişinin; </span></div>
<div class="nor" style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="nor" style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
<span style="font-size: 10pt;">a) Belli bir icrai davranışta bulunmak hususunda kanunî düzenlemelerden veya sözleşmeden kaynaklanan bir yükümlülüğünün bulunması,</span></div>
<div class="nor" style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="nor" style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
<span style="font-size: 10pt;">b) Önceden gerçekleştirdiği davranışın başkalarının hayatı ile ilgili olarak tehlikeli bir durum oluşturması, gerekir. </span></div>
<div class="nor" style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="nor" style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
<span style="font-size: 10pt;">(3) Belli bir yükümlülüğün ihmali ile ölüme neden olan kişi hakkında, temel ceza olarak, ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası yerine yirmi yıldan yirmibeş yıla kadar, müebbet hapis cezası yerine onbeş yıldan yirmi yıla kadar, diğer hâllerde ise on yıldan onbeş yıla kadar hapis cezasına hükmolunabileceği gibi, cezada indirim de yapılmayabilir.” </span></div>
<div class="nor" style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="nor" style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
Söz konusu 83. maddenin gerekçesi, madde hakkında gayet açıklayıcı bilgiler içermesi nedeniyle,<b> </b>tam metin halinde aşağıda verilmiştir:</div>
<div class="nor" style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
<i>“Madde metninde kasten öldürme suçunun ihlâli davranışla işlenmesi düzenlenmiştir. </i></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
<i>İhmal, kişiye belli bir icraî davranışta bulunma yükümlülüğünün yüklendiği hâllerde, bu yükümlülüğe uygun davranılmamasıdır. Belli bir icraî davranışta bulunma yükümlülüğüne aykırı olarak bu davranışın gerçekleştirilmemesi sonucunda, bir insan ölmüş olabilir. Örneğin, bir sağlık kuruluşunda görev yapan tabip, durumu acil olan bir hastaya müdahale etmez ve sonuçta hasta ölür. </i></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
<i>İhmali davranışla sebebiyet verilen ölüm neticesinden dolayı sorumlu tutulabilmek için, neticeyi önlemek hususunda soyut bir ahlakî yükümlülüğün varlığı yeterli değildir; bu hususta hukukî bir yükümlülüğün varlığı gereklidir. </i></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
<i>Neticeyi önleme yükümlülüğü, bazı durumlarda koruma ve gözetim yükümlülüğüne dayanmaktadır. Bu yükümlülüğün kaynağı önce kanundur. Kişilere belli durumlarda belli bir yönde icraî davranışta bulunma konusunda kanunla yükümlülük yüklenmektedir. Örneğin velayet ilişkisinin gereği olarak ana ve babanın çocukları üzerinde koruma ve gözetim yükümlülüğü bulunmaktadır. (22.11.2001 tarih ve 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu, madde 335 vd.). Bu yükümlülüğün yerine getirilmemesi, başlı başına bir haksızlık ifade etmektedir. </i></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
<i>Koruma ve gözetim yükümlülüğünün iradî biçimde üstlenilmesi, neticeyi önleme yükümlülüğünün ikinci bir kaynağını oluşturmaktadır. Bir başka ifadeyle, koruma ve gözetim yükümlülüğü, bir sözleşme ilişkisinden kaynaklanabilir. </i></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
<i>Bu konudaki üçüncü grubu, öngelen tehlikeli fiilden kaynaklanan neticeyi önleme yükümlülüğü oluşturmaktadır. Örneğin, taksirle bir trafik kazasına neden olan kişi, kaza sonucunda yaralanan kişilerin bir an önce tedavi edilmelerini sağlama konusunda bir yükümlülük altına girmektedir. Bu yükümlülüğün yerine getirilmemesi sonucunda yaralı kişinin ölmesi hâlinde, bu neticeden dolayı kazaya sebebiyet veren kişiyi de sorumlu tutmak gerekir. </i></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
<i>Kasten öldürme suçu gibi, kanunî tanımında belli bir fiilin icrasının yanı sıra bir neticeye de unsur olarak yer verilmiş olan suçlarda, söz konusu netice, ihmali bir davranışla da gerçekleştirilebilir. Bu itibarla, bir sağlık kuruluşunda görev yapan tabibin, durumu acil olan bir hastaya müdahale etmemesi sonucunda hastanın ölmesi hâlinde; ihmalî davranışla öldürme suçunun işlendiğini kabul etmek gerekir. Ancak, ihmalî davranışla öldürme suçu, kasten işlenebileceği gibi taksirle de işlenebilir. Belli bir yönde icraî davranışta bulunma yükümlülüğü altında bulunan kişi, bu yükümlülüğün gereği olan icraî davranışta bulunmaması sonucunda bir insanın ölebileceğini öngörmüş ise, olası kastla işlenmiş olan öldürme suçunun oluştuğunu kabul etmek gerekir. Buna karşılık, belli bir yönde icraî davranışta bulunma yükümlülüğü altında bulunan kişi, bu yükümlülüğe aykırı davrandığının bilincinde olduğu hâlde, bunun sonucunda bir insanın ölebileceğini objektif özen yükümlülüğüne aykırı olarak öngörmemiş ise; taksirle işlenmiş öldürme suçundan dolayı sorumlu tutulmak gerekir. </i></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
<i>Maddenin ikinci fıkrasında, kasten öldürme suçunun ihmali davranışla işlenmesi hâlinde, suçun icrai davranışla işlenmesine nazaran temel cezada indirim yapılmasına ilişkin olarak mahkemeye takdir yetkisi tanınmıştır.” </i></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
Kasten öldürmenin ihmali davranışla işlenmesi ile aynı mantık silsilesi içerisinde yazılmış bulunan 5237 sayılı TCK’nun “<span style="color: black;">Kasten yaralamanın ihmali davranışla işlenmesi” başlıklı 88. maddesi de aşağıda sadece metin olarak verilmiştir:</span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
<span style="font-size: 10pt;">“Madde 88 </span><span style="font-size: 10pt;">(1) Kasten yaralamanın ihmali davranışla işlenmesi hâlinde, verilecek ceza üçte ikisine kadar indirilebilir. Bu hükmün uygulanmasında kasten öldürmenin ihmali davranışla işlenmesine ilişkin koşullar göz önünde bulundurulur.”</span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
Yukarıda yer verilen bilgilerden de anlaşılacağı üzere, kolluk kuvvetlerinin, kanuni görevleri gereği, topluma ve kişilere yönelik işlenen suçlara karşı onları korumakla görevli garantör durumunda bulunmalarından dolayı, gerekli durumlarda belirtilen bu görevi yapmamaları halinde, artık sadece görevi ihmalden değil, duruma göre işlemiş sayılacakları ihmali davranış sonucu kasten öldürme (TCK, m. 83) veya ihmali davranış sonucu kasten yaralama (TCK, m. 88) suçlarından dolayı sorumlu tutulmakları gerekli bulunmaktadır.</div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
<b>8. Kuvvet Kullanma Sırasında ve Öncesinde Kolluğa Direnmenin Müeyyideleri </b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
Kişilerin, kolluk kuvvetlerinin görevlerini yaparken direnmeleri halinde (Örneğin, dur ihtarına, kimlik ibrazı talebine, yakalamaya ya da aranmaya rıza göstermedikleri takdirde) ne şekilde hareket edileceği yukarıda açıklanmıştır. Özetle tekrar etmek gerekirse, bu durumlarda, kolluk kuvvetleri PVSK’nın 16/1. maddesi ve sayılan diğer mevzuat hükümleri gereğince söz konusu direnişleri kıracak ölçüde zor ve silah kullanmaya ve yine PVSK’nın 13/1-E maddesi gereği zorla yakalama yapmaya yetkilidirler. Elbette anılan bu Kanun Maddeleri kendi sistematiği ve mantığı içerisinde uygulanmalıdır. Örneğin, zor ve silah kullanma, direnişin mahiyeti ve derecesine göre ve direnenleri etkisiz hale getirecek şekilde kademeli ve ölçülü bir şekilde, silah kullanma ise mutlaka anılan maddede belirtilen koşul ve şekil şartlarına bağlı olarak uygulanmalı, yakalamada ise yine anılan maddeye göre, yakalanması belirli usule bağlanmış kişiler hakkındaki istisnalara uyulmalıdır. </div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
Burada kolluk kuvvetlerinin işinin, yakalama yapmakla bitmeyeceği aşikârdır. PVSK’nun 13. maddesinde, yakalamadan sonra gerekli kanuni işlemlerin yapılacağı yazılmaktadır. O halde acaba burada hangi kanuni işlemler yapılacaktır? İlk olarak, yakalanan kişinin önceden işlediği iddia edilen suçlar mevcutsa ve zaten bu nedenle yakalanmış bulunmakta ise, hakkında bu suçlardan işlem yapılarak adli mercilere sevk edilecektir. Bundan başka, görev yapan kolluk kuvvetlerine direnme eylemi TCK’nın 265. maddesinde suç olarak tanımlanmıştır. Ancak bu suçun oluşması “cebir ve tehdit” kullanılması unsuruna bağlanmıştır. Olayda görevli kolluk mensuplarına yönelik cebir ve tehdit ya da aynı anda cebir, tehdit ve hakaret oluşturan eylemler birlikte bulunmakta ise tüm bu eylemlerden bir bütün olarak bu maddede yazılı “görevli memura direnme (mukavemet)” suçundan dolayı adli işlem yapılması gerekecektir.<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftn41" name="_ftnref41" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">[41]</span></span></span></a></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
Diğer ayrıntıları nedeniyle söz konusu TCK’nın 265. maddesine aşağıda gerekçesi ile birlikte yer verilmiştir:</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
<span style="font-size: 10pt;">“Görevi yaptırmamak için direnme</span> </div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
<span style="font-size: 10pt;">Madde 265 - </span><span style="font-size: 10pt;">(1) Kamu görevlisine karşı görevini yapmasını engellemek amacıyla, cebir veya tehdit kullanan kişi, altı aydan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. </span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
<span style="font-size: 10pt;">(2) Suçun yargı görevi yapan kişilere karşı işlenmesi hâlinde, iki yıldan dört yıla kadar hapis cezasına hükmolunur. </span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
<span style="font-size: 10pt;">(3) Suçun, kişinin kendisini tanınmayacak bir hâle koyması suretiyle veya birden fazla kişi tarafından birlikte işlenmesi hâlinde, verilecek ceza üçte biri oranında artırılır.</span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
<span style="font-size: 10pt;">(4) Suçun, silâhla ya da var olan veya var sayılan suç örgütlerinin oluşturdukları korkutucu güçten yararlanılarak işlenmesi hâlinde, yukarıdaki fıkralara göre verilecek ceza yarı oranında artırılır.</span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
<span style="font-size: 10pt;">(5) Bu suçun işlenmesi sırasında kasten yaralama suçunun neticesi sebebiyle ağırlaşmış hâllerinin gerçekleşmesi durumunda, ayrıca kasten yaralama suçuna ilişkin hükümler uygulanır.”</span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
Bu maddenin gerekçesinde şu hususlara yer verilmiştir:</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
<i>“Madde metninde, görevini yaptırmamak için kamu görevlisine direnme fiilleri suç olarak tanımlanmıştır. </i></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
<i>Birinci fıkrada, kamu görevlisine karşı görevini yapmasını engellemek amacıyla, cebir veya tehdit kullanılması hâlinde verilecek ceza belirlenmiştir. Bu suçun oluşması için kullanılan cebrin kasten yaralama suçunun temel şekli veya daha az cezayı gerektiren hâli kapsamında değerlendirilebilecek boyutta olması (yani TCK’nın 86. maddesinin 1. ve 2. fıkraları kapsamında olması) gerekir. Aksi takdirde (yani TCK’nın 87. maddesi kapsamındaki kasten yaralama suçunun neticesi sebebiyle ağırlaşmış hâllerinin gerçekleşmesi durumunda), dördüncü (bu beşinci olmalı) fıkra hükmüne göre uygulama yapmak gerekir. </i></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
<i>Maddenin ikinci fıkrasında ise, direnilen kamu görevlisinin yargı görevi yapan kişi olması, bu suç açısından daha ağır cezayı gerektiren nitelikli unsur olarak kabul edilmiştir. </i></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
<i>Üçüncü fıkraya göre, suçun, kişinin kendisini tanınmayacak bir hâle koyması suretiyle veya birden fazla kişi tarafından birlikte işlenmesi hâlinde, verilecek ceza artırılacaktır. Keza, dördüncü fıkrada, suçun, silâhla ya da var olan veya var sayılan suç örgütlerinin oluşturdukları korkutucu güçten yararlanılarak işlenmesi hâli, cezanın artırılması sebebi olarak kabul edilmiştir. </i></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
<i>Son fıkraya göre, bu suçun işlenmesi sırasında kasten yaralama suçunun neticesi sebebiyle ağırlaşmış hâllerinin gerçekleşmesi durumunda, ayrıca kasten yaralama suçuna ilişkin hükümler uygulanacaktır.”<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftn42" name="_ftnref42" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">[42]</span></b></span></span></a></i></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
Madde metni (265/5) ve gerekçeden de anlaşılacağı üzere, memura cebirle direnme sırasında, kasten yaralama suçunun neticesi sebebiyle ağırlaşmış hâllerinin gerçekleşmesi durumunda (yani TCK’nın 87. maddesi kapsamında bir yaralanma meydana gelmişse), bu takdirde ilgili kişi hakkında, hem “memura direnme” hem de “kasten yaralama” suçundan işlem yapmak gerekecektir. Bunların yanında yine, örneğin kamu malına zarar vermek gibi, ayrı bir suç daha işlenmişse, pek tabiî ki bu yeni suçlardan da işlem yapılacaktır.<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftn43" name="_ftnref43" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">[43]</span></span></span></a></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
Şayet sadece sövme (hakaret) fiili gerçekleşmişse bununla ilgili olarak da TCK’nın 125/3-a maddesi gereği “kamu görevlisine karşı görevinden dolayı hakaret” suçundan adli işlem yapılması gereklidir. </div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
Olayda hakaret, sövme, cebir ve tehdit unsurlarından hiç birisi olmadan görevlilere, “gelmiyorum, gitmiyorum, kimliğimi göstermiyorum, durmuyorum” gibi sözlerle “pasif direnme” olursa bu durumda mevcut Türk Ceza Kanununa göre bir suç oluşmayacaktır. Bu konuda Yargıtay 4. Ceza Dairesinin 4.11.2006 gün ve 2006/5190 esas, 2006/14845 karar sayılı ilâmında da belirtildiği gibi, 765 sayılı TCK’nın 260. maddesinde bulunan, görevlilere cebir ve şiddet göstermeden pasif direnme suçu, yeni 5237 sayılı TCK’nunda düzenlenmemiştir. Yani bu durum suç olmaktan çıkarılmıştır. Örneğin, artık dur ihtarına uymayarak kaçan, istenen evrakları vermeyeceğini yüksek sesle söyleyen, kendisini aratmamak ya da yakalanmasını engellemek için yere atan<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftn44" name="_ftnref44" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">[44]</span></span></span></a> ya da istenen belge veya kimliğini göstermeyen kişiler hakkında adli bir suç oluşmayacak (ancak burada, örneğin, aranmasına veya yakalanmasına engel olmak ya da kolluk aracına binmekte zorluk çıkarmak gibi eylemler, cebir, şiddet veya tehditle gerçekleştirilmiş olursa, bu durumda TCK’nun 265.maddesinde düzenlenen görevli memura direnme suçu oluşacaktır; Yargıtay 4. C. D.’nin 12.06.2006 gün ve 2005/7436 esas, 2006/ 12178 sayılı kararı) ve bunlar hakkında herhangi bir adli işlem de yapılamayacaktır.<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftn45" name="_ftnref45" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">[45]</span></span></span></a> Yalnız bu durumlarda kolluk görevlileri doğrudan silah kullanma hariç olmak üzere<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftn46" name="_ftnref46" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">[46]</span></span></span></a> diğer zor kullanma yetkilerine başvurarak görevlerinin icrasını temin edebilecektir. Zira yukarıda açıklandığı üzere yasal görevin veya yetkili merci emirlerinin icrası hukuka uygunluk sebebi oluşturmaktadır.</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
Yukarıda belirtilen durumlardan, kimlik ibraz etmeme 5326 sayılı Kabahatler Kanunu’nun 40. maddesinde idari para cezası gerektiren bir kabahat olarak düzenlenmiştir. Kimlik bildirmeme ile ilgili ayrıca PVSK’nın 4/A maddesinde de gözaltına alınma ve tutuklanma gibi çeşitli müeyyideler içeren düzenleme yapılmış olup bu konunun ayrıntılarına ve uygulama şartlarına burada girilmemiştir. Kimliği belirlenemeyen kişiler hakkında, sözü edilen Kanunların ilgili hükümleri uyarınca işlem yapılacaktır. Ancak, yukarıda sayılan diğer “memura pasif direnme halleri”ne yönelik, kabahat olarak da bir düzenlenme yapılmamış olması nedeniyle, yerine getirilmesi gereken görevin, gerektiği kadar zor kullanarak icrasından başka, herhangi bir adli ya da idari bir işlem de yapılamayacaktır. </div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
<b>9. Kolluğun Zor ve Silah Kullanma İle İlgili Başarı Ölçütleri </b></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="margin-left: 54pt; text-indent: -18pt;">
1.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span>Kolluk tarafından kullanılan bir yetkiye muhatap olan kişi, kollukça sorulan sorulara cevap vermek zorunda değildir ve sorulan sorulara cevap vermeme kolluğun görevini yerine getirmesine mukavemet suçu teşkil etmez. Bununla birlikte bu kişi, kolluğun işlemini bitirene kadar, kolluğun özgürlüğünü sınırlamasına müsaade etmek zorundadır. </div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="margin-left: 36pt; text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="margin-left: 54pt; text-indent: -18pt;">
2.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span>Kaçmaya çalışma, yetkinin kullanılmasına rıza göstermeyerek direnme, cebir ve tehdit gibi eylemler “görevini yerine getiren kolluk görevlisine mukavemet” suçunu oluşturur. Bu suçun oluşması için, öncelikle, kolluğun görev alanına giren bir yetkinin hukuka uygun olarak kullanıldığının ispatı gerekir. Bu anlamda, örneğin, kolluk görevlisi, ismini ve bağlı bulunduğu birimi açıklamadan arama yapıyorsa “görevini yerine getiren” bir görevli olarak algılanmaz. Bu durumda, kendisine karşı yetki kullanılan kişinin meşru müdafaa yetkisi doğacaktır. </div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="margin-left: 54pt; text-indent: -18pt;">
3.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span>Kendisine karşı kuvvet kullanılan kişinin, meşru müdafaa hakkını kullanabilmesi için kullanılan yetkinin hukuka uygun olup olmadığını iyi değerlendirmesi gerekir. Ancak, kullanılan yetkinin hukuka aykırı olduğundan emin olunmasından sonra bu yola başvurulmalıdır. Emin olunmayan, durumlarda, direnmeyerek, daha sonra kolluk görevlisi hakkında ihbarda veya şikâyette bulunmak daha mantıklı bir yol olabilir. Çünkü hukuk, kişinin yetkini kullanılma şartlarını yanlış değerlendirmedeki iyi niyetini korumamaktadır. Kişi, karşısındakinin kolluk görevlisi olduğunu bilmediğini de mazeret olarak ileri süremez. </div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="margin-left: 36pt; text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="margin-left: 54pt; text-indent: -18pt;">
4.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span>Kolluğa direnen kişinin de, hukuka aykırı yetkiye karşı direnmek için kullanacağı kuvvetin makul olması gerekir. Aksi takdirde, kolluğa mukavemetten yargılanacaktır.</div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="margin-left: 36pt; text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="margin-left: 54pt; text-indent: -18pt;">
5.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span>Kolluk da, görevinin yapılmasını engelleyen kişilere karşı bu engellemeleri etkisiz hale getirmek için “makul kuvvet” kullanabilir. Böyle bir yetkinin olmaması, kolluğa direnen kişilerin durdurulup aranamaması veya kaçmasına müsaade edilmesi anlamı taşıyacaktır. </div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="margin-left: 36pt; text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="margin-left: 54pt; text-indent: -18pt;">
6.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span>Hangi durumda ne kadar kuvvet kullanılması gerektiğini net olarak formüle etmek mümkün değildir. Kullanılan kuvvetin makullüğü her olayın şartlarına göre farklılık gösterecektir. Kullanılan yetkinin makullüğüne olayın şartlarına bakılarak karar verilebilecektir. Kolluk açısından, buradaki önemli şart, kolluğun görevini hukuka uygun olarak yerine getiriyor olmasıdır. Bu nedenle, kolluğun, kuvvet kullanma yetkisini kullanmaya karar vermeden önce, kullandığı bir yetkinin maddi ve şekli şartlarını yerine getirdiğinden emin olması gerekir. Ancak hukuka uygun olarak bir yetkili kullanan kolluk, yetkisini kullanmaya engellemeye çalışan kişiyi kuvvet kullanarak etkisiz hale getirebilir.</div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="margin-left: 36pt; text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="margin-left: 54pt; text-indent: -18pt;">
7.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span>Kolluk, kullanacağı kuvvetin derecesini ayarlarken, kuvvet kullanacağı kişinin vücut yapısını ve cinsiyetini dikkate almalıdır. İri yapılı bir erkeğe uygulanan bir kuvvet aynı durumdaki ince bir kadına uygulanması halinde makul olmayabilir. Örneğin, bir diğer kolluk görevlisi de hazır olduğu halde, arabasından çıkan içkili bir kadın şoförün kontrolü amacı ile kolunun kıvrılması sırasında kırılması olayında kullanılan kuvvetin makullüğünden söz edilemez. </div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="margin-left: 36pt; text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="margin-left: 54pt; text-indent: -18pt;">
8.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span>Zor kullanma yetkisi kullanılırken kolluğa yardımcı olacak iki temel kavram vardır; Birincisi kullanılan kuvvetin <i>“makul”</i> olması, ikincisi, kuvvet kullanmanın amaca ulaşmak için “gerekli” olması. “Makullük” kullanılan kuvvetin ölçüsü hakkında kolluğa bir fikir verirken, <i>“gereklilik”</i> diğer alternatiflerin amaca ulaşmada başarısız olması gerektiği mesajı vermektedir.</div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="margin-left: 36pt; text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="margin-left: 54pt; text-indent: -18pt;">
9.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span>Makullük için kullanılan kuvvet ile elde edilmek istenen amaç arasında bir orantı olması gerekir. </div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="margin-left: 36pt; text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="margin-left: 54pt; text-indent: -18pt;">
10.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span>Ayrıca, müdahale edilen olayda, zorun <i>“hemen”</i> kullanılması gerekmelidir. Olayın şartlarına göre, hemen zor kullanılması gerekmiyorsa, gerek kalmayabilir düşüncesi ile zor kullanma geciktirilmelidir. Gerekirse, bu arada, kuvvet kullanmayı, gereksiz kılacak tedbirler alınmalıdır. Yine aynı gerekçe ile toplumsal olaylar sırasında suç işleyenler varsa, kalabalığın içine girip bu kişileri yakalamaya çalışma yerine, bu kişiler kamera ile tespit edilip daha sonra evinden, işyerinden, üniversiteden alınmalıdır.</div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="margin-left: 36pt; text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="margin-left: 54pt; text-indent: -18pt;">
11.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span>Olaylara müdahale sırasında, zor kullanılma ihtimali varsa, kişilerin yaşama hakkına ve vücut bütünlüğüne duyulan bir saygının ifadesi olarak, olay yerine önceden ambulans çağrılmalıdır. </div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="margin-left: 36pt; text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="margin-left: 54pt; text-indent: -18pt;">
12.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span>Medya, olaylara müdahale noktasında, olay olgunlaşmadan müdahale edilmesi gerektiği noktasında, kolluk üzerinde baskı oluşturacağından, olay yerine medya çağrılmamalı, her nasılsa gelmişse, olay yerinden olabildiğince uzak tutulmalıdır. Olayın hemen sonrası, medya bilgilendirilerek, haber alma ve haber verme hakkına duyulan saygı gösterilmelidir.</div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="margin-left: 36pt; text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="margin-left: 54pt; text-indent: -18pt;">
13.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span>Zor kullanmada yakalanacak şahsa ve etrafa en az zarar verecek yöntem benimsenmelidir. Kolluk, zor kullanmadan önce, gereksiz zor kullanmayı lüzumsuz kılacak ve üçüncü kişilerin zarar görmesini engelleyici her türlü tedbiri almalıdır.</div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="margin-left: 54pt; text-indent: -18pt;">
14.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span>Zor, sadece direnen şahsı <i>etkisiz hale getirmek amacıyla</i> kullanılmalıdır. Bazen, özelikle meşru müdafaa halinde, ilgili kişinin ölümcül noktalarının seçilerek zor kullanılması etkisiz hale getirmenin tek yolu olabilir. Bu durumda dahi, ölüm, etkisiz hale getirme isteğinin/amacının istenmeyen sonucudur.</div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="margin-left: 36pt; text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="margin-left: 54pt; text-indent: -18pt;">
15.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span>Makullüğün değerlendirilmesinde, bu değerlendirmeyi yapacak merci (genellikle hakim) kendisini kolluk görevlisinin yerine koyacak, orta zekada makul bir kişinin kolluk görevlisinin karşılaştığı durumda, içinde bulunduğu kısa zaman dilimi içerisinde, kendisi veya başkalarının can güvenliğinin tehlikede olup olmadığına, zor ve silah kullanmanın gerekli olup olmadığına ve saldırı ile tehdit arasında orantı bulunup bulunmadığına karar verecektir.</div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="margin-left: 36pt; text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="margin-left: 54pt; text-indent: -18pt;">
16.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span>Kolluk bir olaya yeterli sayıda kolluk görevlisi ile müdahale etmelidir. Yeterli kolluk görevlisi bulunması, kişinin direnme ihtimalini ve dolayısıyla aşırı kuvvet kullanmasını engelleyecektir. Kolluk, acil olmayan hallerde, aşırı kuvvet kullanmamak için arkadaşlarından yardım isteyebilir.</div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="margin-left: 36pt; text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="margin-left: 54pt; text-indent: -18pt;">
17.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span>Bir olayda kolluğun kullandığı kuvvetin, değerlendirmeyi yapacak merci tarafından, makul olup olmadığı değerlendirilirken, yaklaşımın gerçekçi olması gerekir; Her şeyden önce, kolluğun kuvvet kullanma kararını ve seçtiği metodu, sakin bir ortamda belirleme imkanı olmadığı dikkate alınmalıdır. İkinci olarak, kolluğun olay anındaki bilgisi ve olayı algılamasına ve olayın şartlarına ve kolluğun gereğini yapması için sahip olduğu zaman dilimine göre, kullanılan kuvvetin kişiye verdiği zararın, kişinin durdurulmaması, aranmaması veya kaçması ile başkalarına vereceği zarara göre haklı ve yerinde bulunması gerekir. Olayın şartlarını yanlış değerlendirdiği sonradan ortaya çıksa bile, makul bir kişinin olayın şartlarına göre daha farklı davranması mümkün olmayacağı ortaya konduğunda (ki bu durumda, sonradan gereksiz yere başvurulduğu anlaşılan ceza muhakemesi tedbirleri açısından, tedbirin başvurulduğu andaki şartlara bakılarak, görünüşte haklılık prensibi gereği hukuka uygunluk sebebi oluştuğunun kabul edildiği de göze alınarak), kolluğun (devletin) hukuki sorumluluğu olsa bile, cezai bir sorumluluğu söz konusu olmayacaktır.</div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="margin-left: 36pt; text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="margin-left: 54pt; text-indent: -18pt;">
18.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span> Zor kullanma yetkisi her olayda en son çare olarak kullanılmalıdır. Zor kullanmadan önce, kişi, daha önce, işbirliğine davet edilmeli ve zor kullanmamak için her yol denenmelidir. Kişinin işbirliğine yanaşmaması halinde zor kullanılmalıdır.</div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="margin-left: 36pt; text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="margin-left: 54pt; text-indent: -18pt;">
19.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span>Yakalanan ve tutuklanan kişilere kelepçe takmak kural değildir. Yakalanan veya tutuklanarak bir yerden diğer bir yere nakledilen kişilere, ancak, kaçacaklarına ya da kendisi veya başkalarının hayat ve beden bütünlükleri bakımından tehlike arz ettiğine ilişkin belirtilerin varlığı hâllerinde kelepçe takılabilir.</div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="margin-left: 36pt; text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="margin-left: 54pt; text-indent: -18pt;">
20.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span>Kolluk, gerekirse, kendisini başkalarının saldırısından korumak ve saldırganı etkisiz hale getirmek için “polis köpeği” kullanabilir. </div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="margin-left: 36pt; text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="margin-left: 54pt; text-indent: -18pt;">
21.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span>Zor kullanma ihtiyacının silah kullanma olarak ortaya çıkması halinde, (1) meşru savunma hakkının kullanılmasının şartlarının doğmuş olması, (2) direnişin, bedeni kuvvet ve maddi güç kullanarak etkisiz hale getirilememiş olması veya (3) hakkında tutuklama, gözaltına alma, zorla getirme kararı veya yakalama emri verilmiş olan kişilerin ya da suçüstü halinde şüphelinin yakalanmasını gerektiren bir durum olmalıdır. Kolluk, üçüncü ve son durumda, silah kullanmadan önce kendi hayatı için bir tehlike doğurmayacaksa, şartların imkansız ve istenmez kılmadığı durumlarda, pozitif bir amaca hizmet edecek ise, sözlü olarak silah kullanılacağı yönünde uyarmalı ve “teslim ol” çağrısında bulunmalıdır. Kişi, bu çağrıya uymayarak kişinin kaçmaya devam etmesi halinde, önce uyarı amacıyla silahla ateş etmeli, buna rağmen kaçmakta ısrar etmesi dolayısıyla ele geçirilmesinin mümkün olmaması halinde ise, kişinin yakalanmasını sağlamak amacıyla ve sağlayacak ölçüde silahını kullanmalıdır. </div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="margin-left: 36pt; text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="margin-left: 54pt; text-indent: -18pt;">
22.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span>Ateşli silah kullanılabilmesi için ateşli silah kullanılması noktasında “mutlak zorunluluk” olması gerekir. Diğer bir anlatımla, diğer metotlarla amaca ulaşılamaması veya olayın şartlarına göre diğer metotların belirlenen amaca ulaşmada başarılı olmayacağının açıkça anlaşılmış olması gerekir. Ortamı daha da gergin hale getirecek ve şüphelinin de silahını kullanmaya tahrik edecek olması halinde uyarı atışından kaçınmak gerekir. </div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="margin-left: 36pt; text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="margin-left: 54pt; text-indent: -18pt;">
23.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span>Kolluk bir olaya müdahale ederken, şüphelileri öldürme ön düşüncesi ile hareket edemez. Çok tehlikeli bir suç örgütü ile mücadele edilirken dahi, şüpheli ölünceye kadar ateş edilemez. Yine, şüphelinin etkisiz hale geldiği belli iken, şüphelinin etkisiz kaldığından emin olmak için ateş etmeye devam edemez. </div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="margin-left: 36pt; text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="margin-left: 54pt; text-indent: -18pt;">
24.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span>Polis, direnişi kırmak ya da yakalamak amacıyla zor veya silah kullanma yetkisini kullanırken, kendisine karşı silahla saldırıya teşebbüs edilmesi halinde, silahla saldırıya teşebbüs eden kişiye karşı, saldırı tehlikesini etkisiz kılacak ölçü ve oranda duraksamadan silahla ateş edebilir. </div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="margin-left: 36pt; text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 35.4pt;">
<b>10. Zor ve Silah Kullanma İle İlgili Değerlendirme Kriterleri</b></div>
<div class="MsoBodyTextIndent" style="text-indent: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 27pt; text-align: justify;">
1. Kolluk tarafından kullanılan bir yetkiye muhatap olan kişi kollukça sorulan sorulara cevap vermeye zorlanıyor mu?</div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 18pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 18pt; text-align: justify;">
2. Kolluk kolluğa mukavemet suçunun ne zaman oluştuğunu biliyor mu? </div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 18pt; text-align: justify;">
3. Kolluk genel olarak, durdurma, arama, yakalama gibi direnilmesi halinde zor kullanma yetkisi veren yetkilerinin sınırlarını biliyor mu?</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 18pt; text-align: justify;">
4. Kolluk, kendisine karşı zor kullanılan kişinin ne zaman meşru müdafaa hakkının doğduğunu biliyor mu?</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 18pt; text-align: justify;">
5. Kolluk zor ve silah kullanma yetkisinin sınırlarını genel olarak biliyor mu?</div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 18pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 18pt; text-align: justify;">
6. Belli bir olayda, kolluk faaliyetlerinde direnen kişilere karşı kullanılan kuvvet “<i>makul” mü</i>?</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 18pt; text-align: justify;">
7. Belli bir olayda, kolluk faaliyetlerinde direnen kişilere karşı kullanılan kuvvet “gerekli” mi?</div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 18pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 18pt; text-align: justify;">
8. Belli bir olayda, kolluk faaliyetlerinde direnen kişilere karşı kullanılan kuvvet “hemen” kullanılmalı mı? </div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 18pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 18pt; text-align: justify;">
9. Zor kullanma yetkisine, sadece direnen şahısları <i>etkisiz hale getirmek amacıyla</i> mı başvuruluyor? </div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 18pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 18pt; text-align: justify;">
10. Kuvvete, en son çare olarak mı başvuruluyor? </div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 18pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 18pt; text-align: justify;">
11. Zor kullanılmasını gerektiren olaylarda, müdahale öncesi, ambulans ve itfaiye çağrılıyor mu?</div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 18pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 18pt; text-align: justify;">
12. Zor kullanılmasını gerektiren olaylarda medya olay yerinden uzak tutuluyor mu?</div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 18pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 18pt; text-align: justify;">
13. Zor kullanmada yakalanacak şahsa ve etrafa en az zarar verecek yöntemler seçiliyor mu?</div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 18pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 18pt; text-align: justify;">
14. Kolluk zor kullanılması ihtimali bulunan olaylara yeterli sayıda kolluk görevlisi ile müdahale ediyor mu?</div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 18pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 18pt; text-align: justify;">
15. Yakalanan ve tutuklanan kişilere kelepçe takmak kural mı? </div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 18pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 18pt; text-align: justify;">
16. Ateşli silah kullanma, kanunda sayılan belirli durumlar ve şartlar için de mi kullanılıyor?</div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 18pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 18pt; text-align: justify;">
17. Ateşli silah kullanıldığı durumlarda, silah “mutlak zorunluluk” sonucu mu kullanılmış?</div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 18pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 18pt; text-align: justify;">
18. Kolluk bir olaya müdahale ederken, şüphelileri öldürme ön düşüncesi ile mi hareket ediliyor?</div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 18pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 18pt; text-align: justify;">
19. Kolluğun kontrolündeki bir kişinin vücuduna bir zarar verilmemesi için her türlü tedbir almış mıdır?</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 18pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<b> 11. Sonuç</b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
Bu çalışmada, gerek suçlularla etkin mücadele ve kamu güvenliğinin sağlanması, gerekse de bireylerin vücut dokunulmazlığı ve en temel hak olan yaşam hakkı gibi temel kişi haklarının haksız yere ihlal edilmemesi noktasından yola çıkılarak, mevcut hukukumuz açısından “kuvvete başvurma ya da zor ve silah kullanma” olarak adlandırılabilecek olan konu hakkında, bu husustaki en son değişiklikler dikkate alınarak bir inceleme yapılmaya çalışılmıştır. Yukarıda da değinildiği gibi, belirtilen konu ile ilgili esas düzenlemeler olan TCK, CMK ve PVSK gibi mevzuatların yakın zamanlarda tamamen değişmiş olması ve yürürlüğe giren yeni düzenlemelerden sonra konu hakkında yapılmış fazlaca bir akademik çalışma veya istikrar kazanmış yargı kararlarının bulunmaması nedeniyle bazı hususlarda yeterince detaya girilememiştir. Ancak, uygulamaya mümkün olduğunca ışık tutulabilmesi adına, konu hakkındaki mevzuat düzenlemeleri ve bazı önemli bulunanların gerekçeleri ile değişik doktoriner görüşler ve Yüce Yargıtay’ın bazıları eski mevzuat dönemine ilişkin bulunsa da açıklayıcı bilgiler içeren bir kısım yeni içtihatlarına da mümkün olduğunca seçilerek yer verilmeye çalışılmıştır. </div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
Ülkemizde, silah ve zor kullanma ile ilgili, hem güvenlik kuvvetleri hem de ilgili bireyler bakımından dengeli olacak şekilde, günümüzdeki hukukun evrensel ilkelerine uygun ve demokratik bir hukuk devletinde olması gereken yeterli Yasal düzenlemeler mevcut bulunmaktadır. Ne var ki, uygulayıcıların mevzuatın öngördüğü kuralların amaç ve şekil şartlarına bağlı kalmaları halinde ancak arzu edilen sonuçlara ulaşılabilmesi mümkün bulunmaktadır. Bu noktada ise doğru uygulamalarında en az uygun yasal düzenlemeler kadar önemli olduğu gerçeği ortaya çıkmaktadır ve belirtilen nedenle, bundan sonraki görev; mevzuatın doğru bir şekilde işler hale getirilmesi yönüyle uygulayıcılara düşmektedir. </div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div align="center" class="MsoBodyText" style="text-align: center; text-indent: 36pt;">
<br /></div>
<div align="center" class="MsoBodyText" style="text-align: center; text-indent: 36pt;">
<br /></div>
<div align="center" class="MsoBodyText" style="text-align: center; text-indent: 36pt;">
<br /></div>
<div align="center" class="MsoBodyText" style="text-align: center; text-indent: 36pt;">
<b>KAYNAKÇA</b></div>
<div align="center" class="MsoBodyText" style="text-align: center; text-indent: 36pt;">
<br /></div>
<div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;">
GÖLCÜKLÜ, A. Feyyaz ve GÖZÜBÜYÜK, A. Şeref, <i>Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Uygulaması, </i>Turhan Kitabevi, Ankara: 2002.</div>
<div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;">
MADEN, Mehmet, “Son Değişikliklerle Birlikte Polisin Zor Kullanma Yetkisi Üzerine Bir Değerlendirme”, <i>Polise Görev, Yetki ve Sorumluluk Veren Mevzuat Uygulamaları Eğitim Projesi (MUYEP) Tebliğleri- II,</i> Emniyet Genel Müdürlüğü Eğitim Dairesi Başkanlığı Yayınları, Ankara: 2008.</div>
<div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;">
ÖZGENÇ, İzzet, “Kolluk Görevlilerinin Zor ve Silah Kullanma Yetkisi”, <i>Polise Görev, Yetki ve Sorumluluk Veren Mevzuat Uygulamaları Eğitim Projesi (MUYEP) Tebliğleri- II,</i> Emniyet Genel Müdürlüğü Eğitim Dairesi Başkanlığı Yayınları, Ankara: 2008.</div>
<div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;">
ÖZGENÇ, İzzet, <i>Türk Ceza Kanunu Gazi Şerhi (Genel Hükümler),</i> T.C. Adalet Bakanlığı Eğitim Dairesi Başkanlığı Yayınları, 3. b., Ankara: 2006.</div>
<div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;">
ÖZTÜRK, Bahri ve ERDEM, M. Ruhan, <i>Uygulamalı Ceza Muhakemesi Hukuku,</i> 11. b., Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2007.</div>
<div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;">
ŞAFAK, Ali, “Polisin Kuvvete Başvurma Yetkisi, Zora Başvurma Türleri ve Sınırı Aşma Sorunu”, <i>Polise Görev, Yetki ve Sorumluluk Veren Mevzuat Uygulamaları Eğitim Projesi (MUYEP) Tebliğleri- II,</i> Emniyet Genel Müdürlüğü Eğitim Dairesi Başkanlığı Yayınları, Ankara: 2008.</div>
<div class="MsoNormal">
www. akip.net, (Açıklamalı Kanun İçtihat Programı), Erişim Tarihi: 12.03.2008.</div>
<div>
<br clear="all" />
<hr align="left" size="1" width="33%" />
<div id="ftn1">
<div class="MsoFootnoteText">
<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftnref1" name="_ftn1" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">[1]</span></span></span></a> Bkz. Anayasa (AY) m. 13.</div>
</div>
<div id="ftn2">
<div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;">
<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftnref2" name="_ftn2" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">[2]</span></span></span></a> PVSK, m. 16’ya ve bazı istisnai durumlarda herkesin kuvvet kullanma yetkisi bulunduğuna dair serdedilen görüş için ise aşağıdaki 4. ve 5. sayfalara bkz.</div>
</div>
<div id="ftn3">
<div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;">
<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftnref3" name="_ftn3" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">[3]</span></span></span></a> Fıkra numaraları Kanun metninde bulunmamakla birlikte, okuyuculara kolaylık sağlamak amacıyla tarafımızdan ilave edilmiştir. Ancak metin fıkraları içerisindeki bent numaraları Kanun metninde bulunmaktadır. </div>
</div>
<div id="ftn4">
<div class="MsoFootnoteText">
<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftnref4" name="_ftn4" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">[4]</span></span></span></a> TBMM, Dönem: 22, Yasama Yılı: 5, Sıra Sayısı: 1437, s. 7 vd.</div>
</div>
<div id="ftn5">
<div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;">
<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftnref5" name="_ftn5" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">[5]</span></span></span></a> 5681 sayılı Kanuna ilişkin Teklifin TBMM Adalet Komisyonundaki müzakereleri sırasında “(dur) çağrısında” ibaresinden önce gelmek üzere “duyabileceği şekilde” ibaresi eklenmiştir (TBMM, Dönem: 22, Yasama Yılı: 5, Sıra Sayısı: 1437, s. 14, 25). </div>
</div>
<div id="ftn6">
<div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;">
<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftnref6" name="_ftn6" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">[6]</span></span></span></a> 5681 sayılı Kanuna ilişkin Teklifin TBMM Adalet Komisyonundaki müzakereleri sırasında <i>“saldırı tehlikesini etkisiz kılacak ölçü ve oranda”</i> ibaresi, <i>“saldırı tehlikesini etkisiz kılacak ölçüde” </i>biçiminde değiştirilmiştir<i> </i>(TBMM, Dönem: 22, Yasama Yılı: 5, Sıra Sayısı: 1437, s. 14, 25). </div>
</div>
<div id="ftn7">
<div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;">
<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftnref7" name="_ftn7" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">[7]</span></span></span></a> İzzet ÖZGENÇ, “Kolluk Görevlilerinin Zor ve Silah Kullanma Yetkisi”, <i>Polise Görev, Yetki ve Sorumluluk Veren Mevzuat Uygulamaları Eğitim Projesi (MUYEP) Tebliğleri- II,</i> Emniyet Genel Müdürlüğü Eğitim Dairesi Başkanlığı Yayınları, Ankara: 2008, s. 208.</div>
</div>
<div id="ftn8">
<div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;">
<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftnref8" name="_ftn8" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">[8]</span></span></span></a> ÖZGENÇ, a.g.e., s. 208.</div>
</div>
<div id="ftn9">
<div class="MsoFootnoteText">
<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftnref9" name="_ftn9" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">[9]</span></span></span></a> ÖZGENÇ, a.g.e., s. 208 (Dipnot).</div>
</div>
<div id="ftn10">
<div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;">
<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftnref10" name="_ftn10" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">[10]</span></span></span></a> Kanuna aykırı emir ve konusu suç olan emir konularının ayrıntısı için Anayasa’nın 137. ve TCK’nun 24. maddelerine bakınız.</div>
</div>
<div id="ftn11">
<div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;">
<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftnref11" name="_ftn11" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">[11]</span></span></span></a> www. akip.net, (Açıklamalı Kanun İçtihat Programı), Erişim Tarihi: 12.03.2008.</div>
</div>
<div id="ftn12">
<div class="MsoFootnoteText">
<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftnref12" name="_ftn12" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">[12]</span></span></span></a> www. akip.net, Erişim Tarihi: 12.03.2008. </div>
</div>
<div id="ftn13">
<div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;">
<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftnref13" name="_ftn13" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">[13]</span></span></span></a> Bu maddeye yapılan atıfları artık 5326 sayılı Kabahatler Kanununun 32. maddesine yapılmış şeklinde anlamak gerekmektedir. </div>
</div>
<div id="ftn14">
<div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;">
<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftnref14" name="_ftn14" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">[14]</span></span></span></a> Belirtilen konu hakkında, yazarlardan, ERYILMAZ; buradaki “men” tabirinin, eski düzenlemeden farklı olarak, kişinin gözaltına alınmasını içermediğini ve bu kavramın gözaltına imkân veren bir düzenleme olarak değil, kişileri olay yerinden uzaklaştırma olarak algılanması gerektiğini, buradaki “işlemler sonuçlanıncaya kadar” tabiri dikkate alındığında men için belirli bir süre sınırlaması getirilemeyeceğini, Kanunun lafzından da anlaşılacağı üzere olay yerindeki işlemler sonuçlanıncaya kadar men işleminin devam edebileceğini, örneğin büyük bir bombalama olayında söz konusu olabileceği gibi gerekirse men süresinin 24 saati geçebileceğini, BOZLAK ise; buradaki “men ediş” kavramının, gerekli bulunduğu hallerde duruma göre adli ya da idari yetkiler kapsamında gözaltına alma yetkisini içerdiğini ve azami gözaltı süresi olarak da CMK’nun 91. maddesinde düzenlenen (AY, m. 19 ve AİHS, m. 5’e uygun olarak) 24 saatlik gözaltı süresinin geçilmemesi gerektiğini benimsemektedirler.</div>
</div>
<div id="ftn15">
<div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;">
<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftnref15" name="_ftn15" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">[15]</span></span></span></a> Ali ŞAFAK, “Polisin Kuvvete Başvurma Yetkisi, Zora Başvurma Türleri ve Sınırı Aşma Sorunu”, <i>Polise Görev, Yetki ve Sorumluluk Veren Mevzuat Uygulamaları Eğitim Projesi (MUYEP) Tebliğleri- II,</i> Emniyet Genel Müdürlüğü Eğitim Dairesi Başkanlığı Yayınları, Ankara: 2008, s. 216.</div>
</div>
<div id="ftn16">
<div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;">
<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftnref16" name="_ftn16" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">[16]</span></span></span></a> Bu fıkradaki zor kullanmanın “meşru müdafaa” şartları içerisinde değerlendirilmesi gerekir. </div>
</div>
<div id="ftn17">
<div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;">
<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftnref17" name="_ftn17" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">[17]</span></span></span></a> 2911 sayılı Kanunun “Toplantı veya gösteri yürüyüşünün dağıtılması” başlıklı 24. maddesi şu şekildedir:</div>
<div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;">
“Madde 24 - <i>Kanuna uygun olarak başlayan bir toplantı veya gösteri yürüyüşü, daha sonra 23 üncü maddede belirtilen kanuna aykırı durumlardan bir veya birkaçının vuku bulması sebebiyle, Kanuna aykırı toplantı veya gösteri yürüyüşü haline dönüşürse:</i></div>
<div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;">
<i>a) Hükümet komiseri toplantı veya gösteri yürüyüşünün sona erdiğini bizzat veya düzenleme kurulu aracılığı ile topluluğa ilan eder ve durumu en seri vasıta ile mahallin en büyük mülki amirine bildirir.</i></div>
<div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;">
<i>b) Mahallin en büyük mülki amiri, yazılı veya acele hallerde sonradan yazı ile teyit edilmek kaydıyla sözlü emirle, mahallin güvenlik amirlerini veya bunlardan birini görevlendirerek olay yerine gönderir.</i></div>
<div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;">
Bu amir, topluluğa Kanuna uyularak dağılmalarını, dağılmazlarsa zor kullanılacağını ihtar eder. Topluluk dağılmazsa zor kullanılarak dağıtılır. Bu gelişmeler hükümet komiserince tutanaklarla tespit edilerek en kısa zamanda mahallin en büyük mülki amirine tevdi edilir.</div>
<div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;">
(a) ve (b) bentlerindeki durumlarda güvenlik kuvvetlerine karşı fiili saldırı veya mukavemet veya korudukları yerlere ve kişilere karşı fiili saldırı hali mevcutsa, ihtara gerek olmaksızın zor kullanılır.</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<i><span style="font-size: 10pt;">Toplantı ve gösteri yürüyüşüne 23 üncü madde (b) bendinde yazılı silah, araç, alet veya maddeler veya sloganlarla katılanların bulunması halinde bunlar güvenlik kuvvetlerince uzaklaştırılarak toplantı ve gösteri yürüyüşüne devam edilir. Ancak, bunların sayıları ve davranışları toplantı veya gösteri yürüyüşünü Kanuna aykırı addedilerek dağıtılmasını gerektirecek derecede ise yukarıdaki fıkra hükümleri uygulanır.</span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<i><span style="font-size: 10pt;">Toplantı ve gösteri yürüyüşüne silah, araç, alet veya maddeler veya sloganlarla katılanların tanınması ve uzaklaştırılmasında düzenleme kurulu güvenlik kuvvetlerine yardım etmekle yükümlüdür.</span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<i><span style="font-size: 10pt;">Toplantı veya gösteri yürüyüşlerinin Kanuna aykırı olarak başlaması hallerinde; güvenlik kuvvetleri mensupları, olayı en seri şekilde mahallin en büyük mülki amirine haber vermekle beraber, mevcut imkanlarla gerekli tedbirleri alır ve olaya müdahale eden güvenlik kuvvetleri amiri, topluluğa dağılmaları, aksi halde zor kullanılarak dağıtılacakları ihtarında bulunur ve topluluk dağılmazsa zor kullanılarak dağıtılır.”</span></i><i><span style="font-size: 10pt;"></span></i></div>
</div>
<div id="ftn18">
<div class="MsoFootnoteText">
<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftnref18" name="_ftn18" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">[18]</span></span></span></a> ŞAFAK, a.g.e., s. 216 (Dipnot).</div>
</div>
<div id="ftn19">
<div class="MsoFootnoteText">
<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftnref19" name="_ftn19" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">[19]</span></span></span></a> CMK, m. 93.</div>
</div>
<div id="ftn20">
<div class="MsoFootnoteText">
<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftnref20" name="_ftn20" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">[20]</span></span></span></a> YGAvİAY, m. 19/b-10.</div>
</div>
<div id="ftn21">
<div class="MsoFootnoteText">
<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftnref21" name="_ftn21" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">[21]</span></span></span></a> Buradaki silah ifadesi ateşli silahlar olarak anlaşılmalıdır.</div>
</div>
<div id="ftn22">
<div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;">
<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftnref22" name="_ftn22" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">[22]</span></span></span></a> İzzet ÖZGENÇ, <i>Türk Ceza Kanunu Gazi Şerhi (Genel Hükümler),</i> T.C. Adalet Bakanlığı Eğitim Dairesi Başkanlığı Yayınları, 3. b., Ankara- 2006, s. 367.</div>
</div>
<div id="ftn23">
<div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;">
<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftnref23" name="_ftn23" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">[23]</span></span></span></a> ÖZGENÇ, a.g.e., s. 367</div>
</div>
<div id="ftn24">
<div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;">
<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftnref24" name="_ftn24" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">[24]</span></span></span></a> Meşru savunma hakkında daha fazla bilgi için bkz.; ÖZGENÇ, a.g.e., s. 363 vd.</div>
</div>
<div id="ftn25">
<div class="MsoFootnoteText">
<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftnref25" name="_ftn25" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">[25]</span></span></span></a> ÖZGENÇ, <i>MUYEP Tebliğleri- II,</i> s. 209, 210.</div>
</div>
<div id="ftn26">
<div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;">
<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftnref26" name="_ftn26" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">[26]</span></span></span></a> A. Feyyaz GÖLCÜKLÜ ve A. Şeref GÖZÜBÜYÜK, <i>Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Uygulaması, </i>Turhan Kitabevi, Ankara 2002, s. 164.</div>
</div>
<div id="ftn27">
<div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;">
<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftnref27" name="_ftn27" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">[27]</span></span></span></a> Yürürlükte bulunan yeni düzenlemelere göre, yargılaması ağır ceza mahkemesinin görevine suçlar (ağır cezalık suç) kavramı için 5235 sayılı “Adli Yargı İlk Derece Mahkemeleri İle Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev Ve Yetkileri Hakkında Kanun”un 12 vd. maddelerine bkz. </div>
</div>
<div id="ftn28">
<div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;">
<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftnref28" name="_ftn28" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">[28]</span></span></span></a> Bahri ÖZTÜRK ve M. Ruhan ERDEM, <i>Uygulamalı Ceza Muhakemesi Hukuku,</i> 11. b., Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2007, s. 160.</div>
</div>
<div id="ftn29">
<div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;">
<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftnref29" name="_ftn29" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">[29]</span></span></span></a> ÖZTÜRK, a.g.e., s. 161 (Dipnot). </div>
</div>
<div id="ftn30">
<div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;">
<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftnref30" name="_ftn30" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">[30]</span></span></span></a> Mehmet MADEN, “Son Değişikliklerle Birlikte Polisin Zor Kullanma Yetkisi Üzerine Bir Değerlendirme”, <i>Polise Görev, Yetki ve Sorumluluk Veren Mevzuat Uygulamaları Eğitim Projesi (MUYEP) Tebliğleri- II,</i> Emniyet Genel Müdürlüğü Eğitim Dairesi Başkanlığı Yayınları, Ankara: 2008, s. 234.</div>
</div>
<div id="ftn31">
<div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;">
<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftnref31" name="_ftn31" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">[31]</span></span></span></a> MADEN, a.g.e., s. 234.</div>
</div>
<div id="ftn32">
<div class="MsoFootnoteText">
<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftnref32" name="_ftn32" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">[32]</span></span></span></a> Henüz yayınlanmamış karar örnekleri ilgili dosyasından temin edilmiştir.</div>
</div>
<div id="ftn33">
<div class="MsoFootnoteText">
<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftnref33" name="_ftn33" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">[33]</span></span></span></a> Söz konusu madde, 5237 sayılı yeni TCK’nun 24 ve 25. maddelerinde düzenlenmiş bulunmaktadır.</div>
</div>
<div id="ftn34">
<div class="MsoFootnoteText">
<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftnref34" name="_ftn34" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">[34]</span></span></span></a> Söz konusu madde, 5237 sayılı yeni TCK’nun 27. maddesine karşılık gelmektedir.</div>
</div>
<div id="ftn35">
<div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;">
<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftnref35" name="_ftn35" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">[35]</span></span></span></a> Hukuka uygunluk hallerinden olan “zor ve silah kullanma yetkisi”, burada belirtilen, ceza sorumluluğunu kaldıran nedenlerden birisidir.</div>
</div>
<div id="ftn36">
<div class="MsoFootnoteText">
<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftnref36" name="_ftn36" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">[36]</span></span></span></a> Karar dosyasından temin edilmiştir.</div>
</div>
<div id="ftn37">
<div class="MsoFootnoteText">
<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftnref37" name="_ftn37" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">[37]</span></span></span></a> Söz konusu bu maddeye, 5237 sayılı yeni TCK’nun 24 ve 25. maddeleri karşılık gelmektedir. </div>
</div>
<div id="ftn38">
<div class="MsoFootnoteText">
<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftnref38" name="_ftn38" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">[38]</span></span></span></a> Söz konusu bu maddeye ise, 5237 sayılı yeni TCK’nun 27. maddesi karşılık gelmektedir. </div>
</div>
<div id="ftn39">
<div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;">
<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftnref39" name="_ftn39" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">[39]</span></span></span></a> Burada yapılan açıklamaların, söz konusu Yasa maddesinin 02/06/2007 tarih ve 5681 sayılı Yasa ile yapılan değişiklikten önceki haline ilişkin bulunduğuna dikkat edilmelidir. </div>
</div>
<div id="ftn40">
<div class="MsoFootnoteText">
<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftnref40" name="_ftn40" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">[40]</span></span></span></a> Söz konusu karar henüz yayınlanmamış olup, karar örneği ilgili dava dosyasından temin edilmiştir.</div>
</div>
<div id="ftn41">
<div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;">
<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftnref41" name="_ftn41" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">[41]</span></span></span></a> Yargıtay’ın yerleşik uygulamaları ve 5237 sayılı TCK’nın yürürlüğe girmesinden sonrasına ilişkin bulunan Yargıtay 4. C.D.’nin 10.04.2006 gün ve 2005/7626 esas, 2006/9163 sayılı kararında (www. akip.net, Erişim Tarihi: 12.03.2008), görevliye etkin direnme sırasındaki hakaret ve sövmenin de bu suçun öğeleri içerisinde kabul edilmesi gerektiği belirtilmiştir. </div>
</div>
<div id="ftn42">
<div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;">
<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftnref42" name="_ftn42" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">[42]</span></span></span></a> www. akip.net, (Açıklamalı Kanun İçtihat Programı), Erişim Tarihi: 12.03.2008.</div>
</div>
<div id="ftn43">
<div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;">
<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftnref43" name="_ftn43" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">[43]</span></span></span></a> Bu konuda, şartları uygun bulunduğu takdirde 2911 sayılı Yasa’nın 32. maddesi de göze alınmalıdır.</div>
</div>
<div id="ftn44">
<div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;">
<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftnref44" name="_ftn44" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">[44]</span></span></span></a> Bu konudaki, Y. 2. C.D.’nin 26.12.2005 tarih ve 2005/887 esas, 2005/30882 sayılı kararında; “… sanığın alkollü ve ehliyetsiz olarak araç kullanırken, devriye görevi yapan polis memurlarınca yakalanarak karakola getirildiği, karakolda işlem yapmak üzere, ilgili evrakları isteyen polis memurlarına, evrakları vermeyeceğini söyleyen sanığın yüksek sesle bağırarak kendini yere atması şeklinde gelişen olayda, atılı suçun nüfuz ve müessir kuvvet sarfı unsurlarının oluşmadığı, sanığın bunun dışında görevin yapılmasını engelleyici bir eylemi tespit edilmediğine göre beraati yerine mahkumiyetine karar verilmesi bozmayı gerektirmiştir” denilerek, bu olayda 765 sayılı TCK’nın 260. maddesinde belirtilen suçun dahi oluşmayacağı vurgulanmıştır. </div>
</div>
<div id="ftn45">
<div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;">
<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftnref45" name="_ftn45" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">[45]</span></span></span></a> Ancak, kişilerin bu sırada yapabilecekleri, kolluk görevlilerinin düzenlediği evrakları, tahkir ve tezyif kastıyla yırtıp atma şeklindeki eylemleri yerleşik Yargıtay içtihatlarına göre, görevli memura hakaret suçunu oluşturmaktadır.</div>
</div>
<div id="ftn46">
<div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;">
<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftnref46" name="_ftn46" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">[46]</span></span></span></a> Ancak burada dikkat edilmelidir ki, kolluk görevlilerinin kaçma durumu bulunmayan fakat pasif direnme gösteren kişilere karşı doğrudan silah kullanma yetkisinin bulunmadığı belirtilmekle beraber, söz konusu suçlu (o ana kadar herhangi bir suç işlemiş olan) kişilerin pasif direnmeyi kaçma aşamasına vardırmaları durumunda, kaçan bir kişiyi durdurmak ve yakalamak için, üst kısımlarda yapılan açıklamalar çerçevesinde (PVSK’nun 16/7. maddesinin a, b, ve c bentlerinde belirlenen şartlar dâhilinde; örneğin, hakkında yakalama olan veya suçüstü halinde kaçan bir kişinin durumunda olduğu gibi) şartları oluştuğu takdirde silah kullanma yetkileri mevcut bulunmaktadır. Eğer işlenen suçun görevli memura mukavemet olduğu düşünülerek silah kullanmaya başvurulacaksa, tabiî ki burada, 5237 sayılı TCK’nun 265. maddesinde düzenlenen memura direnme suçunun unsuru olarak cebir veya tehdit kullanılması gerektiği, bu unsurlar bulunmadan kişilerin sadece kaçmalarının da adli bir suç oluşturmayacağı ve bu kişilerin önceden işledikleri başka bir adli suç da yoksa sadece kaçmalarından dolayı da haklarında silah kullanmaya başvurmanın mümkün bulunmadığı gözden kaçırılmamalıdır. Mamafih, silah kullanmaya karar verilecek ana kadar adli bir suç işlememiş olduğu halde, örneğin, tehlikeli bir biçimde kaçarak üçüncü kişilerin hayatını tehlikeye atan ve suç işleme anlamında haksız bir saldırıda bulunması muhakkak bulunan bir kişiye karşı da, yasal şartları çerçevesinde (PVSK’nun 17/7(a) ve TCK’nun 25/1. maddelerinde belirtildiği gibi meşru savunma kapsamında olabilecek şekilde) silah kullanma yetkisinin bulunduğundan söz etmek olanaklı bulunmaktadır. Ancak burada dikkat edilecek en önemli husus; silah kullanmanın PVSK’nun 17/7(a)(b)(c) maddelerinde sayılan hallere uygun olmasıdır. Bu sayılan hallerden örneğin 17/7(c) maddesine göre, hakkında tutuklama, gözaltına alma, zorla getirme kararı veya yakalama emri verilmiş olan kişilerin ya da suçüstü halinde kaçan şüphelinin yakalanmasını sağlamak amacıyla ve sağlayacak ölçüde silah kullanılması mümkün bulunup, bu sayılan durumlarla bağlantılı olmadan her kaçan veya dur ihtarına uymayan bir kişiye karşı silah kullanılması olanaklı bulunmamaktadır.</div>
</div>
</div>
Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-1995902381731834676.post-38895211251145933902010-11-11T13:16:00.000-08:002010-11-11T13:39:01.259-08:00Ceza Muhakemesi Kanunu ve Adli Kolluk: Adli Kolluk Amirleri, Sorumluları ve Görevlilerinin Belirlenmesi<!--[if gte mso 9]><xml> <w:WordDocument> <w:View>Normal</w:View> <w:Zoom>0</w:Zoom> <w:TrackMoves/> <w:TrackFormatting/> <w:HyphenationZone>21</w:HyphenationZone> <w:PunctuationKerning/> <w:ValidateAgainstSchemas/> <w:SaveIfXMLInvalid>false</w:SaveIfXMLInvalid> <w:IgnoreMixedContent>false</w:IgnoreMixedContent> <w:AlwaysShowPlaceholderText>false</w:AlwaysShowPlaceholderText> <w:DoNotPromoteQF/> <w:LidThemeOther>TR</w:LidThemeOther> <w:LidThemeAsian>X-NONE</w:LidThemeAsian> <w:LidThemeComplexScript>X-NONE</w:LidThemeComplexScript> <w:Compatibility> <w:BreakWrappedTables/> <w:SnapToGridInCell/> <w:WrapTextWithPunct/> <w:UseAsianBreakRules/> <w:DontGrowAutofit/> <w:SplitPgBreakAndParaMark/> <w:DontVertAlignCellWithSp/> <w:DontBreakConstrainedForcedTables/> <w:DontVertAlignInTxbx/> <w:Word11KerningPairs/> <w:CachedColBalance/> </w:Compatibility> <w:BrowserLevel>MicrosoftInternetExplorer4</w:BrowserLevel> <m:mathPr> <m:mathFont m:val="Cambria Math"/> <m:brkBin m:val="before"/> <m:brkBinSub m:val="--"/> <m:smallFrac m:val="off"/> <m:dispDef/> <m:lMargin m:val="0"/> <m:rMargin m:val="0"/> <m:defJc m:val="centerGroup"/> <m:wrapIndent m:val="1440"/> <m:intLim m:val="subSup"/> <m:naryLim m:val="undOvr"/> </m:mathPr></w:WordDocument> </xml><![endif]--><!--[if gte mso 9]><xml> <w:LatentStyles DefLockedState="false" DefUnhideWhenUsed="true"
DefSemiHidden="true" DefQFormat="false" DefPriority="99"
LatentStyleCount="267"> <w:LsdException Locked="false" Priority="0" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Normal"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="heading 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 7"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 8"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 9"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 7"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 8"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 9"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="0" Name="footnote text"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="35" QFormat="true" Name="caption"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="0" Name="footnote reference"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="10" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Title"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="1" Name="Default Paragraph Font"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="11" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtitle"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="22" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Strong"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="20" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Emphasis"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="0" Name="HTML Preformatted"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="59" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Table Grid"/> <w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Placeholder Text"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="1" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="No Spacing"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Revision"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="34" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="List Paragraph"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="29" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Quote"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="30" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Quote"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="19" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Emphasis"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="21" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Emphasis"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="31" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Reference"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="32" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Reference"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="33" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Book Title"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="37" Name="Bibliography"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" QFormat="true" Name="TOC Heading"/> </w:LatentStyles> </xml><![endif]--><!--[if gte mso 10]> <style>
/* Style Definitions */
table.MsoNormalTable
{mso-style-name:"Normal Tablo";
mso-tstyle-rowband-size:0;
mso-tstyle-colband-size:0;
mso-style-noshow:yes;
mso-style-priority:99;
mso-style-qformat:yes;
mso-style-parent:"";
mso-padding-alt:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt;
mso-para-margin:0cm;
mso-para-margin-bottom:.0001pt;
mso-pagination:widow-orphan;
font-size:11.0pt;
font-family:"Calibri","sans-serif";
mso-ascii-font-family:Calibri;
mso-ascii-theme-font:minor-latin;
mso-fareast-font-family:"Times New Roman";
mso-fareast-theme-font:minor-fareast;
mso-hansi-font-family:Calibri;
mso-hansi-theme-font:minor-latin;
mso-bidi-font-family:"Times New Roman";
mso-bidi-theme-font:minor-bidi;}
</style> <![endif]--> <br />
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><b>1. Giriş</b></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Bu makalenin amacı, 5271 sayılı yeni Ceza Muhakemesi Kanununa göre adli kolluk amiri, adli kolluk sorumlusu ve adli kolluk görevlilerinin kimlerden oluştuğunu ortaya koymaktır. Zira yeni CMK’ya göre, bir suç soruşturmasını yürüten Cumhuriyet Savcılarının doğrudan adli kolluk sorumlusu ve adli kolluk görevlileri ile çalışması gerekmektedir. Adli kolluk amirine ise C. Savcısı gerektiği zaman adli konularda emir verebilecektir. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><b>2. Ceza Muhakemesi Kanunda Adli Kolluk Süreci</b></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Hatırlanacağı üzere, adli kolluk yeni CMK’nın sancılı doğan düzenlemelerindendir.<span> </span>Bunun sebebi, Adalet Bakanlığının, adli kolluk olarak sadece C. Savcısına bağlı ve C. Savcısından emir alan özerk bir yapı oluşturmak istemesidir.<span> </span>Amaçlanan düşünceye göre, kolluk, adli ve idari kolluk olmak üzere organik olarak ikiye bölünecek, adli kolluk özlük hakları bakımından İçişleri Bakanlığına bağlı kalmaya devam ederken, diğer alanlarda bulunduğu bölgedeki C.Başsavcılığına bağlanacaktı.<span> </span>Adli kolluğun belirlenmesinde C. Savcıları söz sahibi olacak, adli kolluk idari kolluk görevi yapamayacak, adli görevi ile ilgili kendi sıralı amirlerinden ve mülki amirden emir almayacaktı. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Batı uygulamalarında tamamen terk edilen ve hiçbir ülkede uygulaması bulunmayan bu düşünce, İçişleri Bakanlığının haklı olarak tepki göstermesi üzerine terk edilmiştir.<span> </span>Gerçekten de, organik olarak adli kolluk-idari kolluk ayrımı bir çok sakıncaları içermektedir.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">İlk olarak, adli kolluk ve idari kolluğunu sorumlu olduğu adli ve idari görev ayrımını tam olarak ve kesin hatları ile yapmak mümkün değildir.<span> </span>Diğer bir ifade ile adi görev ve idari görev iç içe geçmiştir. Örneğin, toplumsal olaylarda güvenliğin sağlanması idari bir görevdir.<span> </span>Fakat, bir toplumsal olay sırasında suç işlenmesi durumunda olaya müdahale edilerek suç işleyenlerin yakalanması işlemi adli bir olaydır. Yine, aynı şekilde, devriye gezme işlevi idari bir görevdir.<span> </span>Devriye sırasında suça şahit olunması durumunda şüphelilerin üzerinin aranması ve yakalanması işlemi ise adli bir olaydır.<span> </span>Adli kolluk-idari kolluk ayrımının benimsenmesi halinde, bu durumlarda, idari görev gören kolluğunu adli olaylara müdahale edememesi gerekir.<span> </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">İkinci olarak, Batı uygulamaları göstermiştir ki, idari kolluk, karşılaştıkları adli olaylara adli kolluğun görevi olduğu düşüncesi ile müdahale etmemiş, adli kolluk da yapması gereken idari işleri, idari <span> </span>kolluğun görevi olduğu düşüncesi ile idari kolluğa havale etmiş, bu da ülkede güvenlik zaafı doğurmuştur. Bu durum, ülkemizde trafik polisi açısından<span> </span>yaşanmaktadır.<span> </span>Trafiğe bakan polis, PVSK ek m.4 gereği, görevli olduğu mülki sınırlar içerisinde karşılaştıkları adli olaylara müdahale etmesi gerekirken, kendi görev alanını sadece trafik faaliyetleri ile sınırladığından,<span> </span>adli olayları görmemezlikten gelmektedirler.<span> </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Üçüncü olarak, bu tip bir ayrım, kolluk içerisinde ideolojik ve sınıfsal bir bölünme potansiyel riskini barındırdığından tehlikelidir.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Dördüncü olarak, adli görevin ifası sırasında suç işleyenler hakkında C. Savcısınca doğrudan dava açılabildiğinden, kural olarak, uygulamada, kimse adli kolluk olarak çalışmak istemeyecektir. Adli kolluk görevini cazip hale getirmek için alınacak tedbirler her iki kolluğu farklı ve sınıfsal bir yapılanmaya itecektir. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Bu nedenlerle, neticede bizde de, adli kolluk ile idari kolluk ayrımı organik bir ayrım olarak benimsenmemiştir. Bu tercih, aslında, uygulamanın daha önce olduğu gibi devamı demektir. Değişen tek şey, adli kolluk olarak nitelenmesi gereken kolluğun kimlerden oluştuğunun netleştirilmesi ve C. Savcılarının kiminle çalıştığını daha net olarak bilebilecek konuma gelmesidir. Ayrıca, C. Savcıları, her yılın sonunda adli kolluk sorumluları hakkında değerlendirme raporu düzenleyecek ve bu rapor verilecek sicile esas alınacaktır. Bu da, adli kolluk sorumlularının ve altındaki personelin C. Savcıları ile <span> </span>daha yapıcı ve birlikte suç soruşturması yürütebilmeleri için önemlidir. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Fakat, kanımızca, adli kolluk ile ilgili düzenlememeler, hala, C. Savcılarının fikri alınmadan adli kolluk sorumlularının ve personelinin her an değiştirilmesinin mümkün olması, adli kolluk sorumluları ve personelinin verimli olmamaları halinde değiştirilmesi noktasında C. Savcılarının söz sahibi olmaması ve adli kolluk talebinin arkasında yatan esas düşünce olan, C. Savcılarının hukuku ve suç soruşturmasını iyi bilen uzmanlaşmış personelle çalışma imkanın sağlanamaması noktalarında eksiktir. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><b><span>3. </span>Ceza Muhakemesi Kanunda </b><b><span>Cumhuriyet Savcısı Adli Kolluk İlişkisi</span></b></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><span>Yeni CMK’ya göre, suç soruşturmasını sadece C. Savcıları başlatabilir. 1412 sayılı CMUK’da bulunan 156. maddenin bilinçli olarak yeni CMK’ya alınmaması ve hemen hemen her kolluk yetkisinin kullanılması C. Savcısının talebine bağlanması karşısında, kolluğun kendiliğinden suç soruşturmasını başlatması imkansız hale gelmiştir.<span> </span>Meşhut suç durumunda da, kolluğun sadece, suçun faillerini yakalama yetkisi olup, bundan başka yapacağı her işlem için C. Savcısından “nokta emir” alması gerekir. <span> </span></span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><span>Bu düşünce de, CMK’nın kanunlaşması aşamasında eleştirilmiş olmasına rağmen, <span> </span>bu eleştirileri, Adalet Bakanlığı ve ilgili komisyonlar ve neticede kanun koyucu tarafından ciddiye almamıştır. Her ne kadar CMK’nın gerekçesinde veya başka bir şekilde başka bir yerde dillendirilmiş olmamakla birlikte, bu değişikliğin arkasında, kolluğun C. Savcıları aracılığı ile kontrol edilerek, hukuka ve insan haklarına dayalı bir soruşturma modeli geliştirme çabası bulunduğu söylenebilir. </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><span>Fakat, kırsal ve kentsel kesimi ile, ülkenin tamamında her soruşturmanın 3.000 civarındaki C. Savcısı CMK’da öngörüldüğü şekli ile yürütülmesi mümkün değildir. B CMK’yı hazırlayanların bir fantezisidir ve böyle kalmaya devam edecektir. CMK’nın bu hali ile uygulanabilmesi için her polis ve jandarma karakolunda veya polis merkezinde ve her suçla mücadele şubesinde bir savcının bulunması gerekir.<span> </span>Bunun da, yaklaşık 15-20 bin arası C. Savcısı demek olduğu düşünülmektedir.</span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><span>Ayrıca, CMK’nın öngörüsünün gerçekleşmesi, C. Savcılarının suç soruşturması konusunda eğitim almalarına ve daha da önemlisi suç soruşturmasının başına geçme konusunda istekli olmalarına bağlıdır.<span> </span>Bizce, hakimlerle aynı eğitimi alan, aynı stajı yapan, aynı işyerini ve lojmanı paylaşan ve daha da önemlisi bir hukuk adamı olarak yetişen C. Savcılarının kendilerini kolluğa değil de, hakimlere daha yakın hissetmeleri ve dolayısıyla kollukla beraber olmamak için odalarından çıkmamaları ve hakimlerin bulunduğu kürsüden inmemeleri noktasındaki her türlü direnci göstermelerinden daha tabii bir şey olamaz.<span> </span></span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><span>Nitekim, CMK’nın yürürlüğe girmesinin üzerinden bir yıldan fazla bir zaman geçmesine rağmen, C. Savcılarını suç soruşturmasının başına geçirilmesi düşüncesi hayata geçirilememiş, kolluk, genel olarak, CMK’nın öngörüsünün aksine, kamu düzeninin bozulmasına göz yummama adına, olaylarla ilgili her türlü tedbiri C. Savcısına sormadan almaya devam etmekte, C. Savcıları da kendi işlerinin kolluk tarafından yapılıyor olmasından memnuniyet duymakta, oluşan bu dayanışma çerçevesinde, C. Savcıları odalarında oturmakta, kollukta sokakta soruşturmayı yönlendirmeye devam etmektedir. <span> </span>Esasen tabii olan ve AB ülkelerindeki uygulamada budur. AB üyesi ülkelerde de, C. Savcısının bir soruşturmayı bizzat yürütmesi ve her soruşturma tedbiri için özel emir vermesi istisna olup terör ve organize suçlar gibi istisnai durumlarla sınırlıdır. </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><span>Diğer bir ifade ile, CMK, C. Savcılarını kürsüden indirmeyi başaramadığı gibi odalarından çıkarmayı da başaramamıştır.<span> </span>Bunu başarması da zor gözükmektedir. Zira, diğer AB üyesi ülkelerinden farklı olarak, bizde de suç araştırması ve itham fonksiyonun birleşmesi ve birleştirilmesi için bir sebep yoktur. <span> </span>Dolayısıyla, C. Savcılarının, odasından çıkmayıp, suç soruşturmasını odasından yönlendirmek istemesi ve her soruşturma işlemi için kendisinin aranmaması noktasındaki eğilimi anlaşılır bir yaklaşımdır.<span> </span></span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><span>Burada, esasında anlaşılamayan, önemli önemsiz ayrımı yapmadan, her soruşturma işlemi için C. Savcısının emrini arayan, gecikmesinde sakınca olan hallerde dahi kolluğun C. Savcısı adına işlem yapmasını yasaklayarak her geçen gün daha iyi hukuk ve insan hakları eğitimi alarak kalitesini yükselten 400.000 civarındaki kolluk görevlilerini tamamen etkisiz ve pasif hale getirme sonucu doğuran kanun koycunun yaklaşımıdır. </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><span>CMK’nın bu yeni yaklaşımı çerçevesinde, bir suçun işlendiğini öğrenen C. Savcısı, ihbar veya başka bir suretle bir suçun işlendiği izlenimini veren bir hâli öğrenir öğrenmez kamu davasını açmaya yer olup olmadığına karar vermek üzere hemen işin gerçeğini araştırmaya başlaması gerekir. Cumhuriyet savcısı, maddî gerçeğin araştırılması ve adil bir yargılamanın yapılabilmesi için, emrindeki adlî kolluk görevlileri marifetiyle, şüphelinin lehine ve aleyhine olan delilleri toplayarak muhafaza altına almakla ve şüphelinin haklarını korumakla yükümlüdür. (CMK m.160) <span> </span>Dolayısıyla, suç soruşturması sırasında şüphelinin haklarının garantörü C. Savcısıdır.</span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><span>Bu durumda, her nasılsa, bir kolluk görevlisi bir suçtan haberdar olmuş ise, hemen C. Savcısını durumdan haberdar edecek ve yapacağı her işlem ile ilgili alacağı ayrı ayrı emirlere göre hareket edebilecektir. </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><span>Kanun koyucu, bir suç haberini alan kolluk görevlisinin ne yapması gerektiğini düzenleyen eski 156. maddeyi yeni kanuna almamakla, bir suçla ilgili kolluğun tek başına harekete geçemeyeceğini ve kolluğun C. Savcılığından bağımsız olarak bir anlam ifade etmediğini vurgulamak istemiştir.<span> </span></span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><span>Cumhuriyet savcısı, bir suç soruşturması sırasında, doğrudan doğruya veya emrindeki adlî kolluk görevlileri aracılığı ile her türlü araştırmayı yapabilir ve bütün kamu görevlilerinden her türlü bilgiyi isteyebilir. (CMK m.161) </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><span>Adlî kolluk görevlileri, ise, C. Savcısının emri üzerine, elkoydukları olayları, yakalanan kişiler ile uygulanan tedbirleri emrinde çalıştıkları Cumhuriyet savcısına derhâl bildirmek ve bu Cumhuriyet savcısının adliyeye ilişkin bütün emirlerini gecikmeksizin yerine getirmekle yükümlüdür. (CMK m.161/2) <a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftn1" name="_ftnref1" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">[1]</span></span></span></span></a></span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><span>Cumhuriyet savcısı, her olayla ilgili, adlî kolluk görevlilerine emirleri yazılı, acele hâllerde, sözlü olarak verir. </span><span style="font-family: "Times","serif";">Sözlü emir, en kısa sürede yazılı olarak da bildirilir. </span><span>(CMK m.161/3) C. Savcısının verdiği her emrin yazılı hale getirilmesi mecburiyeti, suç soruşturması ile ilgili her emrin ve yapılan işlemin yazılı olmasının bir gereği gibi gözükse de, aslında bu düzenleme, uygulamadaki bir problemin çözümünün reçetesidir. </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><span>Gerçekten de, uygulamada kolluğun karşılaştığı problemlerden birisi de, C. Savcısının verdiği emirleri yazılı hale dönüştürme alışkanlığının bulunmaması ve özellikle, emrin uygulanmasında hukuka aykırı bir durum ile karşılaşıldığında, kolluk ve C. Savcısı arasında, verilen emrin içeriğinin yanlış anlaşıldığı tartışmalarının doğmasıdır. Bu da, kuşkusuz, suç soruşturmasını işbirliği içinde yürütmesi gereken, kolluk-C. Savcı ilişkilerini zedelemektedir.</span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><span>Cumhuriyet savcısı, ancak hâkim tarafından yapılabilecek olan bir soruşturma işlemine gerek görürse, istemlerini bu işlemin yapılacağı yerin sulh ceza hâkimine bildirir. Sulh ceza hâkimi, istenilen işlem hakkında, kanuna uygun olup olmadığını inceleyerek karar verir ve gereğini yerine getirir. (CMK m.162)</span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><span>Suçüstü hâli ile gecikmesinde sakınca bulunan hâller</span>de, Cumhuriyet savcısına erişilemiyorsa veya olay genişliği itibarıyla Cumhuriyet savcısının iş gücünü aşıyorsa, sulh ceza hâkimi de bütün soruşturma işlemlerini yapabilir. Kolluk âmir ve memurları, sulh ceza hâkimi tarafından emredilen tedbirleri alır ve araştırmaları yerine getirirler. (CMK m.163)</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Esasen, burada geçen “C. Savcısına erişilemiyorsa” ifadesi kanunun kendi mantığı ile çelişmektedir. Suç soruşturmasının başına getirilen ve her emir için ulaşılması mümkün olması gereken C. Savcısına nasıl ve neden ulaşılamayacağı izah isteyen bir konudur. Kendisine ulaşılamayan bir kişi nasıl olup da soruşturmanın amiri olacaktır? Acaba, burada, kanun koyucu, gerçekleştirmek istediği amacın aslında bir hayal olduğunu öngörmekte ve<span> </span>farkında olmadan bu düşüncesini kanuna mı yansıtmaktadır? Burada, kullanılması gereken ifade daha önce olduğu gibi “gecikmesinde sakınca olan hallerde” tabiridir. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><b><span style="color: black;">4. Adli Kolluk Görevlisi </span></b></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><span style="color: black;">Adli kolluk görevlilerinin kimler olduğu CMK m.164’de tanımlanmıştır.<span> </span>Buna göre, </span></div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;"><span style="font-size: 10pt;">Adlî kolluk; 4.6.1937 tarihli ve 3201 sayılı Emniyet Teşkilatı Kanununun 8, 9 ve 12 nci maddeleri, 10.3.1983 tarihli ve<span> </span>2803 sayılı Jandarma Teşkilat, Görev ve Yetkileri Kanununun 7 nci maddesi, 2.7.1993 tarihli ve 485 sayılı Gümrük Müsteşarlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 8 inci maddesi ve 9.7.1982 tarihli ve 2692 sayılı Sahil Güvenlik Komutanlığı Kanununun 4 üncü maddesinde belirtilen soruşturma işlemlerini yapan güvenlik görevlilerini ifade eder.</span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Burada atıf yapılan Emniyet Teşkilatı Kanununun 9/C maddesinde adli kolluk tanımlanmış, “asgari tam teşekküllü bir polis karakolu bulunan yerlerde, adli işlerle uğraşmak üzere Emniyet Umum Müdürlüğünce kadrodan ayrılan bir kısım” olduğu belirtilmiştir. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Adli Kolluk Yönetmeliği (AKY) de adlî kolluk görevlilerinin kimler olduğunu belirtmemiş, adli kolluk görevlilerinin tanımı, CMK m.164’de atıfta bulunulan kanunlarda tanımlanan soruşturma işlemlerini yapmak üzere, tâbi oldukları atama usulüne göre görevlendirilen komutan, âmir, memur ve diğer görevlileri ifade eder şeklinde geçiştirilmiştir. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Adli Kolluk Yönetmeliğinin 4 üncü madde birinci fıkra (a) bendinde de adli kolluğun “asgari tam teşekküllü bir polis karakolu bulunan yerlerde” görevlendirileceği hüküm altına alınmıştır. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Belirtilen düzenlemeler uyarınca adli kolluk görevlileri, il ve ilçe teşkilatları bünyesinde kurulu bulunan polis karakolları ile polis merkezi amirliklerinde, adli kısım/büroda görevli olanlar, suça el koyan grup görevlileri ile karakol veya polis merkezinin amirleridir. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span>Fakat, CMK’daki ve adli kolluk yönetmeliğindeki adli kolluk ile ilgili bu tanım ve düzenlemeler eksiktir. Zira, bu tanım ve düzenlemeler, polis karakolları ile polis merkezleri dışında çalışan ve adli görev ifa eden kolluk görevlilerini dışarıda bırakmaktadır.<span> </span>Olması gereken, sadece polis karakollarındaki ve merkezlerindeki değil, bir il veya ilçe emniyet müdürlüğüne bağlı olarak çalışan ve adli görev ifa eden herkesin adli kolluk görevlisi olarak tanımlanmasıdır. Bu şekilde, kaçakçılık, organize suçlar, terör, asayiş gibi suçla mücadele eden birimlerde çalışan amir ve memurların da adli kolluk tanımı içine dahil edilmesi gerekir. Aksi takdirde, bu birimlerde çalışanların C. Savcısından bağımsız çalışması gibi bir durum ortaya çıkacaktır.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span>Jandarma Teşkilat, Görev ve Yetkileri Kanununun 7 nci maddesine göre ise adli kolluk görevlilerinin tanımında bir problem yoktur.<span> </span>Bu maddeye göre, jandarmanın,</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span>……………</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><pre style="margin-left: 35.4pt;"><span style="color: black; font-family: "Times New Roman","serif";">b) Adli görevleri; İşlenmiş suçlarla ilgili olarak kanunlarda belirtilen işlemleri yapmak ve bunlara ilişkin adli hizmetleri yerine getirmek(tir).</span></pre><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span>Buna göre, suç sonrası görev ifa eden her jandarma personeli adli kolluk görevlisi sayılmaktadır. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span>İ<span style="color: black;">lçe Jandarma bölük komutanlığının, İlçe Jandarma Bölük Komutanı dışında kalan, Subay ve Astsubayları ile Uzman Jandarma, erbaş ve erleri, adli görevlerin yerine getirilmesi bakımından adli kolluk memuru sayılırlar. (JTGYY m.148 (c)) Bu maddeye göre, ilçe Jandarma Bölük Komutanı da, adli kolluk memuru olmamakla birlikte, genel tanım gereği, adli görev ifa ettiği için adli kolluk görevlisidir. </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span style="color: black;"><span> </span>Fakat, uygulamada, Jandarma Genel Komutanlığının yazılı bir emri ile, 1. tim komutanı ve yardımcısı da adli kolluk<span> </span>görevlisi olarak belirlenmiştir. Bu emir de, diğer adli görev gören komutan ve erleri dışarıda bıraktığı için eksik bir düzenleme içermektedir. </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span style="color: black;"><span> </span></span>CMK’ya göre, sadece adli görev ifa eden kolluk görevlileri değil, gerektiğinde veya Cumhuriyet Savcısının talebi halinde, diğer kolluk görevlileri de adli kolluk görevini yerine getirmekle yükümlüdür. Bu durumda, kolluk görevlileri hakkında, adli görevleri dolayısıyla bu Kanun hükümlere uygulanır. (CMK m.165) <span style="color: black;"></span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Cumhuriyet Savcıları, adli görevlere ilişkin emir ve talimatlarını öncelikle adli kolluk sorumlularına veya adli kolluk görevi ifa eden diğer birim amirlerine verir. (AKY m.5(a)) Cumhuriyet savcılarınca, adli görevler ile ilgili emir ve talimatlar zorunluluk bulunmadıkça, kolluk birimlerinin aralarındaki işbölümü ile kolluk teşkilatlarının görev ve yetki alanları gözetilerek verilir. (AKY m.5(c))</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Soruşturma işlemleri, Cumhuriyet savcısının emir ve talimatları doğrultusunda öncelikle adlî kolluğa yaptırılacaktır ve adlî kolluk görevlileri Cumhuriyet savcısının adlî görevlere ilişkin emirlerini yerine getirmek zorundadır. Adlî kolluk-idari kolluk ayrımı fonksiyonel bir ayrım olduğu için, adli kolluk görevlileri adlî görevlerin haricindeki hizmetlerde, üstlerinin emrinde olmaya devam edecektir. (CMK m.164)</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Adlî kolluk, bağlı bulunduğu kolluk teşkilâtının bir parçası olup, öncelikli görevi, karşılaştığı suçun işlenmesini önlemektir.<a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftn2" name="_ftnref2" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">[2]</span></span></span></span></a> Adlî kolluk görevlilerine, adlî görevi bulunmayan üstleri tarafından, yürütülen soruşturma ile ilgili emir ve talimat verilemez. Adlî kolluk görevlileri, kadrolarında yer aldıkları birimlere mevzuatla verilmiş ve adlî görev kapsamı dışında kalan diğer görev ve hizmetleri de yerine getirirler. Adlî kolluk görevlilerinin özlük hakları, bağlı oldukları teşkilât tarafından yürütülür. (AKY m.5)</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Adlî kolluk birimlerinde görev yapacak personelin konusunda uzmanlaşması için mümkün olduğunca aynı veya benzer görevlerde çalışması için kendi teşkilâtlarınca gerekli<span> </span>tedbirler alınır. Adlî kolluk görevlileri, yürütülecek soruşturmalarla ilgili olarak, katılacakları meslek içi kurslar sonunda belirli branşlarda ihtisaslaşırlar. Meydana gelen olayın özelliğine göre, kolluk âmiri, soruşturma esnasında ihtiyaç duyduğu konularda ihtisaslaşmış personeli görevlendirerek soruşturmanın daha kapsamlı yapılmasını sağlar. (AKY m.12) </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">C<span>umhuriyet Başsavcıları ve Cumhuriyet Savcıları; </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><span>a) Adlî kolluk hizmetlerinin etkin ve verimli yürütülebilmesi amacıyla, adlî kolluk görevlilerince ifa edilen adlî işlemleri her zaman denetler. </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><span>b) Yürütülen soruşturma evrakını gerektiğinde ilgili adlî kolluk biriminde inceleyerek, soruşturmaya ilişkin eksik gördüğü hususların ikmalini emredebileceği gibi, soruşturma evrakı ve taraflarının bulunduğu hâl üzere Cumhuriyet başsavcılığına intikal ettirilmesi talimatını da verebilir. </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><span>Cumhuriyet Başsavcıları veya Cumhuriyet Savcıları adlî görevlerinin gereği olarak, gözaltına alınan kişilerin bulundurulacakları nezarethaneleri, varsa ifade alma odalarını, bu kişilerin durumlarını, gözaltına alınma sürelerini, gözaltına alma ile ilgili tüm kayıt ve işlemlerini denetler, sonucunu nezarethaneye alınanların kaydına ait deftere kaydeder. (AKY m.13) </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><span>Soruşturma yapmak üzere, Emniyet Genel Müdürlüğünce, asgarî tam teşekküllü bir polis karakolu bulunan yerlerde,</span> <span>Jandarma Genel Komutanlığınca, asgarî tam teşekküllü bir jandarma karakolu bulunan yerlerde,</span> <span>Sahil Güvenlik Komutanlığınca, asgarî sahil güvenlik bot komutanlıklarının bulunduğu yerlerde,</span> <span>Gümrük Muhafaza Genel Müdürlüğünce, gümrük muhafaza müdürlüğü ile müstakil bölge ve kısım âmirlikleri bulunan yerlerde, </span>mevcut imkanlar ölçüsünde yeterince <span>adlî kolluk personeli görevlendirilir. (AKY m.4) </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">C. Savcısı jandarmaya adli emir vermek istemesi halinde, b<span style="color: black;">u istekler, İlçe Jandarma Bölük Komutanına yazıyla iletilir. Önemli ve</span> <span style="color: black;">ivedi durumlarda bu silsileye uyulmadan, sözlü olarak iletilen istekler; görev istenen makam ve memurlarca, yazılı istekler gibi yerine getirilir. Böyle durumlarda sözlü istekte bulunan Cumhuriyet Savcısı, İlçe Jandarma Bölük Komutanına ivedilikle bilgi vererek, isteğini en kısa sürede yazıyla doğrular. (JGTYY m.149)</span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><span style="color: black;">Ayrıca soruşturma sırasındaki tutuklu ve acele işlerde, olayın sanık ve tanıkları, Cumhuriyet Savcılığının yazılı istekte bulunması üzerine belirtilen gün, saat ve yerde, adli kolluk makam ve memurlarınca hazır bulundurulur. Bu konuda sözlü istekte bulunulamaz. Ve sözlü istekler yerine getirilemez. Bu yazılı istekler, kanunen yetkili bir merciin emri niteliğinde olup, gereğinde zor kullanılarak yerine getirilir. (JGTYY m.149) </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><span>Adlî kolluk görevlilerinin nitelikleri ve bunların hizmet öncesi ve hizmet içi eğitimi, diğer hizmet birimleri ile ilişkileri, değerlendirme raporlarının düzenlenmesi, uzmanlık dallarına göre hangi bölümlerde çalıştırılacakları ve diğer hususlar, bu Kanunun yürürlük tarihinden itibaren altı ay içinde Adalet ve İçişleri Bakanlıklarınca müştereken çıkarılan Adli Kolluk Yönetmeliğinde belirlenmiştir. (CMUK m.167) </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><b><span>5. Adli Kolluk Amiri </span></b></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><span>CMUK m.154/4’de olduğu gibi, CMK’ya göre de, Kanun tarafından kendilerine verilen veya kanun dairesinde kendilerinden istenen adliye ile ilgili görev veya işlerde kötüye kullanma veya ihmalleri görülen kamu görevlileri ile Cumhuriyet savcılarının sözlü veya yazılı istem ve emirlerini yapmakta kötüye kullanma veya ihmalleri görülen kolluk âmir ve memurları hakkında Cumhuriyet savcılarınca doğrudan doğruya soruşturma yapılır. Vali ve kaymakamlar hakkında 2.12.1999 tarihli ve 4483 sayılı Memurlar ve Diğer Kamu Görevlilerinin Yargılanması Hakkında Kanun hükümleri uygulanır. (CMK m.161/5)</span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><span>Bu fıkranın anlamı, bir il veya ilçedeki en yüksek kolluk amirinin adli görevi 1412 sayılı CMUK dönemindeki gibi devam ettiğidir.<span> </span>Bu görev devam ettiğinden dolayı, C. Savcıları bir suç soruşturması ile ilgili olarak, o yerin en büyük kolluk amirine<span> </span>emir verebilir. </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><span>Bu kolluk amirinin polis açısından il emniyet müdürü ve ilçe emniyet müdür olduğunda şüphe yoktur. Jandarma açısından ise durum tartışmalıdır. Zira, </span><span style="color: black;">2803 sayılı Jandarma Teşkilat, Görev ve Yetkileri Kanunun, Disiplin ve soruşturma usullerini düzenleyen aşağıdaki 15 (e) maddesi; </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;"><span style="color: black; font-size: 10pt;">Adli hizmetlerden doğan suçlarda; ilçe ve merkez ilçe jandarma bölük komutanları ile bu hizmetleri vekaleten yürütenler hakkında 1412 sayılı "Ceza Muhakemeleri Usulü Kanunu" nun 154/4 üncü maddesi gereğince 24/2/1983 gün ve 2802 sayılı "Hakimler ve Savcılar Kanunu" nun 82 ve müteakip maddelerinde gösterilen hakim ve savcıların tabi oldukları muhakeme usulü uygulanır</span></div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span style="color: black;"><span> </span>hükmüne göre, ilde<span> </span>merkez ilçe jandarma komutanı ve ilçelerde ilçe jandarma bölük komutanı hakim ve savcıların yararlandığı soruşturma izni zırhından yararlandığı için, il jandarma alay komutanlarının adli görevi olmadığı ve dolayısıyla adli kolluk amiri olmadığı ileri sürülmektedir. </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Fakat, Jandarma Teşkilat Görev ve Yetkileri Hakkındaki Kanunun 14 maddesinde görev, yetki sorumlulukları belirtilen ve “il içindeki bütün jandarma iç güvenlik birliklerinin sorumlu amiri ve komutanı” olarak tarif edilen il jandarma alay komutanının adli konularda C. Savcısına karşı tamamen sorumsuz olduğunu düşünmek doğru olmayacaktır. Zira, il jandarma alay komutanı, CMK m.161/5’de işaret edilen ve<span> </span>Jandarma Teşkilat Görev ve Yetkileri Hakkındaki Kanunun 14.maddesinde de doğrulanan jandarmanın bir ildeki en üst dereceli kolluk amiridir. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Ayrıca, 14.maddeye göre, il jandarma alay komutanın;<span> </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">…..</div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 35.4pt; text-align: justify;"><span style="color: black; font-size: 10pt;">(f) İl içindeki Jandarma birliklerinin mülki, <i>adli,</i> askeri ve mesleki görevlerine ilişkin görev ve işlemlerin tam, doğru ve zamanında yapılmasını sağlamak, denetlemek, yanlış ve eksikliklerin nedenlerini inceleyerek gidermek, gerektiğinde soruşturma yapma</span></div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 35.4pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span style="color: black;">görevi vardır. <span> </span></span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span style="color: black;"><span> </span>Maddenin bu fıkrasına göre, il jandarma alay komutanın, ilçe ve merkez ilçe jandarma bölük komutanlarına ve daha alt rütbedekilerini adli konularda görevin gereği gibi yapılmasını sağlama görevi ve dolayısıyla adli konularda<span> </span>emir verme yetkisi olduğuna göre suç soruşturmasının tek patronu durumundaki C. Savcılarından, gerektiğinde, emir de alabilmesi gerekir. </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span style="color: black;"><span> </span>Zira, bir memurun aynı konuda emir vermeye yetkili iki amiri olamaz. Yani , ilçe ve merkez ilçe jandarma bölük komutanlarına ve daha alt rütbedekilerine, aynı konuda il jandarma alay komutanı ve C. Savcısı iki farklı emir verirse hangisi uygulanacaktır? Burada yürütülmesi gereken doğru mantık, kendinden daha alt rütbedekilerine adli konularda emir verebilen jandarma alay komutanının vereceği emri suç soruşturmasının tek patronu C. Savcısından almasıdır. </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span style="color: black;"><span> </span><span> </span>Bu durumda, ilçe Jandarma bölük komutanlarını</span> Jandarma Teşkilat Görev ve Yetkileri Hakkındaki Kanunun 15 Maddesinin (e) fıkrasında Hakimler ve Savcılar Kanununa tabi <span style="color: black;"><span> </span>tutarak soruşturma izni alınması mecburiyeti getirilirken, adli konularda sorumluluğu olduğu görülen il jandarma alay Komutanlarına aynı korumanın sağlanmaması bir eksiklik gibi görülebilir. Fakat, il jandarma alay komutanın bir ildeki en üst rütbeli kolluk amiri olduğu kabul edilirse, onun da CMK m.161/5 gereği adli konularda emir verirken işlediği suçlardan dolayı dava açılabilmesi için Adalet Bakanlığından izin alınması gerekecektir. </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span style="color: black;"><span> </span>Ayrıca, jandarma teşkilatı görev ve yetkileri yönetmeliğine göre il jandarma alay komutanının görevleri arasında adli görev olmaması il jandarma alay komutanını C. Savcılarının emir zinciri dışında tutmanın bir mazereti olamaz.<span> </span>Zira, hiçbir komutan kendisi adli görev ifa etmez, ifa edilmesi için emir verir.<span> </span>Nitekim adli konularda emir verme yetkisi il jandarma alay komutanın kendisine kanunda tanınmıştır. Aksi takdirde, aynı mantıkla, il ve ilçe emniyet müdürlerinin de, hiçbir kanun ve yönetmelikte adli görev ifa etmesine yönelik bir hüküm olmadığından adli görevi olmadığını varsayıp C. Savcısının denetiminin dışında tutmak gerekir.</span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><span style="color: black;">Bu nedenle, </span>Jandarma Teşkilat Görev ve Yetkileri Hakkındaki Kanununa dayanarak çıkarılan <span style="color: black;">yönetmeliğin 148. maddesinde yer alan, “her ilçedeki asliye mahkemesi teşkilatının yanında bulunan, ilçe Jandarma bölük komutanları, o ilçe bakımından Jandarmanın adli kolluk amiridir” hükmü eğer il jandarma alay komutanını adli amir olarak görmüyorsa, bu hüküm hem dayanak olarak kabul ettiği kanuna hem de CMK m.161/5’deki düzenlemeye aykırıdır. </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span style="color: black;"><span> </span>Adli kolluk amirlerinin görevlerini ifası sırasında işlemiş olabilecekleri suçlardan dolayı izlenecek usul 2802 sayılı Hakimler ve Savcılar Kanunun 82.maddesi ve devamında düzenlenmiştir. </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><span style="color: black;">Buna göre, adli kolluk amirleri hakkında inceleme ve soruşturma yapılması Adalet Bakanlığının iznine bağlıdır. Adalet Bakanı, inceleme ve soruşturmayı, adalet müfettişleri veya hakim ve savcılar aracılığıyla yaptırabilir. Soruşturma ile görevlendirilen hakim ve savcılar, müfettişlerin 101. maddedeki yetkilerine haizdir. Adli kolluk amirlerinin savunmaları, soruşturmayı yapan görevlilerin üç günden az olmamak üzere verdiği süre içinde veya belirttiği bir tarihte alınır.<span> </span>Süresi içinde veya belirtilen tarihte savunmasını yapmayan, bu hakkından vazgeçmiş sayılır. Adli kolluk amirlerinin suçlarına iştirak edenler aynı soruşturma ve kovuşturma usulüne tabidir. </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span style="color: black;"><span> </span>Adli kolluk amirleri hakkında işledikleri adli suçlar nedeniyle kovuşturma yapılması gerekli görüldüğü takdirde, evrak, Adalet Bakanlığınca ilgilinin yargı çevresinde bulunduğu ağır ceza mahkemesine en yakın ağır ceza mahkemesi Cumhuriyet Savcılığına gönderilir. C. Savcısı beş gün içinde iddianamesini düzenleyerek evrakı, kovuşturmanın açılmasına veya kovuşturmanın açılmasına yer olmadığına karar verilmek üzere ağır ceza mahkemesine verir.</span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><span style="color: black;">İddianamenin bir örneği hakkında kovuşturma yapılana tebliğ olunur. Bu tebliğ üzerine ilgili, Kanunda yazılı süre içinde delil toplanmasını ister veya kabul edilebilir istekte bulunursa bu husus göz önünde bulundurulur ve soruşturma gerekirse Başkan tarafından derinleştirilir.</span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><span style="color: black;">Adalet Bakanlığının 01.01.2006 tarih ve 15 sayılı genelgesi gereğince, kovuşturma izni üzerine, en yakın ağır ceza mahkemesince kovuşturmanın açılmasına ilişkin mahkeme kararı ile kovuşturmanın açılmasına yer olmadığına dair veya yargılama sonunda verilen mahkeme kararının kesinleşmiş tasdikli bir suretinin Adalet Bakanlığı Ceza İşleri Genel Müdürlüğüne ve disiplin yönünden değerlendirilmek üzere İçişleri Bakanlığına gönderilmesi gerekir. </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><b>6. Adli Kolluk Sorumlusu</b><span></span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><span>CMK’nın yeni ihdas ettiği müesseselerden birisi de, adli kolluk sorumluluğu müessesesidir. Aslında olması gereken adli kolluk amirinin adli kolluk sorumlusu olarak kabulüdür. Fakat, CMK, adli kolluk sorumlusu diye adli kolluk amirinden farklı bir isim kullanarak, adli kolluk sorumlusu ile adli kolluk amirinin aynı kişi olmadığının işaretini vermektedir. </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><span>Kanun koyucunun, adli kolluk amirini aynı zamanda adli kolluk sorumlusu olarak kabul etmemesinin bir çok sebebi olabilir;<span> </span></span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><span>Bunlardan birincisi, bir ildeki en yüksek kolluk amirlerinin C. Savcısının doğrudan emri altında çalışması demek, o kolluk amirinin, özellikle İstanbul, İzmir ve Ankara gibi büyük illerde 24 saat elinde telsiz C. Savcısının emrinde, masasının başında olması veya C. Savcısının istediği yerde olmak üzere her an hazır beklemesi<span> </span>demektir.<span> </span>Bu da, kolluk amirlerinin adli görevinin dışında kalan ve toplam iş yükünün 3-4 katı daha fazlasını oluşturduğu iddia edilen idari işlerine vakit ayıramaması<span> </span>demektir.<span> </span></span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><span>Üçüncü olarak, kolluk amirlerinin C. Savcılarına duyduğu güvensizliktir. Kolluk amirleri kendilerini, uygulamada, bir ilde güvenliğin sağlanmasında bağımsız bir varlık olarak görmek istemekte, Adalet Bakanlığının izni ile de olsa, C. Savcılarının her an haklarında dava açabilecek durumunda olmalarını, otoritelerini gölgeleyen bir unsur olarak görmektedirler. </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><span>Fakat, bir ildeki en yüksek kolluk amirlerinin adli kolluk sorumlusu olmaması demek adli görevinin ve dolayısıyla adli sorumluluğunun olmadığı anlamına gelmemelidir. </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><span>Aksi takdirde, bir suç sonrası olay yerine gelen il emniyet müdürünün, daha alt rütbede olan emrindeki şube müdürlerine ve kolluk görevlilerine adli konuda hiçbir emir verememesi ve olay hakkında bilgi elde etmek için hiçbir soru soramaması gerektiği gibi mantıksız bir sonucu kabul etmek gerekir. </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><span>C. Savcıları da, kural olarak adli kolluk sorumluları ile çalışmakla beraber, gerektiğinde yürütülen bir suç soruşturması ile ilgili il emniyet müdürleri ve jandarma alay komutanları ile görüş alışverişinde bulunabilmeli ve yapılması gerekenlerle ilgili emir verebilmelidir. Aksi takdirde, CMK m.161/5’de, adli görev sırasında suç işleyen bir il veya ilçedeki en yüksek kolluk amirlerine getirilen “soruşturma izni zırhının” bir anlamı kalmayacaktır.<span> </span></span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><span>Fakat, burada eleştirilmesi ve sorulması gereken, suç soruşturmasını doğrudan yürüten adli kolluk sorumlularına, adli kolluk amirlerine verilen CMK 161/5’deki korumanın neden verilmediğidir. Bu şekilde, adli kolluk sorumluluğu uygulamada, kimsenin üstlenmek </span>istemediği riskli bir görev olarak kalacaktır. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Gerçekten de, CMK’ya göre, Cumhuriyet Başsavcıları her yılın sonunda, o yerdeki adlî kolluğun sorumluları hakkında değerlendirme raporları düzenleyerek, mülkî idare amirlerine (<span>illerde valilere, ilçelerde kaymakamlara) </span>göndereceklerdir. (CMK m.166) <span> </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Değerlendirme raporlarında, adlî kolluk görevlilerinin soruşturma ve kovuşturma işlemlerindeki ehliyetiyle bu işlemlerde gösterdikleri çalışkanlık, iş disiplini ve başarı durumlarına yer verilir. <span> </span>Bu değerlendirme raporları ilgilinin sicilinin düzenlenmesinde dikkate alınır. Birden fazla Cumhuriyet başsavcılığının yetki çevresinde faaliyet gösteren adlî kolluk sorumluları hakkında, değerlendirme raporları her yıl sonunda diğer yer Cumhuriyet başsavcılıklarının görüşü de alınarak adlî kolluk biriminin merkezinin bulunduğu yer Cumhuriyet başsavcısı tarafından düzenlenir. (AKY m.11) </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Adli Kolluk Yönetmeliğinde, a<span>dlî kolluk sorumlusu, İçişleri Bakanlığına bağlı Jandarma Genel Komutanlığı, Emniye</span>t Genel Müdürlüğü ve Sahil Güvenlik Komutanlığı ile Gümrük Müsteşarlığı tarafından atamalarındaki usule göre görevli adlî kolluğun komutanını/âmirini ifade eder denerek adli kolluk sorumlusunun kim olduğu belirtilmemiştir. (AKY m.3) </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span style="color: black;"><span> </span>Şu anda, Adli Kolluk Sorumlularının kimler olması gerektiğini belirleyen ve uygulamayı şekillendiren 06.07.2005 tarih ve 69 sayılı İçişleri Bakanlığı Genelgesidir. Söz konusu Genelgeye<span> </span>göre, </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">İl Emniyet Müdürlüklerinde; ağırlıklı olarak adli kolluk görevlerini ifa eden (Asayiş, Kaçakçılık, Narkotik, Mali, Organize, Terörle Mücadele) Şube Müdürlüklerindeki şubelerin müdürleri adli kolluk sorumlusu olarak kabul edileceklerdir.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">İlçe Emniyet Müdürlüklerinde; yukarıda sayılan Şube Müdürlüklerinin uzantısı olan Büro Amirliklerinden sorumlu bulunan Emniyet Amiri veya İlçe Emniyet Müdür Yardımcısı veya vekili (en az başkomiser rütbesinde) adli kolluk sorumlusu olacak, Emniyet Amiri veya İlçe Emniyet Müdür Yardımcısı (en az başkomiser rütbesindeki vekili) bulunmayan İlçe Emniyet Müdürlüklerinde, İlçe Emniyet Müdürü adli kolluk sorumlusu kabul edilecektir. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">İlçe Emniyet Amirliklerinde ilçe Emniyet Amirleri adli kolluk sorumlusu olacaklardır. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Bu çerçevede, Genelgeye göre, </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">(1) Mülki makamlar, yukarıda belirtilen adli kolluk sorumlularının isimlerini, bu sorumluların görev yaptıkları yerdeki yetkili Cumhuriyet başsavcılarına bildirileceklerdir. Her yılın sonunda, adli kolluk sorumluları hakkında düzenlenen değerlendirme raporları, bu personelin sicil amirlerine yine mülki idare amirleri tarafından intikal ettirilecektir.<span> </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">(2) Adli kolluk görevlileri, diğer görevlerini üstlerinin emrinde olarak, ilgili diğer birimlerdeki kolluk görevlileri ise, adli kolluk görevlerini Cumhuriyet savcısının emirleri doğrultusunda yürüteceklerdir.<span> </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span>(3) İl emniyet müdürleri ile görevlendirdikleri müdür yardımcıları ve adli kolluk sorumlusu olmasalar dahi ilçe emniyet müdürleri, diğer görevlilerin yanı sıra adli kolluk görevlileri üzerinde gözetim, denetim, planlama ve gerektiğinde diğer idari yetkilerini kullanacaklar, önleyici ve diğer idari hizmetlerle birlikte adli kolluk hizmetlerinin de etkinlik ve verimliliğini, mevcut imkanlar ölçüsünde arttırıcı tedbirleri uygulamaya sokacaklar, hiyerarşik bakımdan mülki idare amirlerinin emrinde, Cumhuriyet başsavcıları ile yakın diyalog içinde çalışacaklardır.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">(4) Emniyet Genel Müdürlüğü tarafından Adli Kolluk Yönetmeliğinin 9 ve 10 uncu maddeleri uyarınca düzenlenecek hizmet içi eğitim programları, diğer personelin de gerektiğinde adli kolluk görevini ifa edebileceği göz önüne alınarak, geniş kapsamlı planlanacak (nitekim ceza mevzuatının yürürlüğe girmesinden sonra yaklaşık 60 bin personele eğitim verilmiştir), Merkezden yapılan eğitim planlama ve uygulamalarının yanı sıra il ve ilçe emniyet müdürlükleri tarafından, Cumhuriyet Başsavcılığının da görüşlerini alarak eğitim faaliyetleri sürdürülecektir.</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Jandarma açısından adli kolluk sorumluları ise, yüzbaşı veya binbaşı rütbesinde olması gereken fakat teğmen veya üsteğmenlerce de vekaleten yürütülebilen, illerde merkez ilçe jandarma bölük komutanı ve ilçelerde ise ilçe jandarma bölük komutanıdır. Albay rütbesindeki il jandarma alay komutanı adli kolluk sorumlusu değildir. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span><span style="color: black;">Uygulamada, Jandarma Genel Komutanlığının yazılı bir emri ile, Merkez ilçe ve ilçe jandarma bölük komutanlarının yanında jandarma karakol komutanları da adli kolluk sorumlusu olarak belirlenmiştir. </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><b>7. Sonuç</b></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Tüm çevreleri tatmin ediyor gibi gözükmese de, bizde de, yeni CMK sonrası, suç soruşturmalarını yürüten adli kolluk adı verilen bir birim vardır.<span> </span>Fakat, bu birim, genel kolluğun içinden ayrılarak kurulmuş bir birim değildir.<span> </span>Yeni CMK yürürlüğe girmeden önce de adli görev ifa eden kolluk birimleri adli kolluk olarak kategorize edilmiş ve bu birimlerin bu görevleri sırasında C. Savcısının emrinde olduğu kabul edilmiştir. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Fakat, adli kolluk görevlilerinin idari görevlerinin de bulunması normal karşılanmış, bu görevleri sırasında da kendi amirlerinin emrinde olacağı vurgulanmıştır.<span> </span>Bununla beraber, adli görevi olmayan idari kolluk görevlileri de, gerektiğinde veya C. Savcısının emri doğrultusunda adli görev ifa edebileceklerdir. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Bu, bugün için, tüm AB üyesi ülkelerinin uyguladığı ortak formülasyondur. Bu formülün, başka türlü kurulması da mümkün değildir. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Fakat, gerek polis ve gerekse jandarma için, adli kolluk amiri ve adli kolluk sorumlusunun kim olması gerektiği konusundaki tartışmalar bitecek gibi gözükmemektedir. Bizce, yukarıda izah edildiği üzere, il emniyet müdürleri ile il jandarma alay komutanı adli kolluk sorumlusu olarak belirlenmiş olmasalar ve dolayısıyla C. Savcısı ile doğrudan çalışacak kişiler statüsünde bulunmasalar <span> </span>bile, CMK’da işaret edilen, bir ildeki en üst rütbeli adli kolluk amirleridir. </div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Bu nedenle, C. Savcılarının bir suç soruşturması ile ilgili bir ildeki en üst rütbeli adli kolluk amirlerine emir vermesi gayet normal olup, olması gereken bir durumdur. İl emniyet müdürlerinin ve il jandarma alay komutanlarının altlarına adli konularda emir vermesini kabul ederken C. Savcılarından emir almalarını kabul etmemeyi demokratik hukuk devleti kuralları ile izah etmek mümkün değildir. Aynı şekilde, genelge ve emirlerle, C. Savcılarının emrine verilen adli kolluk görevlilerini sınırlı sayıda tutma eğilimini anlamak ve anlatmak zordur. </div><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12pt;">Kişi ve kurumlar arasındaki Adalet Bakanlığı ve İçişleri Bankalığı genelgelerine de yansıyan görünürdeki güvensizliğin çözümü, kanunlarda değil, kurumları temsil eden ve kanunları uyguma konumundaki kişilerin demokrasiyi ve hukukun üstünlüğünü <span> </span>özümseyip, hayat biçimi olarak kabul etmelerindedir.<span> </span>Bunun için ise, zamana ihtiyaç vardır.<span> </span>Görünen o ki, bu zaman dilimi geçene kadar, bu konudaki tartışma devam edecektir. </span> <div><br clear="all" /> <hr align="left" size="1" width="33%" /> <div id="ftn1"> <div class="MsoFootnoteText"><a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftnref1" name="_ftn1" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">[1]</span></span></span></span></a> CMUK m.156’nın bilinçli olarak CMK’ya alınmaması karşısında, CMK m.161’in ikinci fıkrasının birinci fıkradan bağımsız olarak yorumlanmaması gerekir. Zaten, bir maddeye ait fıkranın, madde başlığı ve kendisinden önce veya sonra gelen fıkra dikkate alınmadan yorumlanması düşünülemez.</div></div><div id="ftn2"> <div class="MsoFootnoteText"><a href="http://www.blogger.com/post-create.g?blogID=1995902381731834676#_ftnref2" name="_ftn2" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">[2]</span></span></span></span></a> Adli kolluk görevlisi suç sonrası suçla mücadele eden kolluk görevlileri olduğundan öncelikli görevi suçu önlemek olmaz.<span> </span>Fakat, kanımızca burada anlatılmak istenen, adli kolluk idari kolluk ayrımının göreve ilişkin bir ayrım olduğu, adli kolluk görevlilerinin idari, idari kolluk görevlilerinin de adli görevinin devam ettiğidir. </div></div></div>Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-1995902381731834676.post-20298617215805973862010-11-10T13:51:00.000-08:002010-11-10T14:15:02.803-08:00AB Uyum Yasaları ve Muhtemel Sonuçları<div class="separator" style="clear: both; color: black; font-family: Georgia,"Times New Roman",serif; text-align: center;"><a href="http://www.politikadergisi.com/userfiles/image/turkey-eu.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="230" src="http://www.politikadergisi.com/userfiles/image/turkey-eu.jpg" width="320" /></a></div><div style="color: black; font-family: Georgia,"Times New Roman",serif;">Prof.Dr.Mesut Bedri ERYILMAZ</div><div style="color: black; font-family: Georgia,"Times New Roman",serif;"><br />
</div><div style="color: black; font-family: Georgia,"Times New Roman",serif;"><br />
</div><div style="color: black; font-family: Georgia,"Times New Roman",serif;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="color: black; font-family: Georgia,"Times New Roman",serif; text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Bu tebliğimde öncelikle AB uyum yaslarından özellikle polisi ilgilendirenleri genel hatları ile belirttikten sonra, bu değişikliklerin uygulamadaki muhtemel sonuçlarına değineceğim. Bunu yaparken, be değişikliklerin kolluk teşkilatı ve Türk halkı açısından doğurabileceği bazı olumsuz sonuçlara ve bu olumsuz sonuçların önlenmesi için yapılması gereken bazı hususlara değineceğim. </div><div class="MsoNormal" style="color: black; font-family: Georgia,"Times New Roman",serif; text-align: justify;"><b> </b></div><div class="MsoNormal" style="color: black; font-family: Georgia,"Times New Roman",serif; text-align: justify;"><b> Yapılan Değişiklikler</b></div><div class="MsoNormal" style="color: black; font-family: Georgia,"Times New Roman",serif; margin: 0cm -1cm 0.0001pt 7.1pt; text-align: justify; text-indent: 21.25pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="color: black; font-family: Georgia,"Times New Roman",serif; margin: 0cm -1cm 0.0001pt 7.1pt; text-align: justify; text-indent: 21.25pt;"><b>1.</b> AB uyum yasaları çerçevesinde yapılan ilk önemli değişiklik, temel hak ve özgürlüklerin sınırlanması ile ilgili genel bir hüküm niteliği taşıyan Anayasanın 13. maddesinde yapılmıştır.</div><div class="MsoNormal" style="color: black; font-family: Georgia,"Times New Roman",serif; margin: 0cm -1cm 0.0001pt 7.1pt; text-align: justify; text-indent: 21.25pt;">13.maddede yapılan değişiklikle, ilk olarak, eski metindeki temel hak ve hürriyetleri sınırlamak için kullanılan milli güvenlik, kamu düzeni ve genel asayişin korunması gibi kıstaslar buradan alınarak Anayasada korunan her bir hakka ayrı ayrı yerleştirilmiştir. Dolayısıyla, bu sınırlama sebepleri her bir hak için gerekli görüldüğü hallerde bir sınırlama sebebi olarak varlığını devam ettirmektedir.</div><div class="MsoNormal" style="color: black; font-family: Georgia,"Times New Roman",serif; margin: 0cm -1cm 0.0001pt 7.1pt; text-align: justify; text-indent: 21.25pt;">İkinci olarak, 1961 Anayasasında mevcut iken 1982 Anayasasında açıkça zikredilmeyen fakat Anayasa Mahkemesi kararlarında sıkça müracaat edilen hakkın özü kavramı sarih olarak tekrar Anayasaya taşınmıştır. Buna göre, bir hakka getirilen sınırlamalarla o hakkın özüne dokunulamayacaktır..</div><div class="MsoNormal" style="color: black; font-family: Georgia,"Times New Roman",serif; margin: 0cm -1cm 0.0001pt 7.1pt; text-align: justify; text-indent: 21.25pt;">Üçüncü olarak, önceki metinde de yer alan, bir sınırlama sebebinin demokratik toplum düzeninin gereklerine aykırı olmaması ve önceden kanunla öngörülmüş olması kriterlerine ilave olarak temel hak ve hürriyetlerin sınırlanmasında AİHM’in içtihatlarında sıkça atıfta bulunduğu ölçülülük ilkesine de yeni madde metninde yer verilmiştir. </div><div class="MsoNormal" style="color: black; font-family: Georgia,"Times New Roman",serif; margin: 0cm -1cm 0.0001pt 7.1pt; text-align: justify; text-indent: 21.25pt;">Dolayısıyla, kolluğun bir hakkı sınırlayan bir yetkisini kullanabilmesi için, o yetkinin, </div><div class="MsoNormal" style="color: black; font-family: Georgia,"Times New Roman",serif; margin: 0cm -1cm 0.0001pt 46.35pt; text-align: justify; text-indent: -18pt;">1)<span style="font-size-adjust: none; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: normal; line-height: normal;"> </span>Kanunla önceden öngörülmüş olması, </div><div class="MsoNormal" style="color: black; font-family: Georgia,"Times New Roman",serif; margin: 0cm -1cm 0.0001pt 46.35pt; text-align: justify; text-indent: -18pt;">2)<span style="font-size-adjust: none; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: normal; line-height: normal;"> </span>Demokratik toplum düzeninin gereklerine aykırı olmaması ve </div><div class="MsoNormal" style="color: black; font-family: Georgia,"Times New Roman",serif; margin: 0cm -1cm 0.0001pt 46.35pt; text-align: justify; text-indent: -18pt;">3)<span style="font-size-adjust: none; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: normal; line-height: normal;"> </span>Kullanılan yetki ile, elde edilmek istenen menfaat arasında ölçülülük (orantılılık) bulunması gerekir. </div><div class="MsoNormal" style="color: black; font-family: Georgia,"Times New Roman",serif; margin: 0cm -1cm 0.0001pt 1cm; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="color: black; font-family: Georgia,"Times New Roman",serif; margin-right: -1cm; text-align: justify; text-indent: 1cm;"><b>2.</b> İkinci önemli değişiklik, gözaltı sürelerine ilişkindir. Daha önceki 15 günlük maksimum gözaltı süresi, savaş, olağanüstü hal ve sıkıyönetim gibi durumlar dışındaki haller için 4 güne indirilmiştir. Bu sürenin sonunda özgürlüğü kısıtlanan kişi her halükarda bir hakim önüne çıkarılacaktır. Olağanüstü hal bölgesinde işlenen DGM kapsamına giren suçlarda sanık sayısının 3 veya daha fazla olması halinde delillerin toplanmasındaki güçlüğü dikkate alarak hakim 3 gün daha ek süre verebilmektedir. </div><div class="MsoBodyText" style="color: black; font-family: Georgia,"Times New Roman",serif; margin: 0cm -1cm 6pt 7.1pt; text-align: justify; text-indent: 21.25pt;">Bu yapılan değişiklikle ulaşılmak istenen temel amaç Türk hukuku ile AİHS’ni uyumlu hale getirmektir. Zira, AİHS m.5(3), yakalanarak özgürlüğü kısıtlanan bir kişinin hemen hakim önüne çıkarılmasını istemektedir. Hemen kavramından ne anlaşılması gerektiği noktasında, AİHS, maksimum bir süre öngörmemekle beraber, AİHM’nin, hakim önüne çıkarılmadan geçecek 4 günden fazla bir süreyi madde de öngörülen hemen kavramı ile bağdaştırmadığı sonucuna ulaşılmıştır.</div><div class="MsoBodyText" style="color: black; font-family: Georgia,"Times New Roman",serif; margin: 0cm -1cm 6pt 7.1pt; text-align: justify; text-indent: 21.25pt;"> Yakalanan kişinin hemen hakim önüne çıkarılacak olması hukuka aykırı yakalamaların ve kötü muamelenin önlenmesi için önemlidir. </div><div class="MsoNormal" style="color: black; font-family: Georgia,"Times New Roman",serif; margin: 0cm -1cm 0.0001pt 7.1pt; text-align: justify; text-indent: 21.25pt;"><b>3.</b> Yapılan 3. önemli değişiklik, yakalanan veya tutuklanan kişinin yakalandığının ve tutuklandığının yakınlarına hemen bildirilme mecburiyeti getirilmiş olmasıdır. </div><div class="MsoPlainText" style="color: black; font-family: Georgia,"Times New Roman",serif; margin: 0cm -1cm 0.0001pt 7.1pt; text-align: justify; text-indent: 21.25pt;"><span style="font-size: 12pt;">Daha önceki düzenlemeye göre, </span><span style="font-size: 12pt;">soruşturmanın kapsam ve konusunun açığa çıkması açısından bir sakınca olması halinde </span><span style="font-size: 12pt;">bu bildirimin yapılması var olan sakıncanın kalkmasına kadar geciktirilebiliyordu. </span></div><div class="MsoPlainText" style="color: black; font-family: Georgia,"Times New Roman",serif; margin: 0cm -1cm 0.0001pt 7.1pt; text-align: justify; text-indent: 21.25pt;"><span style="font-size: 12pt;">Bu değişiklikteki amaç, yakalanan ve tutuklanan kişinin yakınlarını, yakalanma ve tutuklama ile meydana gelen ani kayboluşun sebebini izah ederek, içine düşebilecekleri telaş ve endişeyi yok etmektir. Ayrıca, şüpheli ve sanığın yakınına yapılan bildirim, şüpheli ve sanığın kendi avukatına ulaşmak için veya yapılan yakalama veya tutuklama hukuka aykırı ise habeas corpus olarak bilinen yakalama ve tutuklamanın hukuka aykırı olduğunun tespiti ve hemen serbest bırakılmayı sağlamak için bir hakime başvurma hakkının kullanılması için bir fırsat olarak kullanılabilecektir. </span></div><div class="MsoPlainText" style="color: black; font-family: Georgia,"Times New Roman",serif; margin-right: -1cm; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="color: black; font-family: Georgia,"Times New Roman",serif; text-align: justify; text-indent: 1cm;"><b>4.</b> Dördüncü önemli değişik, arama ve elkoyma yetkilerine karşı özel hayatın korunmasına ilişkindir. </div><div class="MsoNormal" style="color: black; font-family: Georgia,"Times New Roman",serif; text-align: justify; text-indent: 1cm;">Bu noktada, Anayasanın getirdiği yeniliklerden birincisi, kişilerin özel hayatına, arama ve el koyma sureti ile müdahale edilmesinde bu işlemin mutlaka hakim denetimine sunulmasıdır.</div><div class="MsoNormal" style="color: black; font-family: Georgia,"Times New Roman",serif; text-align: justify; text-indent: 1cm;">Anayasanın getirdiği ikinci yenilik ise, gecikmesinde sakınca olan hallerde, hem suçun işlenmesini önlemek hem de işlenmiş olan bir suçun failini yakalamak için arama ve el koyma işleminin yapılabilmesinin yazılı emir şartına bağlanmış olmasıdır. Diğer bir ifade ile, bu hallerde, bu yetkilerin kullanılabilmesi için sözlü emir yeterli değildir.</div><div class="MsoNormal" style="color: black; font-family: Georgia,"Times New Roman",serif; text-align: justify; text-indent: 1cm;">Bu gecikmesinde sakınca olan hallerde, yazılı emri verecek olan makamlar, adli amaçlı arama ve el koyma işlemlerinde kolluk amirleri ve savcılar ile, önleme amaçlı arama işlemlerinde ise vali olacaktır. </div><div class="MsoNormal" style="color: black; font-family: Georgia,"Times New Roman",serif; text-align: justify; text-indent: 1cm;">Bu durumda, arama ve elkoyma sureti ile kişilerin özel hayatına müdahale edebilmek için bu işlemler öncesi hakimden izin almak gerekmektedir. Bu izin alınması için geçecek süre bu yetkilerin kullanılması ile elde edilecek amaca ulaşılmasını engelleyecek ise gecikmesinde sakınca olan bir halin varlığı kabul edilecek, kolluk görevlileri, aramanın niteliğine göre, amirlerinden, savcıdan veya validen alacağı yazılı emir üzerine arama ve elkoyma işlemini gerçekleştirebilecektir. Bu alınan arama ve el koyma emri, yirmi dört saat içinde görevli hâkimin onayına sunulacaktır.</div><div class="MsoPlainText" style="color: black; font-family: Georgia,"Times New Roman",serif; margin: 0cm -1cm 0.0001pt 7.1pt; text-align: justify; text-indent: 21.25pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="color: black; font-family: Georgia,"Times New Roman",serif; margin-right: -1cm; text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><b>5</b>. Beşinci önemli değişik, AİHS m.6’da korunan, fakat şu ana kadar Türk hukukunda atlanan bir hak olan Adil Yargılanma Hakkının Türk Hukukundaki kişi hak ve özgürlükleri arasındaki yerini almasının sağlanmasıdır. Yapılan değişiklik oldukça temel bir hakkın kişilere sağlanması açısından yerindedir. </div><div class="MsoNormal" style="color: black; font-family: Georgia,"Times New Roman",serif; margin: 0cm -1cm 0.0001pt 7.1pt; text-align: justify; text-indent: 21.25pt;">Bu yeni ilave ile, kanımızca, kişiler, hak arama hakkına ilave olarak, bir çoğu zaten Anayasamızda da korunmuş, adil yargılama hakkının diğer gerekleri olan, </div><div class="MsoNormal" style="color: black; font-family: Georgia,"Times New Roman",serif; margin: 0cm -1cm 0.0001pt 43.1pt; text-align: justify; text-indent: -18pt;">1.<span style="font-size-adjust: none; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: normal; line-height: normal;"> </span>Hükmün aleni olarak verildiği ve yargılamanın kural olarak aleni olarak yapıldığı, kanunla önceden kurulmuş, bağımsız ve tarafsız mahkemece yargılanma ve yargılanmasının makul sürede sonuçlandırılmasını isteme,</div><div class="MsoNormal" style="color: black; font-family: Georgia,"Times New Roman",serif; margin: 0cm -1cm 0.0001pt 43.1pt; text-align: justify; text-indent: -18pt;">2.<span style="font-size-adjust: none; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: normal; line-height: normal;"> </span>Suçluluğu kanunen sabit oluncaya kadar masum sayılma,</div><div class="MsoNormal" style="color: black; font-family: Georgia,"Times New Roman",serif; margin: 0cm -1cm 0.0001pt 43.1pt; text-align: justify; text-indent: -18pt;">3.<span style="font-size-adjust: none; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: normal; line-height: normal;"> </span>Kendilerine yöneltilen edilen isnadın mahiyet ve sebebinden en kısa bir zamanda, anladığı bir dille ve etraflı surette haberdar edilmek,</div><div class="MsoNormal" style="color: black; font-family: Georgia,"Times New Roman",serif; margin: 0cm -1cm 0.0001pt 43.1pt; text-align: justify; text-indent: -18pt;">4.<span style="font-size-adjust: none; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: normal; line-height: normal;"> </span>Müdafaasını hazırlamak için gerekli zamana ve kolaylıklara sahip olmak,</div><div class="MsoNormal" style="color: black; font-family: Georgia,"Times New Roman",serif; margin: 0cm -1cm 0.0001pt 43.1pt; text-align: justify; text-indent: -18pt;">5.<span style="font-size-adjust: none; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: normal; line-height: normal;"> </span>Kendi kendini müdafaa etmek veya kendi seçeceği bir müdafiin veya eğer bir müdafi tayin için mali imkanlardan mahrum bulunuyor ve adaletin selameti gerektiriyorsa, mahkeme tarafından tayin edilecek bir avukatın ücretsiz yardımından istifade etmek,</div><div class="MsoNormal" style="color: black; font-family: Georgia,"Times New Roman",serif; margin: 0cm -1cm 0.0001pt 43.1pt; text-align: justify; text-indent: -18pt;">6.<span style="font-size-adjust: none; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: normal; line-height: normal;"> </span>İddia tanıklarını sorguya çekmek veya çektirmek, savunma tanıklarının da iddia şahitleri ile aynı şartlar altında davet edilmesini ve dinlenmesinin sağlanmasını istemek,</div><div class="MsoNormal" style="color: black; font-family: Georgia,"Times New Roman",serif; margin: 0cm -1cm 0.0001pt 43.1pt; text-align: justify; text-indent: -18pt;">7.<span style="font-size-adjust: none; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: normal; line-height: normal;"> </span>Duruşmada kullanılan dili anlamadığı veya konuşamadığı takdirde bir tercümanın yardımından ücretsiz faydalanmak,</div><div class="MsoNormal" style="color: black; font-family: Georgia,"Times New Roman",serif; margin-right: -1cm; text-align: justify; text-indent: 25.1pt;">haklarına kavuşmuştur.</div><div class="MsoNormal" style="color: black; font-family: Georgia,"Times New Roman",serif; margin: 0cm -1cm 0.0001pt 7.1pt; text-align: justify; text-indent: 21.25pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="color: black; font-family: Georgia,"Times New Roman",serif; margin: 0cm -1cm 0.0001pt 7.1pt; text-align: justify; text-indent: 21.25pt;">Adil yargılanma hakkı, AİHM’ce, yorum yolu ile devamlı genişletilen ve güncel tutulan haklardan birisidir. Örneğin, AİHM, yakın zamandaki içtihatları ile, adil yargılama hakkının, hak arama hakkının yanında, şüphelinin susma hakkını, gözaltında iken avukatın hukuki yardımında yararlanma haklarını da kapsadığını belirterek bu hakkın kapsamını genişletmiştir. </div><div class="MsoNormal" style="color: black; font-family: Georgia,"Times New Roman",serif; margin: 0cm -1cm 0.0001pt 7.1pt; text-align: justify; text-indent: 21.25pt;">AİHM’in bu içtihatları doğrultusunda, Türk hukukunda da, DGM kapsamındaki suçlarda şüphelilerin avukatları ile görüşmesini 48 saate kadar geciktirmeye imkan veren düzenleme kaldırılarak hem normal suçlarda hem de DGM kapsamına giren suçlarda şüpheliler yakalandıkları andan itibaren bir avukatın hukuki yardımından ücretsiz yararlanma hakkına kavuşturulmuştur. </div><div class="MsoNormal" style="color: black; font-family: Georgia,"Times New Roman",serif; margin: 0cm -1cm 0.0001pt 7.1pt; text-align: justify; text-indent: 21.25pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="color: black; font-family: Georgia,"Times New Roman",serif; text-align: justify; text-indent: 1cm;"><b>6.</b> Altıncı önemli değişiklik, Anayasa madde 38’de yapılan bir ilave ile “kanuna aykırı olarak elde edilmiş bulguların, delil olarak kabul edilemeyeceğine” dairdir. Kanun koyucu, belki de getirdiği değişikliğin uygulama boyutlarının farkında olmadan, son derece önemli bir maddeyi Anayasaya koymuştur. </div><div class="MsoNormal" style="color: black; font-family: Georgia,"Times New Roman",serif; text-align: justify; text-indent: 1cm;">Benzer bir hüküm, hukukumuza ilk defa 1992 yılında yapılan CMUK değişiklikleri ile girmiştir. Fakat bu yeni hüküm, daha önce 1992 yılında CMUK m.254/2’de yer verilen “soruşturma ve kovuşturma organlarının hukuka aykırı elde edilen deliller hükme esas alınamaz” hükmünden daha kapsamlı ve Türkiye şartları için ağır bir hükümdür. </div><div class="MsoNormal" style="color: black; font-family: Georgia,"Times New Roman",serif; text-align: justify; text-indent: 1cm;">İlk olarak, bu yeni fıkraya göre, sadece hukuka aykırı değil kanuna aykırı deliller de kullanılamayacaktır. Hukuka aykırılık halinde, delilin kabul edilmemesi için bir hak ihlalinin söz konusu olması gerekmekte iken, kanuna aykırılıkta bir hak ihlali söz konusu olmasa da basit şekli/usule ait kanuna aykırılıklar elde edilen delilin kabul edilmemesi için yeterli sayılacaktır. Eğer, buradaki kanun kavramı, teknik anlamının dışında, genel anlamda anlaşıldığı şekilde yorumlanacak olursa, sadece kanuna aykırılıklar değil, yönetmelik ve genelgelere aykırılıklar da delilin kesin olarak ret edilmesi sonucunu doğuracaktır.</div><div class="MsoNormal" style="color: black; font-family: Georgia,"Times New Roman",serif; text-align: justify; text-indent: 1cm;">İkinci olarak, Anayasa genel bir ifade kullandığı için, CMUK m.254/2’ye göre, sadece polis ve savcının elde ettiği deliller kullanılamazken, bundan böyle, özel kişilerin elde ettikleri delilde kullanılamayacaktır.</div><div class="MsoNormal" style="color: black; font-family: Georgia,"Times New Roman",serif; text-align: justify; text-indent: 1cm;">Üçüncü olarak, Anayasa delil kavramı yerine bulgu kavramını tercih ettiği için, CMUK m.254/2’ye göre sadece deliller kullanılamayacakken, bundan böyle, suçun işlendiğini ortaya koymaya yarayan basit belirti ve emarelerde kanuna aykırı elde edilmişlerse kullanılamayacaktır.</div><div class="MsoNormal" style="color: black; font-family: Georgia,"Times New Roman",serif; text-align: justify; text-indent: 1cm;">Dördüncü olarak, bundan böyle, yine Anayasa genel bir ifade kullandığı için, kanuna aykırı deliller sadece ceza yargılamasında değil hukuk mahkemelerinde, idari ve anayasa yargısında da kullanılamayacaktır.</div><div class="MsoBlockText" style="color: black; font-family: Georgia,"Times New Roman",serif; margin-left: 0cm; text-indent: 1cm;">Beşinci olarak, daha önce, CMUK m.254/2 çerçevesinde, kanuna aykırı deliller hakim tarafından hükümde kullanılamazken, bundan böyle, bu tip deliller kolluk ve savcı işlemleri dahil hiçbir kişi ve kurumun işlemlerine dayanak teşkil edemeyecektir.</div><div class="MsoNormal" style="color: black; font-family: Georgia,"Times New Roman",serif; text-align: justify; text-indent: 1cm;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="color: black; font-family: Georgia,"Times New Roman",serif; text-align: justify; text-indent: 1cm;"><b>7.</b> Yedinci önemli değişiklik, TMK m.1’de yapılmıştır. Yeni duruma göre, bir örgütün terör örgütü ve dolayısıyla bir kişinin terörist sayılabilmesi için “cebir ve şiddeti” bir yöntem olarak kullanması gerekmektedir. Dolayısıyla, korkutma, yıldırma, sindirme, tehdit veya manevi cebir bir terör yöntemi olmaktan çıkarılmıştır.</div><div class="MsoNormal" style="color: black; font-family: Georgia,"Times New Roman",serif; text-align: justify; text-indent: 1cm;">Bu değişikliğin temel sebebi Anayasada yapılan değişiklikler çerçevesinde ifade özgürlüğünün sınırlarını genişletmek, herhangi bir düşüncenin kamu düzeni için mevcut veya yakın tehlike doğuracağı ana kadar serbestçe açıklanıp tartışılmasına imkan tanımaktır.</div><div class="MsoNormal" style="color: black; font-family: Georgia,"Times New Roman",serif; text-align: justify;"> Nitekim aynı düşüncenin bir yansıması olarak TMK m.8’de düzenlenen devletin bölünmez bütünlüğü aleyhine propaganda yapmak TMK’dan çıkarılmış, TMK m.7/2’deki, terör örgütlerinin salt propagandası yapılması suç olmaktan çıkarılmış propagandanın cebir ve şiddet başvurmayı teşvik edecek şekilde yapılması suç haline getirilmiştir. </div><div class="MsoNormal" style="color: black; font-family: Georgia,"Times New Roman",serif; text-align: justify;"> Bu, cebir ve şiddet içermeyen her eylemin cezasız kalacağı anlamı taşımamaktadır. Eylemin niteliğine göre, eskiden TMK içinde mütalaa edilen bazı eylemler, şimdi TCK’nın 5. Babında düzenlenen Amme Nizamı Aleyhine İşlenen Suçlar olarak kategorize edilebilir. Burada düzenlenen özellikle, TCK m.311, 312, 313 söylemini eyleme dönüştürmeyen örgütler için kullanılabilir. Zira adı geçen maddelerden;</div><div class="MsoNormal" style="color: black; font-family: Georgia,"Times New Roman",serif; text-align: justify;"> TCK m.311, 312’de, (1)suç işlemeğe teşvik ve tahrik, (2)kanunun cürüm saydığı fiili övme, (3)halkı kanunlara itaatsizliğe teşvik, (4) sosyal sınıflar arasında kin ve birbirlerini düşmanlığa tahrik ve (5) halkın hayatına, sağlığına ve malına zarar verme tehdidi suçlarıdır. </div><div class="MsoNormal" style="color: black; font-family: Georgia,"Times New Roman",serif; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="color: black; font-family: Georgia,"Times New Roman",serif; text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><b>8.</b> Sekizinci önemli değişiklik, bir ceza hükmünün AİHS’nin ihlali suretiyle verildiğinin AİHM’in kesinleşmiş kararı ile tespit edilmesi durumu, Türk hukuku açısısndan yeniden yargılama sebebi olarak kabul edilmiştir. </div><div class="MsoNormal" style="color: black; font-family: Georgia,"Times New Roman",serif; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="color: black; font-family: Georgia,"Times New Roman",serif; text-align: justify;"> <b>Değişikliklerin Sonuçları </b></div><div class="MsoNormal" style="color: black; font-family: Georgia,"Times New Roman",serif; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="color: black; font-family: Georgia,"Times New Roman",serif; text-align: justify; text-indent: 18pt;">Bu değişikliğin birinci sonucu teoriktir. Gerçekten de, bu değişiklikler sonrası, teoride, kişilerin hak ve özgürlük alanı genişlerken devletin kişilerin özgürlük alanına müdahale alanı daralmıştır. Diğer bir ifadeyle, teorik olarak, bundan sonra, kişilerin kolluk görevlileri ile ve diğer kanunu uygulayan kişiler ile daha az karşı karşıya gelmesi gerekir. </div><div class="MsoNormal" style="color: black; font-family: Georgia,"Times New Roman",serif; text-align: justify; text-indent: 18pt;">Fakat bu değişikliklerin hemen, hatta yakın zamanda hayata geçirilmesini beklemek hata olur. Zira, kişilerin hak ve özgürlük alanını genişletmeye yönelik çoğu olması gereken bu yeni değişiklikler toplumun kendi ihtiyaçlarının ortaya çıkardığı ve Batıdakinin aksine büyük mücadelelerle elde ettiği, vazgeçilmemesi gereken, olmazsa olmaz kazanımlar değildir. Ayrıca, bu sağlanan yeni hak ve özgürlükler şu anki Türk halkının ve uygulayıcısının çoğunluğunun anlamlarını bildiği, özümsediği, örneğini daha önce gördüğü ve dolayısıyla uygulanmadığı takdirde ne kaybedildiğini bildiği değerler değildir. </div><div class="MsoNormal" style="color: black; font-family: Georgia,"Times New Roman",serif; text-align: justify; text-indent: 18pt;">Daha da, önemlisi, Türk halkı ve uygulamacıları genel itibari ile, hukuk bilincinden ve kültüründen yoksundur. Çoğumuz için, hukuk, uygulamayı yönlendirmesi gereken bir rehber olmaktan çok, avam tabiri ile, işimize geldiği zaman uygulanan, işimize gelen kişiye uygulanan ve çoğu zaman yapılan hukuka aykırılıkları hukuka uygun göstermek için kullanılan bir kılıftır. </div><div class="MsoNormal" style="color: black; font-family: Georgia,"Times New Roman",serif; text-align: justify; text-indent: 18pt;">Dolayısıyla, bu değişikliklerin ikinci önemli sonucu, bu değişikler sonucu uygulama ile teori arasındaki farkın daha da açılması olacaktır. Bilindiği gibi, değişiklikler öncesi uygulamada, kitaplardaki hukuk ile uygulamadaki hukuk arasında, diğer bir ifade ile teori ile pratik arasında zaten ciddi bir uçurum vardır.</div><div class="MsoNormal" style="color: black; font-family: Georgia,"Times New Roman",serif; text-align: justify; text-indent: 18pt;">AİHM önüne götürülen davalardan da anlaşılacağı gibi, yaşama hakkı, işkence ve kötü muamele görmeme, kişi özgürlüğü ve güvenliği hakkı gibi temel hakları vatandaşlarına sağlama noktasında ciddi problemler yaşayan Türkiye, daha özel ve nitelikli hakların sağlanmasında daha ciddi problem yaşayacaktır. </div><div class="MsoNormal" style="color: black; font-family: Georgia,"Times New Roman",serif; text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Daha basit bir ifade ile, yeni değişikliklerle sağlanan bir çok hak, bir çok kişi için, uygulamada bir anlam ifade etmeyen, ulaşılması gereken idealler anlamı taşıyacaktır. </div><div class="MsoNormal" style="color: black; font-family: Georgia,"Times New Roman",serif; text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Bu değişikliklerin üçüncü sonucu pisikolojiktir. Zira, 1992’den bu yana yapılan değişikliklerle şüpheli ve sanıkların özgürlük alanı devamlı olarak genişletilmekte fakat bir çok demokratik toplumda kolluğa verilen yetkiler ve bu yetkilerin kullanılması için gerekli alt yapı Türkiye’de kolluğa sağlanmamaktadır. </div><div class="MsoNormal" style="color: black; font-family: Georgia,"Times New Roman",serif; text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Bu değişikliklerin istenmeyen bir sonucu olarak, kolluk, uygulamada, yapılan bu değişiklikleri suçla mücadele etmesinin istenmediği şeklinde olarak algılamaya başlamıştır. Enteresandır, günümüz Türkiye’sinde ceza muhakemesinin diğer aktörleri, toplumun bireyleri ve medyamızın değerli mensupları suçla mücadelenin önemini kolluk kadar anlamış gözükmemektedir. Kolluğun da, bu yanlış algılama sonucu, suçla mücadeleden kendisini dışlaması halinde Türkiye bir çok suç ve suçlular için suç cenneti haline gelecektir. </div><div class="MsoNormal" style="color: black; font-family: Georgia,"Times New Roman",serif; text-align: justify; text-indent: 18pt;">Bilindiği üzere, kişilerin en temel haklarından birisi de, yaşadığı toplumda, özgürlüğüne, canına ve malına yönelik herhangi haksız bir müdahale korkusundan uzak huzur içinde bir hayat sürmesini isteme hakkıdır. Devlet, gerekli bu huzur ortamını vatandaşlarına sağlama noktasında pozitif bir mükellefiyet altındadır. </div><div class="MsoNormal" style="color: black; font-family: Georgia,"Times New Roman",serif; text-align: justify; text-indent: 18pt;">Korku duymama diye isimlendirebileceğimiz bu hak 2 temel durumda tehlike altındadır. Bu durumlardan birincisi, </div><div class="MsoNormal" style="color: black; font-family: Georgia,"Times New Roman",serif; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="color: black; font-family: Georgia,"Times New Roman",serif; margin-left: 0cm; text-align: justify; text-indent: 18pt;">1.<span style="font-size-adjust: none; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: normal; line-height: normal;"> </span>Suç ve suçlularla mücadelede kolluğun etkili olamaması ve suç oranlarının her geçen gün artması ve kişilerin kendisini güvende hissetmeyerek suç korkusuna kapılmasıdır. Şu an Avrupa Birliği ülkeleri vatandaşlarında her an bir suçun mağduru olma korkusu vardır. Diğer bir ifade ile, Avrupa ülkeleri bu anlamda korku duymama hakkını vatandaşlarına tam anlamı ile sağlamaktan uzaktır. </div><div class="MsoNormal" style="color: black; font-family: Georgia,"Times New Roman",serif; text-align: justify; text-indent: 18pt;">Bu nedenle, Batı hukukunda, şu anda, suçla mücadelede kolluğu daha etkili kılmak için kolluğun yetkileri devamlı genişletilirken kişilerin hak ve özgürlük alanı daraltılmaktadır. </div><div class="MsoNormal" style="color: black; font-family: Georgia,"Times New Roman",serif; text-align: justify; text-indent: 18pt;">Korku duymama hakkı için ikinci tehlike, </div><div class="MsoNormal" style="color: black; font-family: Georgia,"Times New Roman",serif; margin-left: 18pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="color: black; font-family: Georgia,"Times New Roman",serif; margin-left: 0cm; text-align: justify; text-indent: 18pt;">2.<span style="font-size-adjust: none; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: normal; line-height: normal;"> </span>Suçla mücadelede başarılı olma ve halk için suçtan temiz bir ortam oluşturma adına kolluğun kişilerin özgürlük alanına sistematik olarak müdahale ederek kolluğun kendisinin korkulacak bir unsur haline gelmesidir. Ülkemizdeki durum ise kısmen budur. </div><div class="MsoNormal" style="color: black; font-family: Georgia,"Times New Roman",serif; text-align: justify; text-indent: 18pt;">Kolluk suçla mücadelede ve suç oranlarını düşük tutmada batılı meslektaşlarına göre daha başarılıdır. Fakat, bu başarının faturasını çoğu zaman suçsuz kişilere ödetmek zorunda bırakmaktadır. Diğer bir ifade ile toplumun çok küçük bir kesimini oluşturan suçlularla mücadele ederken suçsuz olan büyük çoğunluğu gereksiz ve haksız yere çok rahatsız etmektedir. </div><div class="MsoNormal" style="color: black; font-family: Georgia,"Times New Roman",serif; text-align: justify; text-indent: 18pt;">Dolayısıyla, bizim ülkemizde, kolluğun yürüttüğü bir suç araştırmasının her an konusu olma korkusu, korku duymama hakkının potansiyel ikinci düşmanı olarak görülmektedir. </div><div class="MsoNormal" style="color: black; font-family: Georgia,"Times New Roman",serif; text-align: justify; text-indent: 18pt;">Bu nedenle, Türkiye’de, son yıllarda, batıda yapılanın aksine, demokratikleşme adına kolluğun yetkileri daraltılmakta kişilerin hak ve özgürlük alanı genişletilmektedir. </div><div class="MsoNormal" style="color: black; font-family: Georgia,"Times New Roman",serif; text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Bu gelişmelere rağmen kimse bu değişikliklerin suç ve suçlu oranını arttıracağından şikayet etmemektedir. Demek, Türkiye açısından böyle bir tehlike görülmemektedir.</div><div class="MsoNormal" style="color: black; font-family: Georgia,"Times New Roman",serif; text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Bunun en klasik örneği, yukarıda zikredilen, 1960’larda ABD’de ortaya çıkan, hukuka aykırı elde edilen delillerin mutlak olarak kullanılması yasağı Batıda terk edilmişken, bizde 2001 ve 1992 yılında yapılan değişikliklerle hem Anayasaya (m.38/6) hem de CMUK’a (m.254/2) sokulmuş olmasıdır. </div><div class="MsoNormal" style="color: black; font-family: Georgia,"Times New Roman",serif; text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Aslında olması gereken, hukuka aykırı delilin mahkemede delil olarak kullanılması hususunda, ihlal edilen hukuki değerin önemine, suçun ağırlığına, sanığın tehlikeliliğine, delilin başka türlü elde edilip edilmemesinin mümkün olup olmaması noktasında hakime takdir yetkisi verilmesidir. Bu bağlamda, ihlal edilen kural ile korunan hukuki değerin çok önemli olmaması, sanığın toplum için tehlikeli olması, suçun ağır bir suç olması, elde edilen delilin başka türlü elde edilmesinin mümkün olmaması halinde elde edilen delil mahkemede kullanılabilmelidir. Hukuk kuralını ihlal ederek hukuka aykırı delil elde eden kolluk görevlisi hakkında da idari soruşturma başlatılmalıdır.</div><div class="MsoNormal" style="color: black; font-family: Georgia,"Times New Roman",serif; text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Suç ve suçla mücadeleyi zorlaştıran diğer yeni bir değişiklik yine suçun ağırlığına ve sanığın tehlikeliliğine bakmadan, bütün suçlarda, yakalanma anından hazırlık soruşturması bitene kadar, sanığın avukatın hukuki yardımından sınırsız yararlanabilmesidir. Burada da avukatın toplanmayan delillerin toplanması işlemine zarar vermesini engellemek ve yakalanmayan diğer sanıklara ulaşılmasını zorlaştırmamak için, olması gereken, özellikle terör suçlarında ve organize suçlarda, belirli bir süre (6-8 saat gibi), yakalanan kişinin avukatı ile görüşmesine müsaade edilmemesidir. Alternatif olarak, bu tip bir sınırlama yerine, güvenilir avukat listesi oluşturulması ve bu listeden bir avukat ile sanığın görüştürülmesi düşünülebilir. </div><div class="MsoNormal" style="color: black; font-family: Georgia,"Times New Roman",serif; text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Suç ve suçlu ile mücadeleyi göz ardı eden yukarıda zikredilen diğer bir yeni değişiklik, yakalanan kişinin yakalanmasının hemen sonrası yakınları ile herhangi bir sınırlamaya tabi tutulmaksızın görüşme hakkının tanınmasıdır (AY m.19/6). Özellikle organize suçlarda, henüz delillerin tam olarak toplanmadığı ve muhtemel suç ortaklarının tam olarak tespit edilmediği bir aşamada, yakalanan kişinin dilediği bir yakını ile görüşmesi hazırlık soruşturmasına zarar verebilir. Burada da, terör ve organize suçlar ile mücadele kapsamında, sanığın yakınları ile haberleşme hakkının belirli bir süre (6-8 saat kadar) sınırlanabilmesi gerekir. </div><div class="MsoNormal" style="color: black; font-family: Georgia,"Times New Roman",serif; text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Buradan bu yeni gelişmelere bakarak şu sonucu çıkarmak mümkün olabilir: bizde de, önümüzdeki 5-10 yıl içerisinde, kolluk, korku duymama hakkı açısından korkulacak bir unsur haline gelmekten çıkacak fakat bu boşluğu suç ve suçlular hemen dolduracaktır. </div><div class="MsoNormal" style="color: black; font-family: Georgia,"Times New Roman",serif; text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Fakat, her halükarda, tehdit ister kolluktan isterse suçtan ve suçlulardan gelsin, toplumlar hiçbir zaman korku duymama hakkını tam anlamıyla kullanabilecekleri bir ortamı bulamayacaklardır. </div><div class="MsoNormal" style="color: black; font-family: Georgia,"Times New Roman",serif; text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Aslında amaç, ne kolluğun suçla mücadelede etkisiz kılmak ne de kolluğu korkulacak bir unsur haline getirmek olmalıdır. </div><div class="MsoNormal" style="color: black; font-family: Georgia,"Times New Roman",serif; text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">Tam tersine, kolluk, suç ve suçlularla mücadelede daha etkili hale getirilmeli, bu yapılırken de kolluğun kişi hak ve özgürlük alanına müdahale etmesini engellemek için de gerekli hukuki ve sosyal tedbirler alınmalıdır.</div><div class="MsoNormal" style="color: black; font-family: Georgia,"Times New Roman",serif; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="color: black; font-family: Georgia,"Times New Roman",serif; text-align: justify;">Kolluğu suçla mücadelede daha etkin hale getirmek için,</div><div class="MsoNormal" style="color: black; font-family: Georgia,"Times New Roman",serif; margin-left: 82.65pt; text-align: justify; text-indent: -47.25pt;">1.<span style="font-size-adjust: none; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: normal; line-height: normal;"> </span>Kolluğu suçla mücadelede gerekli yetkilerin verilmesi ve bu yetkilerin kullanılmasına hukuk sisteminin müsaade etmesi gerekir. Türk hukuku açısından, kanımca, kolluğa suçla mücadelede gerekli temel yetkiler vücuttan örnek alma, vücudun muayenesi, ağır cezalık suçlarda telefon dinleme gibi birkaç yetki dışında verilmiştir. Fakat, hukuk sistemi, uygulamada, her zaman için bu yetkilerin kullanılmasını anlamlı bulmamaktadır. Bunun en önemli örneği, silah kullanma yetkisidir. </div><div class="MsoNormal" style="color: black; font-family: Georgia,"Times New Roman",serif; margin-left: 82.65pt; text-align: justify; text-indent: -47.25pt;">2.<span style="font-size-adjust: none; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: normal; line-height: normal;"> </span>Toplumun, medyanın ve adliye teşkilatının suçla mücadelede kolluğu yalnız bırakmaması, tam tersine kolluğu desteklemesi gerektiği konusunda bilinçlendirilmesi gerekir. Bunun da Türkiye’de, tam olarak yapıldığı söylenemez. </div><div class="MsoNormal" style="color: black; font-family: Georgia,"Times New Roman",serif; margin-left: 82.65pt; text-align: justify; text-indent: -47.25pt;">3.<span style="font-size-adjust: none; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: normal; line-height: normal;"> </span>Suçla mücadelede kolluğa yeterli teknolojik destek sağlanmalıdır. Bu noktada, ideal yakalanamamıştır.</div><div class="MsoNormal" style="color: black; font-family: Georgia,"Times New Roman",serif; margin-left: 35.4pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoBodyTextIndent" style="color: black; font-family: Georgia,"Times New Roman",serif; text-align: justify; text-indent: 0cm;">Bu yetkilerin ve desteğin verilmemesinin suç ve suçlular lehine bir ortam oluşturacağı unutulmamalıdır. </div><div class="MsoBodyTextIndent" style="color: black; font-family: Georgia,"Times New Roman",serif; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoBodyTextIndent" style="color: black; font-family: Georgia,"Times New Roman",serif; text-align: justify; text-indent: 0cm;">Kolluğu kişilerin hak ve özgürlükleri için bir korku unsuru hale getirilmesinin önlenmesi için de,</div><div class="MsoBodyTextIndent" style="color: black; font-family: Georgia,"Times New Roman",serif; margin-left: 82.65pt; text-align: justify; text-indent: -47.25pt;">1.<span style="font-size-adjust: none; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: normal; line-height: normal;"> </span>Suçun faillerini bir an önce bulma noktasında, kolluk üzerindeki kurumsal ve toplumsal baskının kaldırılması gerekir.</div><div class="MsoBodyTextIndent" style="color: black; font-family: Georgia,"Times New Roman",serif; margin-left: 82.65pt; text-align: justify; text-indent: -47.25pt;">2.<span style="font-size-adjust: none; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: normal; line-height: normal;"> </span>Kolluktaki ve mağdurdaki kendi cezasını kendisi vermesi dürtüsünü tamamen yok etmek için hukuk sisteminin suçun faillerine hak ettiği cezayı verdiği yönünde kollukta ve vatandaşlarda tam bir güven oluşturulması gerekir.</div><div class="MsoBodyTextIndent" style="color: black; font-family: Georgia,"Times New Roman",serif; margin-left: 82.65pt; text-align: justify; text-indent: -47.25pt;">3.<span style="font-size-adjust: none; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: normal; line-height: normal;"> </span>Sadece kolluk teşkilatının içinde değil, diğer kamu kurum ve kuruluşlarında da, hukuk kurallarını çiğneyerek kişilerin hak ve özgürlüklerini ihlal eden görevliler hakkında cezai yaptırımların uygulanması ve kural ihlalinin kimsenin yanında kar kalmayacağı mesajı verilmelidir. Zira kimsenin hukuk kurallarına uymadığı bir ortamda sadece kolluğun hukuk kurallarına uymasını beklemek ve bu noktaya odaklaşmak mantıksızdır</div><div class="MsoBodyTextIndent" style="color: black; font-family: Georgia,"Times New Roman",serif; margin-left: 82.65pt; text-align: justify; text-indent: -47.25pt;">4.<span style="font-size-adjust: none; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: normal; line-height: normal;"> </span>Hak ve özgürlüklerin herkes için var olduğunun gösterilmesi için kolluğun eşit işe eşit ücret, makul süre çalıştırılma, özel hayatına saygı duyulmasını isteme ve yaşama hakkı gibi kendi hak ve özgürlüklerine de değer verilmesi gerekir. Aksi takdirde kolluk hak ve özgürlük deyince hep sanık haklarını anlayacaktır. </div><div class="MsoBodyTextIndent" style="color: black; font-family: Georgia,"Times New Roman",serif; margin-left: 82.65pt; text-align: justify; text-indent: -47.25pt;">5.<span style="font-size-adjust: none; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: normal; line-height: normal;"> </span>Suçun sosyal bir olgu olduğunun, suçun sadece kolluğun gayreti ile yok edilmesinin mümkün olmadığının, bu bir gün başarılsa bile bunun geçici olacağının kollukça iyi algılanması gerekir.</div><div class="MsoBodyTextIndent" style="color: black; font-family: Georgia,"Times New Roman",serif; margin-left: 82.65pt; text-align: justify; text-indent: -47.25pt;">6.<span style="font-size-adjust: none; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: normal; line-height: normal;"> </span>Kolluğun duygusal davranıp olaylarla kendisini özdeşleştirmemesi gerekir. Suç ve suçlu ile mücadelenin sadece kolluğun görevi olmadığının, suçun önlenmesinde sadece kolluğun menfaatinin bulunmadığının, kolluk kadar, hakimlerin, savcıların, avukatların, kanun koyucunun ve halkında suçun önlenmesi noktasında duyarlı olmasının gereğinin yetkililerce iyi vurgulanması gerekir. </div><div class="MsoBodyTextIndent" style="color: black; font-family: Georgia,"Times New Roman",serif; margin-left: 82.65pt; text-align: justify; text-indent: -47.25pt;">7.<span style="font-size-adjust: none; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: normal; line-height: normal;"> </span>Kolluğun hukuk sisteminin aksaklıklarını giderme mücadelesine girmesinin yanlış olduğunun, bunun sistemin aksaklıklarının görülmesine engel olma ve problemin çözümünün geciktirilmesi anlamı taşıyacağı noktasında bilinçlendirilmesi gerekir.</div><div class="MsoBodyTextIndent" style="color: black; font-family: Georgia,"Times New Roman",serif; margin-left: 82.65pt; text-align: justify; text-indent: -47.25pt;">8.<span style="font-size-adjust: none; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: normal; line-height: normal;"> </span>İdari yapının, bazı kolluk görevlilerinde görülebilecek, başarıyı ön plana çıkarma, halkın güvenine layık olduğunu gösterme gibi kendi değerlerini mesleğinin değerlerinin önüne koyarak hukuk kurallarını ikinci plana atma anlamına gelebilecek eylemlerine prim vermemesi gerekir. </div><div class="MsoBodyTextIndent" style="color: black; font-family: Georgia,"Times New Roman",serif; margin-left: 82.65pt; text-align: justify; text-indent: -47.25pt;">9.<span style="font-size-adjust: none; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: normal; line-height: normal;"> </span>Kolluk mesleğinin kolluğun ve halkın gözünde de saygın bir yere getirilmesi gerekir ki kolluk kişilerin hak ve özgürlüklerine müdahale ederek bu saygınlığı zedelemek istemesin. </div><div class="MsoBodyTextIndent" style="color: black; font-family: Georgia,"Times New Roman",serif; margin-left: 82.65pt; text-align: justify; text-indent: -47.25pt;">10.<span style="font-size-adjust: none; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: normal; line-height: normal;"> </span>Kolluk adayları, eylemlerini ahlaki açıdan değerlendirebilen, eylemlerinin başkalarının üzerindeki etkisi ve gücü hakkında mantık yürütebilen, analitik nitelikte düşünme özelliği olan, başkalarının farklı olmasını kabullenebilen, demokratik değerlere inanan, karakter gelişimini tamamlamış, hayattan zevk alan ve başarıyı yakalamış ve toplum tarafından dışlanmamış kişiler arasından seçilmesi gerekir. </div><div class="MsoNormal" style="color: black; font-family: Georgia,"Times New Roman",serif; text-align: justify;"> </div><div class="MsoNormal" style="color: black; font-family: Georgia,"Times New Roman",serif; margin-left: 3pt; text-align: justify; text-indent: 32.4pt;">Bir toplum içerisinde sadece bir kurum seçilip toplumun realitelerinden soyutlanarak mükemmel bir kurum haline getirilemez. Kolluk sistemin parçalarından birisidir. Sistemin diğer dişlileri arasındaki bozukluk o dişliyi de etkileyecektir. Gelişme, toplumun bütün kurum ve kuruluşları ile tamamını kapsamadığı sürece bir anlam ifade etmeyecektir. Daha basit bir ifade ile, toplumda, kimsenin meslek kurallarına uymadığı bir toplumda sadece kolluk meslek kurallarına uyar hale getirilemez. Zira kolluk teşkilatı AB’ye yalnız, Türkiye’yi temsil etmek üzere girmeyecektir.</div>Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-1995902381731834676.post-65235308946870408392010-11-10T13:48:00.000-08:002010-11-10T14:06:21.863-08:00Bir İnsan Hakkı Olarak Korku Duymama Hakkı ve AB Uyum Yasaları<i><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;"></span></i><!--[if gte mso 9]><xml> <w:WordDocument> <w:View>Normal</w:View> <w:Zoom>0</w:Zoom> <w:TrackMoves/> <w:TrackFormatting/> <w:HyphenationZone>21</w:HyphenationZone> <w:PunctuationKerning/> <w:ValidateAgainstSchemas/> <w:SaveIfXMLInvalid>false</w:SaveIfXMLInvalid> <w:IgnoreMixedContent>false</w:IgnoreMixedContent> <w:AlwaysShowPlaceholderText>false</w:AlwaysShowPlaceholderText> <w:DoNotPromoteQF/> <w:LidThemeOther>TR</w:LidThemeOther> <w:LidThemeAsian>X-NONE</w:LidThemeAsian> <w:LidThemeComplexScript>X-NONE</w:LidThemeComplexScript> <w:Compatibility> <w:BreakWrappedTables/> <w:SnapToGridInCell/> <w:WrapTextWithPunct/> <w:UseAsianBreakRules/> <w:DontGrowAutofit/> <w:SplitPgBreakAndParaMark/> <w:DontVertAlignCellWithSp/> <w:DontBreakConstrainedForcedTables/> <w:DontVertAlignInTxbx/> <w:Word11KerningPairs/> <w:CachedColBalance/> </w:Compatibility> <w:BrowserLevel>MicrosoftInternetExplorer4</w:BrowserLevel> <m:mathPr> <m:mathFont m:val="Cambria Math"/> <m:brkBin m:val="before"/> <m:brkBinSub m:val="--"/> <m:smallFrac m:val="off"/> <m:dispDef/> <m:lMargin m:val="0"/> <m:rMargin m:val="0"/> <m:defJc m:val="centerGroup"/> <m:wrapIndent m:val="1440"/> <m:intLim m:val="subSup"/> <m:naryLim m:val="undOvr"/> </m:mathPr></w:WordDocument> </xml><![endif]--><!--[if gte mso 9]><xml> <w:LatentStyles DefLockedState="false" DefUnhideWhenUsed="true"
DefSemiHidden="true" DefQFormat="false" DefPriority="99"
LatentStyleCount="267"> <w:LsdException Locked="false" Priority="0" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Normal"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="heading 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 7"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 8"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 9"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 7"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 8"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 9"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="0" Name="footnote text"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="35" QFormat="true" Name="caption"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="0" Name="footnote reference"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="10" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Title"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="1" Name="Default Paragraph Font"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="0" Name="Body Text Indent"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="11" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtitle"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="22" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Strong"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="20" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Emphasis"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="59" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Table Grid"/> <w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Placeholder Text"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="1" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="No Spacing"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Revision"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="34" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="List Paragraph"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="29" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Quote"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="30" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Quote"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="19" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Emphasis"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="21" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Emphasis"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="31" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Reference"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="32" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Reference"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="33" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Book Title"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="37" Name="Bibliography"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" QFormat="true" Name="TOC Heading"/> </w:LatentStyles> </xml><![endif]--><!--[if gte mso 10]> <style>
/* Style Definitions */
table.MsoNormalTable
{mso-style-name:"Normal Tablo";
mso-tstyle-rowband-size:0;
mso-tstyle-colband-size:0;
mso-style-noshow:yes;
mso-style-priority:99;
mso-style-qformat:yes;
mso-style-parent:"";
mso-padding-alt:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt;
mso-para-margin:0cm;
mso-para-margin-bottom:.0001pt;
mso-pagination:widow-orphan;
font-size:10.0pt;
font-family:"Times New Roman","serif";}
</style> <![endif]--> <div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span>Prof.Dr.Mesut Bedri ERYILMAZ</span></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="http://www.campusaccess.com/images/law-school.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="320" src="http://www.campusaccess.com/images/law-school.jpg" width="296" /></a></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span> </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span>Kişilerin en temel haklarından birisi de, yaşadığı toplumda, özgürlüğüne, canına ve malına yönelik herhangi haksız bir müdahale korkusundan uzak huzur içinde bir hayat sürmesini isteme hakkıdır. Devlet, gerekli huzur ortamını vatandaşlarına sağlama noktasında pozitif bir mükellefiyet altındadır. </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span>Konumuz açısından, korku duymama hakkı 2 temel durumda tehlike altındadır.<span> </span>Bu durumlardan birincisi, </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 0cm; text-align: justify; text-indent: 18pt;"><span><span>1.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span></span><span>Suç ve suçlularla mücadelede kolluğun etkili olamaması ve suç oranlarının her geçen gün artması ve kişilerin kendisini güvende hissetmeyerek suç korkusuna kapılmasıdır. </span></div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 18pt; text-align: justify; text-indent: 17.4pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span>Şu an Avrupa Birliği ülkeleri vatandaşlarında her an bir suçun mağduru olma korkusu vardır. </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span>Diğer bir ifade ile, Avrupa ülkeleri bu anlamda korku duymama hakkını vatandaşlarına tam anlamı ile sağlamaktan uzaktır. </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span>Bu nedenle, Batı hukukunda, şu anda, suçla mücadelede kolluğu daha etkili kılmak için kolluğun yetkileri devamlı genişletilirken kişilerin hak ve özgürlük alanı daraltılmaktadır.<span> </span></span></div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 18pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span>Korku duymama hakkı için ikinci tehlike, </span></div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 18pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 0cm; text-align: justify; text-indent: 18pt;"><span><span>2.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span></span><span>Suçla mücadelede başarılı olma ve halk için suçtan temiz bir ortam oluşturma adına kolluğun kişilerin özgürlük alanına sistematik olarak müdahale ederek kolluğun kendisinin korkulacak bir unsur haline gelmesidir. </span></div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 18pt; text-align: justify; text-indent: 17.4pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span>Ülkemizdeki durum kısmen budur.<span> </span></span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span>Kolluk suçla mücadelede ve suç oranlarını düşük tutmada batılı meslektaşlarına göre daha başarılıdır.<span> </span></span></div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 35.4pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span>Fakat, bu başarının faturasını zaman zaman suçsuz kişilere ödetmek zorunda bırakmaktadır. </span></div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 35.4pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span>Diğer bir ifade ile toplumun çok küçük bir kesimini oluşturan suçlularla mücadele ederken suçsuz olan büyük çoğunluğu gereksiz ve haksız yere çok rahatsız etmektedir. </span></div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 35.4pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span>Dolayısıyla, bizim ülkemizde, kolluğun yürüttüğü bir suç araştırmasının her an konusu olma korkusu, korku duymama hakkının potansiyel ikinci düşmanı olarak görülmektedir. </span></div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 35.4pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span>Bu nedenle, Türkiye’de, son yıllarda, batıda yapılanın aksine, demokratikleşme adına kolluğun yetkileri daraltılmakta kişilerin hak ve özgürlük alanı genişletilmektedir.<span> </span></span></div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 35.4pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span>Bu gelişmelere rağmen kimse bu değişikliklerin suç ve suçlu oranını arttıracağından şikayet etmemektedir.<span> </span>Demek, Türkiye açısından böyle bir tehlike görülmemektedir.</span></div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 35.4pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span>Bunun en klasik örneği, 1960’larda ABD’de ortaya çıkan, hukuka aykırı elde edilen delillerin mutlak olarak kullanılması yasağı Batıda terk edilmişken, bizde 2001 ve 1992 yılında yapılan değişikliklerle hem Anayasaya (m.38/6) hem de CMUK’a (m.254/2) sokulmuş olmasıdır. <span> </span></span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span>Aslında olması gereken, hukuka aykırı delilin mahkemede delil olarak kullanılması hususunda, ihlal edilen hukuki değerin önemine, suçun ağırlığına, sanığın tehlikeliliğine, delilin başka türlü elde edilip edilmemesinin mümkün olup olmaması noktasında hakime takdir yetkisi verilmesidir.<span> </span>Bu bağlamda, ihlal edilen kural ile korunan hukuki değerin çok önemli olmaması, sanığın toplum için tehlikeli olması, suçun ağır bir suç olması, elde edilen delilin başka türlü elde edilmesinin mümkün olmaması halinde elde edilen delil mahkemede kullanılabilmelidir.<span> </span>Hukuk kuralını ihlal ederek hukuka aykırı delil elde eden kolluk görevlisi hakkında da idari soruşturma başlatılmalıdır.</span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span>Suç ve suçla mücadeleyi zorlaştıran diğer yeni bir değişiklik yine suçun ağırlığına ve sanığın tehlikeliliğine bakmadan, bütün suçlarda, yakalanma anından hazırlık soruşturması bitene kadar, sanığın avukatın hukuki yardımından sınırsız yararlanabilmesidir. Burada da avukatın toplanmayan delillerin toplanması işlemine zarar vermesini engellemek ve yakalanmayan diğer sanıklara ulaşılmasını zorlaştırmamak için, olması gereken, özellikle terör suçlarında, belirli bir süre (6-8 saat gibi), yakalanan kişinin avukatı ile görüşmesine müsaade edilmemesidir. Alternatif olarak, bu tip bir sınırlama yerine, güvenilir avukat listesi oluşturulması ve bu listeden bir avukat ile sanığın görüştürülmesi düşünülebilir.<span> </span></span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span>Suç ve suçlu ile mücadeleyi göz ardı eden diğer bir yeni değişiklik, yakalanan kişinin yakalanmasının hemen sonrası yakınları ile herhangi bir sınırlamaya tabi tutulmaksızın görüşme hakkının tanınmasıdır (AY m.19/6). Özellikle organize suçlarda, henüz delillerin tam olarak toplanmadığı ve muhtemel suç ortaklarının tam olarak tespit edilmediği bir aşamada, yakalanan kişinin dilediği bir yakını ile görüşmesi hazırlık soruşturmasına zarar verebilir.<span> </span>Burada da, terör ve organize suçlar ile mücadele kapsamında, sanığın yakınları ile haberleşme hakkının belirli bir süre sınırlanabilmesi gerekir.<span> </span></span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span>Buradan bu yeni gelişmelere bakarak şu sonucu çıkarmak mümkün olabilir: bizde de, önümüzdeki 5-10 yıl içerisinde, kolluk, korku duymama hakkı açısından korkulacak bir unsur haline gelmekten çıkacak fakat bu boşluğu suç ve suçlular hemen dolduracaktır. </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span>Fakat, her halükarda, tehdit ister kolluktan isterse suçtan ve suçlulardan gelsin, toplumlar hiçbir zaman korku duymama hakkını tam anlamıyla kullanabilecekleri bir ortamı bulamayacaklardır.<span> </span></span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span>Aslında amaç, ne kolluğun suçla mücadelede etkisiz kılmak ne de kolluğu korkulacak bir unsur haline getirmek olmalıdır. </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span>Tam tersine, kolluk, suç ve suçlularla mücadelede daha etkili hale getirilmeli, bu yapılırken de kolluğun kişi hak ve özgürlük alanına müdahale etmesini engellemek için de gerekli hukuki ve sosyal tedbirler alınmalıdır.</span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span>Kolluğu suçla mücadelede daha etkin hale getirmek için,</span></div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 82.65pt; text-align: justify; text-indent: -47.25pt;"><span><span>1.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span></span><span>Kolluğu suçla mücadelede gerekli yetkilerin verilmesi ve bu yetkilerin kullanılmasına hukuk sisteminin müsaade etmesi gerekir. Türk hukuku açısından, kanımca, kolluğa suçla mücadelede gerekli yetkiler verilmiştir. Fakat, hukuk sistemi, uygulamada, her zaman için bu yetkilerin kullanılmasını anlamlı bulmamaktadır.<span> </span>Bunun en önemli örneği, silah kullanma yetkisidir. </span></div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 82.65pt; text-align: justify; text-indent: -47.25pt;"><span><span>2.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span></span><span>Toplumun ve medyanın suçla mücadelede kolluğu yalnız bırakmaması, tam tersine kolluğu desteklemesi gerekir. <span> </span>Bunun da Türkiye’de, tam olarak yapıldığı söylenemez. </span></div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 82.65pt; text-align: justify; text-indent: -47.25pt;"><span><span>3.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span></span><span>Suçla mücadelede kolluğa yeterli teknolojik destek sağlanmalıdır. Bu noktada, ideal yakalanamamıştır.</span></div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 35.4pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoBodyTextIndent" style="text-align: justify; text-indent: 0cm;">Bu yetkilerin ve desteğin verilmemesinin suç ve suçlular lehine bir ortam oluşturacağı unutulmamalıdır. </div><div class="MsoBodyTextIndent" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoBodyTextIndent" style="text-align: justify; text-indent: 0cm;">Kolluğu kişilerin hak ve özgürlükleri için bir korku unsuru hale getirilmesinin önlenmesi için de,</div><div class="MsoBodyTextIndent" style="margin-left: 82.65pt; text-align: justify; text-indent: -47.25pt;"><span>1.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span>Suçun faillerini bir an önce bulma noktasında, kolluk üzerindeki kurumsal ve toplumsal baskının kaldırılması gerekir.</div><div class="MsoBodyTextIndent" style="margin-left: 82.65pt; text-align: justify; text-indent: -47.25pt;"><span>2.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span>Kolluktaki kendi cezasını kendisi vermesi dürtüsünü tamamen yok etmek için hukuk sisteminin suçun faillerine hak ettiği cezayı verdiği yönünde kollukta tam bir güven oluşturulması gerekir.</div><div class="MsoBodyTextIndent" style="margin-left: 82.65pt; text-align: justify; text-indent: -47.25pt;"><span>3.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span>Sadece kolluk teşkilatının içinde değil, diğer kamu kurum ve kuruluşlarında da, hukuk kurallarını çiğneyerek kişilerin hak ve özgürlüklerini ihlal eden görevliler hakkında cezai yaptırımların uygulanması ve kural ihlalinin kimsenin yanında kar kalmayacağı mesajı verilmelidir.<span> </span>Zira kimsenin hukuk kurallarına uymadığı bir ortamda sadece kolluğun hukuk kurallarına uymasını beklemek mantıksızdır</div><div class="MsoBodyTextIndent" style="margin-left: 82.65pt; text-align: justify; text-indent: -47.25pt;"><span>4.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span>Hak ve özgürlüklerin herkes için var olduğunun gösterilmesi için kolluğun eşit işe eşit ücret, makul süre çalıştırılma, özel hayatına saygı duyulmasını isteme ve yaşama hakkı gibi kendi hak ve özgürlüklerine de değer verilmesi gerekir.<span> </span>Aksi takdirde kolluk hak ve özgürlük deyince hep sanık haklarını anlayacaktır. </div><div class="MsoBodyTextIndent" style="margin-left: 82.65pt; text-align: justify; text-indent: -47.25pt;"><span>5.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span>Suçun sosyal bir olgu olduğunun, suçun sadece kolluğun gayreti ile yok edilmesinin mümkün olmadığının, bu bir gün başarılsa bile bunun geçici olacağının kollukça iyi algılanması gerekir.</div><div class="MsoBodyTextIndent" style="margin-left: 82.65pt; text-align: justify; text-indent: -47.25pt;"><span>6.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span>Kolluğun duygusal davranıp olaylarla kendisini özdeşleştirmemesi gerekir.<span> </span>Suç ve suçlu ile mücadelenin sadece kolluğun görevi olmadığının, suçun önlenmesinde sadece kolluğun menfaatinin bulunmadığının, kolluk kadar, hakimlerin, savcıların, avukatların, kanun koyucunun ve halkında suçun önlenmesi noktasında duyarlı olmasının gereğinin iyi vurgulanması gerekir.<span> </span></div><div class="MsoBodyTextIndent" style="margin-left: 82.65pt; text-align: justify; text-indent: -47.25pt;"><span>7.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span>Kolluğun hukuk sisteminin aksaklıklarını giderme mücadelesine girmesinin yanlış olduğunun, bunun sistemin aksaklıklarının görülmesine engel olma ve problemin çözümünün geciktirilmesi anlamı taşıyacağı noktasında bilinçlendirilmesi gerekir.</div><div class="MsoBodyTextIndent" style="margin-left: 82.65pt; text-align: justify; text-indent: -47.25pt;"><span>8.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span>İdari yapının, bazı görevlilerde görülebilecek, başarıyı ön plana çıkarma, halkın güvenine layık olduğunu gösterme gibi kendi değerlerini mesleğinin değerlerinin önüne koyarak hukuk kurallarını ikinci plana atma anlamına gelebilecek eylemlerine prim vermemesi gerekir.<span> </span></div><div class="MsoBodyTextIndent" style="margin-left: 82.65pt; text-align: justify; text-indent: -47.25pt;"><span>9.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span>Kolluk mesleğinin kolluğun ve halkın gözünde de saygın bir yere getirilmesi gerekir ki kolluk kişilerin hak ve özgürlüklerine müdahale ederek bu saygınlığı zedelemek istemesin. </div><div class="MsoBodyTextIndent" style="margin-left: 82.65pt; text-align: justify; text-indent: -47.25pt;"><span>10.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span>Kolluk adayları, eylemlerini ahlaki açıdan değerlendirebilen, eylemlerinin başkalarının üzerindeki etkisi ve gücü hakkında mantık yürütebilen, analitik nitelikte düşünme özelliği olan, başkalarının farklı olmasını kabullenebilen, demokratik değerlere inanan, karakter gelişimini tamamlamış, hayattan zevk alan ve başarıyı yakalamış ve toplum tarafından dışlanmamış kişiler arasından seçilmesi gerekir.<span> </span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span><span> </span></span></div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 3pt; text-align: justify;"><span>Burada belirtilmesi gereke diğer bir husus, Türk kolluğunun insan hakları mesajını aldığı gerçeğidir.. Bu mesaj çerçevesinde önemli çalışmalar gerçekleştirilmektedir. Bundan sonra, hem hukuki alanda hem de bilinçlendirme alanında yapılanların sonucunu görmek için beklemek gerekir. Bu anlamda kolluğa daha fazla insan hakları baskısı bu kavrama karşı kolluk görevlileri arasında antipati doğurma riski taşımaktadır. Kaldı ki, bir toplum içerisinde sadece bir kurumu seçip toplumun realitelerinden soyutlayarak mükemmel bir kurum haline getirmek mümkün değildir. Kolluk sistemin parçalarından birisidir. Sistemin diğer dişlileri arasındaki bozukluk o dişliyi de etkileyecektir.<span> </span>Gelişme, toplumun bütün kurum ve kuruluşları ile<span> </span>tamamını kapsamadığı sürece bir anlam ifade etmeyecektir. Daha basit bir ifade ile, toplumda, kimsenin meslek kurallarına uymadığı bir toplumda sadece kolluğu meslek kurallarına uyar hale getirmek zordur.<span> </span></span></div><div class="MsoNormal" style="margin-left: 3pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span>Aslında, belki de, insan hakları problemin yeniden<span> </span>tanımlanması da gerekir. Türkiye’de problem insan haklarını hayata geçireme probleminden çok, hukuk kurallarını hayata geçirememektir.<span> </span>Zira insan hakları, esas itibari ile, hukuk kuralları ile korunmaktadır.<span> </span>Kolluk suçla mücadele ederken bu hukuk kurallarını çiğneyip kendi yetkilerinin sınırlarını aşarak kişi hak ve özgürlüklerinin alanına müdahale etmektedir. Bu nedenle, temel problem kolluğu suçla mücadele ederken kendi yetkilerinin sınırları içinde tutmanın yolunun bulunmasıdır.<span> </span></span></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><br />
<span></span><div><div id="ftn1"> </div></div>Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-1995902381731834676.post-8618441610204561862010-11-10T13:41:00.000-08:002010-11-10T14:05:53.763-08:00BEN SÖYLEMİYORUM YASA SÖYLÜYOR<!--[if gte mso 9]><xml> <w:WordDocument> <w:View>Normal</w:View> <w:Zoom>0</w:Zoom> <w:TrackMoves/> <w:TrackFormatting/> <w:HyphenationZone>21</w:HyphenationZone> <w:PunctuationKerning/> <w:ValidateAgainstSchemas/> <w:SaveIfXMLInvalid>false</w:SaveIfXMLInvalid> <w:IgnoreMixedContent>false</w:IgnoreMixedContent> <w:AlwaysShowPlaceholderText>false</w:AlwaysShowPlaceholderText> <w:DoNotPromoteQF/> <w:LidThemeOther>TR</w:LidThemeOther> <w:LidThemeAsian>X-NONE</w:LidThemeAsian> <w:LidThemeComplexScript>X-NONE</w:LidThemeComplexScript> <w:Compatibility> <w:BreakWrappedTables/> <w:SnapToGridInCell/> <w:WrapTextWithPunct/> <w:UseAsianBreakRules/> <w:DontGrowAutofit/> <w:SplitPgBreakAndParaMark/> <w:DontVertAlignCellWithSp/> <w:DontBreakConstrainedForcedTables/> <w:DontVertAlignInTxbx/> <w:Word11KerningPairs/> <w:CachedColBalance/> </w:Compatibility> <w:BrowserLevel>MicrosoftInternetExplorer4</w:BrowserLevel> <m:mathPr> <m:mathFont m:val="Cambria Math"/> <m:brkBin m:val="before"/> <m:brkBinSub m:val="--"/> <m:smallFrac m:val="off"/> <m:dispDef/> <m:lMargin m:val="0"/> <m:rMargin m:val="0"/> <m:defJc m:val="centerGroup"/> <m:wrapIndent m:val="1440"/> <m:intLim m:val="subSup"/> <m:naryLim m:val="undOvr"/> </m:mathPr></w:WordDocument> </xml><![endif]--><!--[if gte mso 9]><xml> <w:LatentStyles DefLockedState="false" DefUnhideWhenUsed="true"
DefSemiHidden="true" DefQFormat="false" DefPriority="99"
LatentStyleCount="267"> <w:LsdException Locked="false" Priority="0" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Normal"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="heading 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 7"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 8"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 9"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 7"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 8"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 9"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="35" QFormat="true" Name="caption"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="10" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Title"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="1" Name="Default Paragraph Font"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="11" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtitle"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="22" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Strong"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="20" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Emphasis"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="59" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Table Grid"/> <w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Placeholder Text"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="1" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="No Spacing"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Revision"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="34" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="List Paragraph"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="29" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Quote"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="30" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Quote"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="19" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Emphasis"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="21" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Emphasis"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="31" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Reference"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="32" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Reference"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="33" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Book Title"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="37" Name="Bibliography"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" QFormat="true" Name="TOC Heading"/> </w:LatentStyles> </xml><![endif]--><!--[if gte mso 10]> <style>
/* Style Definitions */
table.MsoNormalTable
{mso-style-name:"Normal Tablo";
mso-tstyle-rowband-size:0;
mso-tstyle-colband-size:0;
mso-style-noshow:yes;
mso-style-priority:99;
mso-style-qformat:yes;
mso-style-parent:"";
mso-padding-alt:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt;
mso-para-margin:0cm;
mso-para-margin-bottom:.0001pt;
mso-pagination:widow-orphan;
font-size:11.0pt;
font-family:"Calibri","sans-serif";
mso-ascii-font-family:Calibri;
mso-ascii-theme-font:minor-latin;
mso-fareast-font-family:"Times New Roman";
mso-fareast-theme-font:minor-fareast;
mso-hansi-font-family:Calibri;
mso-hansi-theme-font:minor-latin;
mso-bidi-font-family:"Times New Roman";
mso-bidi-theme-font:minor-bidi;}
</style> <![endif]--> <br />
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><b><span style="color: black; font-size: 10pt;">Gülay GÖKTÜRK </span></b></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><b><span style="color: black; font-size: 10pt;">Meğerse ne çok insan, jandarmayı "ezelde ebede" sürecek bir kurum sanıyormuş. Ben, jandarmanın polisin uzanamadığı yerlerde güvenliği sağlamak üzere varolduğunu; polis teşkilatının eli kolu uzadıkça jandarmanın görev alanının da küçüleceğini ve giderek yok olacağını yazınca sanki "devletin ve milletin bölünmez bütünlüğüne" ya da "ordunun manevi şahsiyetine" dil uzatmışım gibi telaşlandılar. Bilmiyorlar ki, sadece ben söylemiyorum böyle olacağını, bizzat, yasa ve jandarmanın kendi yönetmeliği söylüyor.</span></b></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><b><span style="color: black; font-size: 10pt;">Sağolsun, Polis Akademisi Güvenlik Bilimleri Fakültesi Öğretim üyesi Doç. Dr. Mesut Bedri Eryılmaz, jandarma ile ilgili yazılarım üzerine, kendisinin bir konferansta tebliğ olarak sunduğu "Demokratik Ülkelerde Kolluk Güçleri Arasında Yetki ve Görev Alanı Paylaşımı: Türkiye Örneği" başlıklı makalesini göndermiş.</span></b></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><b><span style="color: black; font-size: 10pt;">Eryılmaz tebliğinde ana fikir olarak kanun koyucunun, demokratik bir toplumda kolluk hizmetinin sivil bir birimce karşılanması gerektiği öngörüsü ile, askeri bir yapının temsilcisi olan jandarmanın kolluk hizmetini sadece istisna olarak kabul ettiğini, bu hizmeti kırsal kesim ile sınırladığını ve polis teşkilatı kuruluncaya kadar jandarmanın polise yardımcı olmasını öngördüğünü belirtiyor ve şöyle diyor:</span></b></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><b><span style="color: black; font-size: 10pt;">"... jandarmanın varlık sebebi bir yerde polis teşkilatının olmamasıdır. Polis teşkilatının ülke çapında yaygınlaşması ile veya il ve ilçe belediye sınırlarının genişlemesi sebebiyle jandarmaya iç güvenlikte olan ihtiyaç azalacaktır. Diğer bir ifade ile şu anda jandarma, polisin boşluğunu doldurarak iç güvenlikte polise yardımcı olmaktadır.</span></b></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><b><span style="color: black; font-size: 10pt;">Nitekim bu husus, "Polisle İlişki Çalışma ve İşbirliği Esaslarını" düzenleyen Jandarma Yönetmeliği'nin 154. maddesinde de açıkça dile getirilmektedir. Söz konusu maddeye göre, Polis görev ve sorumluluk alanı olup da, bugüne kadar Polis Teşkilatı kurulmayan yerlerdeki emniyet ve asayişe ilişkin hizmetler, polis teşkilatı kuruluncaya kadar, jandarma iç güvenlik birliklerince yerine getirilir. Şehir ve kasabalarda kentleşme nedeniyle; belediye sınırları genişledikçe bu yerlerdeki, jandarmaya ait görev ve sorumluluk alanları ..... polise devredilir.</span></b></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><b><span style="color: black; font-size: 10pt;">Yönetmelik, "sorumluluk alanlarının polise devri" meselesini belirsiz bir gelecekte gerçekleşecek bir "temenni" düzeyinde de bırakmıyor üstelik. Bu devrin hangi koşullarda ve nasıl gerçekleştirileceğini de ayrıntılarıyla düzenliyor. Buna göre, devir işlemi valiliğin önerisi, Jandarma Genel Komutanı'nın uygun görmesi ve İçişleri Bakanı'nın onayı ile polise devredilebiliyor.</span></b></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><b><span style="color: black; font-size: 10pt;">Doç. Dr. Mesut Eryılmaz bu devir prosedüründe "Jandarma Genel Komutanı'nın uygun görmesi" ibaresini de eleştiriyor. Kanun, bir yerin polisin görev alanı sayılması için o yerin il ve ilçe belediye sınırı haline gelmesini veya o yerde polis teşkilatı olmasını yeterli sayarken, yönetmeliğin Jandarma Genel Komutanı'nın onayı şartı getirmesini kanunun hem lafzına hem de ruhuna aykırı buluyor. "Yönetmeliğin son cümlesinin 'Jandarma Genel Komutanlığı'na bilgi verilerek, valinin önerisi, İçişleri Bakanı'nın onayı ile polise devredilir' şeklinde olması" gerektiğini söylüyor.</span></b></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><b><span style="color: black; font-size: 10pt;">Eryılmaz'ın tebliğinin sonunda bundan sonrası için yapılması gerekenler de şöyle sıralanmış:</span></b></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><b><span style="color: black; font-size: 10pt;">1. Uygulamayı kanun koyucunun bu öngörülerine göre şekillendirmek</span></b></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><b><span style="color: black; font-size: 10pt;">2. AB sürecinde, kolluk kuvvetlerinin sivil bir yapıya kavuşturulması amacı ile Fransa, Belçika, İspanya, İtalya, Portekiz gibi Avrupa Birliği üyesi ülkelerde başlatılan, Jandarma Teşkilatları mensuplarının statülerinin diğer kuvvet komutanlıklarına tabi personelin statülerinden ayrılması işlemini Türkiye'ye de başlatmak...</span></b></div><b><span style="color: black; font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10pt;">Bence Şemdinli iddianamesini konuşurken, Şemdinli provokasyonundaki jandarma parmağını araştırırken bir yandan da bu yapısal dönüşümleri tartışalım</span></b>Unknownnoreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-1995902381731834676.post-687024704682130542010-11-10T13:30:00.001-08:002010-11-10T14:05:53.763-08:00JANDARMA (II) (7 Mart 2006, Bugün Gazetesi)Gülay GÖKTÜRK<br />
<br />
<!--[if gte mso 9]><xml> <w:WordDocument> <w:View>Normal</w:View> <w:Zoom>0</w:Zoom> <w:TrackMoves/> <w:TrackFormatting/> <w:HyphenationZone>21</w:HyphenationZone> <w:PunctuationKerning/> <w:ValidateAgainstSchemas/> <w:SaveIfXMLInvalid>false</w:SaveIfXMLInvalid> <w:IgnoreMixedContent>false</w:IgnoreMixedContent> <w:AlwaysShowPlaceholderText>false</w:AlwaysShowPlaceholderText> <w:DoNotPromoteQF/> <w:LidThemeOther>TR</w:LidThemeOther> <w:LidThemeAsian>X-NONE</w:LidThemeAsian> <w:LidThemeComplexScript>X-NONE</w:LidThemeComplexScript> <w:Compatibility> <w:BreakWrappedTables/> <w:SnapToGridInCell/> <w:WrapTextWithPunct/> <w:UseAsianBreakRules/> <w:DontGrowAutofit/> <w:SplitPgBreakAndParaMark/> <w:DontVertAlignCellWithSp/> <w:DontBreakConstrainedForcedTables/> <w:DontVertAlignInTxbx/> <w:Word11KerningPairs/> <w:CachedColBalance/> </w:Compatibility> <w:BrowserLevel>MicrosoftInternetExplorer4</w:BrowserLevel> <m:mathPr> <m:mathFont m:val="Cambria Math"/> <m:brkBin m:val="before"/> <m:brkBinSub m:val="--"/> <m:smallFrac m:val="off"/> <m:dispDef/> <m:lMargin m:val="0"/> <m:rMargin m:val="0"/> <m:defJc m:val="centerGroup"/> <m:wrapIndent m:val="1440"/> <m:intLim m:val="subSup"/> <m:naryLim m:val="undOvr"/> </m:mathPr></w:WordDocument> </xml><![endif]--><!--[if gte mso 9]><xml> <w:LatentStyles DefLockedState="false" DefUnhideWhenUsed="true"
DefSemiHidden="true" DefQFormat="false" DefPriority="99"
LatentStyleCount="267"> <w:LsdException Locked="false" Priority="0" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Normal"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="heading 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 7"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 8"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 9"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 7"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 8"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 9"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="35" QFormat="true" Name="caption"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="10" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Title"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="1" Name="Default Paragraph Font"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="11" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtitle"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="22" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Strong"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="20" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Emphasis"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="59" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Table Grid"/> <w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Placeholder Text"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="1" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="No Spacing"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Revision"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="34" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="List Paragraph"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="29" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Quote"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="30" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Quote"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="19" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Emphasis"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="21" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Emphasis"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="31" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Reference"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="32" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Reference"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="33" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Book Title"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="37" Name="Bibliography"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" QFormat="true" Name="TOC Heading"/> </w:LatentStyles> </xml><![endif]--><!--[if gte mso 10]> <style>
/* Style Definitions */
table.MsoNormalTable
{mso-style-name:"Normal Tablo";
mso-tstyle-rowband-size:0;
mso-tstyle-colband-size:0;
mso-style-noshow:yes;
mso-style-priority:99;
mso-style-qformat:yes;
mso-style-parent:"";
mso-padding-alt:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt;
mso-para-margin:0cm;
mso-para-margin-bottom:.0001pt;
mso-pagination:widow-orphan;
font-size:11.0pt;
font-family:"Calibri","sans-serif";
mso-ascii-font-family:Calibri;
mso-ascii-theme-font:minor-latin;
mso-fareast-font-family:"Times New Roman";
mso-fareast-theme-font:minor-fareast;
mso-hansi-font-family:Calibri;
mso-hansi-theme-font:minor-latin;
mso-bidi-font-family:"Times New Roman";
mso-bidi-theme-font:minor-bidi;}
</style> <![endif]--> <div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><b><span style="color: black; font-size: 10pt;">Öncelikle şunu belirtmek gerekir ki, jandarmanın yetkilerini genişletme girişimlerinin yasal temeli olup olmadığı tartışmaları başka şeydir, hukuki ya da demokrasiye uygun olup olmadığı başka bir şey...</span></b></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><b><span style="color: black; font-size: 10pt;">Yasallık iddiaları, bazı yasaların ek maddelerine getirilen zorlama yorumlara, onlar da olmazsa kimi yönetmeliklere ve protokollere dayandırılarak meşrulaştırılmaya çalışılabilir.</span></b></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><b><span style="color: black; font-size: 10pt;">Ama bütün bunlar, bu çabaları hukuki kılmaz. Hele hele "demokratik" hiç kılmaz. <br />
Jandarma neden vardır? Soruyu şöyle de sorabiliriz: Eğer polis teşkilatı, en ücra köye, en küçük mezraya kadar Türkiye'nin dört bucağına uzanan geniş bir ağ kurabilecek, etkinlik sağlayabilecek durumda olsaydı, jandarmaya gerek kalır mıydı? O zaman bu teşkilatın lağvedilmesini konuşur muyduk? </span></b></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><b><span style="color: black; font-size: 10pt;">Bu soruya verilecek cevap, jandarmanın yetki alanını genişletme yönündeki her talebin karşısındaki tutumu da belirler. Eğer, jandarma teşkilatının varlığı, esas olarak polis teşkilatının eksikliklerine dayanıyorsa, asıl hedef, bu eksikliklerin zaman içinde giderilmesi ve jandarmanın görev alanının ve yetkilerinin süreç içinde küçülmesidir.</span></b></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><b><span style="color: black; font-size: 10pt;">Tersini düşünüyorsak, Silahlı Kuvvetler'in temel -ve kalıcı-görevlerinden birinin de iç güvenliğin sağlanması olduğunu kabul etmiş oluruz. </span></b></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><b><span style="color: black; font-size: 10pt;">Jandarma teşkilatı yetkilileri de böyle bir kabulden hareket ettiklerinden olacak, görev alanlarının sınırlanması yönündeki talepleri anlamakta hep zorlanırlar. Bu tip eleştiriler karşısında genellikle ne kadar iyi işler yaptıklarını, ne kadar fedakârca çalıştıklarını, sadece kolluk kuvveti anlamında değil, kırsal alandaki sosyal projelere katılım anlamında da ne büyük sorumluluklar yüklendiklerini anlatırlar. Hatta, eleştirenleri bir nevi nankörlükle, kadir bilmezlikle suçlarlar.</span></b></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><b><span style="color: black; font-size: 10pt;">Oysa mesele, işlerini "iyi" ya da "kötü" yapmaları değil, bu işleri neden onların yaptıklarıdır. Tartışılması gereken konu, iç güvenliği sağlamanın Silahlı Kuvvetler'in işi olup olmadığıdır.</span></b></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><b><span style="color: black; font-size: 10pt;">Evet, bugün ülkemizde Silahlı Kuvvetler ekonomik girişimlerde de bulunuyor, köylere okul da yol da yapıyor, sağlık ocağı da kuruyor, siyasi tartışmalara da giriyor. Ama bütün bunlar, tıpkı jandarma eliyle Türkiye'nin yüzde 91'inde kolluk kuvveti görevi yapması gibi, birer sapmadır, asli görevden ayrılmadır, dolayısıyla yanlıştır.</span></b></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><b><span style="color: black; font-size: 10pt;">Biz bu yanlışın sonuçlarını pratikte çok yaşadık.</span></b></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><b><span style="color: black; font-size: 10pt;">Halka hesap vermeyen, kendini seçilmişlere karşı sorumlu hissetmeyen, askeri hiyerarşi içinde çalışan silahlı bir güç iç güvenlikten sorumlu tutulduğunda neler olabileceğini sayısız deneyle öğrendik.</span></b></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><b><span style="color: black; font-size: 10pt;">Güneydoğu'da jandarma karakollarının dipsiz kuyulara dönüştüğünü, kapısından sağ giren nice insanın bir daha çıkamadığını, kayıplara karıştığını gördük. Ama hiçbirinin hesabını soramadık. Basına gizli davalarda neler olduğunu, neler konuşulduğunu hiç bilemedik. Sayısız sözde faili meçhulün faili JİTEM mensubu Yeşil'i bırakın yakalayıp yargılamayı, daha yaşayıp yaşamadığını bile öğrenemedik. 1993'te askeri bir operasyon sonrası gözaltına alınan ve "kaybolan" 11 köylünün nereye gittiğini ancak 2006'da, Kulp’'taki toplu mezar ortaya çıkınca çözdük! Güneydoğu'daki bütün karanlık olaylarda jandarma parmağıyla karşılaştık. Ve işte en son olarak Şemdinli'deki büyük provokasyonda, yine iki jandarma görevlisi ile burun buruna geldik...Bütün bunlar tesadüf değildir. Her türlü demokratik denetim mekanizması dışında kalmış bir güç iç güvenlikten sorumlu olursa olacağı budur. </span></b></div><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><b><span style="color: black; font-size: 10pt;">O yüzden amaç, bu gücün yetkilerini daha da artırmak değil, mümkünse ve en kısa zamanda iç güvenlikten elini çekmesini sağlamak olmalıdır.</span></b><span style="color: black; font-size: 10pt;"></span></div>Unknownnoreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-1995902381731834676.post-2622760566219996382010-11-09T07:26:00.000-08:002010-11-10T14:05:53.763-08:00JANDARMA: KIRLARDAN ŞEHİRLERE... (I) (5 Mart 2006 Bugün Gazetesi)<strong></strong><br />
Gülay GÖKTÜRK<br />
<div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 12pt; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="color: black; font-size: 10pt;">Kolay ve ucuz siyaset budur işte. Koca bir partinin, bir iktidar partisinin Türkiye'nin yaşadığı en büyük dönüşüm hamlelerinden birini yönetmeye çalıştığı, dış politikada çok önemli gelişmelerin yaşandığı koşullarda; tartışmak, eleştirmek gereken çok sayıda temel politika dururken, kalkar kafayı bir bakanın oğlunun- kızının ticari faaliyetlerine takar, oralardan bulup çıkaracağınız bir açıkla hükümeti yıpratmaya çalışırsınız.</span></b></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 12pt; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="color: black; font-size: 10pt;">Bu çoğu zaman tutar da... Çünkü genel olarak halkımız da siyasi mücadele deyince en çok bu tip kavgaları anlar. Politikacıları değerlendirirken en çok "kendi cebini doldurup doldurmadığına" bakar. Bunca yıldır, boğazından tek kuruş haram para geçmemiş nice politikacının, yanlış politik kararlarıyla ülkeye milyarlarca dolar kaybettirdiğini, ekonomiyi batmanın eşiğine getirdiğini hâlâ anlayamamıştır.</span></b></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 12pt; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="color: black; font-size: 10pt;">Hayır, temiz siyaseti önemsemeyelim, böyle meseleleri es geçelim demiyorum. Ama keşke, mesela Unakıtan'ın kabuksuz yumurtalarının KDV'sine gösterdiğimiz ilginin hiç değilse onda birini son zamanlarda yine ortaya çıkan jandarmanın yetkilerini genişletme girişimine gösterebilseydik diyorum. Olay gündeme geldiğinden bu yana, sadece birkaç gazetenin, birkaç yazarın ilgisini çekebildi ne yazık ki. Onların ısrarlı uyarılarına rağmen, kamuoyumuzun kılı kıpırdamadı. Oysa, konu doğrudan rejimin niteliğine ilişkin..Ve Avrupa Birliği'ne uyum sürecinde attığımız sivilleşme yönündeki adımlardan ciddi bir geri dönüş tehlikesini barındırıyor.</span></b></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="color: black; font-size: 10pt;">Konu, bundan on gün kadar önce, jandarmanın talebi üzerine Ankara, Konya, İzmir başta olmak üzere yaklaşık 40 ilde, kent merkezlerinde polise ait olan operasyon, arama, kontrol ve baskın yetkisinin jandarmaya da verildiği haberi üzerine gündeme geldi. Bu valilerden bir kısmı yetkinin sadece tek bir olay için verildiğini açıklarken, Konya Valisi jandarmanın talebi üzerine verilen yetkinin bir yıllık olduğunu söyledi. Haberi izleyen günlerde İl Jandarma Komutanlığı'nın, alınan yetkinin yasal dayanağı konusunda yaptığı açıklama da doğrusu pek anlaşılamadı. Birtakım yasa maddelerine ve ek maddelerine atıf yapılıyor ancak bu maddelerin içeriklerine bakıldığında nasıl olup da jandarmanın polisin yetki alanına girmesine imkân tanıdığı bir türlü anlaşılamıyordu. Gerçi bu haberin ardından birçok valiliğin jandarmaya verilen yetkiyi iptal ettiğine dair açıklamaları okuduk ama bu açıklamaların içimizi pek de rahat ettirdiği söylenemez.</span></b></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="color: black; font-size: 10pt;">Zaten birkaç gün geçmeden, Jandarma Genel Komutanlığı'nın TBMM Şemdinli Komisyonu'na gönderdiği rapordaki garip açıklamayı okuduk. Rapor jandarmanın, polisin yetkisinde olan yerler dahil, Türkiye'nin her yerinde istihbarat toplama faaliyeti yürütme hakkına sahip olduğunu iddia ediyor. Bu hakkını da, 2803 sayılı Jandarma Teşkilat, Görev ve Yetkileri Kanunu'nun Ek 5. maddesine ve 2559 sayılı Polis Vazife ve Selahiyet Kanunu'nun Ek 7. maddesinin birinci fıkrasına dayandırıyor. Ancak aynı raporda, hemen iki satır aşağıda, şöyle bir cümle yer alıyor: Her ne kadar, 2559 sayılı kanunun 7. maddesi kapsamında "Polis" ifadesi geçmekte ise de, bu yetkinin sadece "Emniyet Teşkilatı"na verildiği anlamına gelmemektedir!</span></b></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="color: black; font-size: 10pt;">Görüldüğü gibi konu iyice ek maddeler, tüzükler, protokoller arasında bir köşe kapmacaya, bir yorum savaşına dönüşmüş durumda.</span></b></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="color: black; font-size: 10pt;">Üstelik mesele burada da kalmıyor. Bu arada, Jandarma Genel Komutanlığı'nın, jandarmanın mali suçlarda denetim için yetki istediğini öğreniyoruz.</span></b></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="color: black; font-size: 10pt;">Devam edeceğiz...</span></b></div>Unknownnoreply@blogger.com0